MALAWIG ang kabuhi ni Enoc. Daw indi naton maimadyin nga ang iya edad naglab-ot sa 365 ka tuig—sobra sa apat ka pilo sa kalawigon sang kabuhi subong! Pero sadto nga panahon, indi pa sia tigulang sa sina nga edad. Sang nagligad nga sobra 5,000 ka tuig, mas malawig ang kabuhi sang mga tawo sangsa subong. Si Adan, ang una nga tawo, nagaedad sing sobra 600 ka tuig sang nabun-ag si Enoc, kag pagkatapos sadto nagkabuhi pa sia sing dugang nga 300 ka tuig! Ang iban nga kaliwatan ni Adan mas malawig pa ang kabuhi sangsa iya. Gani sang nag-edad si Enoc sing 365, mahimo nga mapagros pa sia, kag madamo pa sang mahimo. Pero, wala ina matabo.

Mahimo nga delikado ang kabuhi ni Enoc. Imadyina nga nagapalagyo sia, kag indi gid makuha sa iya pensar ang reaksion sang mga tawo sa bag-o lang niya ginhambal nga mensahe halin sa Dios. Grabe gid ang ila kaakig sa iya, amo nga daw indi madrowing ang ila hitsura. Ginatamay nila ang iya mensahe kag akig gid sila sa Dios nga nagpadala sa iya. Indi nila mabalusan ang Dios ni Enoc nga si Jehova, pero mahimo nila ini kay Enoc! Mahimo ginapamensar ni Enoc kon bala makita pa niya liwat ang iya pamilya. Ginahunahuna bala niya ang iya asawa kag kabataan nga babayi ukon ang iya bata nga lalaki nga si Metusela ukon ang iya apo nga si Lamec? (Genesis 5:21-23, 25) Amo na bala ini ang iya katapusan?

Diutay lang ang ginasiling sang Biblia parte kay Enoc. Tatlo lang ka beses nga ginsambit sang Biblia ang parte sa iya. (Genesis 5:21-24; Hebreo 11:5; Judas 14, 15) Pero bastante na ini para malaragway sia bilang tawo nga may mabakod nga pagtuo. Ikaw bala ang nagasuportar sa imo pamilya? Naeksperiensiahan mo na bala nga nabudlayan ka manindugan sa kon ano ang ginapatihan mo nga husto? Kon huo, madamo ka gid sing matun-an sa pagtuo ni Enoc.

Malain gid ang mga tawo sang panahon ni Enoc. Ikapito na ini nga henerasyon sa kaliwatan ni Adan. Matuod, ang mga tawo sadto malapit pa sa pisikal nga kahimpitan nga nadula ni Adan kag ni Eva. Amo kon ngaa malawig pa ang kabuhi sang mga tawo. Pero malain na gid ang ila kahimtangan sa moral kag espirituwal. Lapnag na gid ang kapintas. Nagsugod ini sa ikaduha nga henerasyon, sang ginpatay ni Cain ang iya utod nga si Abel. Ang isa sa mga kaliwat ni Cain daw nagpabugal pa bangod mas mapintas sia kag mas matimaluson kon ikumparar kay Cain! Sa ikatlo nga henerasyon, may ginhimo naman nga malain ang mga tawo. Ginatawag nila ang ngalan ni Jehova pero indi para simbahon sia. Ginagamit nila ang balaan nga ngalan ni Jehova sa matinamayon, kag wala sing pagtahod nga paagi.—Genesis 4:8, 23-26.

Inang butig nga pagsimba mahimo nga lapnag na gid sang panahon ni Enoc. Sang nagdaku si Enoc, kinahanglan niya maghimo sing desisyon. Sundon bala niya ang madamo nga tawo sa iya panahon? Ukon pangitaon niya ang matuod nga Dios nga si Jehova, nga naghimo sang langit kag duta? Mahimo nga napahulag gid sia sang natun-an niya ang parte kay Abel, nga napatay bilang isa ka martir kay ginsimba niya si Jehova sa paagi nga makapahamuot sa Iya. Amo man sini ang ginhimo ni Enoc. Ang Genesis 5:22 nagasugid sa aton: “Nagpadayon si Enoc sa paglakat upod ang matuod nga Dios.” Ini nga mga pulong nagapadaku nga si Enoc nangin diosnon nga tawo sa tunga  sang indi diosnon nga katawhan. Sia ang una nga tawo nga ginlaragway sang Biblia sa sina nga paagi.

