1-3. (a) Sambu na nki Yozue kele mbandu ya mbote na yina me tala kusala nsola ya mbote na luzingu? (b) Inki beto fwete vila ve ntangu beto ke baka balukanu?

 ‘KUSOLA’ kele ngogo mosi ya mfunu mpenza. Bansola yina beto ke salaka ke vandaka mfunu mpi yo ke sadisaka beto na kuzaba nzila yina beto ta landa na luzingu na beto. Mu mbandu: Yindula nde muntu mosi ke tambula na nzila mpi na mbala mosi yandi me kuma na panda-nzila. Inki nzila yandi ta landa? Kana yandi me zaba mbote-mbote kisika yina yandi ke kwenda, yandi ta pona nzila yina ta nata yandi pene-pene ti kisika yina yandi ke kwenda; kansi kana yandi pona nzila ya nkaka yo ta nata yandi ntama ti kisika yina yandi ke kwenda.

² Biblia kele ti bambandu ya bantu mingi yina kutanaka ti diambu ya mutindu mosi. Mu mbandu, yo lombaka nde Kaini kusola na kuyala makasi na yandi to kubika nde yo pusa yandi na kusala mambu ya mbi. (Kuy. 4:6, 7) Yo lombaka mpi nde Yozue kusola na kusadila Nzambi ya kieleka to kusambila banzambi ya luvunu. (Yoz. 24:15) Lukanu ya Yozue vandaka ya kubikala pene-pene ya Yehowa, yo yina yandi ponaka nzila yina zolaka kusadisa yandi na kusala mpidina. Kansi Kaini vandaka ve ti lukanu yina, yo yina yandi solaka nzila yina kabulaka yandi ti Yehowa.

³ Bantangu ya nkaka, yo ke lombaka nde beto baka balukanu ya mfunu sambu na kubikala na nzila ya mbote. Beto fwete vila ve kisika yina beto ke kwenda to lukanu na beto, disongidila kupesa Yehowa lukumu na mambu yonso ya beto ke sala mpi kubuya konso kima yina lenda kabula beto ti yandi. (Tanga Baebreo 3:12.) Na disolo yai mpi yina ke landa, beto ta tadila mambu nsambwadi yina beto fwete keba na mpila nde ata kima mosi ve kukabula beto ti Yehowa.

4. Sambu na nki kisalu kele mfunu?

⁴ Bakristu fwete lungisa bampusa na bo mosi mpi ya mabuta na bo. Biblia ke tuba nde konso muntu yina  ke zola ve kulungisa bampusa ya dibuta na yandi, kele mbi kuluta muntu yina kele ve Mukristu. (2 Bate. 3:10; 1 Tim. 5:8) Ya kieleka, kisalu kele diambu mosi ya mfunu na luzingu, kansi kana nge keba ve, yo lenda kabula nge ti Yehowa. Inki mutindu?

5. Inki nge fwete tadila na ntwala ya kundima kisalu mosi buna?

⁵ Yindula nde nge ke sosa kisalu. Kana kuzwa kisalu kele mpasi na insi yina nge ke zinga, nge lenda bwa na mutambu ya kundima konso kisalu yina me monana. Kansi nki beto lenda tuba kana kisalu yina ke wakana ve ti minsiku ya Biblia? To kana manaka ya kisalu yina ta lomba nge ntangu mingi na mpila nde nge ta vanda ve ti ntangu mingi na dibundu to yo ta kabula nge ti dibuta na nge? Keti nge ta ndima kisalu yina sambu nge ke yindula nde yo kele mbote na kuvanda ti kisalu ya mbi na kisika ya kukonda kisalu? Kuvila ve nde, kana nge sala nsola ya mbi yo lenda kabula nge ti Yehowa. (Baeb. 2:1) Yo vanda nge ke sosa kisalu to ke zola kusoba kisalu na nge, nki mutindu nge lenda baka lukanu ya mayele?

6, 7. (a) Inki balukanu muntu lenda baka na yina me tala kisalu ya kinsuni? (b) Inki lukanu ta sadisa nge na kukwenda pene-pene na Yehowa, mpi sambu na nki?

