Kĩla ũthi ũvoonĩ ũla wĩ vo

Kĩla ũthi nthĩnĩ wa ũvoo ũla wĩ vo

KĨLUNGU KYA 7

Nĩwaendeeie ‘Kwĩana e o Mbee wa Yeova’

Nĩwaendeeie ‘Kwĩana e o Mbee wa Yeova’

1, 2. Samueli aneeneie na andũ ma Isilaeli va, na nĩkĩ wendaa kũmatetheesya maalyũle mawoni moo?

 SAMUELI oombanisye mbaĩ ya Isilaeli taoninĩ ya Ngilikali twĩ Mwei wa 5 kana Mwei wa 6, kwosana na kalenda kaitũ ũmũnthĩ. Waĩ mwambĩĩonĩ wa thano, na mĩũnda yausĩe nganũ ya kũkethwa. Ĩkomano yĩu yakilĩtye ki yĩthukĩĩsye kĩla mũndũũme ũsu mũĩkĩĩku wathũkũmĩte myaka mingĩ e mwathani na mũsili ũkũmatavya. Syo ndeto syake nĩsyesaa kũmakiita ngoo?

2 Andũ asu o na mayaeleawa ũndũ mamũvĩtĩsye Ngai mũno wĩana. Matindĩaa kwasya kana meenda manyuvĩwe mũsumbĩ. Mayamanyaa kana ũndũ ũsu mekwĩka woonanasya mai na ndaĩa o na vanini kwa Ngai woo, Yeova, na mwathani wake. Kwĩka ũu kwoonanasya kana nĩmamũleete Yeova tawe Mũsumbĩ woo! We Samueli esaa kũmatetheesya ata maalyũle mawoni woo?

Ngelekany’o ya Samueli e mũnini nĩtonya kũtũtetheesya kũmũĩkĩĩa Yeova o na ethĩwa tũthyũlũlũkĩtwe nĩ andũ mate mũĩkĩĩo

3, 4. (a) Nĩkĩ Samueli wawetie ĩvinda ya wana wake? (b) Nĩkĩ kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa mũĩkĩĩo wa Samueli kũtonya kũtũtetheesya ũmũnthĩ?

3 Yu saa wa Samueli kũneena nĩwavikie. Ambĩĩie na kwasya atĩĩ: “Nĩ mũkũũ na mũtwe wakwa wĩ mbuĩ.” Aineena ũu myaka yake yaĩ mĩsongu mũno. Asyokie amea: “Nĩnaendaa mbee wenyu kuma wana wakwa kũvika ũmũnthĩ.” (1 Sam. 11:14, 15; 12:2) O na kau Samueli aĩ mũkũũ, nĩwalilikene ĩvinda ya wana wake. Nĩwalilikene nesa vyũ maũndũ ala weekaa. Motwi maseo ala weekĩte kuma e mũnini nĩmatumĩte amũthũkũma Ngai wake, Yeova, e mũĩkĩĩku nginya ĩvindanĩ yĩĩ waĩ mũkũũ.

4 O na kau mavinda maingĩ Samueli eethĩawa athyũlũlũkĩtwe nĩ andũ matamwendete Ngai, nĩwatatie ũndũ ũtonya aendeee kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu. O ta ũu, ũmũnthĩ ti laisi kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu nũndũ nthĩ ĩno yusĩe andũ matamwendete Ngai. (Soma Luka 18:8.) Ekai twone kĩla ngelekany’o ya Samueli ĩkũtũmanyĩsya, na twĩambĩĩa na ĩvinda yĩla waĩ mũnini.

“Athũkũmaa . . . Mbee wa Yeova, e o Kana”

5, 6. Samueli aĩ kĩvathũkany’o ata na syana mbingĩ, na nĩkĩ asyai make mataĩ na nzika kana nũkũsũvĩwa?

