1-2. (a) Ouvi otjikeṋa, nu matu yenene vi okuurwisa? (Wina tara “Komambo nga kahururwa.”) (b) Matu kahungirira ku ye morupa ndwi na motupa twarwe tu tu ri mokambo kOruhungu nga? (Wina tara “Ondjivisiro komulese” morupa ndwi.)

 JEHOVA MUKURU we ku suvera pu pe ṱa pi? Ove mo yenene okumuna eziriro mokurihonga ohunga na imbi eye mbya tjita okutuyama kouvi nonḓiro. Ouvi a omunavita na eṱe, nu kape nomundu ngu ma yenene okutuurunga ouvi nokuhinombatero. Eṱe tu tjita ouvi eyuva arihe, nu tu ṱa mena rouvi mbwo. (Rom. 5:12) Posi yokutja pe nombuze ombwa. Jehova tjiri me tu yama kouvi nonḓiro.

² Oure wozombura zokombanda 6 000, Jehova u kayenda komurungu okuvatera ovandu okumukarera nandarire kutja ovanauvi. Omena raye? Mena rokutja we tu suvera. Jehova wa suvera ovandu okuza koruveze eye ndwe ve mema. Mena rokutja eye we tu suvera tjinene, eye wa tjita oviṋa ovingi okutuvatera indu tji twa tjiti ouvi. Mukuru ma tjiwa kutja ouvi u eta onḓiro, nu eye ka vanga kutja tu ṱe. Eye u vanga kutja tu hupe nga aruhe. (Rom. 6:23) Nu u vanga kutja ove u hupe nga aruhe. Morupa ndwi, matu kahungirira komapuriro yetatu nga: (1) Omomuano uṋe Jehova ma yandja omaundjiro kovandu ovanauvi? (2) Moruveze rwOmbeibela, ovandu ovanauvi va tjita vi okuyorokisa omutima wa Jehova? (3) Jesus wa tjita tjike okuyama ovandu kouvi nonḓiro?

 OMAUNDJIRO YEṊE JEHOVA NGA YANDJA KOVANDU OVANAUVI?

3. Ovikwaye mbya tjitwa mOtjikunino tja Eden?

³ Indu Jehova tja mema omurumendu nomukazendu omutenga, eye aa vanga kutja ve kare nondjoroka. Eye we ve pa omaturiro omawa, otjiyandjewa tjorukupo, notjiungura otjiwa. Owo aave sokuurisa ehi nozondekurona zawo, nokutjita kutja ouye auhe u rire oparadisa tjimuna otjikunino tja Eden. Eye we ve pa erakiza rimwe uriri. Nu we ve rakiza kutja tji ve ha karere nonḓuviro kerakiza ndo, mave ṱu. Eṱe matu tjiwa kutja pa tjitwa tjike. Omuengeli omunaurunde ngu hi norusuvero novandu poo Mukuru, wa rora Adam na Eva kutja ave ha kara nonḓuviro ku Mukuru. Adam na Eva va tjita imbi omuengeli omunaurunde, Satan, mbyaa vanga. Owo kave karere nongamburiro mu Tate wawo ngwe ve suverere tjinene. Pendje nokukara nonḓuviro ku ye, owo va tjita ouvi. Oviṋa Jehova mbya hungira, vya tjitwa. Mena rokuhinokukara nonḓuviro, Adam na Eva va muna omauzeu oure womuinyo wawo. Owo va kurupa, ave vere, nu ave ṱu.—Gen. 1:​28, 29; 2:​8, 9, 16-18; 3:​1-6, 17-19, 24; 5:5.

