•  Ang dapat mo mahibaluan

•  Ang puede mo himuon

•  Ang ginasiling sang iban

 Ang pagsalig nga mabaton mo nagadepende sa kon daw ano ka ka masaligan. Kon ginatuman mo ang mga pagsulundan sang imo mga ginikanan, daw pareho lang nga nagabayad ka sang utang. Obligasyon mo nga tumanon ang imo mga ginikanan. Pareho sa utang, kon pirme mo ‘ginabayaran’ ang imo mga ginikanan paagi sa pagtuman sa ila, mas saligan ka pa gid nila. Pero kon indi ka responsable sa pagbayad sang imo utang, indi ka gid makapaabot nga pautangon ka pa liwat. Sing kaanggid, kon wala mo pirme ginatuman ang imo mga ginikanan, indi ka man nila pagsaligan.

 Kinahanglan sang tion para saligan ka sang imo mga ginikanan. Kinahanglan mo anay ipakita sing madamo nga beses nga responsable ka para mas saligan ka pa gid sang imo mga ginikanan.

 MATUOD NGA ISTORYA: “Bilang tin-edyer, bal-an ko kon ano ang gusto sang akon mga ginikanan nga himuon ko. Gani, nagapakunokuno ako nga kuno abi ginasunod ko sila, pero ang matuod ginahimo ko ang gusto ko nga wala sila kabalo. Sang nabal-an ini sang akon mga ginikanan, nabudlayan na sila magsalig sa akon. Gani natun-an ko nga kinahanglan ko gid nga mangin honest para saligan nila ako. Dapat una anay masaligan ka antes ka saligan sang iban.”—Craig.

 Mangin honest bisan pa mabudlay ini himuon. Ang tanan makahimo gid sing sala. Gani kon makasala ka, indi ini pagtabuni ukon pagtagua, kay magaguba lang ini sang pagsalig sang imo mga ginikanan sa imo. Pero kon honest ka pirme, makita sang imo mga ginikanan nga mature ka na kag kabalo ka na magbaton sang imo mga sala. Kag amo ina ang klase sang tawo nga dapat saligan.

 “Madula ang pagsalig sang iban sa imo, indi bangod nakahimo ka sang sala, kundi bangod gintago mo ang imo sala.”—Anna.

 Ang ginasiling sang Biblia: “Luyag namon magkabuhi sing bunayag [ukon honest] sa tanan nga butang.”—Hebreo 13:18.

•   Pamensari ini: Kon ginapamangkot ka sang imo mga ginikanan kon diin ka makadto ukon kon ano ang himuon mo, ginasugid mo bala sa ila kon ano gid ang matuod? Ukon kon ginpamangkot ka sang imo mga ginikanan kon diin ka nagkadto ukon kon ano ang ginhimo mo, ang ginasugid mo lang bala kon ano lang ang gusto nila mabatian para indi ka maakigan?

 Mangin responsable. Tumana ang tanan nga pagsulundan sa inyo balay. Himua dayon ang imo mga ulubrahon sa balay. Kon may appointment ka, tinguhai nga mag-abot sing temprano. Obraha ang imo mga asaynment sa eskwelahan. Kag kon may curfew ka, sunda ini.

 “Kon ginpasugtan ka sang imo mga ginikanan nga mag-upod sa imo mga abyan kag ginsilingan ka nga dapat indi ka maglampas sa 9:00 p.m pero 10:30 ka na nagpauli, indi ka mag-expect nga pasugtan ka pa nila sa sunod!”—Ryan.

 Ang ginasiling sang Biblia: “Kay ang kada isa magadala sang iya kaugalingon nga lulan sang responsibilidad.”—Galacia 6:5, footnote.

•   Pamensari ini: “Kon ginsugo ka nga himuon ang mga ulubrahon sa balay, ginatapos mo bala ini dayon? Wala ka bala nagaka-late sa mga appointment? Kag ginatuman mo bala ang mga pagsulundan, bisan ang mga pagsulundan nga indi mo gusto?”

 Maghulat. Kon naguba mo ang pagsalig sang imo mga ginikanan, mahimo madugay pa antes ka nila saligan liwat. Gani dapat mo tun-an nga maghulat.

 “Nainit ako kay daw wala ako gihapon ginasaligan sang akon mga ginikanan bisan daku na ako. Wala ko gid na-realize nga indi buot silingon nga kon daku ka na, mature ka na. Gani, gin-istorya ko ang akon mga ginikanan. Ginpangabay ko sila nga hatagan nila ako sing tsansa para pamatud-an nga masaligan ako. Madugay pa antes ko napamatud-an sa ila nga masaligan ako. Pero sang ulihi, ginsaligan gid man nila ako. Natun-an ko nga ang pagsalig wala nagadepende sa edad, kundi sa mga ginahimo sang isa.”—Rachel.

 Ang ginasiling sang Biblia: “Padayon nga pamatud-i kon ano kamo.”—2 Corinto 13:5.

•   Pamensari ini: Para saligan ka sang imo mga ginikanan ukon para magbalik ang pagsalig nila sa imo, ano ang puede mo himuon para ‘pamatud-an kon ano ka’?

 TIP: Maghimo sing goal. Halimbawa, puede mo mangin goal nga mag-abot sing temprano, tapuson ang mga ulubrahon sa balay, ukon sundon ang imo curfew. Isugid sa imo mga ginikanan nga ginhimo mo ini nga mga goal kay gusto mo gid nga saligan ka nila kag pamangkuta man sila kon ano pa ang puede mo himuon. Dayon panikasugi nga sundon ini nga laygay sang Biblia: “[Ubaha] ninyo ang daan nga personalidad nga nahisuno sa inyo paggawi sadto.” (Efeso 4:22) Sa ulihi, makita sang imo mga ginikanan nga puede ka na saligan.