Ve ĩvinda waaĩthĩwa vakuvĩ na mũndũ wĩ na kyeva nũndũ wa kũkw’ĩĩwa, na ũyĩthĩa ndwĩsĩ ũndũ ũtonya kũmũtethya? Mavinda angĩ no twĩthĩwe tũtesĩ ũndũ tũtonya kwĩka kana kwasya, na kwoou tũitw’a kũvindya twaaĩwa nĩ ũndũ tũkwĩka. Ĩndĩ ve maũndũ ma vata ũtonya kwĩka nĩ kana ũtetheesye.

Mavinda maingĩ kĩla kyendekaa no kwĩthĩwa wĩ vakuvĩ na mũndũ ũsu na ũimũtavya ndeto ta, “Nĩ vole.” Kwosana na syĩthĩo imwe, kũkumbatĩa mũndũ kana kũmũkwata kw’oko o kavola ĩla ũũneena nake yĩthĩawa no nzĩa ya kwonany’a kana nũũmũthĩnĩkĩa. Ethĩwa ũla ũkw’ĩĩwe nũkwenda kũneena mwĩthukĩĩsye. O na nĩ ũndũ mũseo ũkatetheesya ũla ũkw’ĩĩwe maũndũ ala ũtatonya kwĩka ta kũua, kũsũvĩa syana, kana ũkatetheesya mĩvango ya mathiko, veethĩwa ve vata. Maũndũ asu no methĩwe me ma vata mũno o na kwĩ ndeto ila nzeo ũtonya kũtavya mũndũ.

Ĩtina wa ĩvinda, no mũneene ĩũlũ wa mũkw’ũ, na mũno mũno maũndũ maseo mwĩthĩwa mwatanĩie vamwe kana ndaĩa nzeo ila ũnaĩ nasyo. Maũndũ ta asu no matume mũndũ ũla ũkw’ĩĩwe atana. Kwa ngelekany’o, Pam, ũla wakw’ĩĩwe nĩ mũũme weetawa Ian myaka thanthatũ mĩvĩtu, aĩtye atĩĩ: “Mavinda maingĩ andũ nĩmandavasya maũndũ maseo na ndamesĩ ala Ian weekaa, na ũndũ ũsu nũndanĩthasya mũno.”

Andũ ala mekaa ũkunĩkĩli mawetete kana andũ aingĩ ala makw’ĩĩwa nĩmatetheeaw’a ĩvindanĩ yĩla makw’ĩĩwe, ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda andũ mayũlwa nĩmo na maikwatya maũndũ moo. Kwoou, ndũkaaeke kũkũnĩa simũ kana kũtembelea mũndũ ũla ũkw’ĩĩwe o na vavĩta ĩvinda yĩana ata. * Andũ aingĩ ala me na kyeva nĩmatũngaa mũvea nũndũ wa kũtembelewa kana kũkũnĩwa simũ nũndũ nĩmew’aa makiakiw’a.

Kwasũanĩa ngelekany’o ya mũndũ mũka wa mũika wĩtawa Kaori, kuma Japan, ũla waũmĩiw’e mũno nĩ kĩkw’ũ kya inyia wake, na ĩtina wa myei 15 akw’ĩĩwa nĩ mwĩĩtu-a-inyia wake ũla mũkũũ. Ũndũ wa kwendeesya nĩ kana nĩwatetheeiw’e nĩ anyanyae. Ũmwe wa anyanya asu nĩ Ritsuko, ũla waĩ mũkũũ kwĩ Kaori, na nĩweeyumisye ethĩwe e mũnyanyae wa vakuvĩ vyũ. Kaori aĩtye atĩĩ: “Ndineena ũla w’o, ũndũ ũsu ndwaambendeesya. Ndyoonaa ta nĩtonya kwenda mũndũ ũngĩ tondũ nendete inyia wakwa, na ndyasũanĩaa ũndũ ũsu ta wĩsa kwĩkĩka. Ĩndĩ o na ũu wĩ o vo, nũndũ wa kwona ũndũ twekalanasya na Ritsuko, nĩweethĩiwe e mũnyanyawa mũnene. Kĩla kyumwa nĩtwaendaa maũmbanonĩ na kũtavany’a ĩmwe. Nĩwanthokasya tũkanyw’a kyai ĩmwe, akandetea lĩu na akambandĩkĩa valũa na aindũmĩa kaati mavinda maingĩ. Maũndũ maseo ala Ritsuko wambĩkie nĩmandetheeisye mũno.”

Myaka 12 nĩ mĩvĩtu kuma inyia wa Kaori akw’a, nayu e na mũũme nĩ atavany’a ma ĩvinda yonthe. Kaori easya atĩĩ: “O nayu Ritsuko no ũnthĩnĩkĩaa. Ĩla nesa kwĩnũka mũsyĩ nĩnĩendaa kwake na ngatanĩa kwĩthĩwa vamwe nake.”

Ngelekany’o ĩngĩ ya mũndũ waunĩkie nũndũ wa kũtetheew’a nĩ ala angĩ kwa ĩvinda ĩasa nĩ Poli, ũla nĩ Ngũsĩ ya Yeova kuma nthĩ ya Cyprus. Poli aĩ na mũũme mũseo weetawa Sozos, na nĩwamwiĩie ngelekany’o nzeo e mũtumĩa wa kĩkundi kwa kũmathokasya andũ ala ndiwa na syana ila ikw’ĩĩwe nĩ kana matane na maiya vamwe. (Yakovo 1:27) Ĩndĩ ũndũ wa kũmakya nĩ kana Sozos e na myaka 53 nĩwakwie kumana na wimbu waĩ mũtwe (brain tumor). Poli aĩtye atĩĩ: “Nĩnakw’ĩĩiwe nĩ mũemewa wambendete mũno na twatwaanĩte kwa ĩvinda ya myaka 33.”

Ĩtina wa mathiko, Poli nĩwaendie Canada e na kamwana kake kala kanini ka myaka 15 ketawa Daniel. Mavika kũu, nĩmambĩĩie kũthi maũmbanonĩ ma Ngũsĩ sya Yeova. Poli aĩtye atĩĩ: “Anyanyawa ma kĩkundi kĩla naendie mayeesĩ maũndũ maito ala matũkwatie ĩvinda ĩvĩtu. Ĩndĩ kwĩthĩwa matesĩ maũndũ asu kũyaamasiĩĩa kũtũkiakisya kwa ndeto na meko maseo. Kwa w’o, maũndũ asu maĩ ma vata vyũ, na mũno mũno ĩvindanĩ yĩu kamwana kakwa kendaa vyũ ũtethyo kuma kwa ĩthe! Namo ala matongoetye kĩkundinĩ nĩmamwendete Daniel na nĩmamũthĩnĩkĩaa mũno. Ũmwe katĩ woo nĩwaĩkĩĩthasya kana nĩwamũthokya Daniel ĩla meũthi kwĩtanĩthya na anyanyae kana kũthaũka mũvĩla.” Poli na Daniel maendeee nesa ũmũnthĩ.

Kwa w’o, ve nzĩa mbingĩ tũtonya kũtetheesya na kũkiakisya andũ ala me na kyeva. O na ĩngĩ, Mbivilia nĩtũkiakiasya kwa kũtũnenga wĩkwatyo mũseo wa ĩvinda yũkĩte.