Mũndũ wĩ kĩmena ethĩawa atendete o na vanini mũndũ kana kĩkundi kĩna kya andũ, o na nũmonasya ũmaitha mwingĩ mũno. Kwoou no twasye kana kũmena mũndũ ti o kũmwĩw’ĩa woo kwa kavinda.

Ve maũndũ maingĩ matumaa andũ mamenana. Andũ makothaa kũmena ala angĩ nũndũ wa kwĩthĩwa me ma kĩkundi kĩna, o na ethĩwa vai ũthũku mekĩte. Nĩmatonya kũmamena nũndũ mesũanĩa nĩ athũku, no maũmĩsye angĩ, kana mayĩsa kũseũva. No moneke ta matatethya, ta matonya kũete ithokoo, kana makoneka tamo matumĩte kwĩthĩwa na mathĩna. Ala mamenaa angĩ nĩmatonya kwĩthĩwa meekiwe maũndũ mathũku, maũndũ matosanĩte na ũsili wa katĩ, kana o maũndũ angĩ ala matumie mambĩĩa kũmena ala angĩ.

Mavinda amwe mũndũ no ambĩĩe kũmena angĩ o na ataakomana namo. Kwa ngelekany’o, mũndũ ateũmanya no alikwe nĩ mawoni mathũku ala methĩawa na andũ ma mũsyĩ kana anyanyae ĩũlũ wa kĩkundi kĩna kya andũ. Na kwoou ethĩwa amwe mũsyĩ kana kĩsionĩ nĩmamenete kĩkundi kĩna, nĩvatonyeka ĩtina wa ĩvinda kĩla mũndũ nthĩnĩ wa mũsyĩ ũsu kana kĩsio kĩu akambĩĩa kũkĩmena.

Yĩla twamanya ũndũ kĩmena kĩnyaĩĩkaa na mĩtũkĩ, nĩtũeleawa nĩkĩ andũ aingĩ mamenaa ala angĩ. Ĩndĩ nĩ kana tũsinde kĩmena kĩĩ kingĩvĩte ũu ĩũlũ wa nthĩ, nĩtwaĩle kwamba kũelewa ũndũ kĩmena kyambĩĩie. Na Mbivilia nĩtũtavĩtye.

KĨMENA KĨYAAUMANA NA ANDŨ. Kyambĩĩie yĩla mũlaĩka ũmwe ĩtunĩ waleanile na Ngai. Mũlaĩka ũsu nĩwe wesie kũtw’ĩka Satani, ũla nĩwe Ndevili. Ndevili “aĩ mũaani kuma mwambĩlĩlyonĩ” wa ũlei wake. Na nũndũ we “nĩ mũkengani na ĩthe wa ũvũngũ,” aendeee kwothotheea kĩmena na ũng’endu ĩũlũ wa nthĩ. (Yoana 8:44; 1 Yoana 3:11, 12) Mbivilia yaĩtye kana nĩ mũthũku mũno, nĩ mũthilĩku, na nĩ mũng’endu.—Yovu 2:7; Ũvuany’o 12:9, 12, 17.

NĨ LAISI ANDŨ MAKETHĨWA NA KĨMENA NŨNDŨ NĨ ENE NAĨ. Mũndũ wa mbee, Atamu, aatĩĩie ngelekany’o nthũku ya Satani. Nũndũ wa ũu, nĩwatiĩe andũ onthe naĩ, na kĩu kĩtumaa andũ mateka maũndũ nesa vyũ. (Alomi 5:12) Kwa ngelekany’o, mwana wa mbee wa Atamu, ũla weetawa Kaini, nĩwamenie mwana-a-inyia, Aveli, na kwondũ wa ũu, amũaa. (1 Yoana 3:12) Nĩ w’o kana andũ aingĩ no mendete angĩ na nĩmamew’ĩaa ĩnee. Ĩndĩ nũndũ wa naĩ ĩla twatiĩwe, aingĩ nĩmeyendete, me kĩwĩu, na me mĩtũlyo. Nguma isu itumaa mamenana.—2 Timotheo 3:1-5.

MŨNDŨ ŨTENDAA KWONA ANGĨ ME KĨVATHŨKANY’O NAKE NĨ LAISI AKAMAMENA. Nthĩ ĩno nĩtumaa andũ mamenana kwa kũmamanyĩsya kwĩthĩwa mate tei, na kwĩthĩawa na mawoni na mĩkalĩle mĩthũku. Nũndũ “nthĩ yonthe yĩ ungu wa vinya wa ũla mũthũku,” Satani, aingĩ mayendete ala monekaa me kĩvathũkany’o namo, nĩmavathũlaa angĩ, makamaneenea naĩ, makamathĩny’a, o na makananga syĩndũ syoo.—1 Yoana 5:19.

Ĩndĩ Mbivilia ndĩvuanĩtye o ũndũ kĩmena kyambĩĩie tu. Nĩwetete ũndũ kĩkathela.