Bika nde ‘ee’ na Beno Kutendula ee

“Bika nde ngogo na beno ‘ee’ kutendula kaka ee, ‘ve’ na beno, ve.”​—MAT. 5:37.

TALA KANA NGE LENDA PESA MVUTU:

Yezu tubaka nki na yina metala kudia ndefi?

Sambu na nki Yezu vandaka mbandu ya mbote na yina metala kulungisa balusilu na yandi?

Na nki mambu ya luzingu beto fwete bika nde ‘ee’ na beto kutendula ee?

1. Yezu tubaka nki na yina metala kudia ndefi mpi sambu na nki?

MBALA MINGI, Bakristu ya kyeleka kevandaka ve na mfunu ya kudia ndefi. Sambu bo kelemfukilaka Yezu yina tubaka nde: “Bika nde ngogo na beno ‘ee’ kutendula kaka ee.” Yandi zolaka kutuba nde muntu fwete lungisa mambu yina yandi ketuba. Na ntwala ya kupesa ntuma yina, Yezu tubaka nde: “Beno dia ndefi ve ata fioti.” Yandi tubaka mpidina sambu na kubuyisa kikalulu yina bantu vandaka ti yo; na masolo na bo ya konso kilumbu bantu vandaka kudia ndefi na dyambu mosi buna, kansi bo vandaka kulungisa ve balusilu na bo. Ntangu bo ‘keyikaka mambu yankaka na zulu’ na kisika ya kutuba kaka ‘ee’ to ‘ve’ sambu na kumonisa bangindu na bo, bantu ya mutindu yina kemonisaka nde bo kele mpenza bantu yina bo lenda tudila ve ntima mpi mpidina bo ketwadisamaka na “muntu ya mbi.”​—Tanga Matayo 5:33-37.

2. Tendula sambu na nki yo kevandaka ntangu yonso mbi ve na kudia ndefi.

² Keti bangogo ya Yezu zolaka kutendula nde kudia ndefi kele mbi? Mutindu beto longukaka yo na disolo yina meluta, Yehowa Nzambi mpi Abrahami, nsadi na yandi ya lunungu diaka ndefi na mambu ya mfunu. Dyaka, Nsiku ya Nzambi vandaka kulomba muntu na kudia ndefi sambu na kumanisa dyambu mosi buna. (Kub. 22:10, 11; Kut. 5:21, 22) Yo yina, ziku yo vandaka mfunu nde Mukristu kudia ndefi sambu na kutuba kyeleka ntangu yandi keta kimbangi na ntwala ya bazuzi. To na mabaku yankaka, Mukristu lendaka kumona nde yo kele mfunu na kudia ndefi sambu na kundimisa bankaka ngindu na yandi to kusadisa na kumanisa dyambu mosi buna. Nkutu, ntangu nganga-nzambi ya nene pusaka Yezu na kudia ndefi, yandi buyaka ve kansi tubaka na kyeleka yonso na Bayuda yina vandaka na Sanedreni. (Mat. 26:63, 64) Kansi, Yezu vandaka ve na mfunu ya kudia ndefi na ntwala ya konso muntu yina. Ata mpidina, sambu na kumonisa bukyeleka ya nsangu na yandi, mbala mingi yandi vandaka kuyantika malongi na yandi na kutubaka nde:  “Ya kieleka, mono ke tubila beno nde.” (Yoa. 1:51; 13:16, 20, 21, 38) Bika beto tadila mambu yankaka yina beto lenda longuka na mbandu ya Yezu, Polo mpi bantu yankaka yina bikaka nde ‘ee’ na bo kutendula kaka ee.

YEZU​—MBANDU YA KULUTA MBOTE

3. Yezu silaka Nzambi nki na kisambu, mpi nki mutindu Tata na yandi pesaka mvutu na kisambu yango?

³“Tala! Mono me kwisa . . . sambu na kusala luzolo na nge, O Nzambi.” (Baeb. 10:7) Na nsadisa ya bangogo yai ya mfunu, Yezu kudimonisaka na Nzambi sambu na kulungisa mambu yonso yina bambikudulu bikulaka sambu na Nkuna ya lusilu, mu mbandu mbikudulu yina tubaka nde Satana “tatatika yandi na kisingini.” (Kuy. 3:15, NW) Ata muntu mosi ve memonisaka luzolo ya kundima mukumba ya kilo ya mutindu yai. Tuka na zulu, Yehowa tubaka sambu na kumonisa nde yandi vandaka kutudila mwana na yandi ntima ya mvimba, ata yandi lombaka ve Yezu na kudia ndefi sambu na kumonisa nde yandi talungisa mambu yina yandi tubaka.​—Luka 3:21, 22.