4. Omena raye Jehova tja tonda ouvi, nu tje tu vatera okutumbuka popezu na ye? (Ovaroma 8:​20, 21)

⁴ Jehova wa tjita kutja ehungi ndo ri tjangwe mOmbeibela kutja tu yenene okuzuva otjiṋa otjinanḓengu. Oro mari tu vatere okuzuva nawa kutja ongwaye eye tja tonda ouvi tjinene. Ouvi u zunḓa oupanga wetu ku na Jehova, nu u eta onḓiro. (Jes. 59:2) Satan wa tonda Jehova novandu, ku nao eye opa zokurora Adam na Eva kutja ve tjite ouvi. Nu u kayenda komurungu okurora ovandu ndino. Ku nao, indu Adam na Eva tji va tjita ouvi, Satan mape ya ee ripura kutja wa zunḓa ondando ya Jehova kovandu. Posi yokutja, eye kaa tjiwa nawa kutja Jehova wa suvera ovandu pu pe ṱeki pi. Mukuru ke na pa rundurura ondando ye kozondekurona za Adam na Eva. Eye wa suvera ovandu, ku nao wa hakahana okuvepa omaundjiro. (Lesa Ovaroma 8:​20, 21.) Jehova aa tjiwa kutja mape kara ovandu mbu mave toorora okumusuvera nokukara nonḓuviro ku ye. Jehova wa tjita kutja ovandu mba ve tumbuke popezu na ye, nu ve yamwe kouvi nonḓiro. Jehova aa sokutjita vi okuyenenisa oviṋa avihe mbi?

5. Jehova wa yandja ruṋe omaundjiro omatenga kovandu ovanauvi, nu omaprofetero nge ri mu Genesis 3:15 ya hunganeka tjike?

⁵ Lesa Genesis 3:15. Jehova wa yandja omaundjiro omatenga kovandu ovanauvi indu tja hungira imbi mbi mavi katjitwa ku Satan. Mukuru wa tja mape kara ‘orukwato’ ndu maru yama ovandu. Korusenina, orukwato ndwo maru kayandeka Satan nokuṱuna omauzeu ayehe nga etwa i Satan. (1 Joh. 3:8) Posi yokutja Satan rutenga ma “vete” orukwato ndwo, poo ma tjiti kutja ru ṱe. Iho matji hihamisa Jehova tjinene. Posi yokutja Jehova we riyandjera okuhihamwa, nu wa yandjera ‘orukwato’ okuhihamwa wina, kutja ma yame ovandu kouvi nonḓiro.

OMOMUANO UṊE OVANDU OVANAUVI MAAVE YENENE OKUYOROKISA JEHOVA MORUVEZE RWOMBEIBELA?

6. Ovarumendu ovaṱakame mba Abel, Noa, na varwe va tjita vi okutumbuka popezu na Jehova?

⁶ Kouṱiṱiṱiṱi, Jehova wa raisa oukahu kutja ovandu ovanauvi mave yenene vi okutumbuka popezu na ye. Abel, omuatje omutjavari wa Adam na Eva, ongwaa ri omundu omutenga okukara nongamburiro mu Jehova kombunda yomapirukiro nga tjitwa mOtjikunino tja Eden. Mena rokutja Abel wa suverere Jehova nu aa vanga okumuyorokisa nokutumbuka popezu na ye, eye we mu tjitira ombunguhiro. Abel wa ri omurise, ku nao eye wa zepa  ozondjona ze, ne ze yandja otjombunguhiro ku Jehova. Jehova wa ri noumune uṋe? Eye “wa ri nonyuṋe mu Abel nombunguhiro ye.” (Gen. 4:4) Jehova wina wa ri nonyuṋe nozombunguhiro zovandu varwe mbe mu suverere nu mba ri nongamburiro mu ye, tjimuna Noa. (Gen. 8:​20, 21) Mokuyakura ozombunguhiro otja inḓo, Jehova wa raisa kutja ovandu ovanauvi mave yenene okuyorokisa omutima we nokutumbuka popezu na ye. b

7. Matu rihongo tjike okuza ku Abraham indu tjaa vanga okupunguha omuatje we omuini?

⁷ Abraham wa ri nongamburiro yomasa mu Jehova. Jehova wa ningira Abraham okutjita otjiṋa tji tja ri otjizeu tjinene. Eye we mu raera kutja nga punguhe omuatje we Isak. Otjiṋa hi mape ya tja ri otjihihamise tjinene ku Abraham, posi yokutja eye wa kara nonḓuviro ku Jehova. Indu Abraham tja ri pokuzepa omuatje we, Mukuru we mu tjaera. Otjihorera ho tji tu honga oviṋa Jehova mbyaa sokutjita moruyaveze. Eye aa sokuyandja Omuna we omusuverwa otjombunguhiro, mena rokutja wa suvera ovandu tjinene.—Gen. 22:​1-18.