5 Kĩvathũkany’o na syana mbingĩ, Samueli eanie ate vakuvĩ na asyai make. Nĩvatonyeka Samueli akethĩwa aĩĩiw’e e na myaka ĩtatũ kana mbeange. Kavinda kanini ĩtina wa vau, nĩwambĩĩie kũmũthũkũma Yeova ĩkalũnĩ yĩla yaĩ Silo. Ĩkalũ yĩu yaĩ maili mbee wa 20 (kĩlomita 32) kuma Lama. Elikana na Aana mamũnenganie mwana ũsu woo kwa Yeova atũmĩke ũthũkũminĩ wa mwanya, na nũndũ wa ũũ atw’ĩka Mũnasali myaka yake yonthe. * Ũu nĩ kwonany’a kana asyai ma Samueli nĩmamwĩkisye ĩtheka na mayamwendete?

6 Aiee! Nĩmeesĩ kana mwana woo nũkũsũvĩwa nesa e Silo. Vate nzika, Mũthembi Mũnene Eli nĩwavangĩthasya nesa ũndũ Samueli ũkũsũvĩwa nũndũ athũkũmaa vakuvĩ nake. O na ĩngĩ, ve aka matetheeasya mawĩa vau ĩkalũnĩ.—Kuma 38:8; Asi. 11:34-40.

7, 8. (a) Asyai ma Samueli mamwĩkĩaa vinya ata kĩla mwaka? (b) Ngelekany’o ya asyai ma Samueli ĩtonya kũmanyĩsya asyai kyaũ ũmũnthĩ?

7 O na ĩngĩ, Aana na Elikana mayaĩ mesa kũlwa nĩ ĩkithathi yĩu yoo mayendete mũno nũndũ ũsu waĩ mũthĩnzĩo wa mwanya kuma kwa Ngai. Aana nĩwamũvoyete Ngai amũnenge kana kavĩsĩ na akamwatha kana akakanengane kamũthũkũme ũthũkũmi mũtheu. Kĩla mwaka aĩthi kwona Samueli, nĩwamũtwaĩaa kakoti kate moko kala weekĩaa aithũkũma vau ĩkalũnĩ. No nginya Samueli e kamwana ethĩwe atanaa mũno makomana mavindanĩ asu. Na vate nzika, nĩwatanaw’a mũno nĩ ndeto nzeo ila asyai make mamũtavasya maimwĩkĩa vinya na maimũelesya ũndũ ne ũndũ wa mwanya kũmũthũkũma Yeova vau ĩkalũnĩ.

8 Ũmũnthĩ ve maũndũ maingĩ asyai matonya kwĩmanyĩsya kumana na ngelekany’o ya Aana na Elikana. Mavinda maingĩ asyai mekĩaa kĩthito meanĩsye mavata ma kĩ-mwĩĩ ma syana syoo na mayũlwa nĩ ma kĩ-veva. Ĩndĩ asyai ma Samueli nĩmatataa mũno kũvĩtya maũndũ ma kĩ-veva mbee, na kĩu nĩkyatumie mwana woo eana e na ngwatanĩo nzeo na Yeova.—Soma Nthimo 22:6.

9, 10. (a) Elesya ũndũ ĩeema ya kũmbanĩa yaakĩtwe, na ũndũ Samueli weew’aa ĩũlũ wa ĩeema yĩu. (O na ĩngĩ, sisya maelesyo ma kwongeleela.) (b) Nĩ maũndũ amwe meva Samueli ũtonya kwĩthĩwa eekaa, na ngelekany’o yake ĩtonya kũmanyĩsya andũ ma mũika kyaũ?

9 Nĩvatonyeka Samueli aendeee kwĩana, akethĩwa aendaa kũtembea ĩũlũ iĩmanĩ sya Silo. Kwakũna visa e vau iĩmanĩ aisisya ndũa ya Silo na mwanda ũla waĩ ĩtheo ngalĩko ĩmwe ya ndũa ĩsu. Nũtonya kwĩthĩwa atanĩaa mũno kwĩloela ĩeema ya kũmbanĩa ya Yeova e vau. Vau vaĩ vandũ vatheu va Yeova. * Myaka vakuvĩ 400 nĩyavĩtĩte kuma ĩeema yĩu yaseũvw’a, na Mose nĩwe watongoesye wĩa wa kũyĩseũvya. Ĩvindanĩ yĩu, vaiĩ vandũ vangĩ ĩũlũ wa nthĩ ũthaithi mũtheu wa Yeova watwaĩĩaw’a ate o ĩeemanĩ yĩu.

