Imadyina ang isa ka garison sang mga soldado nga makita sa mamala kag batuhon nga lugar. Bisan makatalaka ang ila kahimtangan, nawili ang mga soldado nga Filistinhon sa ila nakita: May duha ka Israelinhon nga lalaki nga ara sa tabok sang pil-as. Sa baylo nga makulbaan, naham-ot ang mga soldado. Madugay na nga ginagamhan sang mga Filistinhon ang mga Israelinhon, nga indi gani makabaid sang ila mga kagamitan sa pagpanguma kon indi sila magkadto sa ila kaaway nga mga Filistinhon. Gani diutay lang ang armas sang mga soldado sang Israel. Dugang pa, duha lang sila! Bisan pa nga armado sila, ano ang ila mahimo? Ginhikayan sila sang mga Filistinhon: “Taklad kamo diri, kag makita gid ninyo ang ginapangita ninyo!”—1 Samuel 13:19-23; 14:11, 12.

 May dapat gid man makakita sang ila ginapangita, kag ina ang mga Filistinhon. Nagdalagan padulhog sa pil-as ang duha ka Israelinhon, gintabok nila ini, kag nagtaklad pakadto sa mga Filistinhon. Tama ini ka taklaron nga dapat magkamang sila, pero nagpadayon sila sa pagtaklas sa mga kabatuhan, kag nagdiretso sa garison! (1 Samuel 14:13) Makita na sang mga Filistinhon nga armado ang nauna kag nagasunod ang iya manugdala sang armas. Pero sila lang bala nga duha ang masalakay sa bilog nga garison? Nagbuang na bala ang tawo?

 Wala sia magbuang kundi may mabakod sia nga pagtuo. Sia amo si Jonatan, kag madamo sing matun-an ang matuod nga mga Cristiano subong sa iya istorya. Bisan pa nga wala kita nagapakig-away sa pisikal, may matun-an gid kita kay Jonatan parte sa kaisog, pagkamainunungon, kag pagsakripisyo nga makapabakod sang aton pagtuo.—Isaias 2:4; Mateo 26:51, 52.

 Para mahangpan naton kon ngaa ginsalakay ni Jonatan ang garison, dapat hibaluon naton anay ang iya gindak-an. Sia amo ang subang ni Saul, ang una nga hari sang Israel. Sang gintangdo si Saul nga mangin hari, daku na si Jonatan, nga mahimo nga 20 anyos na ukon masobra pa. Mahimo suod gid sia sa iya amay, kay pirme sila nagaistoryahanay. Nahibaluan ni Jonatan sang lamharon pa sia nga ang iya amay indi lang mataas, guapo, kag maisog nga soldado kundi may pagtuo gid kag mapainubuson. Nahibaluan ni Jonatan kon ngaa ginpili ni Jehova si Saul nga mangin hari. Bisan si propeta Samuel nagsiling nga wala sing pareho ni Saul sa bilog nga pungsod!—1 Samuel 9:1, 2, 21; 10:20-24; 20:2.

 Mahimo nga ginapabaloran gid ni Jonatan ang pagsuporta niya sa iya amay samtang nagapakig-away sila para sa katawhan ni Jehova. Ini nga mga inaway indi pareho sa mga inaway sang mga pungsod subong. Ginpili sadto ni Jehova ang pungsod sang Israel para magrepresentar sa iya, kag pirme ini ginasalakay sang mga pungsod nga nagasimba sa butig nga mga dios. Ang pinili nga katawhan ni Jehova pirme ginahingabot ukon ginasalakay sang mga Filistinhon nga nagasimba sa mga dios pareho ni Dagon.

 Gani para sa mga soldado pareho ni Jonatan, pagpakita sang katutom kay Jehova nga Dios ang pagpakig-away. Kag ginpakamaayo ni Jehova ang iya mga panikasog. Sang mangin hari si Saul, ginhimo niya si Jonatan nga pangulo sang 1,000 ka soldado, kag ginpangunahan sini ang pagsalakay sa garison sang mga Filistinhon sa Geba. Bisan pa nga halos wala sing armas ang iya mga tinawo, ginbuligan ni Jehova si Jonatan nga magdaug. Pero, nagtipon ang mga Filistinhon sing madamo nga soldado para makabalos. Madamo sang soldado ni Saul ang hinadlukan. Ang pila nalagyo kag nanago, kag ang pila nag-upod pa sa mga kaaway! Pero wala gid mahadlok si Jonatan.—1 Samuel 13:2-7; 14:21.

