Sala Bala ang Pagpanigarilyo?

I-PLAY

Ang sabat sang Biblia

Wala ginasambit sa Biblia ang pagpanigarilyo a ukon iban pa nga paagi sa paggamit sing tabako. Pero may mabasa diri nga prinsipio nga indi gusto sang Dios ang mga buhat nga indi matinlo ukon makahalit sa lawas. Gani para sa Dios, sala ang pagpanigarilyo.

Pagpabalor sa kabuhi. “Ang Dios . . . nagahatag sa tanan nga tawo sang kabuhi kag sang ginhawa.” (Binuhatan 17:24, 25) Ang kabuhi regalo sang Dios, gani likawan naton ang paghimo sing bisan ano nga makapalip-ot sang aton kabuhi, pareho sang pagpanigarilyo. Ang pagpanigarilyo isa sa panguna nga kabangdanan sang puede malikawan nga kamatayon sa bilog nga kalibutan.
Gugma sa isigkatawo. “Higugmaa ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.” (Mateo 22:39) Wala kita sing gugma sa aton isigkatawo kon nagapanigarilyo kita. Ang mga tawo nga pirme makahaklo sing aso sang sigarilyo halin sa iban mas daku ang tsansa nga magmasakit sang mga balatian nga ginaantos sang mga nagapanigarilyo.
Dapat mangin balaan. “Ipresentar ninyo ang inyo lawas nga isa ka halad nga buhi, balaan kag kalahamut-an sa Dios.” (Roma 12:1) “Tinluan naton ang aton kaugalingon sa tanan nga nagapahigko sang lawas kag tagipusuon, agod mangin mas balaan kita samtang nagakahadlok sa Dios.” (2 Corinto 7:1) Sala ang pagpanigarilyo kag indi ini nagakaigo sa pagkabalaan—buot silingon, matinlo kag putli—kay ang mga nagapanigarilyo hungod nga nagahaklo sing toxin nga nagaguba sang lawas.

May ginasiling bala ang Biblia parte sa paggamit sang marijuana ukon iban pa nga droga para mangin kalingawan?

Wala sing ginasambit ang Biblia parte sa marijuana ukon kaanggid nga mga droga. Pero may mabasa diri nga mga prinsipio nga nagadumili sa paggamit sining makaaladik nga butang para mangin kalingawan. Ari ang dugang pa nga prinsipio wala labot sa ginsambit kaina:

Dapat naton kontrolon ang aton hunahuna. “Higugmaa si Jehova nga imo Dios . . . sa bug-os mo nga hunahuna.” (Mateo 22:37, 38) “Hupti nga bug-os ang inyo ikasarang sa paghunahuna sing maayo.” (1 Pedro 1:13) Indi makontrol sang isa ka tawo ang iya hunahuna kon nagagamit sia sing droga, kag madamo pa gani ang nangin adik sa sini. Ang ila hunahuna nakapokus sa pagtigayon kag paggamit sing droga imbes sa maayo nga mga butang.—Filipos 4:8.
Pagtuman sa mga kasuguan. “Mangin matinumanon sa mga panguluhan kag mga awtoridad.” (Tito 3:1) Sa madamo nga lugar, ginadilian sang kasuguan ang paggamit sang pila ka droga. Kon gusto naton nga mapalipay ang Dios, dapat naton tumanon ang sekular nga mga awtoridad.—Roma 13:1.

Ang Tabako kag ang Imo Panglawas

Suno sa World Health Organization, mga anom ka milyon ka tawo ang nagakapatay kada tuig sa balatian bangod sa paggamit sang tabako, lakip ang sobra 600,000 nga nagmasakit bangod sa paghaklo sa aso sang sigarilyo sang iban. Binagbinaga ang epekto sang tabako sa mga nagagamit sini kag sa iban nga makahaklo sang aso sini.

Kanser. Ang aso sang tabako may sobra 50 ka kemikal nga makapakanser. Ang Encyclopædia Britannica nagsiling nga ang aso sang tabako “amo ang kabangdanan sang 90 porsiento sang kanser sa baga.” Ang aso sang tabako makapakanser man sa iban nga organo, lakip ang baba, trachea, esophagus, tutunlan, larynx, lapay, kag barukan.

Sakit sa baga. Ang aso sang tabako amo man ang kabangdanan sang iban nga sakit pareho sang pulmonya kag trangkaso. Ang mga bata nga pirme makahaklo sing aso sang sigarilyo may daku nga tsansa nga magmasakit sing hapo kag nagabalikbalik nga ubo. Gagmay man kag mahina ang ila baga.

Sakit sa tagipusuon. Ang mga nagapanigarilyo may daku nga tsansa nga ma-stroke ukon magmasakit sa tagipusuon. Ang carbon monoxide nga ara sa aso sang tabako nagaagi sa mga baga pakadto sa dugo kag ginaislan sini ang oxygen. Kon diutay ang oxygen sa dugo, mangabudlay sing todo ang tagipusuon para mahatag ang oxygen sa lawas.

Epekto sa nagabusong. Ang mga babayi nga nagabusong kag nagapanigarilyo may daku nga tsansa nga magbun-ag sang lapsag nga kulang sa binulan, kulang sa bug-at, ukon sungi ukon may iban pa nga diperensia. Mahimo man magmasakit ang ila mga bata sa baga ukon sing sudden infant death syndrome.

a Ang pagpanigarilyo nga ginapatuhuyan diri amo ang direkta nga paghaklo sing aso halin sa sigarilyo, tabako, abano, kwako, ukon water pipe. Pero ang mga prinsipio nga binagbinagon diri naaplikar man sa pagmama, pagsimhot, paggamit sing mga electronic cigarette nga may nicotine, kag iban pa.