Pagkabuhi sang Panahon sang Biblia—Ang Mangunguma

“Nagsiling [si Jesus] sa iya mga disipulo: ‘Huo, ang alanyon bugana, apang pila lamang ang mamumugon. Busa, pakiluoy kamo sa Agalon sang alanyon nga magpadala sia sang mga mamumugon sa iya alanyon.’”—MATEO 9:37, 38.

PIRME gingamit ni Jesus ang mga pamaagi kag kagamitan sa pagpanguma sa pag-ilustrar sang importante nga mga panudlo. (Mateo 11:28-30; Marcos 4:3-9; Lucas 13:6-9) Ngaa? Kay taga-uma sia. Madamo sang tagpalamati niya ang nagsunod sang mga pamaagi sa pagpanguma nga wala nagbag-o sa sulod sang ginatos ka tuig. Naintiendihan nila ang iya mga ginpatuhuyan sa ila adlaw-adlaw nga pagkabuhi kag natandog gid sila sang iya gintudlo.—Mateo 7:28.

Maapresyar pa gid naton ang mga ilustrasyon ni Jesus kag ang iban pa nga mga kasaysayan sa Biblia kon may diutay kita nga nahibaluan parte sa mangunguma sang unang siglo—ang iya mga tanom, mga kagamitan, kag ang iya mga kabudlayan.

Imadyina kon paano nagatrabaho ang mangunguma. Basaha ang ginsambit nga mga teksto, kag tan-awa kon ano ang imo matun-an.

Tigtalanom

Nagatindog ang mangunguma sa iya puertahan samtang ginasid-ing ang pagbutlak sang adlaw kag ginahaklo ang preska nga hangin. Naghumok na sa ulan ang nagpalamangag nga  duta. Tig-arado na. Ginpas-an niya ang arado kag nagkadto sa iya uma.

Gintakdan niya sang arado ang iya duha ka toro nga baka kag nagsugod sa pag-arado. Nagdulot ang salsalon nga punta sa batuhon nga duta. Wala ini magsul-ay kundi nagkagis lamang, gani manabaw lang ang agi (1). Gintinguhaan sang mangunguma nga magtadlong ang iya agi—wala gid sia nagabalikid para indi ini magtiko. (Lucas 9:62) Dapat asta lang sia sa iya dulunan kag tinguhaan niya nga matamnan ini tanan.

Puede na masab-ugan ang uma kay naarado na ini. Ginakaptan ang isa ka puyo sang sebada, nagsugod ang mangunguma sa pagsab-ug (2). May nagtig-a nga mga duta kay gintapakan, gani likawan niya ini kag ituon ang binhi sa “maayo nga duta.”—Lucas 8:5, 8.

Pagkatapos sang pagsab-ug, kinahanglan na pakarasan. Nagagamit ang mangunguma sang siit sa paghimo sini. Ang mga pispis nagahinuni kag nagasabnit sang mga binhi antes ini matabunan. Pagligad sang tion, gamiton sang mangunguma ang sadol (3) sa paglambon kag sa pagpanghilamon agod magtambok ang iya tanom.—Mateo 13:7.

Tig-alani

Magaligad ang mga binulan kag magaulan. Nagahapayhapay na ang alanyon nga sebada kag maputi ini tulukon.—Juan 4:35.

Masako gid ang mangunguma kag ang iya pamilya kon tig-alani. Ginakaptan sang wala nga kamot sang manuggalab ang uhay kag ginagutrab ini sang galab nga ara sa iya tuo nga kamot (4). Ang iban nagatipon sang ginalaban kag ginahugpong ini (5), kag ginakarga sa mga asno ukon karo (6) para dal-on sa linasan.

Nagatagiti ang adlaw. Nagpasilong anay ang pamilya sa handong sang igos. Nagakinadlaw sila kag nagaistoryahanay samtang nagakaon sang tinapay, sinanlag nga uyas, olibo, binulad nga igos, kag pasas. Ginpadalundunan nila dayon ini sang tubig sa tuburan.—Deuteronomio 8:7.

May nagapanaghaw sa pihak nga uma (7). Imol ang pila sa ila kag wala sing kaugalingon nga duta.—Deuteronomio 24:19-21.

 Sang ulihi, ginbutang sang mangunguma ang mga linaylay sa medyo mataas kag nagtig-a nga linasan. Ginabutong palibot sang mga toro nga baka ang inuglinas (8). (Deuteronomio 25:4) Ang matalom nga mga bato kag metal nga unto sang inuglinas amo ang nagautod sang mga dagami.

Ginahulat sang mangunguma nga maghuyop ang hangin sa gab-i. (Rut 3:2) Kon kasisidmon, ginareyk niya, ukon ‘ginapala’ (9), ang nalinas na nga mga linaylay kag ginatib-ong ini sa hangin. (Mateo 3:12) Ang mga tinggas nagapabilin pero ang mga upa nagakapalid. Ginahimo niya ini asta mapahanginan tanan.

Pagbutlak sang adlaw, masugod na sa pag-ayag ang asawa sang mangunguma kag mga bata nga babayi (10). Ginaayag nila ang alayagan nga puno sang uyas kag mga dagutdot. Ang sebada nagakahulog sa mga suludlan samtang ginapahigad ang mga higko. Kadamo sang patubas. Ginatago sang mga trabahador ang pila ka sobra nga uyas sa mga banga (11). Ang kalabanan ginabubo nila sa tambubo.

Sa ibabaw sang linasan, ang mangunguma nagahiwod samtang ginatan-aw niya ang ulumhan sa palibot. Nalipay gid sia nga makita ang talamnan nga naanihan na pagligad sang pila ka adlaw nga pag-ani nga makakalapoy gid. Makita niya ang mga trabahador nga nagaatipan sang ila mga tanom nga ubas, olibo, granada, kag igos. Gintamyaw sia sang kaingod nga nagahanda sang iya diutay nga hardin para tamnan niya sang mga pipino, lentejas, balatong, sibuyas dahon, patani, kag sibuyas bombay. Nagtangla sa langit ang mangunguma kag nangamuyo sing makadali. Sinsero sia nga nagpasalamat sa Dios sa maayo nga mga regalo nga Iya ginhatag.—Salmo 65:9-11.

[Mga Retrato sa pahina 28-30]

(Tan-awa ang publikasyon)