1, 2. (a) Ania ti nagduduma a panangmatmat dagiti tattao iti wayawaya nga agpili? (b) Ania ti isursuro ti Biblia maipapan iti wayawayatayo nga agpili, ken ania dagiti saludsod nga usigentayo?

IDI pinagpilida ti maysa a babai, kinunana iti gayyemna: “Dinakon pagpanunoten, ibagam lattan ti aramidek tapno nalaklaka.” Kaykayat ti babai a maibaga lattan ti aramidenna imbes nga usarenna ti nagpateg a sagut ti Namarsua kenkuana—ti wayawaya nga agpili. Sika ngay? Agdesdesisionka kadi a bukodmo, wenno kaykayatmo nga idesisionandaka ti dadduma? Ania ti panangmatmatmo iti wayawaya nga agpili?

² Ginasgasut a tawenen a pagdedebatean dagiti tattao dayta. Kuna ti dadduma nga awan ti makuna a wayawaya nga agpili—ta inkeddengen ti Dios ti amin nga aramidentayo. Ibaga met ti dadduma nga adda laeng wayawayatayo nga agpili no maaramidtayo ti kaykayattayo. Ngem tapno maawatantayo dayta, masapul a kitaentayo ti ibaga ti Sao ti Dios, ti Biblia. Apay? Ibagana a pinarsuanatayo ni Jehova nga addaan iti wayawaya nga agpili, kayatna a sawen, ti abilidad ken wayawaya a mangaramid iti bukodtayo a desision. (Basaen ti Josue 24:15.) Sungbatan met ti Biblia dagiti saludsod a kas iti: Kasano koma ti panangusartayo iti wayawayatayo? Adda kadi limitasion dayta? Kasano a makita ti kauneg ti panagayattayo ken Jehova  iti panangusartayo iti wayawayatayo nga agpili? Kasano a maipakitatayo a raementayo ti desision ti dadduma?

3. Kasano ti panangusar ni Jehova iti wayawayana?

³ Ni laeng Jehova ti awan ti limitasion ti wayawayana. Ngem adda matuladtayo iti panangusarna iti dayta. Kas pagarigan, pinilina ti Israel nga agbalin nga ilina, ti ‘naisangsangayan a sanikuana.’ (Deut. 7:6-8) Saan a basta nagpili lattan. Uray ginasut a tawen idin ti napalabas, tinungpal latta ni Jehova ti inkarina iti gayyemna a ni Abraham. (Gen. 22:15-18) Kasta met, kanayon nga usaren ni Jehova ti wayawayana maibatay iti kualidadna nga ayat ken kinahustisia. Makita dayta idi dinusana dagiti Israelita gapu iti maulit-ulit a panagsukirda. Idi naimpusuan a nagbabawida, impakitaan ida ni Jehova iti ayat ken asi. Kinunana: “Paimbagekto ti saanda a kinamatalek. Ayatekto ida iti bukodko a sibubulos a nakem.” (Os. 14:4) Nagsayaat a talaga ti panangusarna iti wayawayana para iti pagimbagan ti sabsabali!

4, 5. (a) Asino ti kaunaan a naikkan iti sagut ti Dios a wayawaya nga agpili, ken kasano nga inusarna dayta? (b) Ania koma ti isaludsodtayo iti bagitayo?

⁴ Idi nagparsua ni Jehova, impaayanna dagiti anghel ken tattao iti wayawaya nga agpili gapu iti ayatna. Ti inauna nga Anakna, a “ladawan ti di makita a Dios,” ti umuna a naipaayan iti dayta a sagut. (Col. 1:15) Uray pay sakbay nga immay ditoy daga ni Jesus, pinilina ti agtalinaed a nasungdo ken Amana ken saan a nakiraman iti panagrebelde ni Satanas. Idi addan ditoy daga ni Jesus, pinilina a labanan dagiti sulisog ti kangrunaan a Kabusor. (Mat. 4:10) Iti rabii sakbay ti ipapatayna, nakapaspasnek a nagkararag ni Jesus. Imbagana a determinado a mangaramid iti pagayatan ti Dios. Kinunana: “Ama, no kayatmo, ikkatem kaniak daytoy a kopa. Nupay kasta, saan koma a ti pagayatak, no di ket ti pagayatam ti maaramid.” (Luc. 22:42) Tuladentayo koma ni Jesus ken usarentayo ti wayawayatayo nga agpili a mangidayaw ken Jehova ken mangaramid iti pagayatanna! Posible kadi dayta?

