1, 2. (a) Kaano a napateg unay kenka ti maysa a sagut? (b) Apay a makuna a ti subbot ti kapatgan a sagut a mabalinmo a tarigagayan?

ANIA ti kapatgan a sagut a naawatmo? Saan a kasapulan a nangina ti maysa a sagut tapno makuna a napateg. Ngamin, saan a ti kangina ti sagut ti pakarukodan ti pudno a pategna. Imbes ketdi, napateg unay kenka dayta a sagut no paragsakennaka wenno no kasapulam unay.

² Kadagiti adu a sagut a mabalinmo a tarigagayan, adda maysa a naidumduma. Sagut ti Dios dayta iti sangatauan. Adu dagiti banag nga inted ni Jehova kadatayo, ngem ti daton a pangsubbot ni Jesu-Kristo nga Anakna ti kapatgan a sagutna kadatayo. (Mateo 20:28) Kas makitatayto iti daytoy a kapitulo, ti subbot ti kapatgan a sagut a mabalinmo a tarigagayan, ta dakkel a ragsak ti itdenna kenka ken kasapulam unay daytoy. Kinapudnona, ti subbot ti kangrunaan nga ebkas ti ayat ni Jehova kenka.

3. Ania ti subbot, ken ania ti nasken a maawatantayo tapno matarusantayo ti kinapateg daytoy a sagut?

³ Iti ababa a pannao, ti subbot ti pamay-an ni Jehova a  mangispal, wenno mangisalakan, iti sangatauan manipud iti basol ken ipapatay. (Efeso 1:7) Tapno maawatantayo ti kaipapanan daytoy a sursuro ti Biblia, nasken a panunotentayo ti napasamak idiay minuyongan ti Eden. Satayo laeng matarusan no apay a nagpateg a sagut ti subbot no maawatantayo ti napukaw ni Adan idi nagbasol.

4. Ania ti kaipapananna ken ni Adan ti perpekto a natauan a biag?

⁴ Idi pinarsuana ni Adan, adda nagpateg nga inted ni Jehova kenkuana—ti perpekto a natauan a biag. Panunotem ti kaipapanan dayta ken ni Adan. Gapu ta naaramid a perpekto ti bagi ken panunotna, saan a pulos nga agsakit, lumakay, wenno matay. Kas perpekto a tao, naisangsangayan ti relasionna ken ni Jehova. Kuna ti Biblia a ni Adan ket “anak ti Dios.” (Lucas 3:38) No kasta, tinagiragsak ni Adan ti nasinged a relasion ken ni Jehova a Dios, kas iti relasion ti maysa nga anak iti naayat nga amana. Nakikomunikar ni Jehova iti anakna ditoy daga, nga inikkanna ni Adan iti makapnek a trabaho ken impakaammona no ania ti namnamaenna kenkuana.—Genesis 1:28-30; 2:16, 17.

5. Ania ti kayatna a sawen no kuna ti Biblia a naaramid ni Adan “iti ladawan ti Dios”?

⁵ Naaramid ni Adan “iti ladawan ti Dios.” (Genesis 1:27) Saanna a kayat a sawen a kalanglanga ni Adan ti Dios. Kas naadaltayo iti Kapitulo 1 daytoy a libro, ni Jehova ket maysa a di makita nga espiritu. (Juan 4:24) Awanan ngarud ni Jehova iti bagi a buklen ti lasag ken dara. Ti pannakaaramidna a kaladladawan ti Dios kaipapananna a naparsua ni Adan nga addaan kadagiti galad a kas kadagiti ik-ikutan ti Dios, a pakairamanan ti ayat, sirib, kinahustisia, ken pannakabalin. Adda pay sabali a napateg nga umarngian ni Adan iti Amana. Adda wayawayana nga agikeddeng. Gapuna, ni Adan ket saan a kas iti maysa a robot. Imbes ketdi, mabalinna ti agdesision a bukbukodna, agaramid iti umiso wenno di umiso. No nagtulnog koma iti  Dios, nakapagtultuloy koma nga agbiag nga agnanayon iti Paraiso ditoy daga.

6. Idi nagsukir ni Adan iti Dios, ania ti napukawna, ken kasano a naapektaran dagiti kaputotanna?

⁶ Nalawag ngarud nga idi nagsukir ni Adan iti Dios ken nakedngan a matay, dakkel ti napukawna. Gapu iti basolna, napukawna ti perpekto a natauan a biagna agraman dagiti amin a dadduma pay nga agkakaimbag a banag. (Genesis 3:17-19) Nakalkaldaang ta saan laeng a ni Adan no di pay ket dagiti kaputotanna ti naawanan iti daytoy a napateg a biag. Kuna ti Sao ti Dios: “Babaen iti maysa a tao [ni Adan] simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol, ket iti kasta ti ipapatay nagsaknap iti amin a tattao agsipud ta nagbasolda amin.” (Roma 5:12) Wen, natawidtayo amin ti basol ken ni Adan. Isu a kuna ti Biblia a ni Adan ‘inlakona’ ti bagina ken dagiti kaputotanna a kas adipen ti basol ken ipapatay. (Roma 7:14) Awan ti namnama ni Adan wenno ni Eva gapu ta sipapakinakem a nagsukirda iti Dios. Ngem kasanon dagiti kaputotanda, a pakairamanantayo?