4. Tii na nki kiteso Yezu bikaka nde ‘ee’ na yandi kutendula kaka ee?

⁴ Ntangu yonso Yezu vandaka kusala mambu yina yandi vandaka kulonga na kubikaka nde ‘ee’ na yandi kutendula kaka ee. Yandi bikaka ve nde diambu mosi kukanga yandi nzila ya kulungisa mukumba yina Tata na yandi pesaka yandi ya kusamuna nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi mpi kukumisa bantu yonso yina Nzambi tabenda, balongoki na yandi. (Yoa. 6:44) Biblia kendimisa beto nde Yezu lungisaka mambu yina yandi silaka ntangu yo ketuba nde: “Ata balusilu ya Nzambi kele mingi nki mutindu, yo me kumaka Ee na nzila na yandi.” (2 Bak. 1:20) Ya kyeleka, Yezu kele mbandu ya kuluta mbote na yina metala kulungisa mambu yina yandi silaka Tata na yandi. Ntangu yai, beto tadila muntu yankaka yina salaka yonso sambu na kulanda mbandu ya Yezu.

POLO​—MUNTU YINA VANDAKA KULUNGISA BALUSILU NA YANDI

5. Inki mbandu ntumwa Polo bikilaka beto?

⁵“Mfumu, inki mono fwete sala?” (Bis. 22:10) Yai kele diambu yina Polo tubaka ntangu Yezu monanaka na yandi na mbona-meso. Na kudikulumusa yonso, Saule balulaka ntima na bifu na yandi ya ntama, bakaka mbotika mpi ndimaka mukumba ya sipesiali ya kuta kimbangi sambu na Yezu na bantu ya makanda. Tuka ntangu yina, Polo landaka kundima Yezu bonso “Mfumu” na yandi, na kusalaka mambu yonso na kuwakana ti diambu yai tii na nsuka ya luzingu na yandi na ntoto. (Bis. 22:6-16; 2 Bak. 4:5; 2 Tim. 4:8) Polo vandaka ve bonso bantu yankaka yina Yezu tubilaka nde: “Sambu na nki beno ke binga mono Mfumu! Mfumu! kansi beno ke sala ve mambu ya mono ke tuba?” (Luka 6:46) Ya kyeleka,  mpusa ya Yezu kele nde bantu yonso yina kendima yandi bonso Mfumu na bo kusala mambu yina bo mesila, kaka mutindu ntumwa Polo salaka.

6, 7. (a) Sambu na nki Polo sobaka manaka na yandi ya kukwenda kutala diaka dibundu ya Korinto, mpi sambu na nki yo vandaka mbi na mutindu bampangi yankaka tulaka ntembe na masonga na yandi? (b) Inki mutindu beto fwete tadila bantu yina Nzambi meponaka sambu na kutwadisa beto?

⁶ Na kikesa yonso, Polo yalumunaka nsangu ya Kimfumu na Asie Mineure mpi na Eropa, na mutindu yandi kangulaka mabundu mingi mpi vandaka kukwenda kutala yo mbala na mbala. Na dibaku mosi buna, yandi monaka nde yo vandaka mfunu na kudia ndefi sambu na kumonisa bukieleka ya mambu yina yandi sonikaka. (Bag. 1:20) Ntangu Bakristu yankaka ya Korinto tubaka nde Polo vandaka ve muntu yina bo lenda tudila ntima, yandi sonikaka nde: “Beno lenda tula ntima na Nzambi nde mambu yina beto ke songa beno kele ve Ee kansi na nima Ve.” (2 Bak. 1:18) Ntangu Polo vandaka kusonika mambu yai, yandi katukaka na Efezo mpi vandaka na nzyetelo na Masedonia sambu na kukwenda na Korinto. Na luyantiku, yandi zolaka kukwenda kutala diaka Bakristu ya Korinto na ntwala ya kukwenda na Masedonia. (2 Bak. 1:15, 16) Kansi, kaka mutindu bankengi-ntambudi kesalaka bubu yai, bantangu yankaka yo kelombaka nde bo soba manaka na bo. Bo kesalaka ve bansoba yina sambu na bikuma ya kukonda mfunu to sambu na kulungisa bampusa na bo mosi; kansi bo kesalaka yo ntangu diambu mosi ya kukonda kukana mebasika. Polo sobaka manaka na yandi sambu na kukwenda kutala Bakristu ya Korinto sambu na mambote na bo. Inki mutindu?

