Manipud Germany, immakar ni tatangko idiay Australia idi 1949. Nagbirok iti trabaho iti pagminasan ken planta ti koriente, sa nagyan iti lugar nga adayo iti sentro ti Victoria. Idiayda a nagkasar ken nanangko, ket idi 1953, nayanakak.

Mano la a tawen ti limmabas, nakipagadal ni nanangko iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova, isu nga ubingak pay idi naammuak dagiti isursuro ti Biblia. Ngem awan ti kayat ni tatangko a relihion. Nagbalin a nakabutbuteng ken bayolente, isu a permi ti buteng ni nanangko kenkuana. Insekretona ti panagadalna iti Biblia ket naipategna dagiti nasursurona. No awan ni tatangko, iyes-estoriana kadakami ken adingko dagiti naadalna. Imbagana nga agbalinto a paraiso ti daga ken no kasanokami nga agbalin a naragsak no surotenmi dagiti estandarte ti Biblia.—Salmo 37:10, 29; Isaias 48:17.

Idi 18 ti tawenko, napilitanak a pumanaw iti balaymi gapu iti kinaranggas ni tatangko. Uray no patiek a husto ti insuro ni nanangko manipud iti Biblia, diak impateg dagita. Isu a diak nagbiag maitunos kadagita. Nagtrabahoak kas elektrisian iti pagminasan iti karbon. Nagasawaak idi agtawenak iti 20. Naaddaankami iti anak kalpasan ti tallo a tawen, ket pinampanunotko no ania ti importante iti biagko. Ammok a makatulong ti Biblia iti pamiliami isu nga inadalko ti Biblia iti tulong ti maysa a Saksi ni Jehova. Ngem kagurgura unay ni baketko dagiti Saksi. Idi nakigimongak kadakuada, pinagpilinak ni baketko—ti panagadalko iti Biblia wenno ti pamiliak. Gapu ta awan maaramidak, sinurotko ti kayatna isu a pinugsatko ti pannakikaduak kadagiti Saksi. Ngem nagbabawyak met laeng ti diak panangsurot iti ammok a husto.

Naminsan, pinabuyaandak dagiti katrabahuak iti pornograpia. Makagargari ngem nakaar-ariek, isu a napalalo ti pannakakonsiensiak. Gapu ta nalagipko ti naadalko iti Biblia, kombinsidoak a dusaennak ti Dios. Ngem idi kanayonen a makakitkitaak kadagiti immoral a ladawan, nagbaliwen ti pangibilangak iti pornograpia. Idi kuan, naadiktoakon.

Iti simmaruno a 20 a tawen, immadayoak nga immadayo iti estandarte nga insuro kaniak ni nanangko. Makitan iti ugalik no ania dagiti iserserrekko iti panunotko. Naalasen ti panagsasaok, ken magusgustuakon dagiti bastos a joke. Saanen a husto ti kapanunotak  maipapan iti seks. Uray kabbalayko pay laeng ni baketko, adda dagiti babbai a nakarelasionko. Naminsan, nagsarmingak ket imbagak iti bagik, ‘Kagurguraka.’ Napukawen ti respetok iti bagik ket nasukatanen iti napalalo a gura.

Idi agangay, nagsinakami ken baketko ket gimmulo ti biagko. Inkararagko ken Apo Jehova ti amin nga adda iti pusok. Nagadalak manen iti Biblia uray no dua a dekadan ti limmabas. Natay idin ni tatangko, ken nabautisaranen ni nanangko kas Saksi ni Jehova.

Nakaad-adayo unayen ti panagbiagko manipud iti nangato nga estandarte ti Biblia. Ngem determinadoakon a maaddaan iti talna ti panunot nga ikarkari ti Biblia. Nagporsegiak a mangbalbaliw iti naalas a panagsasaok ken ti ugalik nga alisto nga agpungtot. Desididoak met a mangisardeng iti immoral a panagbiagko, panagsugal, sobra a panagin-inum, ken ti panangtaktakawko ken ni boss-ko.

Saan a maawatan dagiti katrabahuak no apay a kayatko nga aramiden ti kasta kadakkel a panagbalbaliw. Tallo a tawen a kanayon a sursuronendak tapno subliak ti dati a panagbiagko. No mailaw-anak la bassit, kas koma no agungetak wenno agsaoak iti dakes, nagpigsa no kua ti panangikantiawda: “Hooh! Nagsublin ti dati a Joe.” Nasaktanak kadagita a sasao! Namin-adu a nariknak a diak kaya ti agbalbaliw.

Iti pagtrabahuak, agkaiwara ti makitam a pornograpia. Ugali dagiti katrabahuak ti agipatulod kadagiti bastos a ladawan kadagiti kompiutermi, kas iti dati nga ar-aramidek. Ikarkarigatak a labanan ti pannakaadiktok ngem desididoda met a manglapped kaniak. Nagpatulongak iti mangyad-adal kaniak iti Biblia tapno maitultuloyko ti determinasionko. Idi ibagbagak kenkuana ti linaon ti pusok, nakaan-anus a dimngeg. Inusarna ti Biblia tapno maipakitana no kasanok a malabanan ti pannakaadiktok, ken imbagana a kanayonek ti agpatulong ken Ama Jehova iti kararag.—Salmo 119:37.

Maysa nga aldaw, nagpamitingak. Idi kompleton dagiti katrabahuak, imbagak nga ikkanda iti beer ti dua a lallaki a nangamin a lablabananda ti kinalaingda nga uminum iti arak. Impukkawda: “Saan, dim ar-aramiden dayta! Lablabananda ti pannakaadiktoda!” Insungbatko: “Wen, kastaak met.” Nanipud idin, naawatandan ti rigatko a manglablaban iti pannakaadiktok iti pornograpia ken saandakon a pinilit nga agsubli iti dati a biagko.

Gapu iti dakkel a tulong ni Apo Jehova, nagballigiak met laengen a nanglaban iti pannakaadiktok iti pornograpia. Idi 1999, nabautisaranak kas Saksi ni Jehova. Agyamyamanak ta naikkanak iti maikadua a gundaway a maaddaan iti desente ken naragsak a biag.

Maawatak itan no apay a kagura ni Jehova a Dios dagiti bambanag a nagusgustuak iti nabayag. Kas nadungngo nga Ama, kayatnak a protektaran iti dakes nga epekto ti pornograpia. Talaga nga agpayso dagiti sasao iti Proverbio 3:5, 6! Kunana: “Agtalekka ken Jehova buyogen ti isuamin a pusom ket dika agkammatalek iti bukodmo a pannakaawat. Isu imutektekam iti amin a daldalanmo, ket isu palintegennanto dagiti danam.” Saannatayo laeng a protektaran dagiti estandarte ti Biblia, no di ket ipasiguradona pay a no surotentayo dagita, agballigitayo.—Salmo 1:1-3.

Kagurgurak idi ti bagik, ngem ita, addan respetok iti bagik, ken natalnan ti panunotko. Nadalusen ti panagbiagko ken mariknak ti pammakawan ken tulong ni Apo Dios a Jehova. Idi 2000, nagkasarkami ken Karolin, maysa a napintas a Kristiano. Agpadakami a mangay-ayat unay ken Ama Jehova. Nakataltalna ti pamiliami. Ibilangmi nga espesial a dayaw ti agbalin a miembro ti nadalus ken naayat a panagkakabsat dagiti Kristiano iti intero a lubong.