ILUGA ANG ILA PAGTUO | SARA
“Matahom Ka nga Babayi”
IMADYINA ang isa ka babayi nga taga-Middle East nga may matahom nga mga mata. Sia si Sara. Nagatindog sia sa tunga sang kuarto kag ginatan-aw ang iya palibot. Mabatyagan mo bala ang kasubo sa sina nga balay? Kon huo, mahapos lang hibaluon kon ngaa. Madamo na sila sing handumanan sa sini nga balay. Sia kag ang iya pinalangga nga bana nga si Abraham, malipayon nga nag-istar diri. * Amo ini ang ila puluy-an.
Nagaistar sila sa Ur, isa ka manggaranon nga siudad nga madamo sing sagad nga mga platero, trabahador, kag mga negosyante. Gani wala duhaduha nga may mga pagkabutang gid sila. Pero ang balay ni Sara indi isa ka tinukod para butangan lang sang ila mga pagkabutang. Naeksperiensiahan niya diri, upod sa iya bana, ang kalipay kag kapaslawan sa sulod sang mga tinuig. Sa sini man nga balay, pirme sila nagapangamuyo sa ila pinalangga nga Dios nga si Jehova. Madamo gid sing rason si Sara nga manamian sa sini nga lugar.
Pero, handa si Sara nga biyaan ini tanan. Bisan pa mahimo nga mga 60 anyos na sia, handa sia nga maglakbay sa mga lugar nga wala niya mahibaluan, kag mangabuhi nga may katalagman kag kabudlayan, nga wala na sing posibilidad nga makabalik. Ngaa handa gid sia nga bag-uhon sing bug-os ang iya kabuhi? Kag ano ang matun-an naton sa iya pagtuo?
“BAYAI ANG IMO DUTA”
Mahimo nga nagdaku si Sara sa Ur. Kagulub-an na lang subong ang nabilin sa sina nga lugar. Pero sang panahon ni Sara, ang mga barko sang mga negosyante nagaagi sa Suba Eufrates, nga nagadala sing malahalon nga mga produkto halin sa nagkalainlain nga lugar pakadto sa sining manggaranon nga siudad. Nagaginutok ang mga tawo sa makitid kag masibod nga mga dalan sang Ur, nagapakadto-pakari ang mga barko sa mga pantalan, kag madamo sing baligya sa mga tiendahan. Imadyina si Sara nga nagdaku sa sining masako nga siudad, nga personal nga nakakilala sa kalabanan nga tawo didto. Wala duhaduha nga kilala man nila sia bangod guapa sia katama. Madamo man sia sing paryente didto.
Nakilala si Sara sa Biblia bangod sa iya malig-on nga pagtuo—pero indi ini pagtuo sa dios sang bulan nga ginasimba sang mga taga-Ur, nga ang torre nga gintukod para sa sina nga dios makita sa bilog nga siudad. Sa baylo, ginasimba ni Sara ang matuod nga Dios, si Jehova. Ang Pulong sang Dios wala nagasugid kon paano niya natigayon ina nga pagtuo. Kay bisan gani ang iya amay, nagasimba man sang primero sa mga idolo. Ano man ang kahimtangan, ginpamana niya si Abraham, nga mas magulang sa iya sing napulo ka tuig. * (Genesis 17:17) Sang ulihi, nakilala si Abraham bilang “amay . . . sang tanan nga may pagtuo.” (Roma 4:11) Nangin maayo kag malig-on ang ila pag-asawahay bangod ginarespeto nila ang isa kag isa, may maayo sila nga komunikasyon, kag nagabuligay sila sa tion sang kabudlayan. Pero labaw sa tanan, ang pundasyon sang ila pag-asawahay amo ang gugma nila sa Dios.
Palangga gid ni Sara ang iya bana, kag nag-istar sila upod sa ila mga paryente sa Ur. Pero wala madugay Genesis 11:30) Sa sina nga kultura kag tion, masubo gid ang kahimtangan ni Sara. Pero nangin mainunungon sia sa iya Dios kag sa iya bana. Ang ila ilo nga hinablos nga si Lot ginkabig nila nga ila bata. Amo ina ang ila kahimtangan asta sa adlaw nga nagbag-o ang tanan.