⁶ Mutindu beto tubilaka yo na luyantiku, kuvila ve kisika yina nge ke kwenda. Kudiyula nde: ‘Mono ke zola nde kisalu to mambu yina mono ta sala na makwisa kunata mono na wapi?’ Kana nge ke baka kisalu ya kinsuni bonso kima yina ta sadisa nge mpi dibuta na nge sambu nge landa kusadila Yehowa, yandi ta sakumuna bikesa na nge. (Mat. 6:33) Yehowa me zaba mutindu ya kusadisa nge ntangu nge me vidisa kisalu na kintulumukina to me kutana ti bampasi ya mbongo. (Yez. 59:1) Yandi “me zaba mutindu ya kukatula bantu ya ke kangamaka na Nzambi na mumekamu.”​—2 Pie. 2:9.

⁷ Kansi, nki beto lenda tuba kana lukanu na nge kele ya kukuma ti kimvwama? Ziku, nge lenda nunga. Kansi zaba nde, yo kele kigonsa na kusala kisalu kaka sambu na kukuma mvwama. (Tanga 1 Timoteo 6:9, 10.) Kana kimvwama mpi kisalu kele mambu ya kuluta mfunu na luzingu na nge, yo ta kabula nge ti Yehowa.

8, 9. Inki bangiufula bibuti fwete kudiyula na yina me tala nkadilu na bo na kisalu ya kinsuni? Tendula.

⁸ Kana nge kele kibuti, kuvila ve nde mbandu na nge kele ti bupusi na bana na nge. Inki mambu bo ke monaka ya ke vandaka na mfunu mingi na luzingu na nge? Kisalu na nge? To bangwisana na nge ti Yehowa? Kana bo ke mona nde kiyeka, lukumu mpi kimvwama kele na kisika ya ntete na luzingu na nge, keti nge ke yindula nde bana na nge ta sala nsola ya mbi ya kiteso mosi ntangu bo ta yela? Keti bo ta pesaka nge diaka ve luzitu yina me fwana na kibuti? Toko mosi ya Mukristu tubaka nde: “Kana mu yindula diaka, tata na mono kumisaka kisalu na yandi diambu ya kuluta mfunu na luzingu na yandi. Na luyantiku, yo vandaka kumonana bonso nde yandi vandaka kusala ngolo sambu yandi vandaka kuzola nde dibuta na beto kuvanda ti bima ya kuluta mbote. Yandi vandaka kuzola nde beto vanda ti luzingu ya mbote. Kansi na bamvula ya me katuka kuluta, kima mosi sobaka. Yandi kumaka kusala konso ntangu mpi sumbaka bima mingi ya ntalu kuluta yina dibuta vandaka na yo mfunu. Inki mbutu yo basisaka? Beto me zabanaka bonso dibuta yina kele ti mbongo mingi na kisika ya kuzabana bonso dibuta yina ke siamisaka ba nkaka na kusadila Yehowa. Mono zolaka kuvanda na kiese kana tata na mono salaka ngolo sambu na kusadisa dibuta na beto na kimpeve, na kisika ya kusosa mbongo mingi.”

⁹ Bibuti, beno kabwana ve ti Yehowa na kudiyangisaka mingi sambu na kisalu yina beno ta sala. Beno vanda mbandu ya mbote sambu na bana na beno. Beno monisa bo nde beno ke kwikilaka mpenza nde, kuvanda ti bangwisana ya mbote ti Yehowa kele mfunu mingi kuluta mbongo mpi bima ya nkaka.​—Mat. 5:3.