10 Samueli endete ĩeema yĩu ya kũmbanĩa mũno. Ngewanĩ ĩla waandĩkie we mwene tũsomaa atĩĩ: “Samueli athũkũmaa vu mbee wa Yeova, e o kana, ekĩĩte evoti ya katane.” (1 Sam. 2:18) Kakoti kau kate moko weekĩaa, no kethĩwe kayonany’a kana nĩwatetheeasya athembi vau ĩeemanĩ. O na kau we ndaĩ mũthembi, Samueli nĩwanengetwe mawĩa amwe ta kũvingũaa mĩomo ya ĩeema masaa ma kwakya na kũtetheesya Eli, ũla waĩ mũkũũ. O na kũtw’ĩka nĩwatanĩaa mawĩa ala wanengetwe, nĩwavikie vandũ ngoo yake yaambĩĩa kũthĩnĩka. Athĩnĩkaa nũndũ ve ũndũ mũthũku mũno waendeew’e nyũmbanĩ ya Yeova.

Ndaaĩvukya na Ũthũku Ũla Wamũthyũlũlũkĩte

11, 12. (a) Nĩkĩ Ovini na Vineasi mataĩ ngelekany’o nzeo o na vanini? (b) Nĩ maũndũ meva mathũku mũno ala Ovini na Vineasi meekaa? (O na ĩngĩ, sisya maelesyo ma kwongeleela.)

11 Samueli e mũnini nĩweeyoneie maũndũ mathũku mũno mayĩkwa. Eli aĩ na ana elĩ meetawa Ovini na Vineasi. Mbivilia ĩiweta ĩũlũ wa ana asu yaĩtye: “Ana ma Eli maĩ andũ athe; matyamwĩsĩ Yeova.” (1 Sam. 2:12) Maũndũ asu elĩ nĩmosanĩte. Meĩtwe “maĩ andũ athe,” na ndeto sya Kĩevelania ila itũmĩkĩte vau ĩkaalyũlwa ndeto kwa ndeto, twasya maĩ “ana matatethya.” Ũu nĩw’o nũndũ matyamwĩsĩ, kana matyamũkĩaa, Yeova. Nĩmavũthĩĩasya vyũ myolooto na mĩao ya ũlũngalu ĩla Ngai wanenganĩte. Na nũndũ wa ũu, nĩmeekaa maũndũ maingĩ mathũku.

12 Mĩao ya Ngai nĩyoonanĩtye nesa maũndũ ala athembi maaĩle kwĩanĩsya na ũndũ maaĩle kumya nthembo vau kĩthembeonĩ. Ngai aĩ na kĩtumi kĩseo aimanenga Mĩao ĩsu. Nthembo ila maumasya syoonanasya maũndũ maingĩ ala Ngai weekĩte nĩ kana amaekee naĩ syoo na mayĩthĩwa me atheu methonĩ make. Kwa nzĩa ĩsu, maĩ matonya kwĩtĩkĩlwa nĩ Ngai, na maikwata moathimo make na aimatongoesya. Ĩndĩ Ovini na Vineasi nĩmatumĩte athembi ala angĩ maeka kũnenga ndaĩa nthembo ila syaumaw’a. *

13, 14. (a) Maũndũ mathũku ala maendeeaw’a ĩeemanĩ maũmĩasya andũ angĩ me na ngoo nzeo ata? (b) Eli aemetwe ata nĩ kwĩanĩsya kĩanda kyake e mũsyai na mũthembi mũnene?

13 Kwavindĩĩsya ũndũ Samueli wasyaĩĩasya aseng’ete maũndũ asu maendeee kĩthembeonĩ vate mũndũ ũkany’a ala mekwĩka ũu. Nĩwonaa andũ aingĩ ngya, menyivĩtye, na mathĩnaw’a, mokĩte vau ĩeemanĩ yĩu maimantha ũkiakisyo. Ĩndĩ ũndũ wa kũmakya nĩ kana masyokaa maũmĩĩtw’e ngoo. Na we wĩona Samueli ta weewie ata yĩla wamanyie kana o namo Ovini na Vineasi nĩmatũlaa mĩao ya Yeova ĩla ĩkonetye kũmanyana kĩ-mwĩĩ na makeka ũlaalai na aka amwe mathũkũmaa vau ĩkalũnĩ? (1 Sam. 2:22) Nũtonya kwĩthĩwa eekwatasya kana Eli nũkũlũnga thĩna ũsu.