⁵ Wen, matuladtayo ni Jesus ta naparsuatayo met a kaladladawan ti Dios. (Gen. 1:26) Ngem adda limitasiontayo. Saantayo a kas ken Jehova nga awan ti limitasion ti wayawayana. Ibaga ti Biblia nga adda pagpatinggaan ti wayawayatayo ken masapul a surotentayo dagiti limitasion nga inkeddeng ni Jehova a para iti pagsayaatantayo. Malaksid iti dayta, masapul nga agpasakup dagiti babbai kadagiti assawada ken dagiti ubbing kadagiti nagannakda. (Efe. 5:22; 6:1) Ania ti epekto dagita a limitasion iti panangusartayo iti wayawayatayo nga agpili? Dakkel ti epekto ti sungbat dayta iti biagtayo iti masanguanan.

6. Iyilustrarmo no apay a kasapulan nga adda limitasion ti wayawayatayo.

⁶ Makuna kadi a pudno a wayawaya ti wayawaya nga adda limitasionna? Wen! Apay? Proteksion kadagiti tattao ti limitasion a naited kadakuada. Kas pagarigan, mabalin a nawayatayo nga agmaneho a mapan iti adayo a siudad. Ngem natalged ngata ti riknatayo nga agbiahe no awan ti linteg ti trapiko, nga agmaneho lattan ti maysa iti kaykayatna a kapartak wenno komporme lattan a paset ti kalsada ti pagpatarayanna? Siempre saan. Kasapulan dagiti limitasion tapno matagiragsak ti amin dagiti pagimbagan ti pudno a wayawaya. Usigentayo ti dadduma a pagarigan iti Biblia tapno ad-adda a maawatantayo ti pagsayaatan ti panangusar iti wayawayatayo nga agpili sigun iti inkeddeng ni Jehova a limitasion dayta.

7. (a) Kasano a naiduma ni Adan kadagiti animal idiay Eden? (b) Ania ti umiso a nangusaran ni Adan iti wayawayana nga agpili?

 ⁷ Idi pinarsua ti Dios ti umuna a tao a ni Adan, inikkanna iti sagut nga intedna met kadagiti anghel, ti wayawaya nga agpili. Dayta ti nakaidumaan ni Adan kadagiti animal ta awan ti wayawayada nga agpili. Kitaentayo no kasano ti umiso a panangusar ni Adan ti wayawayana nga agpili. Naparsua dagiti animal sakbay a naparsua ti tao. Ngem kayat ni Jehova a marikna ti umuna a tao ti ragsak ti mangpanagan kadagiti animal. “Rinugian [ti Dios] nga inyeg ida iti tao tapno kitaenna no ania ti iyawagna iti tunggal maysa.” Kalpasan a pinaliiw ken pinanaganan ni Adan ti tunggal animal, saan a nakibiang ni Jehova ken dina binaliwan dagiti impanagan ni Adan. Imbes ketdi, “aniaman ti iyawag ti tao iti . . . tunggal sibibiag a kararua, dayta idi ti naganna.”—Gen. 2:19.

8. Ania ti di umiso a nangusaran ni Adan iti wayawayana nga agpili, ket ania ti nagbanagan dayta?

⁸ Ngem nakalkaldaang ta saan a napnek ni Adan iti inted ti Dios a trabahona a mangpapintas ken mangaywan iti paraiso a daga. Saan a nakontento iti dakkel a wayawayana a mangaramid iti bilin ti Dios: “Agbungakayo ken agadukayo ket punnuenyo ti daga ken parukmaenyo, ket pagpasakupenyo dagiti ikan . . . , dagiti agtaytayab a parsua . . . , ken tunggal sibibiag a parsua nga aggargaraw iti rabaw ti daga.” (Gen. 1:28) Limbes ni Adan iti limitasion nga inted ti Dios idi nangan iti maiparit a bunga. Gapu iti di umiso a panangusarna iti wayawaya nga agpili, rinibu a tawenen nga agsagsagaba ken agrigrigat dagiti annak ni Adan. (Roma 5:12) Gapu ta ammotayon ti nagbanagan ti desision ni Adan, matignaytayo koma a mangusar a siuumiso iti wayawayatayo a saan a lumbes kadagiti limitasion nga inkeddeng ni Jehova.

9. Ania a pagpilian ti inted ni Jehova kadagiti Israelita, ket ania ti pinilida?

⁹ Gapu iti panagsukir da Adan ken Eva, natawid dagiti annakda ti kinaimperpekto ken ipapatay. Ngem addaanda latta iti wayawaya nga agpili. Makita dayta iti pannakilangen ti Dios iti Israel. Babaen ken Moises, inikkan ni Jehova dagiti Israelita iti wayawaya a mangakseptar wenno saan iti pribilehioda nga agbalin a naisangsangayan a sanikuana. (Ex. 19:3-6) Ania ti desisionda? Pinilida nga aramiden dagiti kondision nga inted ti Dios iti panagbalinda nga ilina ket sangsangkamaysa a kinunada: “Isuamin a sinao ni Jehova situtulokkami a mangaramid.” (Ex. 19:8) Ngem idi agangay, inabuso dagiti Israelita ti wayawayada ken saanda a tinungpal ti karida. Makasursurotayo koma iti daytoy a pagarigan. Kanayon koma nga ipategtayo ti wayawayatayo nga agpili ket itultuloytayo ti agmatalek ken Jehova ken agtulnog kadagiti pagalagadanna.—1 Cor. 10:11.