10. Inki mambu toko mosi lenda tadila na ntwala ya kusola kisalu yina yandi ta sala?

¹⁰ Kana nge kele toko mpi ke yindula sambu na kisalu yina nge ta sala ntangu nge ta kuma mbuta, nki mutindu nge lenda  sala nsola ya mayele? Mutindu beto tubilaka yo, nsola na nge ta tadila mutindu nge ke zola kutwadisa luzingu na nge. Kana nge ke yindula kubaka formasio sambu na kisalu mosi buna, keti yo ta sadisa nge na kutula kisalu ya Yehowa na kisika ya ntete na luzingu na nge to yo ta kabula nge ti Yehowa? (2 Tim. 4:10) Keti lukanu na nge kele ya kulanda bantu ya nsi-ntoto yina ke vandaka na kiese kaka kana bo kele ti mbongo mingi? To keti nge ta tudila Yehowa ntima bonso Davidi? Yandi sonikaka nde: ‘Mono vandaka leki mpi mono me kuma mbuta; kansi mono me monaka ntete ve Mfumu Nzambi kubuya muntu ya mbote to bana na yandi kulomba madia.’ (Nk. 37:25) Yo kele bonso kusola nzila yina nge ta landa; nzila mosi lenda nata na luzingu ya mbote mpenza kansi nzila ya nkaka lenda kabula nge ti Yehowa. (Tanga Bingana 10:22; Malashi 3:10.) Nge ta sola nki nzila? *

11. Biblia ke ndimaka nki na yina me tala bansaka ya kulutisila ntangu, kansi nki beto fwete vila ve?

¹¹ Biblia ke tubaka ve nde yo kele mbi na kusakana; kansi yo ke tubaka mpi ve nde kusala bansaka ya kulutisila ntangu kele kubebisa ntangu. Polo sonikilaka Timoteo nde: “Ngalasisi ya nitu kele mfunu na mambu fioti.” (1 Tim. 4:8) Nkutu, Biblia ke tubaka nde yo kele ti ‘ntangu ya kuseka’ mpi “ntangu ya kukina.” (Lo. 3:4; 4:6) Kansi, kana nge keba ve bansaka ya kulutisila ntangu lenda kabula nge ti Yehowa. Inki mutindu? Kana nge pona bansaka ya mutindu ya mbi to kana nge ke lutisila yo ntangu mingi.

12. Inki mambu nge fwete tadila na yina me tala mutindu ya bansaka yina nge ke pona?

¹² Ya ntete, beto tadila mutindu ya bansaka yina beto fwete pona. Yo ke kieleka nde, kele ti bansaka ya mitindu ya mbote. Kansi, ntembe kele ve nde bansaka mingi yina ke salama na nsi-ntoto ke siamisaka mambu yina Nzambi ke mengaka, mu mbandu mubulu, bisalu ya bampeve ya mbi, mpi kuvukisa nitu na mutindu ya mbi. Yo yina, nge fwete tadila mutindu ya kupema mpi ya bansaka yina nge ke pona. Kudiyula nde: Yo kele ti nki bupusi na luzingu na mono? Keti yo ke siamisa mono na kuzola mubulu, mpeve ya kutesana ti ba nkaka, to na kuzola mingi insi na mono? (Bing. 3:31) Keti yo ke lomba nde mono basisa mbongo mingi? Keti yo lenda budisaka bantu ya nkaka dibaku? (Bar. 14:21) Mono ke salaka yo ti bantu ya nki mutindu? (Bing. 13:20) Keti yo ke pusa mono na kusala mambu ya mbi?​—Yak. 1:14, 15.

13, 14. Inki nge fwete tadila na yina me tala kiteso ya ntangu yina nge fwete lutisa na bansaka?

 ¹³ Diaka, nge fwete tadila kiteso ya ntangu yina nge ke lutisaka na bansaka. Kudiyula nde: ‘Keti mono ke lutisaka ntangu mingi na bansaka na mpila nde mono ke vandaka ti ntangu fioti sambu na kisalu ya kusamuna mpi balukutakanu?’ Kana nge lutisa ntangu mingi na bansaka, nge ta mona nde yo ta natila nge ve kikesa ya mingi mutindu nge ke yindula. Nkutu, bantu yina ke vandaka ti bukati-kati na yina me tala bansaka ke vandaka na kiese ya mingi kuluta. Sambu na nki? Sambu bo ke zabaka nde bo ke tulaka dikebi ntete-ntete na “mambu ya kuluta mfunu,” mpidina bo ke vandaka ti kimpwanza ya kusala bansaka.​—Tanga Bafilipi 1:10, 11.