7, 8. Ania ti dua a kangrunaan a kaipapanan ti subbot?

⁷ Inalaw ni Jehova ti sangatauan babaen ti subbot. Ania ti subbot? Dua ti kangrunaan a kaipapanan ti subbot. Umuna, ti subbot ket isu ti maibayad a gatad a pangruk-at iti maysa a tao wenno pangsaka iti maysa a banag. Mayarig dayta iti gatad a maibayad tapno mawayawayaan ti maysa a tao a nakidnap. Maikadua, ti subbot ket isu ti gatad a pangsulnit, wenno pagbayad, iti balor ti maysa a banag. Umasping dayta iti danios. Kas pagarigan, no adda nadadael ti maysa a tao, masapul nga agbayad iti gatad nga eksakto a katupag ti pateg ti banag a nadadaelna.

⁸ Kasano a masulnitan ti nagdakkel a pukaw a gapuanan ni Adan ken kasano a mawayawayaantayo iti basol ken ipapatay a nakaadipenantayo? Usigentayo ti subbot  nga impaay ni Jehova ken no kasano a magunggonaanka iti dayta.

9. Ania a kita ti subbot ti kasapulan?

⁹ Tangay perpekto a natauan a biag ti napukaw, awan ti imperpekto a tao a makasubbot iti dayta. (Salmo 49:7, 8) Nasken ti maysa a subbot a katupag ti pateg daydiay napukaw. Maitunos daytoy iti prinsipio ti awan pagkuranganna a kinahustisia a masarakan iti Sao ti Dios, a kunana: “Kararua ti agpaayto iti kararua.” (Deuteronomio 19:21) No kasta, ania ti mangsulnit iti pateg ti perpekto a natauan a kararua, wenno biag, a napukaw ni Adan? Kasapulan ti sabali a perpekto a natauan a biag kas “katupag a subbot.”—1 Timoteo 2:6.

10. Kasano nga impaay ni Jehova ti subbot?

¹⁰ Kasano nga impaay ni Jehova ti subbot? Imbaonna ditoy daga ti maysa kadagiti perpekto nga espiritu nga annakna. Ngem saan nga uray siasino lattan nga espiritu a parsua ti imbaon ni Jehova. Imbaonna daydiay kapatgan kenkuana, ti bugbugtong nga Anakna. (1 Juan 4:9, 10) Situtulok a pinanawan daytoy nga Anak ti nailangitan a taengna. (Filipos 2:7) Kas naadaltayo iti napalabas a kapitulo daytoy a libro, nangaramid ni Jehova iti milagro idi inyalisna iti aanakan ni Maria ti biag daytoy nga Anak. Babaen ti nasantuan nga espiritu ti Dios, nayanak ni Jesus kas perpekto a tao ken awan iti sidong ti pannusa ti basol.—Lucas 1:35.

11. Kasano a ti maysa a tao masubbotna dagiti riniwriw a tattao?

¹¹ Kasano a ti maysa a tao masubbotna ti adu, kinapudnona, riniwriw a tattao? Bueno, kasano aya ngamin a nagbalin a managbasol dagiti riniwriw a tattao? Laglagipem nga idi nagbasol ni Adan, napukawna ti napateg a perpekto a natauan a biag. No kasta, saanna a nayallatiw dayta kadagiti kaputotanna. Imbes ketdi, ti laeng basol ken ipapatay ti nayallatiwna. Ni Jesus, nga awagan ti Biblia kas “ti maudi nga  Adan,” ket naaddaan iti perpekto a natauan a biag, ken pulos a saan a nagbasol. (1 Corinto 15:45) Maikuna a ni Jesus ti simmukat ken ni Adan tapno maisalakantayo. Babaen ti panangidaton, wenno panangisukona, iti perpekto a biagna ken ti naan-anay a panagtulnogna iti Dios, binayadan ni Jesus ti basol ni Adan. Nangyeg ngarud ni Jesus iti namnama kadagiti kaputotan ni Adan.—Roma 5:19; 1 Corinto 15:21, 22.