Ina man nga bersikulo nagasiling nga si Enoc padayon nga naglakat upod kay Jehova pagkatapos natawo ang iya bata nga lalaki nga si Metusela. Gani nakita naton nga nangin amay si Enoc sang mga 65 anyos sia. May asawa sia, nga wala ginsambit sa Biblia ang ngalan, kag may “mga anak nga lalaki kag babayi” nga wala mahibaluan kon pila. Kon ang isa ka amay nagalakat upod sa Dios samtang ginapadaku kag ginaamanan niya ang iya pamilya, mahimo nga ginapanikasugan niya nga atipanon ang iya pamilya sa dalanon sang Dios. Nahangpan ni Enoc nga ginapaabot ni Jehova nga dapat mangin mainunungon sia sa iya asawa. (Genesis 2:24) Kag pat-od nga ginhimo gid niya ang iya masarangan para tudluan ang iya kabataan parte kay Jehova nga Dios. Ano ang nangin resulta?

Wala sing detalyado nga ginsiling ang Biblia parte sa sina. Wala ini sang may ginsambit parte sa pagtuo sang bata ni Enoc nga si Metusela, nga ang kabuhi amo ang pinakamalawig nga narekord sa Biblia, nga napatay sa tuig nga natabo ang Anaw. Pero antes sini, nangin amay sia ni Lamec. Nag-abtanay ang kabuhi ni Lamec kag sang iya lolo nga si Enoc sing sobra isa ka gatos ka tuig. Kag nagdaku si Lamec nga may talalupangdon nga pagtuo. Gingiyahan ni Jehova si Lamec sa pagtagna parte kay Noe, nga iya bata, kag natuman ini pagkatapos sang Baha. Si Noe, pareho sa iya lolo nga si Enoc, ginkilala man bilang tawo nga naglakat upod sa Dios. Wala gid magkitaay si Noe kag si Enoc. Pero nagbilin si Enoc sang maayo gid nga halimbawa. Mahimo nga natun-an ini ni Noe sa iya mismo amay nga si Lamec ukon sa iya lolo nga si Metusela ukon ayhan sa kay Jared, ang amay ni Enoc, nga napatay sang 366 anyos si Noe.—Genesis 5:25-29; 6:9; 9:1.

Talupangda ang kinalain ni Enoc kay Adan. Si Adan perpekto, pero nagpakasala sia kay Jehova kag ginpapanubli sa iya kaliwatan ang pagkarebelyuso kag pag-antos. Si Enoc indi perpekto, pero naglakat sia upod sa Dios kag ginpapanubli sa iya kaliwatan ang maayo nga halimbawa sang pagtuo. Napatay si Adan sang 308 anyos si Enoc. Naglalaw bala ang iya pamilya sang napatay ining maiyaiyahon gid nga tawo? Wala kita makahibalo. Ano man ang natabo, “si Enoc padayon nga naglakat upod ang matuod nga Dios.”—Genesis 5:24.

Kon ikaw ang nagaaman sa imo pamilya, binagbinaga kon ano ang imo matun-an sa pagtuo ni Enoc. Importante nga amanan mo ang imo pamilya sa pisikal, pero mas importante ang pag-aman mo sa ila sa espirituwal. (1 Timoteo 5:8) Ginahatag mo ina sa ila indi lang paagi sa imo ginahambal kundi paagi man sa imo ginahimo. Kon maglakat ka upod sa Dios pareho ni Enoc, nga ginatugutan ang mga talaksan sang Dios nga magtuytoy sa imo kabuhi, mapapanubli mo man sa imo pamilya ang maayo gid nga halimbawa nga sundon nila.

Mahimo nga nasubuan si Enoc kay sia lang ang tawo nga may pagtuo sa iya panahon. Pero natalupangdan bala sia sang iya Dios nga si Jehova? Huo. Nag-abot ang tion nga nagpakigkomunikar si Jehova sa iya matutom nga alagad. Ginhatag sang Dios kay Enoc ang mensahe nga ipalab-ot niya sadto sa mga tawo. Gani ginhimo niya si Enoc nga manalagna, ang pinakauna nga tawo nga ang mensahe ginrekord sa Biblia. Nahibaluan naton ini kay si Judas, nga utod ni Jesus sa iloy, gingiyahan sa pagsulat sang matagnaon  nga mga pulong ni Enoc pagligad sang mga ginatos ka tuig. *