¹⁴ Ata kulutisa ntangu mingi na bansaka lenda pesa kiese mingi, kulanda nzila yina lenda kabula nge ti Yehowa. Mpangi-nkento mosi ya bamvula 20, na zina ya Kim, kutanaka ti diambu yina. Yandi ke tuba nde: “Mono vandaka kukwenda na bafeti konso kilumbu ya Kitanu, ya Mposo mpi ya Lumingu. Kansi ntangu yai, mono ke mona nde kele ti mambu mingi ya mfunu ya mono fwete sala. Mu mbandu, sambu mono kele mupasudi-nzila, mono ke telamaka na 6:00 sambu na kukwenda na kisalu ya bilanga, yo yina mono lenda bikala ve na feti tii na ngunga ya ntete to ya zole. Mono me zaba nde, bafeti yina yonso kele mbi ve kansi yo lenda katula mono dikebi ya mingi mpenza. Bonso mambu yonso ya nkaka, yo fwete vanda na kisika na yo.”

15. Inki mutindu bibuti lenda sadisa bana na bo kusepela na bansaka?

¹⁵ Bibuti kele ti mukumba ya kulungisa bampusa ya kinsuni, ya kimpeve mpi ya mawi ya bo mosi mpi ya bana na bo. Bampusa yango ke tadila mpi bansaka ya kulutisila ntangu. Kana nge kele kibuti, kuyindula ve nde bansaka yonso kele ya mbi. Kansi nge fwete keba, mitindu ya nkaka ya bansaka kele mbi. (1 Bak. 5:6) Kana nge kele ti mabanza ya mbote, nge lenda bakisa bansaka yina lenda sadisa dibuta na nge na kulutisa bantangu ya mbote. * Mpidina, nge ti bana na nge ta pona nzila yina ta nata beno pene-pene na Yehowa.

16, 17. Bibuti mingi me kutanaka ti nki diambu ya mpasi, mpi nki mutindu beto me zaba nde Yehowa ke bakisaka mpasi na bo?

¹⁶ Bangwisana yina ke vandaka na kati ya kibuti ti mwana na yandi ke vandaka ngolo mpenza. Nkutu, Yehowa ke tuba nde yandi ke zolaka bansadi na yandi mutindu mama ke zolaka mwana na yandi. (Yez. 49:15) Yo yina, beto ke waka mawa ntangu muntu mosi ya dibuta me yambula kusadila Yehowa. Mpangi-nkento mosi yina bo basisaka mwana na yandi ya nkento na dibundu tubaka nde: “Mono lembaka nitu. Mono kudiyulaka, ‘Sambu na nki yandi yambulaka Yehowa?’ Mono kudipesaka foti mpi kudimonaka bonso nde mono salaka kifu.”

¹⁷ Yehowa ke bakisa mpasi na nge. Yandi mosi waka “mawa” na ntima ntangu muntu ya ntete yina yandi gangaka kolamaka, mpi na nima ntangu bantu mingi yina zingaka na ntwala ya Mvula ya Ngolo kolamaka. (Kuy. 6:5, 6) Bantu yina me kutanaka ntete ve ti diambu ya mutindu yina lenda bakisa ve mpasi yina yo ke nataka. Kansi, yo ta vanda kigonsa na kubika nde nkadilu ya mbi ya muntu mosi ya dibuta yina bo basikaka na dibundu kukabula nge ti Yehowa. Inki mutindu beto lenda nunga mpasi yina beto ke waka ntangu muntu mosi ya dibuta me yambula Yehowa?