No nginya Samueli ethĩwe aũmĩaa mũno oona mwĩkalĩle mũthũku wa ana ma Eli

14 Eli nĩwe waĩ atonya kũkany’a ana asu make nesanga. E mũthembi mũnene nĩwe waũngamĩĩte maũndũ ala meekawa vau ĩeemanĩ. O na ĩngĩ, e ĩthe wa anake asu, nĩwe waĩ na kĩanda kya kũmakany’a. Maũndũ ala ana asu make mekaa, nĩmamaũmĩasya mo ene vamwe na andũ aingĩ. Ĩndĩ o na vailye ũu, Eli nĩwaemiwe nĩ kwĩanĩsya kĩanda kyake ta we mũthembi mũnene na ĩthe wa imwana isu. Eekie kũnany’a imwana syake vandũ va kũitavya ũito wa mavĩtyo moo. (Soma 1 Samueli 2:23-25.) Ana make maaĩle kũnengwa ũkany’o mũito mũno. Mĩao yaĩtye mũndũ eeka ũndũ ta ũsu nĩoawe!

15. Yeova aumisye ũkany’o wĩva mũito kwa Eli na mũsyĩ wake, na moosie ũkany’o ũsu ata?

15 Maũndũ meekie kũthũkĩĩa nginya Yeova atũma “mũndũ wa Ngai” kwa Eli. Mũndũ ũsu aĩ mwathani, ĩndĩ ndawetetwe ĩsyĩtwa. Atũmiwe akamũtavye ũsilĩlo wa Ngai. Yeova eeie Eli atĩĩ: “[Ũtaĩaa] ana maku kwĩ nyie.” Nũndũ wa ũu, Ngai nĩwaathanie kana ana ma Eli maĩ makw’e mũthenya ũmwe, na mũsyĩ wa Eli ũikwatwa nĩ thĩna mũnene o vamwe na kwasya ianda syoo sya kwĩthĩwa athembi. W’o ũkany’o ũsu mũito nĩwatumie mũsyĩ ũsu ũalyũka? Vaiĩ vandũ Mbivilia yonanĩtye kana nĩmeevũnyie kũtũ.—1 Sam. 2:27–3:1.

16. (a) Nĩ maũndũ meva maseo tũsomaa ĩũlũ wa Samueli aendeee na kwĩana? (b) We nũkwĩw’a maũndũ asu maikwĩkĩa vinya? Elesya.

16 Mo maũndũ asu mathũku meekawa nĩmatumie Samueli alulutĩka? O na kũilye ũu kwailye, ngewanĩ ĩsu kwĩ kũndũ Mbivilia ĩwetete maũndũ maseo ĩũlũ wa Samueli aendeee kwĩana. Ĩandĩkonĩ ya 1 Samueli 2:18, tũsomaa kana Samueli “athũkũmaa vu mbee wa Yeova, e o kana.” Samueli e o mũnini oou, nĩweeyumĩtye vyũ kũmũthũkũma Ngai. Mũsoanĩ wa 21 o kĩlungunĩ kĩu, ve ndeto sya kũtanĩthya mũnango. Waĩtye atĩĩ: “Na kamwana Samueli keana ke o mbee wa Yeova.” Samueli aendeee kwĩana, ũnyanya wake na Ĩthe wake wa ĩtunĩ nĩwalũlũmĩĩile. Ngwatanĩo ĩsu yake ndũmu na Yeova nĩyo yamũtetheeisye alea kwĩlikya maũndũnĩ mathũku ala meekawa ĩkalũnĩ.

17, 18. (a) Aklĩsto ma mũika matonya kũatĩĩa ngelekany’o ya Samueli ata o na mathyũlũlũkĩtwe nĩ andũ athũku? (b) Nĩ kyaũ kĩkwonany’a kana Samueli aĩ na mwĩkalĩle mũseo?