 Suno sa paglaragway sa una nga parapo, hipos nga naglakat si Jonatan sina nga adlaw upod sa iya manugdala sing armas. Samtang nagapalapit sila sa garison sang mga Filistinhon sa Micmash, ginsugid ni Jonatan ang iya plano. Mapakita sila sa mga soldado nga Filistinhon didto. Kon hangkaton sila nga magpalapit, mangin tanda ini nga buligan ni Jehova ang iya mga alagad. Nag-ugyon ang iya manugdala sang armas, kay si Jonatan nagsiling: “Wala sing makapugong kay Jehova sa pagluwas paagi sa madamo ukon sa diutay lang.” (1 Samuel 14:6-10) Ano ang buot silingon niya?

 Kilala gid ni Jonatan ang iya Dios. Nahibaluan gid niya nga ginbuligan sadto ni Jehova ang iya katawhan sa pagpierde sa ila mga kaaway bisan diutay lang sila. Kon kaisa, isa lang ang Iya gingamit para magdaug sila. (Hukom 3:31; 4:1-23; 16:23-30) Nahibaluan ni Jonatan nga indi importante sa mga alagad sang Dios ang ila kadamuon, kabakod, kag armas kundi ang ila pagtuo. Gani bangod sang iya pagtuo, si Jehova ang iya ginpadesisyon kon bala masalakay sila sang iya manugdala sang armas; nagpili sia sing tanda nga magapamatuod nga ugyon si Jehova, kag wala kahadlok nga nagsalakay sia.

 Talupangda ang pagtuo ni Jonatan. Una, ginarespeto kag ginadayaw gid niya ang iya Dios, si Jehova. Nahibaluan niya nga ang Labing Gamhanan nga Dios wala nagadepende sa tawo para matuman ang iya mga katuyuan, pero nalipay si Jehova nga pakamaayuhon ang iya matutom nga mga alagad. (2 Cronica 16:9) Ikaduha, nangayo sia sing pamatuod kay Jehova kon bala husto ang iya pagahimuon. Subong, wala na kita nagapangita sing indi kinaandan nga mga tanda sa aton Dios kon bala nahamuot sia sa aton pagahimuon. Bangod matigayon na naton sing kompleto ang Pulong sang Dios, mabuligan kita sini nga mahibaluan ang Iya kabubut-on. (2 Timoteo 3:16, 17) Ginatun-an bala naton sing maayo ang Biblia antes maghimo sing importante nga mga desisyon? Kon huo, ginapasulabi naton ang kabubut-on sang Dios, pareho ni Jonatan.

 Gani, madasig nga nagkamang sing pataklad sa garison ang duha ka soldado. Sang narealisar sang mga Filistinhon nga ginasalakay sila, ginsugata nila ang duha ka kaaway. Luwas nga madamo ang mga Filistinhon, ara pa sila sa ibabaw, amo nga mahapos nila kuntani mapierde ang duha ka kaaway. Pero isaisa nga napatumba ni Jonatan ang mga soldado. Ginapatay sila dayon sang iya manugdala sing armas. Sa malip-ot nga distansia, napatay sining duha ang 20 ka kaaway! Pero may ginhimo pa si Jehova. Aton mabasa: “Dayon hinadlukan gid ang mga tawo sa kampo sa latagon kag sa garison. Bisan ang mga nagasalakay hinadlukan man, kag nag-uyog ang duta. Ginpahanabo ini sang Dios.”—1 Samuel 14:15.