18. Sambu na nki bibuti fwete kudipesa foti ve kana mwana na bo me yambula kusadila Yehowa?

¹⁸ Kudipesa foti ve sambu na mambu yina me salama. Yehowa me pesaka bantu yonso nsola ya kusala, mpi konso muntu ya dibuta yina me kudipesaka na Nzambi mpi me bakaka mbotika fwete “nata kilo  na yandi mosi,” mpi kupona kana yandi ta sadila Yehowa to ve. (Bag. 6:5) Yehowa ke bakisaka nde muntu yina me sala disumu muntu ta vutula munoko sambu na nsola na yandi, kansi nge ve. (Ezek. 18:20) Diaka, kupesa ve bantu ya nkaka foti. Zitisa ngidika yina Yehowa ke sadilaka sambu na kupesa bansadi na yandi disipline. Telamina Diabulu kansi ve bangungudi yina ke taninaka dibundu.​—1 Pie. 5:8, 9.

19, 20. (a) Bibuti ya mwana yina bo me basisa na dibundu lenda sala nki sambu na kununga mpasi na bo? (b) Bibuti ya mutindu yina ke kwikilaka nki?

¹⁹ Kana nge pona kuwila Yehowa makasi sambu na mambu yina me kumina mwana na nge, nge ta kabwana ti yandi. Ya kieleka, muntu ya dibuta yina nge ke zolaka mingi fwete mona nde lukanu na nge kele ya kuzola Yehowa mingi kuluta dibuta na nge. Yo yina, sambu na kununga mpasi yina, sala bikesa sambu na kuvanda ti bangwisana ya ngolo ti Yehowa. Kudikabula ve ti bampangi Bakristu ya kwikama. (Bing. 18:1) Zabisa Yehowa mawi na nge na kisambu. (Nk. 62:8, 9) Kusosa ve bikuma ya kutelamina ntuma ya Yehowa, mu mbandu na kusolulaka ti muntu ya dibuta yina bo basisaka na dibundu na nzila ya telefone to ya Internet. (1 Bak. 5:11) Kudipesa mingi na kisalu ya Yehowa. (1 Bak. 15:58) Mpangi-nkento yina beto tubilaka na zulu tubaka nde: “Mono me zaba nde mono fwete sala mingi na kisalu ya Yehowa mpi kuvanda ti kimpeve ya ngolo na mpila nde ntangu mwana na mono ta vutukila diaka Yehowa, mono ta vanda ti makuki ya kusadisa yandi.”

²⁰ Biblia ke tubaka nde, zola “ke kwikilaka mambu yonso.” (1 Bak. 13:4, 7) Yo kele mbi ve na kukwikila nde muntu yina nge ke zolaka ta vutukila Yehowa. Konso mvula, bantu mingi yina bo me basisaka na dibundu ke baka lukanu ya kubalula ntima mpi ya kuvutuka na organizasio ya Yehowa. Yehowa ke landaka ve kuwila bo makasi na nima ya kubalula ntima. Kansi, yandi ke vandaka ya kuyilama sambu na kulolula bo.​—Nk. 86:5.

21, 22. Inki kele lukanu na nge na yina me tala kusadila kimpwanza na nge ya kupona?

²¹ Yehowa me pesaka bantu yonso kimpwanza ya kupona. (Tanga Kulonga 30:19, 20.) Kansi kimpwanza yina ke nataka mukumba mosi ya nene, disongidila kusala bansola ya mayele. Konso Mukristu fwete kudiyula nde: ‘Keti mono ke salaka bansola yina ke sadisaka mono na kubikala na nzila ya mbote? Keti mono me bikaka nde kisalu, bansaka ya kulutisila ntangu, to bangwisana ya dibuta kukabula mono ti Yehowa?’

²² Zola yina Yehowa ke vandaka ti yo sambu na bantu na yandi ke manaka ve ata fioti. Kupona bansola ya mbi kele kima mosi kaka yina lenda kabula beto ti Yehowa. (Bar. 8:38, 39) Kansi, beto fwete bika ve ata fioti nde diambu ya mutindu yina kukumina beto! Baka lukanu ya kubika ve ata kima mosi kukabula nge ti Yehowa. Disolo yina ke landa ta tubila mambu iya yina beto fwete monisila lukanu yina.