Ania ti Paskua?
Sungbat ti Biblia
Ti Paskua ket selebrasion dagiti Judio iti panangwayawaya ti Dios kadagiti Israelita iti panangadipen kadakuada dagiti Egipcio idi 1513 B.C.E. Imbilin ti Dios a tinawen a laglagipen dagiti Israelita dayta a napateg a pasamak iti maika-14 nga aldaw ti bulan dagiti Judio nga Abib, a naawagan idi agangay iti Nisan.—Exodo 12:42; Levitico 23:5.
Apay a naawagan iti Paskua?
Tumukoy ti sao a “Paskua” iti tiempo nga insalakan ti Dios dagiti Israelita iti didigra a nangpapatay iti amin nga inauna iti Egipto. (Exodo 12:27; 13:15) Sakbay nga impakat ti Dios daytoy a nakaro a didigra, imbilinna kadagiti Israelita a warsianda dagiti ruanganda iti dara ti naparti a karnero wenno kalding. (Exodo 12:21, 22) No makita ti Dios daytoy a pagilasinan, labsanna ti balayda ket ispalenna dagiti inauna, isu a naawagan dayta iti Paskua, a ti kaipapananna ket ‘labsan.’—Exodo 12:7, 13.
Kasano a naselebraran ti Paskua idi tiempo ti Biblia?
Inikkan ti Dios dagiti Israelita kadagiti instruksion no kasanoda a selebraran ti umuna a Paskua. a Ti dadduma a karaman iti panangselebrar kadagiti Paskua a nadakamat iti Biblia ket dagiti sumaganad.
Daton: Iti maika-10 nga aldaw ti Abib (Nisan), nangpili dagiti pamilia iti karnero (wenno kalding) nga agtawen iti maysa sa pinartida dayta iti maika-14 nga aldaw. Iti umuna a Paskua, nangiwarsi dagiti Judio iti dara dayta nga animal kadagiti bautek, wenno hamba ti ridawda, ken iti makinngato a paset ti ruanganda, sibubukel nga intunoda ti animal, sada kinnan.—Exodo 12:3-9.
Taraon: Malaksid iti karnero (wenno kalding), nangan dagiti Israelita iti di pinaalsa a tinapay ken napait a natnateng kas paset ti taraonda bayat ti Paskua.—Exodo 12:8.
Piesta: Sinelebraran dagiti Israelita ti Piesta Dagiti Di Pinaalsa a Tinapay iti pito nga aldaw kalpasan ti Paskua. Kabayatan dayta, saanda a nangan iti nalebaduraan a tinapay.—Exodo 12:17-20; 2 Cronicas 30:21.
Edukasion: Ginundawayan dagiti nagannak ti Paskua a mangisuro kadagiti annakda maipapan ken Jehova a Dios.—Exodo 12:25-27.
Panagbiahe: Idi agangay, nagbiahe dagiti Israelita a napan idiay Jerusalem tapno selebraranda ti Paskua.—Deuteronomio 16:5-7; Lucas 2:41.
Dadduma pay a kostumbre: Idi panawen ni Jesus, karaman ti arak ken panagkanta iti selebrasion ti Paskua.—Mateo 26:19, 30; Lucas 22:15-18.
Di umiso a kapanunotan maipapan iti Paskua
Di umiso: Kinnan dagiti Israelita dagiti taraon iti Paskua iti Nisan 15.
Umiso: Imbilin ti Dios kadagiti Israelita a partienda ti karnero kalpasan la unay a lumnek ti init iti Nisan 14 ken kanenda dayta iti isu met la a rabii. (Exodo 12:6, 8) Bilangen dagiti Israelita ti aldaw manipud ilelennek ti init agingga iti sumaruno nga ilelennek ti init. (Levitico 23:32) Isu a pinarti dagiti Israelita ti karnero ken kinnanda dagiti taraon iti Paskua iti rugi ti Nisan 14.
Di umiso: Masapul a selebraran dagiti Kristiano ti Paskua.
Umiso: Kalpasan a sinelebraran ni Jesus ti Paskua idi Nisan 14, 33 C.E., inrugina ti baro a selebrasion: ti Pangrabii ti Apo. (Lucas 22:19, 20; 1 Corinto 11:20) Daytoy a pangrabii sinuktanna ti Paskua ta ipalagipna ti daton ni ‘Kristo ti kordero ti Paskua.’ (1 Corinto 5:7, Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Natantan-ok ti daton a sakripisio ni Jesus ngem ti daton iti Paskua ta wayawayaanna ti amin a tao iti panangadipen ti basol ken ipapatay.—Mateo 20:28; Hebreo 9:15.
a Ngem iti panaglabas ti panawen, adda dagiti masapul a balbaliwan. Kas pagarigan, nagdardaras dagiti Israelita a nangselebrar iti umuna a Paskua ta masapul a nakasaganada a pumanaw iti Egipto. (Exodo 12:11) Ngem idi addadan iti Naikari a Daga, saanen a kasapulan nga agdardaras dagiti Israelita nga agselebrar.