10. Ania ti mangipakita a mabalin nga usaren dagiti imperpekto a tattao ti wayawayada nga agpili a mangidayaw iti Dios? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.)

¹⁰ Iti Hebreo kapitulo 11, mabasatayo ti nagan ti 16 nga adipen ti Dios a nangusar a naimbag iti inted ni Jehova a wayawayada nga agpili. Gapuna, nabendisionanda ken siguradon ti namnamada iti masanguanan. Kas pagarigan, gapu iti dakkel a pammati ni Noe, nagtulnog iti bilin ti Dios a mangaramid iti daong tapno maisalakan ti pamiliana ken agtultuloy ti puli ti tao. (Heb. 11:7) Situtulok a nagtulnog da Abraham ken Sara ket napanda iti inkari ti Dios a daga. Idi agbibiaheda, “addaanda koma iti gundaway nga agsubli” iti narang-ay a siudad ti Ur. Ngem nagpokusda iti “kaitungpalan dagiti kari” ti Dios iti masanguanan; kayatda a ‘ragpaten ti nasaysayaat a lugar.’ (Heb. 11:8, 13, 15, 16) Pinanawan ni Moises dagiti kinabaknang ti Egipto, ket “pinilina ti dakes a pannakatrato a kadua ti ili ti Dios imbes a maaddaan iti temporario a panangtagiragsak iti basol.” (Heb. 11:24-26) Tuladentayo koma ti pammatida  babaen ti panangipategtayo iti wayawaya nga agpili ken usarentayo dayta a mangaramid iti pagayatan ti Dios.

11. (a) Ania ti maysa kadagiti pagsayaatan ti wayawaya nga agpili? (b) Apay nga usarem iti umiso ti wayawayam nga agpili?

¹¹ Nupay kasla nalaklaka no adda agdesision para kadatayo, saantayo a mananam ti maysa kadagiti pagsayaatan ti wayawayatayo nga agpili. Mabasatayo dayta iti Deuteronomio 30:19, 20. (Basaen.) Ibaga ti bersikulo 19 ti pagpilian nga inted ti Dios kadagiti Israelita. Maammuantayo iti bersikulo 20 nga inikkan ida ni Jehova iti nagpateg a gundaway a mangipakita no ania a talaga ti adda iti pusoda. Mabalintayo met a pilien ti agdayaw ken Jehova. Awanen ti nasaysayaat pay a pangusarantayo iti sagut ti Dios a wayawaya nga agpili no di ti panangayattayo ken Jehova ken ti panangidaydayaw kenkuana!

12. Ania koma ti ditay pulos aramiden iti wayawayatayo nga agpili?

¹² Ipapanmo a rinegaluam iti napateg a banag ti gayyemmo. Sigurado a masaktanka no maammuam nga imbellengna, wenno nakarkaro pay, inusarna dayta a mangdangran iti sabali! Panunotem met ti marikna ni Jehova no makitana nga ab-abusuen ti adu a tao ti wayawayada nga agpili a mangdangran pay ketdi iti dadduma. Umiso ti impakpakauna ti Biblia a “saan a managyaman” dagiti tattao kadagiti “maudi nga aldaw.” (2 Tim. 3:1, 2) Ditay ngarud abusuen wenno tagtagilag-anen ti nagpateg a sagut ni Jehova. Kasano ngarud a maliklikantayo nga abusuen ti wayawayatayo nga agpili?

13. Ania ti maysa a pamay-an tapno maliklikantayo nga abusuen ti wayawayatayo?

¹³ Nawayatayo amin a mangpili no asino ti pakikaduaantayo, no ania ti pagbado ken langatayo, ken paglinglingayantayo. Ngem posible nga agbalin a “pangabbong iti kinadakes” ti wayawayatayo no tumuloktayo lattan iti kayattayo wenno no tuladentayo ti naalas nga uso ken aramid ti lubong. (Basaen ti 1 Pedro 2:16.) Imbes nga usarentayo ti wayawayatayo a mangpennek iti tarigagay ti lasagtayo, agaramidtayo koma kadagiti desision a makatulong tapno maaramidtayo daytoy: “Aramidenyo ti amin a bambanag a maipaay iti dayag ti Dios.”—Gal. 5:13; 1 Cor. 10:31.