17 Yaĩ o laisi Samueli kũsũanĩa kana ethĩwa mũthembi mũnene na ana make nĩmekwĩka maũndũ mathũku, o nake no eke kĩla ũkwenda. Ĩndĩ o na ala me na ianda meeka maũndũ mathũku, mũndũ ndaĩlĩte kwĩlingya na kĩu nĩ kana eke naĩ. Ũmũnthĩ Aklĩsto aingĩ ma mũika nĩmaendeee ‘kwĩana me o mbee wa Yeova’ o ta Samueli o na mathyũlũlũkĩtwe nĩ andũ athũku.

18 Samueli atethekie ata nũndũ wa mwĩkalĩle wake mũseo? Mbivilia yaĩtye: “Na kamwana Samueli kaendeea kwĩana, na kaendeea kwona ũseo kwa Yeova o na andũnĩ.” (1 Sam. 2:26) Kwoou Samueli nĩwendetwe nĩ ala maĩ na woni waĩle. O nake Yeova mwene nĩwendete kamwana kau mũno nũndũ wa mwĩkalĩle wako mũseo. Na vate nzika Samueli nĩweesĩ kana Ngai akamina ũthũku ũla waendeee Silo, ĩndĩ nĩvatonyeka akethĩwa eekũlasya akeeka ũu ĩndĩĩ. Ĩndĩ mũthenya ũmwe akomete nĩwakwatie ũsũngĩo.

“Neena; Nũndũ Mũthũkũmi Waku Nũkwĩw’a”

19, 20. (a) Elesya kĩla kyakwatie Samueli ũtukũ ũmwe e ĩeemanĩ. (b) Samueli ekalanasya na Eli ata? (c) Samueli amanyie ata kana eĩtwa nĩ Yeova?

19 Ũtukũ ũmwe kũkilye ũkya, Samueli nĩweewie eetwa. Kwakilĩtye ki na taa mũnene ũla weethĩawa ĩeemanĩ ya kũmbanĩa no waakanĩte. Samueli oonaa ta ũkwĩtwa nĩ Eli, ũla waĩ mũkũũ mũno na waendee kwaa metho vyũ. Kwoou nĩwookĩlile na “asemba” vala vaĩ mũtumĩa ũsu mũkũũ. We nũũkũna visa kamwana kau kasembete na maaũ mathei kakasisye Eli akwatwa nĩ kyaũ? Nĩ ũndũ wa kwendeesya kũmanya kana Samueli nĩwanengete Eli ndaĩa na nĩwamwĩw’ĩaa tei. O na kau Eli eekĩte maũndũ maingĩ mathũku, aĩ o mũthembi mũnene wa Yeova.—1 Sam. 3:2-5.

20 Samueli nĩwaamũkisye Eli na amwĩa: “Ninyioo; nũndũ nĩwambĩta.” Ĩndĩ Eli amwĩa kana ndanamwĩta, na nasyoke akakome. Ũndũ ũsu nĩweekĩkie ĩngĩ savalĩ ilĩ. Na ĩndĩ Eli amanya kĩla kĩendeee. Nĩvavĩtĩte ĩvinda Yeova ũtaneena na mũndũ woninĩ, kana akamũtũmĩa kwathana, na ti vinya kũelewa nĩkĩ. Ĩndĩ Eli nĩwamanyie kana ĩvindanĩ yĩu Yeova nĩwatwie kũneena na kamwana kau. Eli nĩweeie Samueli asyoke akakome na amũtavya ũndũ ũkũsũngĩa eetwa ĩngĩ. Samueli nĩwasyokie o tondũ weeiwe. Ekalanga o vanini nĩweewie eetwa. “Samueli, Samueli.” Nake asũngĩa asya: “Neena; nũndũ mũthũkũmi waku nũkwĩw’a.”—1 Sam. 3:1, 5-10.

21. Ũmũnthĩ tũtonya kũmwĩthukĩĩsya Yeova ata, na nĩkĩ nĩ ũndũ wa vata kwĩka ũu?