 Nakita ni Saul kag sang iya mga soldado ang pagsinalasala kag kahadlok sang mga Filistinhon, kag ang pagpinatyanay nila! (1 Samuel 14:16, 20) Nangisog ang mga Israelinhon kag nagsalakay, kag mahimo gingamit nila ang mga armas sang napatay nga mga Filistinhon. Ginpadaug ni Jehova ang iya katawhan sina nga adlaw. Kag wala sia magbag-o sugod sadto. Kon magtuo kita sa iya subong, pareho ni Jonatan kag sang iya manugdala sing armas, indi gid kita maghinulsol sa aton mga desisyon.—Malaquias 3:6; Roma 10:11.

 Indi maayo ang resulta sini nga kadalag-an kay Saul. Nakahimo sia sing daku nga sala. Naglapas sia paagi sa paghalad, nga himuon lang dapat sang gintangdo ni Jehova nga propeta nga si Samuel, nga isa ka Levinhon. Sang nag-abot si Samuel, ginsilingan niya si Saul nga bangod sang iya sala, indi magpadayon ang iya ginharian. Pagkatapos sini, sang ginpadala ni Saul ang iya mga soldado sa inaway, ginpasumpa niya sila sing indi rasonable: “Pakamalauton ang tawo nga magkaon sing bisan ano nga kalan-on antes maggab-i kag antes pa ako makabalos sa akon mga kaaway!”—1 Samuel 13:10-14; 14:24.

 Maathag sa ginsiling ni Saul nga nangin malain na sia. Nangin ambisyuso na bala ang mapainubuson kag espirituwal nga tawo? Kay man, wala naghalin kay Jehova ining indi rasonable nga panumpa sa sining maisog kag mapisan nga mga soldado. Kag kamusta naman ang ginsiling ni Saul nga “antes pa ako makabalos sa akon mga kaaway,” ginhunahuna bala ni Saul nga iya ini inaway? Nalipat bala sia nga mas importante ang hustisya ni Jehova sangsa handum niya nga makatimalos, mahimaya, ukon magdaug?

 Wala makahibalo si Jonatan parte sa indi rasonable nga panumpa sang iya amay. Bangod nakapoy sa inaway, gintum-oy niya ang punta sang iya baston sa dugos kag gintilawan ini kag nagpagsik sia liwat. Ginsugiran sia dayon sang isa niya ka tinawo parte sa pagdumili sang iya amay nga magkaon. Si Jonatan nagsiling: “Daku nga halit ang ginhimo sang akon amay sa katawhan. Tan-awa ninyo. Nagpagsik ako sang makatilaw ako sing diutay lang nga dugos. Mas maayo pa gid kon nakakaon ang katawhan subong halin sa naagaw nila sa ila mga kaaway! Mas madamo pa kuntani nga Filistinhon ang napatay naton.” (1 Samuel 14:25-30) Husto sia. Mainunungon nga anak si Jonatan, pero rasonable sia. Wala niya basta lang ginasunod ang ginahimo ukon ginasiling sang iya amay, kag bangod sini ginrespeto sia sang iban.

 Sang nahibaluan ni Saul nga nalapas ni Jonatan ang iya sugo, wala niya ginbaton nga sala ang iya sugo. Sa baylo, gusto niya nga patyon ang iya anak! Wala magbais si Jonatan sa iya ukon magpakiluoy. Talupangda ang tumalagsahon nga sabat sini. Sia nagsiling: “Handa ako mapatay tungod sini!” Pero ang mga Israelinhon nagsiling: “Dapat bala mapatay si Jonatan, sia nga nagdala sining daku nga kadalag-an sa Israel? Indi ini mahimo! Nagapanumpa kami sa buhi nga Dios nga si Jehova, nga wala sing bisan isa ka buhok niya ang mahulog sa duta, kay ginbuligan sia sang Dios sa iya ginhimo sini nga adlaw.” Ang resulta? Nakumbinsi nila si Saul. Ang rekord nagasiling: “Bangod sini, ginluwas sang katawhan si Jonatan, kag wala sia mapatay.”—1 Samuel 14:43-45.