Pero ano ang tagna ni Enoc? Nagsiling ini: “Tan-awa! Si Jehova nag-abot upod ang iya balaan nga mga linaksa agod hukman ang tanan, kag agod silutan ang tanan nga indi diosnon bangod sa tanan nila nga malaut nga buhat, kag bangod sa tanan nga makakilibang nga mga butang nga ginsiling sang indi diosnon nga mga makasasala batok sa iya.” (Judas 14, 15) Ang una mo gid nga matalupangdan amo ang gingamit ni Enoc nga mga termino nga nagapakita nga natapos na ang natabo, nga daw nahimo na sang Dios ang iya ginlaragway sa tagna. Sa amo man sini nga paagi ginhambal ang mga tagna pagkatapos sini. Ang punto amo: Nagasugid ang manalagna sang isa ka hitabo nga sigurado gid nga matabo amo nga ginlaragway niya ini nga daw natabo na!—Isaias 46:10.

Ano ang epekto kay Enoc sang ginasugid niya ang mensahe sa katawhan, mahimo paagi sa pagbantala sa tanan nga dapat makabati? Talupangda kon daw ano ka bug-at ang paandam—gingamit ang mga tinaga nga “indi diosnon,” “malaut,” kag “makakilibang” para hukman ang mga tawo, ang ila mga ginahimo, kag kon paano nila ini ginahimo. Gani ang tagna nagapaandam sa tanan nga katawhan nga ang kalibutan nga gintukod nila halin sang ginpagua ang una nga mag-asawa sa Eden nangin malain na gid katama. Malapit na lang ang katapusan sina nga kalibutan, ang tion nga laglagon ini ni Jehova kag sang iya “balaan nga mga linaksa”—ang tama ka damo nga anghel nga handa na sa pagpakig-away. Maisugon nga ginpahibalo ni Enoc ini nga paandam halin sa Dios, kag nagaisahanon lang sia! Mahimo nga nakita ini ni Lamec, nga nagadayaw gid sa kaisog sang iya lolo. Kon amo, nahangpan na naton kon ngaa.

Ang pagtuo ni Enoc nagapahulag sa aton nga pamangkuton ang aton kaugalingon kon bala pareho sa Dios ang aton pagtan-aw sa sini nga kalibutan. Ang paghukom nga maisugon nga ginpahibalo ni Enoc sang iya panahon naaplikar gihapon subong. Bilang katumanan sang paandam ni Enoc, ginpahanabo ni Jehova ang Anaw para laglagon ang indi diosnon nga katawhan sang panahon ni Noe. Pero may mas daku pa nga kalaglagan nga matabo sa palaabuton. (Mateo 24:38, 39; 2 Pedro 2:4-6) Pareho sang una, si Jehova kag ang iya balaan nga mga linaksa handa man subong nga ipatuman ang matarong nga paghukom sa sining indi diosnon nga kalibutan. Ang kada isa sa aton dapat mamati sa paandam ni Enoc kag isugid ini sa iban. Ang aton pamilya kag mga abyan mahimo indi mamati sa aton. Kon kaisa nagabatyag kita nga nagaisahanon. Pero wala gid ginpabay-an ni Jehova si Enoc, kag indi man niya pagpabay-an ang matutom niya nga mga alagad subong!

Paano natapos ang kabuhi ni Enoc? Ang kamatayon ni Enoc mas makatilingala kon ikumparar sa iya pagkabuhi. Ang rekord sang Genesis simple nga nagasiling: “Si Enoc padayon nga naglakat upod ang matuod nga Dios. Dayon wala na sia, kay ginkuha sia sang Dios.” (Genesis 5:24) Ano ang buot silingon nga ginkuha sang Dios si Enoc? Ginpaathag ini sang ulihi ni apostol Pablo: “Bangud sa pagtoo si Enoc ginliton agud nga indi sia mapatay; kag wala sia makita, bangud nga ginliton sia sang Dios. Karon sa wala pa sia maliton napamatud-an sia nga nakapahamuut sa Dios.” (Hebreo 11:5, Ang Biblia sang Philippine Bible Society) Ano ang buot silingon ni Pablo sang nagsiling sia nga “si Enoc ginliton agud nga indi . . . mapatay”? Ang iban nga badbad sang Biblia nagasiling nga gindala sang Dios si Enoc sa langit. Pero imposible ina. Kay ginapakita sang Biblia nga si Jesucristo ang una nga ginbanhaw pakadto sa langit.—Juan 3:13.