⁷ Ntangu fioti na nima ya kuyidika manaka na yandi sambu na kukwenda na kutala Bakristu ya Korinto, Polo waka nde bampangi ya dibundu ya Korinto vandaka diaka ve na bumosi mpi bo yambulaka na kati ya dibundu muntu mosi yina vandaka kusala mansoni. (1 Bak. 1:11; 5:1) Sambu na kusungika mambu, Polo sonikaka ndongisila mosi ya ngolo na mukanda na yandi ya ntete na Bakristu ya Korinto. Na nima, na kisika ya kukwenda mbala mosi na Korinto, Polo bakaka lukanu ya kubikila bampangi na yandi ntangu sambu na kusadila ndongisila yina yandi pesaka bo na mpila nde ntangu yandi takwisa, yandi lendaka kupesa bo kikesa ya mingi. Sambu na kuzabisa bo kikuma ya mfunu yina pusaka yandi na kusoba manaka na yandi, Polo sonikaka na mukanda na yandi ya zole nde: “Mono ke binga Nzambi na kuvanda mbangi na mono, nde kana mono me kwisa ntete ve na Korinto, yo kele kaka sambu mono ke zola kukeba beno.” (2 Bak. 1:23) Beto fwete vanda ve bonso bantu yina vandaka kutuba mambu ya mbi sambu na Polo, kansi beto fwete monisa luzitu ya mudindu na bantu yina Nzambi meponaka sambu na kutwadisa beto. Ya kyeleka yo tavanda mbote nde beto landa mbandu ya Polo kaka mutindu yandi landaka mbandu ya Kristu.​—1 Bak. 11:1; Baeb. 13:7.

BAMBANDU YANKAKA YA MBOTE

8. Inki mbandu Rebeka bikalaka beto?

⁸“Mono me zola.” (Kuy. 24:58) Na bangogo yai ya pete, Rebeka pesaka mvutu na mama na yandi mpi mpangi na yandi ya bakala sambu na kumonisa luzolo na yandi ya kuyambula nzo na bo kilumbu yina mpi kusala nzietelo ya bakilometre 800 ti munzenza mosi sambu na kukuma nkento ya Izaki mwana ya Abrahami. (Kuy. 24:50-58) Rebeka bikaka nde ‘ee’ na yandi kutendula ee, mpi vandaka nkento ya kwikama sambu na Izaki mpi ya ketinaka Nzambi boma. Yantika ntangu yina, yandi kumaka kuzinga na bantenta bonso munzenza na Ntoto ya Lusilu. Nzambi sakumunaka yandi sambu na kwikama na yandi mpi yandi kumaka nkaka ya Yezu Kristu, Nkuna ya lusilu.​—Baeb. 11:9, 13.

9. Inki mutindu Ruti lungisaka lusilu na yandi?

⁹‘Ve! Beto ke zola kukwenda kaka ti nge tii na bwala na beno.’ (Ruti 1:10) Ruti ti Orpa, bankento ya mifwidi ya insi ya Moabi landaka kuzabisa Noemi yina vandaka bokilo na bo mambu yai, ntangu yandi katukaka na Moabi mpi vandaka kuvutuka na Betelemi. Noemi landaka kubondila bo na kuvutuka mpi nsukansuka Orpa vutukaka na insi na yandi. Kansi Ruti bikaka nde ‘ve’ na yandi kutendula ve. (Tanga Ruti 1:16, 17.) Yandi kangamaka  na kwikama yonso na Noemi mpi yambulaka dibuta na yandi ti lusambu ya luvunu ya Moabi. Tuka ntangu yina, yandi kumaka kusambila Yehowa na kwikama yonso mpi bakaka lusakumunu na mutindu yandi kumaka mosi na kati ya bankento tanu yina Matayo tubilaka na kati ya bankaka ya Kristu.​—Mat. 1:1, 3, 5, 6, 16.