 May maayo nga reputasyon si Jonatan kay maisog sia, mapisan, kag nagasakripisyo. Sang yara sia sa katalagman, nakabulig sa iya ang iya reputasyon. Dapat hunahunaon naton kon ano nga ngalan, ukon reputasyon, ang aton ginahimo kada adlaw. Ang Biblia nagasiling nga ang maayo nga ngalan hamili gid. (Manugwali 7:1) Kon pareho ni Jonatan, tinguhaan naton nga makatigayon sing maayo nga ngalan kay Jehova, mangin daku gid nga bahandi ang aton reputasyon.

 Bisan pa sa mga kakulangan ni Saul, padayon gihapon nga nagaunong kag nagaupod sa iya sa inaway si Jonatan sa sulod sang mga tinuig. Maimadyin naton ang iya kasubo nga makita ang iya amay nga amat-amat nga nangin malinapason kag bugalon. Amat-amat nga nangin malain ang iya amay, kag wala sing mahimo si Jonatan nga punggan ini.

 Natabo ang daku nga problema sang gin-asayn ni Jehova si Saul nga makig-away sa mga Amaleknon nga tuman gid kalain, amo nga sang panahon ni Moises, gintagna ni Jehova ang paglaglag sa bilog nga pungsod. (Exodo 17:14) Ginsilingan si Saul nga laglagon ang tanan nila nga kasapatan kag patyon ang ila hari nga si Agag. Nagdaug si Saul sa inaway, kag si Jonatan maisog man nga nakig-away upod sa iya amay. Pero ginsupak gid ni Saul si Jehova kay wala niya ginpatay si Agag kag gintipon niya ang manggad sini kag kasapatan. Si propeta Samuel naghambal sang paghukom ni Jehova kay Saul: “Bangod ginsikway mo ang sugo ni Jehova, ginasikway ka man ni Jehova bilang hari.”—1 Samuel 15:2, 3, 9, 10, 23.

 Pagkatapos sadto, ginkuha na ni Jehova ang iya balaan nga espiritu kay Saul. Bangod wala na ginapalangga ni Jehova si Saul, nagbag-o ang iya panimuot, nangin maakigon sia kag nerbioso. Daw ginbuslan sang natublag nga hunahuna ang espiritu nga halin sa Dios. (1 Samuel 16:14; 18:10-12) Mahimo nga nasubuan gid si Jonatan sang nakita niya nga nagbag-o na gid ang iya halangdon nga amay! Pero, wala gid madula ang katutom ni Jonatan kay Jehova. Ginsuportahan niya ang iya amay suno sa iya bug-os nga masarangan, kag kon kaisa ginaprangka niya sia, pero nakapokus sia sa iya wala nagabag-o nga Dios kag Amay, si Jehova.—1 Samuel 19:4, 5.

 Nakakita ka na bala nga gulpi lang nangin malain ang imo pinalangga, ayhan suod nga miembro sang imo pamilya? Mahimo nga makapasubo gid ini. Ang halimbawa ni Jonatan nagapahanumdom sa aton sang ginsulat sang ulihi sang salmista: “Bisan pa bayaan ako sang akon amay kag sang akon iloy, si Jehova magasapupo sa akon.” (Salmo 27:10) Mainunungon si Jehova. Indi ka man niya pagpabay-an kag mangin pinakamaayo mo sia nga Amay, bisan pa nga sikwayon ka ukon pabay-an sang indi himpit nga mga tawo.

 Mahimo nga nahibaluan ni Jonatan nga gusto ni Jehova nga kuhaon si Saul sa pagkahari. Ano ang reaksion ni Jonatan? Namensar man bala sia kon ano sia nga klase sang hari? Nagalaum bala sia nga matadlong pa ang mga sala sang iya amay, nga mangin mainunungon ini kag matinumanon nga hari? Wala naton mahibaluan ang iya ginahunahuna; ang nahibaluan lang naton nga wala ini natabo. Buot bala silingon nga ginsikway na ni Jehova ining matutom nga alagad niya? Wala, kay gingamit niya si Jonatan bilang pinakamaayo nga halimbawa sang mainunungon nga pag-abyanay sa bilog nga rekord sang Biblia! Ini nga pag-abyanay binagbinagon sa isa pa ka artikulo parte kay Jonatan.