Ni Pedro Kadi ti Immuna a Papa?
“Ni Cardinal Jorge Mario Bergoglio, S.J. ket nabotosan kas Supreme Pontiff, ti maika-265 nga agtawid iti posision ni Pedro.”—VATICAN INFORMATION SERVICE, VATICAN CITY, MARSO 13, 2013.
“Adda kalintegan ti obispo ti Roma a maikkan iti nangato a saad iti Iglesia Katolika, gapu ta isu ti sumukat ken ni San Pedro, nga immawat iti nangato a posision manipud ken Jesu-Kristo.”—THE PRIMACY OF THE BISHOP OF ROME DURING THE FIRST THREE CENTURIES, 1903, LIBRO NI VINCENT ERMONI.
“No ngarud adda mangibaga a . . . ti Roman Pontiff [wenno, ti papa ti Roma] ket saan nga agtawid iti saad ni Bendito a Pedro; masapul a mailunod [wenno, maibilang a bumusbusor iti Simbaan].”—THE FIRST VATICAN COUNCIL, JULY 18, 1870.
PARA iti minilion a Katoliko iti intero a lubong, ti 1870 a linteg ti umuna a Vatican Council ket paset ti sursuro ti simbaan, a masapul a masurot ken saan a mabaliwan. Ngem ti saludsod, Naibasar kadi iti Biblia dayta a sursuro? Maysa pay, talaga kadi a ni Pope Francis ket agtawid iti saad ni apostol Pedro? Ken ni Pedro kadi ti immuna a papa?
“ITI RABAW DAYTOY A BATO, BANGONEKTO TI IGLESIAK”
Ti 1870 a linteg ti Vatican Council ket kangrunaanna a naibasar iti pannakaawatda iti Mateo 16:16-19 ken Juan 21:15-17. Dagiti mabasatayo ditoy a panagsarita da Jesus ken Pedro ken ti dadduma pay a salaysay ti Biblia ipakitana nga adda idi napateg nga akem ni apostol Pedro iti pakasaritaan ti nagkauna a Kristianidad. Kinapudnona, idi damo a nagam-ammoda, impakpakauna ni Jesus a mangipakitanto ni Pedro kadagiti arig-bato a kababalin. (Juan 1:42) Ngem inikkan kadi ni Kristo ni Pedro iti nangato a posision?
Iti Mateo 16:17, 18, kastoy ti imbaga ni Jesus ken ni Pedro: “Ibagak ngarud kenka a sika ket Pedro [a ti naganmo kayatna a sawen, “Maysa a Bato”]. Iti rabaw daytoy a bato, bangonekto ti iglesiak.” * Ibagbaga kadi ni Jesus a daytoy nga ‘iglesiana,’ wenno kongregasionna ket maibangon babaen ken Pedro, a maysa a tao? Ni kadi Pedro ti agbalin a pannakaulo ti amin a pasurot ni Jesus? Ania ti pannakaawat ti dadduma nga apostol a presente idi ken nakangngeg iti dayta nga imbaga ni Jesus? Ipakita dagiti Ebanghelio nga idi agangay, adda dagiti gundaway a nagpipinnapilitda no asino ti kangatuan kadakuada. (Mateo 20:20-27; Marcos 9:33-35; Lucas 22:24-26) No inikkan idin ni Jesus ni Pedro iti nangato a posision, wenno kinatan-ok, pagpipinnapilitanda ngata pay la koma no asino ti kangatuan kadakuada?
Ania ti naawatan ni Pedro iti imbaga ni Jesus? Gapu ta dimmakkel ni Pedro kas Israelita, pamiliar Isaias 8:13, 14; 28:16; Zacarias 3:9) Idi inramanna ti maysa kadagita a padto iti suratna kadagiti kapammatianna, inlawlawag ni Pedro a ti naipadto a “pasuli a bato” ket isu ni Apo Jesu-Kristo, ti Mesias. Inusar ni Pedro ti Griego a sao a pe’tra (ti isu met laeng a sao a masarakan iti imbaga ni Jesus iti Mateo 16:18) para laeng ken Jesus.—1 Pedro 2:4-8.
la ketdi kadagiti padto iti Hebreo a Kasuratan (wenno, Daan a Tulag) a mangtuktukoy iti maysa a “bato” wenno “pasuli a bato.” (Ni apostol Pablo ket maysa pay a matalek a pasurot ni Jesus. Namati kadi ni Pablo nga inikkan ni Jesus ni Pedro iti nangato a posision? Gapu ta ammo ni Pablo ti posision ni Pedro iti nagkauna a kongregasion Kristiano, insuratna a maysa ni Pedro kadagiti “maibilang a papangulo.” Para ken Pablo, saan laeng a maymaysa ti ‘pangulo.’ (Galacia 2:9) Maysa pay, no inapointaranen ni Jesus ni Pedro kas ulo ti kongregasion, apay nga ibilbilang, wenno pampanunoten laeng dagiti kapammatianna nga isu ket maysa a pangulo?
