BISAN diin lang subong, ginaistoryahan ang parte sa sex—sa TV, mga pelikula, kag mga advertisement. Pero daw wala ini ginaistoryahan sang mga ginikanan upod sa ila kabataan. “Tani bal-an lang sang mga ginikanan nga ginakulbaan kami kag nahuya mag-istorya sa ila parte sa sex,” siling sang tin-edyer sa Canada nga si Michael. “Mahapos pa mag-istorya sa akon barkada.”

Pero may mga ginikanan man nga nabudlayan mag-istorya parte sa sini. Sa iya libro nga Beyond the Big Talk, ang health educator nga si Debra W. Haffner, nagsiling: “Madamo nga ginikanan ang nagsiling nga ginbaklan nila ang ila bata sing libro parte sa sex ukon paghinupang, ginbutang nila ini sa kuarto sang ila bata, kag wala na nila ini maistoryahan liwat.” Suno kay Haffner, daw pareho lang nga nagsiling ang mga ginikanan: “Gusto namon nga mabal-an mo ang parte sa imo lawas kag parte sa sex; indi lang kami gusto nga iistorya ini sa imo.”

Kon ginikanan ka, kinahanglan nga bag-uhon mo ang imo pagtamod. Importante gid nga ikaw ang mag-istorya sa imo bata parte sa sex. Binagbinaga ang tatlo ka rason:

1. Naglain na ang pagtan-aw sang mga tawo sa sex. “Ang sex subong indi lang paghulid sang mag-asawa,” siling sang 20 anyos nga si James. “Subong may oral sex na, anal sex, cybersex, kag may ‘sexting’ pa gani sa cellphone.”

2. Mahimo nga sala nga impormasyon ang mabatian sang imo bata. “May mabatian gid sila nga parte sa sex kon mag-eskwela na sila,” siling sang nanay nga si Sheila, “kag lain ang ila maintiendihan sangsa gusto mo itudlo sa ila.”

3. Ang imo kabataan may mga pamangkot parte sa sex, pero indi sila kabalo kon paano ini umpisahan. “Nabudlayan gid ako mag-istorya  sa akon mga ginikanan parte sa sex,” siling sang 15 anyos nga si Ana nga taga-Brazil.

Ang pagtudlo sa kabataan parte sa sex bahin sang responsibilidad nga ginhatag sang Dios sa mga ginikanan. (Efeso 6:4) Mahimo nga daw kasaw-a gid man sini istoryahan. Pero, madamo nga tin-edyer ang pareho man sa 14 anyos nga si Danielle, nga nagsiling, “Gusto namon nga ang amon ginikanan ang matudlo sa amon parte sa sex, imbes nga ang mga manunudlo ukon ang TV.” Gani, paano mo matudlo sa imo kabataan ining importante pero masaw-a nga topiko? *

Bisan gamay pa ang bata, madamo na sia sing mabatian parte sa sex, luwas lang kon bukuton mo sia. Ang malala pa kay sa sining “katapusan nga mga adlaw,” ang malain nga mga tawo “magalain kag magalain pa.” (2 Timoteo 3:1, 13) Makapasubo nga madamo nga kabataan ang gin-abusuhan sa sekso sang mga may edad.

Gani, dapat sugdan mo ang pagtudlo sa imo kabataan samtang gamay pa sila. “Kon hulaton mo nga magtin-edyer sila,” siling sang nanay sa Germany nga si Renate, “mahimo nga indi nila gusto nga hambalan ini kay nahuya na sila.” Kon amo, importante nga ibagay mo ang imo ginatudlo sa ila edad.

Para sa mga preschooler:

Tudlui sila sang eksakto nga tawag sa kinatawo, kag hambali sila nga indi gid ini pag-ipatandog kay bisan sin-o. “Gintudluan ko ang akon bata sang tres anyos pa lang sia,” siling ni Julia nga taga-Mexico. “Nabalaka gid ako kay puede sia abusuhan sang mga manunudlo, yaya, ukon sang mga bata nga mas magulang sa iya. Dapat kabalo sia kon paano proteksionan ang iya kaugalingon.”

Para sa mga nagaeskwela na:

Sa sini nga mga tinuig, amat-amat nga dugangi ang nabal-an sang imo bata. Ang tatay nga si Peter nagsiling: “Usisaa anay kon ano na ang ila nabal-an kag gusto pa mabal-an. Indi sila pagpilita nga istoryahan ini. Mahimo nga indi na kamo masaw-ahan kon pirme ka may panahon sa ila.”

Para sa mga pamatan-on:

Sa sini nga tion, dapat siguraduhon mo nga bastante na ang ihibalo sang imo bata parte sa pisikal, emosyonal, kag moral nga aspekto sang sex. “Naga-sex na ang mga kabataan sa amon eskwelahan,” siling sang 15 anyos nga si Ana, nga ginsambit kaina. “Bilang isa ka Cristiano, kinahanglan ko ang bastante nga ihibalo. Bisan pa nga daw kasaw-a sini istoryahan, kinahanglan ko maintiendihan ang parte sa sex.” *

Tandai: Mahimo matahap ang mga tin-edyer nga mamangkot sa ila ginikanan kay basi dudahan sila nga may ginahimo nga malain. Nadiskobrehan ini sang isa ka amay nga si Steven. “Ang amon bata wala nagapamangkot parte sa sex,” siling niya. “Pero nahadlok lang gali sia kay basi dudahan namon sia.  Ginpaathag namon sa iya nga gusto namon istoryahan ini nga topiko indi bangod nagaduda kami sa iya, kundi gusto lang namon nga makabalo sia mag-atubang sa malain nga mga impluwensia sa iya palibot.”

Matuod nga ang pag-istorya sa imo kabataan parte sa sex isa sa pinakamasaw-a nga obligasyon bilang ginikanan. Pero maayo gid ang resulta sini. “Sa ulihi,” siling sang nanay nga si Diane, “daw indi na masaw-a nga istoryahan ang parte sa sex kag mangin bonding pa gani ninyo ini.” Ugyon man sa sini si Steven, nga ginsambit kaina. “Kon ang inyo pamilya pirme nagaistoryahanay sang bisan ano lang nga topiko, mas mahapos ninyo maistoryahan ang parte sa sex,” siling niya. Nagdugang pa sia: “May mga tion gihapon nga masaw-ahan kamo, pero importante gid ang bukas nga komunikasyon para mangin malipayon ang isa ka Cristiano nga pamilya.”