14. Ania ti pakainaigan ti panagtalek ken Jehova iti panangusartayo iti wayawaya nga agpili?

¹⁴ Ti maysa pay a pamay-an tapno saantayo nga abusuen ti wayawayatayo nga  agpili ket ti panagtalektayo ken Jehova ken panagpaiwanwantayo kadagiti inkeddengna a limitasion a mangsalaknib kadatayo. Isu laeng ‘Daydiay mangisursuro kadatayo tapno magunggonaantayo, Daydiay mangpappapagna kadatayo iti dalan a rebbeng a pagnaantayo.’ (Isa. 48:17) Masapul nga agpakumbabatayo ken bigbigentayo a pudno dagitoy a sasao nga impaisurat ti Dios: “Saan a kukua ti naindagaan a tao ti dalanna. Saan a kukua ti tao a magmagna uray ti panangiturong iti addangna.” (Jer. 10:23) Ditay koma pulos agpannuray iti bukodtayo a pannakaawat, kas iti inaramid ni Adan ken dagiti nasukir nga Israelita. Imbes ketdi, ‘agtalektayo ken Jehova iti intero a pusotayo.’—Prov. 3:5.

15. Ania ti maadaltayo iti prinsipio a mabasa iti Galacia 6:5?

¹⁵ Masapul a raementayo ti kalintegan ti dadduma nga agdesision. Dayta ti maysa kadagiti limitasion ti wayawayatayo. Apay? Addaantayo amin iti sagut a wayawaya nga agpili, awan ti dua a Kristiano a kanayon nga agpada ti desisionna. Pudno met dayta iti kababalin ken iti panagdaydayawtayo. Laglagipentayo ti prinsipio iti Galacia 6:5. (Basaen.) No bigbigentayo a ti tunggal Kristiano masapul nga ‘awitenna ti bukodna nga awit,’ raementayo ti kalintegan ti dadduma a mangusar iti sagutda a wayawaya nga agpili.

16, 17. (a) Kasano a nagbalin nga isyu idiay Corinto ti panangusar iti wayawaya nga agpili? (b) Kasano a sinolbar ni Pablo dayta, ken ania ti masursurotayo maipapan iti kalintegan ti dadduma?

¹⁶ Usigentayo ti maysa a pagarigan iti Biblia. Kitaentayo no apay a masapul a raementayo ti wayawaya dagiti kakabsat nga agdesision a naibatay iti konsiensiada. Nabingaybingay dagiti Kristiano idiay Corinto gapu iti isyu iti pannangan iti karne a mabalin a naidaton kadagiti idolo sa nailako iti paglakuan. Kinuna idi ti dadduma: ‘Awan met ti kapapay-anna ti idolo isu a maawat ti konsiensiak ti mangan iti naidaton a karne.’ Ngem ibilang dagiti agdaydayaw idi iti idolo a maysa a kita ti panagdayaw ti pannangan iti naidaton a karne. (1 Cor. 8:4, 7) Serioso daytoy nga isyu ta mabalin a mangbingaybingay kadagiti kakabsat iti kongregasion. Kasano a tinulongan ni Pablo dagiti Kristiano idiay Corinto tapno maammuanda ti panangmatmat ti Dios iti dayta?

¹⁷ Umuna, impalagip ni Pablo kadagiti taga-Corinto a saan a dagiti makan ti mangyasideg kadakuada iti Dios. (1 Cor. 8:8) Kalpasanna, pinakdaaranna ida a saanda nga ipalubos a ti wayawayada nga agpili ti ‘mangitibkol kadagidiay nakapuy.’ (1 Cor. 8:9) Idi agangay, imbagana kadagidiay nakapuy ti konsiensiada a saanda nga ukomen dagidiay mangan iti karne a naidaton. (1 Cor. 10:25, 29, 30) Gapuna, no maipapan iti daytoy nagpateg a banag mainaig iti panagdayaw, masapul nga agdesision ti tunggal Kristiano maibatay iti konsiensiana. Ngarud, saan kadi a masapul a raementayo met ti kalintegan dagiti kakabsat nga agdesision uray kadagiti babassit a bambanag?—1 Cor. 10:32, 33.

18. Kasano a maipakitam nga ipatpategmo ti sagutmo a wayawaya nga agpili?

¹⁸ Inikkannatayo ni Jehova iti wayawaya nga agpili, ket mangipaay dayta iti pudno a wayawaya. (2 Cor. 3:17) Ipatpategtayo daytoy a sagut. Makatulong ngamin dayta tapno makaaramidtayo kadagiti desision a mangipakita iti kauneg ti panagayattayo ken Jehova. Itultuloytayo koma nga ipakita nga agyamantayo iti daytoy nagpateg a sagut babaen ti panangusartayo iti dayta a mangidayaw iti Dios ken babaen ti panangraemtayo iti wayawaya ti dadduma a mangusar iti dayta.