sa tapos sini, nakaeksperiensia sila sing kapaslawan. Ginasugiran kita sang Biblia nga si Sara “baw-as; wala sia sing anak.” (Grabe gid ang kalipay ni Abraham nga nagapanugid kay Sara. Daw indi sia makapati sa natabo bag-o lang. Ang Dios nga ila ginasimba nakig-istorya sa iya—nagpakita pa gani sa iya, nga mahimo paagi sa isa ka anghel! Imadyina si Sara, ang iya matahom nga mga mata nagatulok sa iya bana, nga nalangkag gid nga namangkot: “Ano ang ginsiling niya sa imo? Palihug sugiri man ako!” Mahimo nga nagpungko anay si Abraham kag naghunahuna; dayon ginsugid niya kay Sara ang ginsiling ni Jehova: “Bayai ang imo duta kag ang imo mga paryente kag magkadto ka sa duta nga ipakita ko sa imo.” (Binuhatan 7:2, 3) Sa tapos sang ila pag-istoryahanay, ginpamalandungan nila ang asaynment nga ginhatag ni Jehova sa ila. Bayaan nila ang ila matawhay nga kabuhi kag magkabuhi nga wala sing permanente nga ilistaran! Ano ang himuon ni Sara? Sigurado gid nga gin-obserbahan sia sing maayo ni Abraham. Suportahan bala niya ang iya bana sa sinang daku nga pagbag-o sa ila kabuhi?
Mahimo nga indi matabo sa aton ang desisyon nga himuon ni Sara. Mahimo mamensar kita, ‘Wala man ako ginsugo sang Dios ukon ang akon tiayon nga himuon ina!’ Pero, indi bala nga nagaatubang man kita sing kaangay sini nga desisyon? Nagakabuhi kita sa kalibutan nga materyal lang ang ginauna, nga nagapalig-on sa aton nga unahon ang aton katawhayan, ang aton mga pagkabutang, ukon ang aton seguridad. Indi amo sini ang ginapalig-on sa aton sang Biblia, sa baylo ginapalig-on kita sini nga unahon ang espirituwal nga mga butang, nga unahon kon ano ang nagapalipay sa Dios indi ang nagapalipay sa aton. (Mateo 6:33) Samtang ginapamalandungan naton ang desisyon ni Sara, mahimo naton pamangkuton ang aton kaugalingon, ‘Ano ang unahon ko sa akon kabuhi?’
NAGHALIN SILA SA ILA LUGAR
Samtang nagahanda si Sara sang iya mga gamit, nagapalibog sia kon ano ang iya dalhon kag kon ano ang iya ibilin. Indi niya puede dalhon ang mga butang nga tama ka daku nga indi masarangan sang mga asno kag mga kamelyo, kag mahimo indi nila kinahanglan kay sige man ang ila paglakbay. Wala duhaduha nga ginbaligya ukon ginpanagtag nila ang madamo nila nga pagkabutang. Bayaan man nila ang matawhay nga pagkabuhi sa siudad—nga malapit sa mga tiendahan ukon mga balaligyaan sa diin makapamakal sia sing mga uyas, karne, prutas, bayo, kag iban pa nga kinahanglanon para mangin matawhay ang ila pagkabuhi.
Mahimo nga nabudlayan pa si Sara nga biyaan ang ila mismo balay. Kon pareho ini sa mga balay nga nakutkutan sang mga arkeologo sa Ur, matawhay gid nga kabuhi ang biyaan ni Sara. Ang pila sa sini
nga mga balay may sobra sa 12 ka kuarto, kag may mga suplay man kag mga linya sang tubig. Bisan gani ang ordinaryo nga mga balay may mabakod nga mga atop, dingding, kag puertahan nga puede trangkahan. Maproteksionan bala sila sang tolda batok sa mga kawatan? Ukon makaamlig bala ini batok sa mga leon, leopardo, oso, kag mga lobo—nga madamo gid sa mga lugar sa Biblia sadto nga tion?Kamusta naman ang iya pamilya? Sin-o ang biyaan ni Sara? Mahimo nga mabudlay gid para kay Sara nga tumanon ang sugo sang Dios nga ‘bayaan ang iya duta kag ang iya mga paryente.’ Ining mapinalanggaon nga babayi, mahimo may mga utod man, hinablos, kag mga tiyo kag mga tiya nga mahimo suod gid sa iya nga indi na niya makita liwat. Pero maisog nga nagpadayon si Sara sa pagpreparar sa ila paglakat.
Bisan pa mabudlay, handa na si Sara sa adlaw sang ila paglakat. Si Tera, ang patriarka sang pamilya, magaupod kay Abraham kag Sara bisan pa mga 200 anyos na sia. (Genesis 11:31) Wala duhaduha nga mangin masako gid si Sara sa pag-atipan sa iya tigulang na nga amay. Magaupod man sa ila si Lot sa pagtuman kay Jehova kag ‘naghalin sila sa duta sang mga Caldeanhon.’—Binuhatan 7:4.