21 Yu Yeova aĩ na mũthũkũmi wamwĩthukĩĩasya ku Silo, nake aĩ Samueli. Na vaiĩ ĩvinda o na yĩmwe Samueli waaeka kũmwĩthukĩĩsya Yeova. We nũmwĩthukĩĩasya Yeova kĩla ĩvinda? Ũmũnthĩ ti nginya tũkew’a wasya ũtukũ ũineena naitũ. Na twĩasya ũu nũndũ nĩtwĩw’aa wasya wa Ngai kĩla ĩvinda twasoma Ndeto yake, Mbivilia. Na o ũndũ twaendeea kũmwĩthukĩĩsya yĩla twasoma Ndeto yake na tũyĩka kwosana na kĩla tũũsoma, now’o mũĩkĩĩo witũ ũlũlũmĩlaa. Samueli nĩweethĩiwe na mũĩkĩĩo mũlũmu nũndũ wa kũmwĩw’a Yeova.

O na kau Samueli aĩ na wia, mũĩkĩĩo nĩwamũtetheeisye atavya Eli ũsilĩlo wa Yeova

22, 23. (a) Ndeto ila Samueli wambie kũkĩa kũtavya Eli syeanĩie ata? (b) Nĩ kwa nzĩa yĩva Samueli waendeeie kwĩseũvĩsya ĩsyĩtwa ĩseo?

22 Ũtukũ ũsu Yeova waneenie na Samueli waĩ wa mwanya mũno, nũndũ Samueli nĩwambĩĩie kũmũmanya nesa na atw’ĩka mwathani na mũneeni wake. Yĩla Yeova watũmie Samueli kũla kwĩ Eli nĩwambie kũkĩa nũndũ ũtũmani ũsu wakonetye ũsilĩlo ũla waĩ ũkwate mũsyĩ ũsu kavinda kanini ĩtina wa vau. Ĩndĩ Samueli nĩwoosie vinya atavya Eli ũndũ watũmĩtwe na Eli eetĩkĩla ũtũmane ũsu wa ũsilĩlo waumĩte kwa Ngai. Ĩtina wa ĩvinda ĩnini, maũndũ onthe ala Yeova wawetete nĩmeanĩie. Mbaĩ ya Isilaeli nĩyaendie kũkita na Avilisiti, na Ovini na Vineasi mooawa mũthenya ũmwe, nake Eli akw’a eew’a kana ĩsandũkũ ya ũtianĩo ya Yeova nĩyosiwe.—1 Sam. 3:10-18; 4:1-18.

23 Ĩndĩ Samueli nĩwaendeeie kwĩseũvĩsya ĩsyĩtwa ĩseo e mwathani wa Yeova mũĩkĩĩku. Mbivilia ĩendeee kwasya: “Yeova aĩ vamwe nake,” na ĩkongela kũweta kana Yeova nĩweanĩisye maũndũ onthe ala Samueli wathanĩte.—Soma 1 Samueli 3:19.

‘Samueli Nĩwamwĩkaĩlile Yeova’

24. Ĩtina wa ĩvinda Aisilaeli meekie ũtwi wĩva, na nĩkĩ ĩsu yaĩ naĩ ngito?

24 Mo Aisilaeli nĩmeetĩkĩlile kũtongoew’a nĩ Samueli na meethĩwa me aĩkĩĩku kwa Yeova? Ekaĩ. Ĩtina wa ĩvinda nĩmatwie kana maikwenda kũtongoew’a nĩ mwathani. Mendaa kũtongoew’a nĩ mũsumbĩ ta mbaĩ ila ingĩ. Samueli atongoew’e nĩ Yeova nĩweetĩkĩlile kũmamanthĩa mũsumbĩ. Ĩndĩ o na vailye ũu, yaĩ no nginya aelesye Aisilaeli ũito wa naĩ yoo. Mayaleaa ũtongoi wa mũndũ, ĩndĩ maleaa ũtongoi wa Yeova mwene! Kwoou, nĩwamombanĩisye Ngilikali nĩ kana aneene namo.

Samueli nĩwavoyie e na mũĩkĩĩo mũlũmu, na Yeova aete kĩtundumo na mbua

25, 26. Samueli amina kũmbanĩsya Aisilaeli Ngilikali amatetheeisye ata mamanya ũndũ mamũvĩtĩsye Yeova mũno wĩana?

25 Ekai yu twone ũndũ kwaendie ĩtina wa Samueli kũmbanĩsya mbaĩ ya Isilaeli vau Ngilikali. Ĩvindanĩ yĩu Samueli aĩ mũkũũ na nĩwamalilikanilye myaka yonthe ĩla wathũkũmĩte Yeova e mũĩkĩĩku. Ĩtina wa ũu, tũsomaa atĩĩ: “Samueli eekaĩla Yeova.” Na ĩndĩ amũkũlya aete kĩtundumo na mbua.—1 Sam. 12:17, 18.