Gani ano ang buot silingon nga si Enoc “ginliton agud nga indi sia mapatay”? Mahimo nga ginliton sia ni Jehova halin sa kabuhi pakadto sa kamatayon, para indi sia mag-antos sa mapintas nga kamatayon sa kamot  sang mga nagahingabot sa iya. Pero antes si Enoc mapatay, “napamatud-an sia nga nakapahamuut sa Dios.” Paano? Kay antes sia mapatay, mahimo nakabaton si Enoc sang palanan-awon halin sa Dios, posible ginpakita sa iya ang duta nga isa ka paraiso. Samtang ginapanan-aw ni Enoc ining maathag nga tanda sang kahamuot ni Jehova, nagtulog sia sa kamatayon. Sang nagsulat si apostol Pablo parte kay Enoc kag sa iban pa nga matutom nga mga lalaki kag babayi, sia nagsiling: “Sila tanan napatay nga may pagtuo.” (Hebreo 11:13) Posible nga ginpangita sang mga kaaway ni Enoc ang iya bangkay, pero “wala [ini] makita” kay mahimo ginsigurado ni Jehova nga indi ini makita para indi nila ini pagpasipalahan ukon paggamiton sa butig nga pagsimba. *

Pagkatapos mabinagbinag ang ginasiling sang Biblia, imadyinon naton kon paano mahimo natapos ang kabuhi ni Enoc. Imadyina ini nga senaryo, kag panumduma nga isa lang ini ka posibilidad. Nagapalagyo si Enoc kag kapoy na gid sia katama. Ginalagas sia sang mga nagahingabot sa iya, nga grabe gid ang kaakig bangod sa iya mensahe sang paghukom. Dayon nakakita si Enoc sang lugar nga puede sia makapanago kag makapahuway sing makadali, pero nakahibalo sia nga sa indi madugay madakpan gid sia sang iya mga kaaway. Ginahunahuna na niya ang masakit nga kamatayon nga iya maagyan sa indi madugay. Samtang nagapahuway sia, nagpangamuyo sia sa iya Dios. Dayon nabatyagan niya ang daku nga kalinong. May nakita si Enoc nga palanan-awon, nga tama gid kaathag nga daw yara na sia didto, nga daw nadula sia sa iya kaugalingon.

Imadyina nga ginpakita sa iya ang isa ka palanan-awon, nga nagapakita sang kalibutan nga lain gid sa iya nahibaluan. Daw pareho ini katahom sa hardin sang Eden, pero wala sing mga kerubin nga nagabantay para indi makasulod ang mga tawo. Madamo didto sing mga lalaki kag babayi nga mapagros kag bataon pa. May paghidait sa tunga nila. Wala gid sing kaugot kag sing paghingabot bangod sa pagtuo nga naeksperiensiahan mismo ni Enoc. Nabatyagan ni Enoc ang pasalig, gugma, kag kahamuot ni Jehova. Napat-od niya nga sa sini sia nga lugar nagakabagay kag amo ini ang iya puluy-an. Samtang amat-amat niya nga nabatyagan ang daku nga kalinong, ginpiyong ni Enoc ang iya mga mata kag nagtulog sing mahamuok nga wala nagadamgo.

Amo gihapon ang kahimtangan ni Enoc asta subong—nagakatulog sia sa kamatayon, nga natipigan sa wala sing limitasyon nga memorya ni Jehova nga Dios! Suno sa ginpromisa sang ulihi ni Jesus, magaabot ang tion nga ang tanan nga yara sa memorya sang Dios makabati sang tingog sang Cristo kag magagua sa lulubngan, magabugtaw sila sa isa ka matahom kag mahidaiton nga bag-ong kalibutan.—Juan 5:28, 29.

Gusto mo man bala mag-istar didto? Imadyina ang kalipay nga makita mo si Enoc. Hunahunaa ang dalayawon nga mga butang nga matun-an naton sa iya! Mahimo niya isugid sa aton kon eksakto gid man bala ang aton ginahunahuna nga natabo sang napatay sia. Pero may isa ka butang nga dapat matun-an naton sa iya subong. Pagkatapos masugid ni Pablo ang parte kay Enoc, sia nagsiling: “Kon wala sing pagtuo imposible nga mapahamut-an ang Dios.” (Hebreo 11:6) Isa gid ini ka daku nga rason nga sundon naton ang kaisog kag pagtuo ni Enoc!