8. Matu rihongo tjike okuza kozombunguhiro zovinamuinyo Ovaisrael nḓaave tjiti? (Levitikus 4:​27-29; 17:11)

⁸ Indu Jehova tja yandja Omatwako kOvaisrael, eye we ve raera okutjita ozombunguhiro zovinamuinyo kutja omauvi wawo ye isirwe. (Lesa Levitikus 4:​27-29; 17:11.) Ozombunguhiro nḓa aaze raisa kutja Jehova ma kayandja ombunguhiro osembasemba, ndji mai kaisa po ouvi oparukaze. Mukuru wa raera ovaprofete ve okutjanga ohunga norukwato ndwa kwizikwa. Owo va kahurura kutja Omuna wa Mukuru mee ku muna ouzeu nokuzepewa. Eye ma zepewa tjimuna onḓu ndji mai punguhwa. (Jes. 53:​1-12) Ku nao, Jehova wa kwizika kutja eye ma yandja Omuna we omusuverwa otjombunguhiro kutja ma yame ovandu kouvi nonḓiro. Ihi tjiri otjiṋa otjihimise Jehova tja tjita, nu we tji tjitira ove wina.

OVIKWAYE JESUS MBYA TJITA OKUYAMA OVANDU KOUVI?

9. Johanes Omupapitise wa tja vi ohunga na Jesus? (Ovaheberi 9:22; 10:​1-4, 12)

⁹ Meserewondo etenga O.Z., Johanes Omupapitise wa muna Jesus wa Nasaret na tja: “Ondjona yaNdjambi, ndji isa ko ozondjo zouye, oyo ndji.” (Joh. 1:29) Omambo nga maye raisa kutja Jesus ongwaa ri orukwato Mukuru ndwa kwizika. Jesus aa sokuyandja omuinyo we. Orukwato rwa Jehova rwe ya okuisa po ouvi oparukaze.—Lesa Ovaheberi 9:22; 10:​1-4, 12.

10. Omomuano uṋe Jesus me “era okuisana” ovanauvi?

¹⁰ Jesus aa yandja ombango yapeke kovandu mbaave fula navi mena rokutja va ri ovanauvi. Eye we ve ṋanga okurira ovemukongorere. Eye aa tjiwa kutja ouvi ombu tjita kutja ovandu ve mune omauzeu. Ku nao, eye wa vatera ovandu mbaave munu omauzeu mena romauvi ngu va tjita. Okuungurisa otjisasanekero, eye wa kahurura kutja ovandu “mbe hepa omuverukise kawo mba mbe ri nawa, nungwari owo mba mba vera.” Eye wina wa tja: “Ami hi ere okuisana ovasemba, nungwari mbe era okuisana ovanauvi.” (Mat. 9:​12, 13) Jesus wa yenenisa omambo ngo. Eye wa isira omauvi womukazendu ngwa koha ozombaze ze nomahoze we. (Luk. 7:​37-50) Jesus wa honga omukazendu Omusamaria ouatjiri ounanḓengu, nandarire kutja aa tjiwa kutja aa kara ku nomurumendu ngu ve ha kupasanene. (Joh. 4:​7, 17-19, 25, 26) Ovandu ve ṱa mena rouvi, posi yokutja Mukuru wa yandja omasa ku Jesus okupendura  ovarumendu, ovakazendu, novanatje mba ṱa.—Mat. 11:5.

11. Omena raye ovandu ovanauvi tjaave tjaterwa okukara pu na Jesus?

¹¹ Tu yenena okuzuva nawa kutja omena raye ovandu mbaave tjiti oviṋa ovivi tjaave tjaterwa okukara pu na Jesus. Eye ee ve raisire otjari, nu aa zuu nawa omuano mbwaave fula. Owo kaave tira okuhungira ku na ye. (Luk. 15:​1, 2) Nu Jesus wa tanga nokuraisa ouwa ku imba mba ri nongamburiro mu ye. (Luk. 19:​1-10) Jesus wa ri notjari tjimuna Ihe. (Joh. 14:9) Eye wa raisa movitjitwa vye na moviṋa mbyaa hungire kutja Jehova u notjari, nu wa suvera ovandu ovanauvi nu u vanga okuvevatera. Jesus wa vatera ovandu ovanauvi okutjita omarundurukiro mehupo rawo nokumukongorera.—Luk. 5:​27, 28.