26 Aĩ kĩtundumo, na ĩvinda yĩu kwaĩ thano! Kĩtundumo kyesaa kuma va ĩvinda ta yĩu? Ũsu nĩ ũndũ ũtaĩ waaĩw’ĩka ĩngĩ! Ĩndĩ ethĩwa ve andũ meew’aa me na nzika kana mavũthĩĩasya ndeto sya Samueli, o mĩtũkĩ nzika syoo syaĩ ithele. Ndatĩka nini ĩtina wa vau, nĩmoonie matu ma mbua moombana. Na ĩndĩ kĩseve kingĩ kyambĩĩa kũuutana mĩũndanĩ yoo ya nganũ. Nakyo kĩtundumo kyaambĩĩa ũkũna ta ve ũndũ ũngĩ. Na mayona ta ngũĩ, mbua yetĩka! Mo meekie ata moona ũu? “Andũ onthe [nĩmamũkĩie] Yeova mũno na Samueli”. Ĩtina wa ũndũ ũsu, nĩmamanyie kana nĩmamũvĩtĩsye Ngai mũno.—1 Sam. 12:18, 19.

27. Yeova onaa ata ala me na mũĩkĩĩo ta wa Samueli?

27 Yeova, Ngai wa Samueli, nĩwe wakiitie ngoo sya andũ asu alei. Kuma Samueli e mũnini nginya yĩla wesie ũkũa, aendeeie kwĩthĩwa e na mũĩkĩĩo mũlũmu. Na Yeova nĩwamũathimie mũno. Kũvika o na ũmũnthĩ, Yeova ndaavĩndũka. Nũathimaa ala me na mũĩkĩĩo ta wa Samueli.

^ Anasali meethĩawa me ungu wa wĩvĩto wamavatĩte maũndũ, ta kũnyw’a ũkĩ kana kwenza mũtwe. Aingĩ meevĩtaa wĩvĩto ũsu o kwa ĩvinda. Ĩndĩ andũ angĩ ta Samusoni, Samueli, na Yoana Mũvatisi, meevĩtie kũtw’ĩka Anasali myaka yoo yonthe.

^ Ĩeema ya kũmbanĩa yaĩ ĩeema ĩnene ya kona inya na yambĩtwe na mbwaũ. Ĩndĩ yaseũvĩtwe na syĩndũ nzeo mũno ta ithuma sya vomboo, itambaa mbanake mũno, na mbwaũ sya thooa mũnene ivakĩtwe thaavu na vetha. Ĩeema yĩu yaakĩtwe kĩwanzanĩ kya kona inya, na yaĩ na kĩthembeo kĩseo mũno kya kumĩsya nthembo. Ĩtina wa ĩvinda, veonekana tũsũmba tũngĩ nĩtwaakiwe ũtee wa ĩeema yĩu nĩ kana tũtũmĩawe nĩ athembi. O na veonekana Samueli nĩ ta wakomaa tũsũmbanĩ tũu.

^ Mbivilia nĩyonanĩtye maũndũ elĩ mathũku meekaa. Mbee, Mĩao nĩyoonanĩtye nesa nĩ nyama syĩva sya nyamũ ila syaumaw’a athembi maaĩlĩte kũya. (Kũt. 18:3) Ĩndĩ athembi athũku ala meethĩawa kĩthembeonĩ meekaa ũndũ wĩ kĩvathũkany’o. Aĩ meeaa athũkũmi moo masovelye, kana malikye, kĩtonyi kya nyama kĩ maeo atatũ ĩsilianĩ ya kũtheũkĩsya nyama na maimanenga nyama nzeo ĩla meũtonya o na ethĩwa nĩ yĩva! O na ĩngĩ, yĩla andũ maete nyamũ syoo syũke kũvĩvw’a kĩthembeonĩ, athembi asu athũku matũmaa athũkũmi moo makose na vinya nyama ila andũ makuĩte, o na matambĩte kũmumĩsya Yeova mathunya.—Ali. 3:3-5; 1 Sam. 2:13-17.