Una, nagkadto sila sa Haran, mga 960 ka kilometro pa aminhan-katundan, nga nagasubay sa Eufrates. Nagtener sila didto sa pila ka tion. Sa sini nga tion, mahimo maluya na gid si Tera kag indi na makapadayon sa paglakat. Nagtener sila didto asta nga napatay si Tera sa edad nga 205 anyos. Antes sila nagpadayon sa paglakbay, nakig-istorya liwat si Jehova kay Abraham, nga nagasiling sa iya nga bayaan ini nga duta kag magkadto sa duta nga ipakita ni Jehova sa iya. Sa sini nga tion, may ginpromisa pa gid ang Dios: “Himuon ko ikaw nga isa ka daku nga pungsod.” (Genesis 12:2-4) Pero sang nagbiya sila sa Haran, 75 anyos si Abraham kag 65 anyos si Sara kag wala sila sing bata. Paano maghalin ang isa ka pungsod kay Abraham? Mangasawa bala sia sang iban? Kinaandan na sadto nga tion ang poligamya, kag mahimo napensaran man ini ni Sara.
Ano man ang kahimtangan, naghalin sila sa Haran. Pero talupangda kon sin-o na subong ang upod nila. Ang rekord nagasugid sa aton nga sang naglakat ang pamilya ni Abraham, dala nila ang ila mga pagkabutang kag “ang mga alagad nga natigayon nila sa Haran.” (Genesis 12:5) Wala sing duhaduha nga ginsugid man ni Abraham kag ni Sara ang ila ginapatihan sa mga gusto mamati. Ang pila ka sinulatan sang mga Judiyo nagsiling nga ang mga alagad nga ginsambit sa sini nga bersikulo mga proselita, nga nagsimba man kay Jehova upod kay Abraham kag kay Sara. Kon amo, makita gid ang kombiksion ni Sara kon nagasugid sia sa iban parte sa iya Dios kag sa iya paglaum bangod sa iya malig-on nga pagtuo. Ang aton pagpamalandong sa pagtuo ni Sara makabulig gid sa aton bangod nagakabuhi kita sa tion nga ang mga tawo halos wala na sing pagtuo kag paglaum. Kon may matun-an ka sa Biblia nga nakabulig gid sa imo, isugid mo man bala ini sa iban?
‘NAGDULHOG SILA SA EGIPTO’
Sang nakatabok sila sa Eufrates, mahimo sang Nisan 14, 1943 B.C.E., nagpabagatnan sila pakadto sa duta nga ginpromisa ni Jehova sa ila. (Exodo 12:40, 41) Imadyina si Sara nga nagatan-aw sa iya palibot, nga nagadayaw sa katahom, sa sarisari nga mga butang, kag sa manami nga klima sang lugar. Nagpakita liwat si Jehova kay Abraham malapit sa daku nga mga kahoy sang More, nga malapit sa Siquem, kag nagsiling: “Ihatag ko sa imo kaliwat ini nga duta.” Ang tinaga nga “kaliwat,” mahimo may daku gid nga importansia kay Abraham! Sigurado nga nadumduman gid niya ang tagna ni Jehova sa hardin sang Eden parte sa isa ka kaliwat nga magalaglag sa ulihi kay Satanas. Ginsugid na ni Jehova kay Abraham nga paagi sa pungsod nga magahalin sa iya, pakamaayuhon ang tanan nga katawhan sa bilog nga kalibutan.—Genesis 3:15; 12:2, 3, 6, 7.
Pero, ang pamilya ni Abraham makaeksperiensia gihapon sang mga kabudlayan. May tiggulutom sa duta sang Canaan, gani nagdesisyon si Abraham nga dalhon ang iya pamilya sa bagatnan sa Egipto. Pero, may nabal-an sia nga katalagman sa sina nga lugar. Gani ginsilingan niya si Sara: “Palihug pamatii ako! Matahom ka nga babayi. Gani kon makita ka sang mga Egiptohanon, masiling gid sila, ‘Asawa niya sia.’ Dayon patyon nila ako, apang ikaw indi nila pagpatyon. Palihug isiling mo nga utod ko ikaw, agod pakitaan nila ako sing kaayo tungod sa imo, kag maluwas ang akon kabuhi.” (Genesis 12:10-13) Ngaa ginpangabay ni Abraham si Sara nga himuon ini?