12. Ania ti pinaneknekan ti panagsagaba ni Jesus?

¹² Detalyado ti panangisalaysay ti Biblia iti rigat nga inibturan ni Jesus sakbay ti ipapatayna. Siuulpit a nasapsaplit, nailansa, ken naparparigat agingga a natay iti kayo a pagtutuokan. (Juan 19:1, 16-18, 30; Apendise, iti artikulo a “No Apay a Saan nga Agusar iti Krus Dagiti Pudno a Kristiano iti Panagdayawda”) Apay a nasken nga agsagaba ni Jesus iti kasta unay? Iti maysa a kapitulo daytoy a libro, maadaltayto a pinagduaduaan ni Satanas no adda asinoman a tao nga adipen ni Jehova nga agtalinaed a matalek iti sidong ti pannubok. Babaen ti panagibtur ken panagtalinaed ni Jesus a matalek iti baet ti nakaro a panagsagaba, impaayna ti kasayaatan a sungbat iti karit ni Satanas. Pinaneknekan ni Jesus a ti perpekto a tao nga addaan iti wayawaya nga agikeddeng kabaelanna ti agtalinaed a matalek iti Dios uray pay ania ti aramiden ti Diablo. Awan duadua a naragsakan unay ni Jehova iti kinamatalek ti patpatgenna nga Anak!—Proverbio 27:11.

13. Kasano a nabayadan ti subbot?

¹³ Kasano a nabayadan ti subbot? Iti maika-14 nga aldaw ti bulan ti Nisan iti kalendario dagiti Judio idi 33 K.P., impalubos ti Dios a mapapatay ti perpekto ken awanan basol nga Anakna. No kasta, ‘namimpinsan’ nga indaton ni Jesus ti perpekto a natauan a biagna. (Hebreo 10:10) Iti maikatlo nga aldaw kalpasan ti ipapatay ni Jesus, pinagungar ni Jehova iti espiritu a biag. Idiay langit, indatag ni Jesus iti Dios ti pateg ti perpekto a natauan a biagna a naidaton a pangsubbot kadagiti kaputotan ni Adan. (Hebreo 9:24) Inawat ni Jehova ti pateg ti daton ni Jesus kas subbot a kasapulan  tapno maispal ti sangatauan iti basol ken ipapatay a nakaadipenanda.—Roma 3:23, 24.

14, 15. Ania ti masapul nga aramidentayo tapno ‘mapakawan dagiti basoltayo’?

¹⁴ Nupay managbasoltayo, mabalin a masagraptayo dagiti di magatadan a bendision gapu iti subbot. Usigentayo ti sumagmamano kadagiti agdama ken masanguanan a gunggona nga itden daytoy kapatgan a sagut ti Dios.

¹⁵ Pannakapakawan dagiti basol. Gapu iti natawid a kinaimperpekto, masapul nga ikarigatantayo nga aramiden ti umiso. Agbasoltayo amin iti sao wenno iti aramid. Ngem babaen ti daton a pangsubbot ni Jesus, ‘mapakawan dagiti basoltayo.’ (Colosas 1:13, 14) Ngem tapno mapakawantayo, masapul a sipapasnek nga agbabawitayo. Masapul met a sipapakumbaba nga agpakpakaasitayo ken ni Jehova, a dumawattayo iti pammakawanna maibatay iti pammatitayo iti daton a pangsubbot ti Anakna.—1 Juan 1:8, 9.

16. Ania ti tumulong kadatayo nga agdayaw iti Dios buyogen ti nadalus a konsiensia, ket ania ti pateg ti kasta a konsiensia?

¹⁶ Nadalus a konsiensia iti imatang ti Dios. No nariribuk ti konsiensiatayo, nalaka a makariknatayo iti kinaawan namnama ken mabalin nga ipagaruptayo nga awan ti serserbitayo. Ngem babaen ti subbot, pakawanennatayo ni Jehova ken siaasi a tulongannatayo nga agdayaw kenkuana buyogen ti nadalus a konsiensia nupay imperpektotayo. (Hebreo 9:13, 14) Iti kasta, maaddaantayo iti wayawaya a makisao ken ni Jehova. Mabalintayo ngarud ti sitatalged nga umadani nga agkararag kenkuana. (Hebreo 4:14-16) Talna ti panunot, panagraem iti bagi, ken ragsak ti itden ti panangtaginayon iti nadalus a konsiensia.

17. Aniada a bendision ti nagbalin a posible gapu ta natay ni Jesus maipuon kadatayo?

¹⁷ Ti namnama a panagbiag nga agnanayon iti paraiso a daga. “Dagiti isupapak ti basol isu ti ipapatay,” kuna ti  Roma 6:23. Innayon ti isu met laeng a bersikulo: “Ngem ti sagut nga ipaay ti Dios isu ti agnanayon a biag babaen ken Kristo Jesus nga Apotayo.” Iti Kapitulo 3 daytoy a libro, inusigtayo dagiti bendision iti dumteng a Paraiso a daga. (Apocalipsis 21:3, 4) Gapu ta natay ni Jesus maipuon kadatayo, nagbalin a posible amin dagita a bendision iti masanguanan, agraman ti biag nga agnanayon ken naan-anay a salun-at. Tapno masagraptayo dagita a bendision, nasken nga ipakitatayo ti panagyamantayo iti subbot a sagut ni Jehova.