12. Ovikwaye Jesus mbya honga ohunga nonḓiro ye?

¹² Jesus aa tjiwa kutja ma kapunguha omuinyo we. Povikando pekepeke, eye wa raera ovemukongorere kutja ma hororwa nokuzepewa komuti wondatumisire. (Mat. 17:22; 20:​18, 19) Eye aa tjiwa kutja ombunguhiro ye mai isa po ouvi wouye, tjimuna Johanes tja hungira na imbi ovaprofete mbi va hunganeka. Jesus wina wa tja, kombunda yonḓiro ye eye ma “nanene avehe” ku ye. (Joh. 12:32) Imba mbe nongamburiro mu Jesus nu mbe kondja okuhorera ku ye, mave yorokisa omutima wa Jehova. Indu tji va tjiti nao, owo ve yenena ‘okukuturwa kouvi.’ (Rom. 6:​14, 18, 22;  Joh. 8:32) Ku nao, Jesus wa ri nouvanḓe nu we riyandjera okuṱa onḓiro ombi kutja me tu yame.—Joh. 10:​17, 18.

13. Jesus wa ṱa momuano uṋe, nu onḓiro ye i tu honga tjike ohunga na Jehova Mukuru? (Wina tara kotjiperendero.)

¹³ Jesus wa hororwa i yepanga re ropopezu. Okuzambo ovanavita na ye ve mu kambura, ve mu hungira omambo omavi, nu ve mu kuminina. Owo ve mu pa omberero yokuṱa, nu ve mu tatumisa. Ovasorondate va papera Jesus komuti kutja ma ṱe. Jesus wa tuurunga omihihamo avihe mbyo nouṱakame. Posi ya, Jehova wa hihamwa kombanda yanao, indu tjaa tarere Omuna we momihihamo. Jehova wa ri nomasa okuisa po omauzeu wOmuna we, posi ya ka tjitire nao. Omena raye Jehova tja yandjera Omuna we okumuna omauzeu nokuṱa, nandarire kutja we mu suverere tjinene? Omena rokutja Jehova we tu suvera. Jesus wa tja: “Ndjambi wa suverere ouye tjinene nai nga tja yandja Omuna we omukwatwaerike, kokutja auhe ngu ma kambura mu Ye a ha pandjara, nungwari a kare nomuinyo waaruhe.”—Joh. 3:16.

14. Ombunguhiro ya Jesus mai ku hongo tjike?

¹⁴ Ombunguhiro ya Jesus otjiraisiro otjinenenene tji tji raisa orusuvero Jehova ndwe na ro kozondekurona za Adam na Eva. Oyo i raisa kutja Jehova we ku suvera tjinene. Eye wa punguha Omuna we omusuverwa, nu wa tuurunga omihihamo omingi kutja me ku yame kouvi nonḓiro. (1 Joh. 4:​9, 10) Eye u vanga okuvatera auhe wetu okumukarera, nandarire kutja tu nouvi nai. Nu u vanga okukaisa po ouvi oparukaze moruyaveze.

15. Ovikwaye mbi matu sokutjita kutja tu mune ouwa okuza kotjiyandjewa tja Mukuru tjotjisuta tjonguturiro tja Jesus?

¹⁵ Otjiyandjewa tja Mukuru tjotjisuta tjonguturiro tjOmuna we omukwatwaerike, tji tjita kutja omauvi wetu ye yenene okuisirwa. Posi ya, kutja tu isirwe matu sokutjita otjiṋa. Otjikeṋa tji matu sokutjita? Johanes Omupapitise na Jesus Kristus va yandja eziriro indu tji va tja: “Ritanaureye komauvi weṋu, ouhona womayuru tjinga awa tumbuka!” (Mat. 3:​1, 2; 4:17) Ku nao, matu sokuritanaura komauvi wetu indu tji matu vanga okutumbuka popezu na Jehova nokutja omauvi wetu ye isirwe. Posi ya okuritanaura ku heya tjike, nu ku tu vatera vi okuyorokisa omutima wa Jehova nandarire kutja oweṱe ovanauvi? Orupa ndu maru kongorere ko maru kazira epuriro ndo.