Ginasiling sang pila ka kritiko nga butigon ukon talawit si Abraham, pero indi ina matuod. Utod gid man niya sa amay si Sara. Kag nagakaigo lang ang ginhimo ni Abraham. Nahibaluan ni Abraham kag ni
Sara nga ang pinakaimportante amo ang katuyuan sang Dios nga makapatubas sing pinasahi nga kaliwat kag sing pungsod paagi kay Abraham, gani importante gid nga indi mapatay si Abraham. Dugang pa, ginapakita sang mga ebidensia nga natukiban sang mga arkeologo nga kinaandan na lang para sa mga may mataas nga posisyon sa Egipto ang pag-agaw sa asawa sang iban kag pagpatay sa bana sini. Gani, maalamon gid ang ginhimo ni Abraham, kag mapainubuson nga nagpasakop si Sara sa iya desisyon.Wala madugay pagkatapos sini, napamatud-an sang mga hitabo nga may basihan ang kabalaka ni Abraham. Natalupangdan sang pila ka prinsipe sang Paraon ang katahom ni Sara, bisan pa sa iya edad. Ginpahibalo nila ini sa Paraon, kag nagsugo ang Paraon nga dalhon ini nga babayi sa iya! Mabudlay gid imadyinon ang kabalaka ni Abraham ukon ang kakulba ni Sara. Pero, mahimo gintratar si Sara, indi bilang bihag, kundi bilang espesyal nga bisita. Mahimo nga plano man sang Paraon nga mangaluyag kay Sara kag ipadayaw kay Sara ang iya manggad kag dayon makig-istorya sa “utod” ni Sara para mapangasawa niya ini.—Genesis 12:14-16.
Imadyina si Sara nga nagatan-aw sa duta sang Egipto halin sa isa ka bintana ukon balkon sang palasyo. Ano ayhan ang ginabatyag niya kay nakatener sia liwat sa balay nga may mabakod nga dingding kag atop, kag may manamit nga mga pagkaon? Natentar bala sia sa sinang matawhay nga pagkabuhi—nga mahimo mas matawhay pa sa iya kabuhi sa Ur? Imadyina kon daw ano ang kalipay ni Satanas kon ginpili ni Sara nga bayaan si Abraham kag mangin asawa sang Paraon! Pero wala ina ginhimo ni Sara. Nangin mainunungon sia sa iya bana, sa ila pag-asawahay, kag sa iya Dios. Maayo gid kon ilugon sang tanan nga mag-asawa sa sining imoral nga kalibutan ang pagkamainunungon ni Sara! Mangin mainunungon ka man bala sa imo mga pinalangga kag mga abyan pareho kay Sara?
Si Jehova nagpasilabot para proteksionan ining dalayawon nga babayi paagi sa pagpadala sing mga kalalat-an sa Paraon kag sa panimalay sini. Sang nahibaluan sang Paraon nga asawa gali ni Abraham si Sara, ginbalik niya si Sara kay Abraham kag ginhambalan nga maghalin sa Egipto upod ang bilog nila nga pamilya. (Genesis 12:17-20) Malipayon gid si Abraham bangod kaupod na niya liwat ang iya pinalangga nga asawa! Dumduma nga mapinalanggaon nga ginsilingan niya si Sara: “Matahom ka nga babayi.” Pero may isa pa ka sahi sang katahom si Sara nga mas ginapabaloran ni Abraham—ang katahom nga mas labaw pa sa iya pisikal nga katahom. Si Sara may maayo gid nga batasan, ang sahi sang katahom nga ginapabaloran ni Jehova. (1 Pedro 3:1-5) Isa ina ka sahi sang katahom nga puede naton tanan palambuon. Kon unahon naton ang espirituwal nga mga butang indi ang materyal nga mga butang, isugid sa iban ang aton nahibaluan parte sa Dios, kag mainunungon nga sundon ang mga talaksan sang Dios sa moral bisan pa may mga tentasyon, mailog naton ang pagtuo ni Sara.
^ par. 3 Sang primero, Abram kag Sarai ang ila ngalan, pero mas kilala sila sa ngalan nga ginhatag sa ila ni Jehova.—Genesis 17:5, 15.
^ par. 8 Mag-utod sa amay si Sara kag si Abraham. Si Tera ang ila amay pero lainlain ang ila iloy. (Genesis 20:12) Indi puede ina nga pag-asawahay subong, pero dumdumon naton nga lain ang kahimtangan sa ila tion. Malapit pa ang mga tawo sa kahimpitan nga natigayon sadto ni Adan kag ni Eva. Bangod mapagros pa sila sadto, bisan mag-asawahay ang suod nga magparyente wala sing depekto sa gene ang ila kabataan. Pero pagligad sang mga 400 ka tuig, pareho na sa aton ang kalawigon sang kabuhi. Sa sina nga tion, gindumilian na sang Mosaikong Kasuguan ang pag-asawahay sang pamilya.—Levitico 18:6.