10. Sambu na nki Yezaya kele mbandu ya mbote sambu na beto?

¹⁰“Mono yandi yai, tinda mono.” (Yez. 6:8) Na ntwala ya kutuba mambu yai, Yezaya monaka na mbona-meso mosi ya lukumu, Yehowa mevanda na kitini na yandi ya Kimfumu na zulu ya tempelo ya Izraele. Ntangu Yezaya vandaka kutala mbona-meso yai ya lukumu, yandi waka Yehowa ketuba nde: “Nani muntu ya mono fweti tinda? Nani ta kwenda na zina na beto?” Yehowa vandaka kulomba muntu mosi na kukwenda kuzabisa nsangu na yandi na bansadi na yandi ya kukonda bulemfu. Yezaya lungisaka lusilu na yandi—yandi bikaka nde ‘ee’ na yandi kutendula ee. Na kwikama yonso, yandi salaka kisalu ya kiprofete na nsungi ya bamvula kuluta 46, mpi zabisaka nsangu ya metala ndola yina Nzambi zolaka kupesa bankolami mpi lusilu ya kitoko ya kuvutulama ya lusambu ya kyeleka.

11. (a) Sambu na nki kulungisa mambu yina beto metuba kele mfunu mingi? (b) Tanga bambandu ya kekebisa ya bantu yina tubaka ve kyeleka.

¹¹ Sambu na nki Yehowa sonikisaka bambandu yai na Ndinga na yandi? Mpi sambu na nki yo kele mfunu na kubika nde ‘ee’ na beto kutendula ee? Biblia kekebisa na pwelele yonso nde muntu yina “ke lungisaka ve balusilu” na yandi kele na kati ya bayina “me fwana na kufwa.” (Bar. 1:31, 32) Farao Ntotila ya Ezipte, Sedesiasi Ntotila ya Yudea, mpi Ananiasi ti Safira kele bambandu ya mbi yina Biblia ketubila ya bantu yina bikaka ve nde ‘ee’ na bo kutendula ee. Bo yonso sukaka mbi mpi bo kele bambandu yina kekebisa beto.​—Kub. 9:27, 28, 34, 35; Ezek. 17:13-15, 19, 20; Bis. 5:1-10.

12. Inki tasadisa beto na kulungisa balusilu na beto?

¹² Sambu beto kele na “bilumbu ya nsuka,” beto kezinga ti bantu yina “me konda kwikama,” bayina “ke monanaka bonso nde bo kele ti kikalulu ya kuwa Nzambi boma, kansi bo ke buyaka ngolo ya kikalulu yina.” (2 Tim. 3:1-5) Beto fwete sala yonso sambu na kuvanda ve ti banduku ya mutindu yina. Kansi, beto fwete vukanaka mbala na mbala ti bantu yina kesalaka bikesa sambu na kubika nde ‘ee’ na bo kutendula ee.​—Baeb. 10:24, 25.

‘EE’ NA NGE YA KULUTA MFUNU

13. Inki kele ee ya kuluta mfunu yina balongoki ya Yezu Kristu ketubaka?

¹³ Lusilu ya kuluta mfunu yina muntu lenda sala kele ya kudipesa na Nzambi. Na mabaku tatu ya sikisiki, bantu yina kezola kukuma balongoki ya Yezu ketubaka ee sambu na kumonisa nde bo kezola kusala mambu yina bo kelomba bo. (Mat. 16:24) Ntangu bankuluntu zole kesolulaka ti mpangi mosi yina kezola kukuma nsamuni yina mebakaka ntete ve mbotika, bo keyulaka yandi nde: “Keti ya kyeleka nge kezola kukuma Mbangi ya Yehowa?” Na nima, kana yandi meyela na kimpeve mpi kezola kubaka mbotika, bankuluntu  takutana ti yandi mpi tayula yandi nde: “Keti nge mekudipesaka nge mosi na Yehowa na kisambu?” Nsukansuka, na kilumbu ya mbotika, bo keyulaka konso kandida nde: “Na nsadisa ya kimenga ya Yezu Kristu, keti nge mebalula ntima na masumu na nge mpi nge mekudipesa nge mosi na Yehowa sambu na kusala luzolo na yandi?” Na meso ya bantu yonso, bampangi yai ya mpa ketubaka ee sambu na kumonisa nde bo mesila na kusadila Nzambi kimakulu.

14. Inki bangyufula beto fwete kudiyulaka mbala na mbala?

¹⁴ Ata nge mebaka mbotika ntama mingi ve to kesadilaka Yehowa tuka bamvula mingi, nge fwete landa kudiyula bangyufula bonso yai: ‘Na mbandu ya Yezu Kristu, keti mono kelanda kusala mambu na kuwakana ti ‘ee’ na mono ya kuluta mfunu? Keti mono kelanda kulemfukila Yezu na kutulaka kisalu ya kusamuna mpi ya kukumisa bantu balongoki na kisika ya ntete na luzingu na mono?’​—Tanga 2 Bakorinto 13:5.