18. Apay a rebbeng nga agyamantayo ken ni Jehova iti panangtedna iti subbot?

¹⁸ Apay a rebbeng nga agyamantayo unay ken ni Jehova iti panangtedna iti subbot? Bueno, nakapatpateg ti maysa a sagut aglalo no ti nangted ket insakripisiona ti panawenna, pinagrigatan, wenno ginastuanna dayta. Matignay ti pusotayo no mabigbigtayo a ti sagut ket ebkas ti napudno a panagayat kadatayo daydiay nangted. Ti subbot ti kapatgan kadagiti amin a sagut, ta inaramid ti Dios ti kadakkelan a sakripisio tapno maitedna dayta. “Ti Dios inayatna ti lubong iti kasta unay isu nga intedna ti bugbugtong nga  Anakna,” kuna ti Juan 3:16. Ti subbot ti kangrunaan a pammaneknek ti ayat ni Jehova kadatayo. Pammaneknek met daytoy ti ayat ni Jesus, ta situtulok nga intedna ti biagna gapu kadatayo. (Juan 15:13) No kasta, ti sagut a subbot ipatalgedna kadatayo ti ayat ni Jehova ken ti Anakna iti tunggal maysa kadatayo.—Galacia 2:20.

19, 20. Kadagiti ania a pamay-an a maipakitam ti panagyamanmo iti subbot a sagut ti Dios?

¹⁹ Kasano ngarud a maipakitam ti panagyamanmo iti subbot a sagut ti Dios? Umuna iti amin, ikagumaam nga ammuen ti ad-adu pay maipapan iti Naindaklan a Manangted, ni Jehova. (Juan 17:3) Ti panagadal iti Biblia iti tulong daytoy a publikasion ti tumulong kenka a mangaramid iti dayta. Bayat nga umad-adu ti ammom maipapan ken ni Jehova, umuneg ti panagayatmo kenkuana. Ket dayta nga ayat ti mangtignay kenka nga agaramid iti makaay-ayo kenkuana.—1 Juan 5:3.

²⁰ Ipakitam ti pammatim iti daton a pangsubbot ni Jesus. Naikuna maipapan ken Jesus: “Ti mangwatwat iti pammati iti Anak adda agnanayon a biagna.” (Juan 3:36) Kasano a maipakitatayo ti pammati ken ni Jesus? Saan a maipakita ti kasta a pammati babaen laeng iti sao. “Ti pammati nga awanan ar-aramid natay,” kuna ti Santiago 2:26. Wen, ‘aramid’ ti pakakitaan iti pudno a pammati. Ti maysa a pamay-an tapno maipakitatayo nga adda pammatitayo ken ni Jesus ket ti panangaramidtayo iti amin a kabaelantayo a mangtulad kenkuana iti sao ken iti aramidtayo.—Juan 13:15.

21, 22. (a) Apay a rebbeng a tabunuantayo ti tinawen a pannakarambak ti Pangrabii ti Apo? (b) Ania ti mailawlawag iti Kapitulo 6 ken 7?

²¹ Tabunuam ti tinawen a pannakarambak ti Pangrabii ti Apo. Iti rabii ti Nisan 14, 33 K.P., inyussuat ni Jesus ti naisangsangayan nga okasion nga awagan ti Biblia iti “ti pangrabii ti Apo.” (1 Corinto 11:20; Mateo 26:26-28) Maawagan met daytoy nga okasion iti Pananglaglagip iti ipapatay ni Kristo. Inyussuat daytoy ni Jesus tapno  mapalagipan dagiti apostolna, ken amin a pudno a Kristiano kalpasanda, a babaen ti ipapatayna kas perpekto a tao, intedna ti kararua, wenno biagna, kas subbot. Maipapan iti daytoy nga okasion, imbilin ni Jesus: “Itultuloyyo nga aramiden daytoy kas panglaglagip kaniak.” (Lucas 22:19) Ti panangrambak iti Pangrabii ti Apo ipalagipna kadatayo ti naindaklan nga ayat nga impakita da Jehova ken Jesus mainaig iti subbot. Maipakitatayo ti panagyamantayo iti subbot babaen ti itatabuno iti tinawen a Pananglaglagip iti ipapatay ni Jesus. *

²² Pudno a nakapatpateg ti subbot nga impaay ni Jehova. (2 Corinto 9:14, 15) Uray dagiti natayen, magunggonaanda iti daytoy di magatadan a sagut. Ilawlawag ti Kapitulo 6 ken 7 no kasano.