Idi nagsurat ni Pablo maipapan iti saan a patas a panangtrato ni Pedro kadagiti tattao, nadayaw ngem prangka nga imbaga ni Pablo: “Sinuppiatko iti imatang dagiti tattao agsipud ta nalawag a nagbiddut.” (Galacia 2:11-14) Saan a pinanunot ni Pablo a binangon ni Kristo ti iglesiana, wenno kongregasionna, babaen ken Pedro wenno iti uray sabali nga imperpekto a tao. Imbes ketdi, mamati a ti kongregasion ket naibangon babaen ken Jesu-Kristo kas pundasionna. Para ken Pablo, “ni Cristo dayta a bato.”—1 Corinto 3:9-11; 10:4.
“SIKA KET PEDRO . . .”
Kasanotayo ngarud a maawatan ti kayat a sawen ti sasao a: “Sika ket Pedro. Iti rabaw daytoy a bato, bangonekto ti iglesiak”? Tapno umiso ti pannakaawattayo iti dayta, masapul a basaentayo ti intero a salaysay. Ania ti pagsarsaritaan idi da Jesus ken Pedro? Kaisalsaludsod laeng idi ni Jesus kadagiti adalanna: “Siasinoak iti panagkunayo?” Simmungbat a dagus ni Pedro: “Sika ti Cristo, ti Anak ti Mateo 16:15-18.
sibibiag a Dios.” Gapu iti dayta, kinomendaran isuna ni Jesus. Imbaga pay ni Jesus a bangonenna ti ‘iglesiana,’ wenno kongregasionna, iti natibtibker a “bato,” daydiay nangipakitaan ni Pedro iti pammatina—ni Jesus a mismo.—Kasanotayo a maawatan ti kayat a sawen ti sasao a: “Sika ket Pedro. Iti rabaw daytoy a bato, bangonekto ti iglesiak”?
Maitunos iti dayta, insurat ti adu nga “Amma ti Simbaan” a ti bato iti Mateo 16:18 ket ni Kristo. Kas pagarigan, insurat ni Augustine idi 400’s: “Kinuna ti Apo: ‘Iti rabaw daytoy a bato, bangonekto ti iglesiak,’ gapu ta imbaga ni Pedro kenkuana: ‘Sika ti Cristo, ti Anak ti sibibiag a Dios.’ Iti daytoy ngarud a bato, a binigbigmo, ti pangibangonakto iti Iglesiak.” Maulit-ulit nga imbaga ni Augustine a “ti Bato (Petra) ket ni Kristo.”
No maukom ni Augustine ken ti dadduma pay sigun iti agdama a doktrina ti Katoliko, maibilangda kas bumusbusor iti Simbaan. Kinaagpaysuanna, kuna ni Ulrich Luz, maysa a Swiss a teologo (agad-adal maipapan iti Dios ken iti relihion), a ti opinion a nagtutunosan dagiti eskolar ti Biblia ita maipapan iti daytoy a topiko ket sigurado a maikontra la unay iti 1870 a linteg ti Vatican Council.
TI PAPA—AGTAWID ITI POSISION NI PEDRO?
Saan nga ammo ni apostol Pedro ti titulo a “papa.” Ti agpayso ket inus-usar dagiti obispo iti sabali a lugar dayta a titulo kas awag iti bagida agingga idi 800’s. Ngem manmano a mausar dayta kas opisial a titulo idi agarup 1100’s. Mainayon pay, awan kadagiti nagkauna a Kristiano ti mamati a ti maibagbaga a nangato a saad a naited ken Pedro ket naipasa iti siasinoman nga agtawid. Isu nga imbaga ti German nga eskolar a ni Martin Hengel nga “awan ti masarakan a historikal wenno Nainkasuratan a pammaneknek iti nagbalinen a ‘nangato a posision’ ti papa.”
Kas konklusion: Ni Pedro kadi ti immuna a papa? Adda kadi asinoman nga agtawid iti posisionna? Naibasar kadi iti Biblia ti pannursuro ti Katoliko maipapan iti nangato a posision ti papa? Ti husto a sungbat kadagita a saludsod ket simple a saan. Ngem nalawag a ni Jesus a mismo ti nangbangon iti iglesiana, ti pudno a kongregasionna. (Efeso 2:20) Ti ngarud napateg a saludsod iti tunggal maysa kadatayo ket, Nasarakak kadin dayta a pudno a kongregasion?
^ par. 8 Amin a teksto ti Biblia a nausar iti daytoy nga artikulo ket naggapu iti Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia.