PAMANGKOT SANG MGA PAMATAN-ON
Ano ang Himuon Ko Para Magniwang?
Kinahanglan ko gid bala magpaniwang?
Ang pila ka tin-edyer nagasiling nga gusto nila magpaniwang. Pero . . .
Madamo ang nabalaka sa ila hitsura sangsa ila panglawas. Para dasig sila magniwang, ang iban nagapalipas sing gutom ukon nagainom sang mga bulong. Sa masami, ini nga mga paagi indi gid epektibo kag makahalalit pa gani.
“Ang iban nga babayi nagapagutom para dasig sila magniwang. Sa masami, indi gid maayo ang epekto sini, kag dugay maka-recover ang ila lawas.”—Hailey.
Madamo ang nagabatyag nga tambok sila, pero indi man. OK man ila lawas—pero pamatyag nila tambok sila kay ginakumparar nila ang ila kaugalingon sa ila mga kaedad ukon sa “ideal” nga lawas nga ginapakita sang media.
“Sang 13 anyos ako, ginakumparar ko ang akon kaugalingon sa akon mga abyan. Abi ko manamian pa gid sila sa akon kon pareho na ’ko sa ila nga daw kawayan kaniwang.”—Paola.
Pero, may pila ka pamatan-on nga kinahanglan gid magpaniwang. Suno sa report sang World Health Organization . . .
Sa bilog nga kalibutan, mga 340 ka milyon ka pamatan-on nga nagaedad sing 5 asta 19 ang sobra katambok.
Sang 1975 mga 4 ka porsiento lang sadtong nagaedad 5-19 ang sobra katambok. Pero sang 2016 nagtaas ini sing 18 ka porsiento.
Sa kalabanan nga pungsod sa bilog nga kalibutan, mas madamo nga tawo ang sobra katambok sangsa sobra kaniwang.
Madamo ang sobra katambok sa pigado nga mga pungsod, bisan sa mga panimalay nga ang pila ka miembro indi maayo ang panglawas kay kulang sila sing sustansia.
Ano ang pinakamaayo nga paagi para magniwang?
Ano nga paagi ang pilion mo?
Magpalipas sing gutom.
Mag-ehersisyo kag magkaon sing balanse nga pagkaon.
Mag-inom sang bulong.
Husto nga sabat: Paagi 2: Mag-ehersisyo kag magkaon sing balanse nga pagkaon.
Mahimo nga dasig ang resulta kon magpalipas ka sing gutom ukon indi ka magkaon sing masustansia nga pagkaon. Pero ini nga mga paagi indi gid maayo sa imo panglawas, kag mahimo nga matambok ka liwat kon ibalik mo ang imo batasan sa pagkaon.
Pero, kon tinguhaan mo nga mangin maayo ang imo panglawas, mangin manami ang imo pamatyag. “Ang pinaka-safe, kag indi mahalitan ang imo panglawas, kag mas madugay ang resulta amo ang . . . pagbag-o sang imo lifestyle nga mahimo mo sing sigesige,” sulat ni Dr. Michael Bradley. a Ano ang iya buot silingon? Kon gusto mo magpaniwang, indi lang basta nga magsunod ka sa isa ka diet kundi kinahanglan ka maghimo sing pila ka pagbag-o sa imo lifestyle.
Plano nga himuon
Ang Biblia nagatudlo sa aton nga dapat ‘kabalo kita magpugong sa aton kaugalingon’—kag lakip sa sini ang aton batasan sa pagkaon. (1 Timoteo 3:11) Ginsambit gani sini ang parte sa paglikaw sa sobra nga pagkaon. (Hulubaton 23:20; Lucas 21:34) Pamensara ini nga mga prinsipio, kag tilawi nga sundon ang masunod nga mga paagi para mangin maayo ang imo panglawas:
Hibalua kon ano ang nalakip sa masustansia nga pagkaon.
Indi kinahanglan nga mangin estrikto ka gid sa imo ginakaon, kundi hibalua man kon ano nga masustansia nga pagkaon ang makabulig sa imo para mangin balanse ang imo pagkaon. Kag ang balanse nga pagkaon amo ang pinakamaayo nga paagi para mamentinar mo ang imo maayo nga panglawas.
Regular nga mag-ehersisyo.
Pamensara kon ano ang mahimo mo kada adlaw. Halimbawa, imbes nga mag-elebeytor, maghagdan. Kon nagahampang ka sing video game, buhini ini sing 30 minutos para maglakatlakat sa gua sang inyo balay.
Indi magkaon sing junk food, kundi sing masustansia nga pagkaon.
“Pirme ako nagadala sang snacks nga masustansia pareho sang mga prutas kag utan,” siling sang tin-edyer nga si Sophia. “Gani malikawan ko nga makakaon sing indi masustansia nga pagkaon.”
Indi magdali sa pagkaon.
Ang iban nga tawo dasig magkaon amo nga indi nila mabatyagan nga busog na sila! Gani indi magdali sa pagkaon. Kon gusto mo pa magdugang sing pagkaon, pahuwayhuway anay. Mahimo mabatyagan mo nga busog ka na gali.
Hibalua kon pila ka calorie ang imo ginakaon.
Basaha ang nutrition label kon pila ang calorie sa imo pagkaon. Clue: Ang mga soft drink, fast food, kag mga dessert may mataas nga calorie kag makapatambok ini.
Mangin balanse.
Ang 16 anyos nga si Sara nagsiling: “Sang una, ginaisip ko gid kon pila ang calorie sa akon pagkaon, kag daw calorie na ang panan-aw ko sa pagkaon!” Puede ka man magkaon kon kaisa sing nanamian mo nga pagkaon bisan pa mataas ang calorie.
Tip: Mamangkot sa imo doktor parte sa imo panglawas. Mahimo sia makabulig sa imo kon ano nga lifestyle program ang epektibo sa imo.
a Halin sa libro nga When Things Get Crazy With Your Teen.