Adda kadi aniaman nga epekto ti relihion kenka idi ubingka pay?

Wen. Romano Katoliko ni nanangko. Ngem idi nabasak ti maipapan kadagiti Krusada ken ti Inkisision, kinagurak ti relihion ken diak kayaten ti makipaset iti dayta. Binasak met ti maipapan kadagiti saan a Kristiano a relihion ket nakitak nga awan nakaidumaanda. Idi 14 anyosakon, nakunak nga awan a talaga ti Dios gapu ta nakasaksaknap ti korapsion iti relihion. Isu nga idi naisuro kaniak ti teoria ti ebolusion idiay eskuelaan, nakombinsirak a basta timmaud lattan ti biag.

Apay a nagintereska iti siensia?

Idi 7 ti tawenko, adda nangted kaniak iti mikroskopio ket nagbalin dayta a paboritok nga ay-ayam. Inusarko dayta ken ti dadduma pay a banag a pangeksamen kadagiti napipintas nga insekto a kas kadagiti kulibangbang.

Apay a nagintereska iti nagtaudan iti biag?

Idi 22 anyosak, adda naam-ammok a sientista a maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Patienna a ti biag ket pinarsua ti Dios. Talaga a karkarna dayta kaniak. Impagarupko no nalakak a mapaneknekan a minamaag ti pammatina. Ngem nasdaawak ta rasonable dagiti sungbatna kadagiti saludsodko. Naginteresak kadagiti tattao a mamati iti Dios.

Kalpasan ti sumagmamano a bulan, adda manen naam-ammok a maysa pay a Saksi a nagadu ti ammona maipapan iti medisina. Idi imbagana a kayatna nga ilawlawag ti patpatienna, nagwenak ta kayatko a kombinsiren a di umiso dagiti patpatienna.

Nakombinsirmo kadi?

Saan. Rinugiak a sinukimat dagiti teoria maipapan iti nagtaudan ti biag. Anian a siddaawko idi naammuak nga adda gayam dagiti nalatak ken mararaem a sientista a mangibagbaga a nakakomkomplikado uray ti kasisimplean  a sibibiag a selula, isu a saan a mabalin a nagtaud dayta ditoy daga. Patien ti dadduma kadakuada a dagiti kasta a selula ket naggapu iti law-ang. Nagadu ti agsisimparat nga opinion maipapan iti nangrugian iti biag.

Adda kadi punto a nagtutunosanda?

Nakaskasdaaw ta adu a sientista ti umanamong uray kaskasano a ti biag ket basta timmaud lattan manipud awan biagna a banag. Pinampanunotko, ‘Kasanoda kasigurado a kasta ti napasamak no dida ammo no kasano a timmaud ti biag nga awan ti maysa a Namarsua?’ Rinugiak a sinukimat ti ibagbaga ti Biblia maipapan iti nagtaudan ti biag.

Ania dagiti konklusionmo maipapan iti Biblia?

Bayat nga umad-adu ti maad-adalko iti Biblia, ad-adda a nakombinsirak nga umiso ti linaonna. Kas pagarigan, kaano la a nakasarak dagiti sientista iti ebidensia nga adda nangrugian ti uniberso. Ngem kuna ti umuna a bersikulo iti Biblia a naisurat ag-3,500 a tawenen ti napalabas: “Idi punganay, ti Dios pinarsuana ti langlangit ken ti daga.” * Naammuak met a no adda dagiti dakamaten ti Biblia a banag mainaig iti siensia, umiso dayta.

Narigatanka kadi a mamati iti Dios gapu iti pannakaammom iti siensia?

Saan. Idi damo a pinatik nga adda Dios, tallo a tawenen nga ad-adalek ti Pharmaceutical and Biological science iti maysa nga unibersidad. Agingga ita, bayat nga umad-adu ti maad-adalko maipapan iti disenio dagiti sibibiag a banag, lalo a kombinsidoak nga adda Namarsua.

Mabalin kadi a mangtedka iti pagarigan?

Wen. Inadalko ti epekto dagiti agas ken toxin kadagiti sibibiag a parsua. Ti maysa a disenio a pagbilbilibak ket no kasano a maprotprotektaran ti utektayo manipud kadagiti napeggad a substansia ken bakteria. Adda bangen a mamagsina iti daratayo ken dagiti selula ti utektayo.

Ania ti nakaskasdaaw iti dayta?

Nasurok a 100 a tawenen ti napalabas, nakita dagiti managsirarak a dagiti substansia a sumsumrek kadagiti urat ti dara ket maiwaras iti amin a paset ti bagitayo malaksid iti utek ken duri. Nakaskasdaaw dayta kaniak gapu ta adda nagadu a babassit nga urat a mangipan iti dara iti tunggal selula ti utek. Babaen iti dara, madalusan, mapakan, ken masuplayan iti oksihena ti amin a selula iti utek. Kasano ngarud nga agtalinaed a naisina ti daratayo manipud kadagiti selula ti utektayo? Adu a tawen a misterio dayta.

Kasano ti panagandar dayta a bangen?

Dagiti nagbabassit nga urat ket saan a kas kadagiti plastik a tubo a mamagtalinaed a naisina iti kargana kadagiti adda iti ruar. Dagiti selula ti mangbukel iti pannakadiding dagiti urat ti dara. Kadagita a selula ken iti nagbabaetanda ti pagnaan dagiti substansia ken mikrobio. Ngem naiduma dagiti selula a mangbukel kadagiti urat ti dara iti utektayo. Agdedekketda unay. Nakaskasdaaw dagita a selula ken dagiti agdedekket a koneksionda. Gapu iti adu a komplikado a mekanismo, adda dadduma a banag a kas iti oxygen, carbon dioxide, ken glucose a makalusot iti nagbaetan dagiti urat ti dara ken utek iti kontrolado a pamay-an. Ngem saan a makalusot ti dadduma pay a compound, protina, ken selula. Isu a di madmadlaw ti panagandar ti bangen iti nagbaetan ti dara ken utek tapno makapataud kadagiti pisikal, kemikal, ken elektrikal a bangen. Para kaniak, dayta a disenio ket saan a basta timmaud babaen ti ebolusion.