Nan Liv XX Antikite juif (anglè) Flaviyis Jozèf, yon istoryen ki t ap viv nan premye syèk la, te ekri a, li te pale de lanmò “Jak, frè Jezi, yo te rele Kris la”. Gen anpil biblis ki kwè Jozèf te ekri pawòl sa a toutbon. Sepandan, gen kèk moun ki gen dout sou yon lòt deklarasyon nou jwenn nan menm liv sa a konsènan Jezi. Men ki sa nou li nan pasaj sa a yo rele Testimonium Flavianum:

“Kounye a, nan epòk sa a te gen Jezi, yon moun ki saj, si n kapab rele l yon moun, paske li te konn fè anpil bèl mirak e li te konn anseye moun sa yo ki te resevwa laverite avèk kè kontan. Li te atire alafwa anpil Juif ak anpil moun lòt nasyon. Se li menm ki [te] Kris la, e lè Pilat te koute konsèy gwo zotobre pami nou yo, epi l te kondane l sou yon kwa, moun ki te renmen l an premye yo pa t abandone l paske l te parèt vivan devan yo ankò nan twazyèm jou a jan pwofèt Bondye yo te deja predi sa ansanm ak dis mil lòt bèl bagay konsènan l, e yo pa t rive detwi tribi kretyen ki pote non l yo jis jounen jodi a.” — Jozèf — The Complete Works, se William Whiston ki tradui l.

Depi nan fen 16^yèm syèk la, gen gwo deba k ap fèt ant moun ki kwè tèks sa a otantik ak moun ki gen dout se Jozèf ki te ekri l. Gen yon istoryen fransè ki rele Serge Bardet e ki se yon espesyalis nan literati klasik, ki te eseye demele kòd deba sa a ki te si tèlman mare pandan plis pase kat syèk. Li te pibliye rechèch li yo nan yon liv ki rele Le Testimonium Flavianum — Examen historique considérations historiographiques.

Jozèf pa t yon ekriven ki te kretyen. Se te yon istoryen Juif li te ye. Se sa k fè, pifò deba a te chita sou lefètke li te pale de Jezi antanke “Kris la”. Nan analiz Bardet fè a, li te fè konnen tit sa a koresponn “nan kèlkeswa sans lan ak abitid Grèk yo te genyen pou yo sèvi ak yon atik [defini] devan non moun”. Bardet te ajoute, yon pwennvi ki baze sou jidayis la ak krisyanis la montre “nonsèlman li pa enposib pou Jozèf te sèvi ak mo Christos la”, men, se yon prèv ki montre “kritik yo, an jeneral, te mal fonde lefètke yo pa t konsidere detay sa”.

Èske yon lòt ekriven pa ta ka imite stil Jozèf epi l chanje tèks la pou l fè l vin pi bèl? Lè Bardet egzamine prèv listwa bay ak sa li te jwenn nan tèks la, li te fè konnen yon imitasyon konsa t ap prèske yon mirak. Sa t ap mande pou ekriven an gen “don pou imite, yon don ki t ap prèske san parèy nan tout epòk”, sa vle di yon moun ki te “egzakteman menm jan ak Jozèf”.

Nan ka sa a, poukisa biblis yo gen dout sou tèks la? Pou Bardet idantifye sous pwoblèm nan, li di gen moun “ki gen dout sou tèks Testimonium nan, kontrèman ak majorite tèks ki ansyen yo, senpleman paske gen kesyon ki te soulve konsènan Testimonium lan”. Li kontinye pou l di, pandan plizyè syèk, pozisyon moun yo adopte yo te plis chita sou “mobil yo te gen anvan” olye sou analiz lojik yo te fè sou tèks la ki montre tèks la otantik.

Nou pa konnen si analiz Bardet a pral chanje opinyon biblis yo genyen sou Testimonium Flavianum nan. Men, li te konvenk Pierre Geoltrain ki se yon gwo espesyalis nan kesyon jidayis grèk ak krisyanis ki te egziste nan premye syèk la. Pandan yon bon bout tan, li te konsidere Testimonium nan kòm yon tèks yo ajoute sou sa k te ekri deja, li te menm konn bat plezi sou moun ki te kwè tèks sa a otantik. Sepandan, li te vin chanje opinyon. Li te fè konnen se analiz Bardet a ki te lakòz chanjman sa a. Kounye a, Geoltrain fè konnen “pèsonn pa dwe oze di ‘temwayaj Jozèf la pa verite’”.

Nòmalman, Temwen Jewova yo jwenn plis rezon nan Bib la ki konvenk yo pou yo aksepte Jezi antanke Kris la. — 2 Tim. 3:16.