15. Na nki mambu ya luzingu beto fwete bika nde ‘ee’ na beto kutendula ee?

¹⁵ Sambu na kulungisa lusilu na beto ya kudipesa na Nzambi, beto fwete vanda ya kwikama na mambu yankaka ya mfunu. Mu mbandu: Keti nge mekwelaka? Landa kuzitisa lusilu ya mfunu mingi yina nge salaka ya kuzola nkwelani na nge. Keti nge salaka kontra mosi ya mumbongo to fulusaka formilere mosi sambu na kubaka mikumba na dibundu? Lungisa lusilu na nge. Keti nge ndimaka kukwenda kudia na nzo ya muntu mosi yina kele ti mbongo mingi ve? Kubuya ve kana muntu mosi ya kemonana bonso nde yandi kele ti makuki mingi mebingisa nge. To keti nge silaka muntu mosi yina nge kutanaka ti yandi na kisalu ya kusamuna nde nge tavutukila yandi? Mpidina, sala yonso sambu nde ‘ee’ na nge kutendula ee, mpi Yehowa tasakumuna kisalu na nge ya kusamuna.​—Tanga Luka 16:10.

BAKA MAMBOTE NA NTOTILA MPI NGANGA-NZAMBI NA BETO YA NENE

16. Kana beto melungisa ve mambu yina beto tubaka, nki beto fwete sala?

¹⁶ Biblia ketubaka nde sambu beto kele bantu ya kukonda kukuka, “beto yonso ke bulaka dibaku mbala mingi” mingi-mingi na mutindu beto kesadilaka ludimi na beto. (Yak. 3:2) Inki beto fwete sala kana beto memona nde beto melungisa ve lusilu na beto? Na bansiku yina Nzambi pesaka bantu ya Izraele, kuvandaka ti ngidika mosi sambu na kulolula muntu yina metuba kukonda kuyindula to ‘mezenga na nsaka.’ (Levi 5:4-7, 11) Bubu yai, kele mpi ti ngidika ya zola sambu na Mukristu yina mesala disumu ya mutindu yina. Kana beto mefunguna disumu yango na Yehowa, yandi tawila beto mawa mpi talolula beto na nzila ya Yezu Kristu, Nganga-Nzambi na beto ya Nene. (1 Yoa. 2:1, 2) Kansi, sambu na kulanda kundimama na Nzambi beto fwete monisa mpenza nde beto mebalula ntima, kevutukila diaka ve disumu yina mpi kesala yonso sambu na kuyidika mambi yina basikaka sambu na kutuba na beto ya kukonda kuyindula. (Bing. 6:2, 3) Ya kyeleka, yo kele mfunu mingi na kuyindula mbote-mbote na ntwala ya kutuba lusilu yina beto tavanda ve ti makuki ya kulungisa.​—Tanga Longi 5:2.

17, 18. Inki makwisa ya kitoko kevingila bantu yonso yina kesala bikesa na kubika nde ‘ee’ na bo kutendula ee?

¹⁷ Makwisa ya kitoko kevingila bansambidi yonso ya Yehowa yina kesalaka yonso sambu na kubika nde ‘ee’ na bo kutendula ee! Bakristu 144 000 ya kupakulama na mpeve tabaka luzingu ya kukonda kufwa na zulu, kisika bo “ta yalaka na kimvuka ti Kristo bamvula mile mosi” na Kimfumu na yandi. (Kus. 20:6) Bamilio ya bantu yankaka tabaka mambote ya Kimfumu ya Kristu na ntoto yina takituka paladisu. Bo tasadisa bo na kukuma ya kukuka na nitu mpi na mabanza.​—Kus. 21:3-5.

¹⁸ Kana beto bikala ya kwikama na kumekama ya nsuka yina tasalama na nsuka ya Luyalu ya Yezu ya Bamvula Funda, beto tavanda diaka ve ti bikuma ya kutula ntembe na mambu yina muntu yankaka ketuba. (Kus. 20:7-10) ‘Ee’ ya bantu yonso tatendula ee mpi “ve” na bo ve. Na ntangu yina, bantu yonso takuma ya kukuka mpi talanda mbotembote mbandu ya Tata na beto ya zola, Yehowa “Nzambi ya kieleka.”​—Nk. 31:6.

[Bangyufula ya disolo ya kulonguka]

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

Yantika mbotika tii lufwa, Yezu lungisaka mambu yina yandi silaka Tata na yandi

[Kifwanisu ya kele na lutiti 31]

Keti nge kelungisaka ‘ee’ na nge ya kuluta mfunu?