Bantu mingi ya me kwelaka ke solulaka kibeni ve ti bankwelani na bo ata bo ke lutisa ntangu kisika mosi. Sambu na nki?

•  Kisika mosi kansi ya kukabwana—sambu na nki?

•  Mambu yina nge lenda sala

•  Mambu yina bankwelani ya nkaka ke tuba

•  Bangindu yina lenda sadisa beno

•   Kulemba

   “Kana beto me zwa ntangu ya kusolula, muntu mosi na kati na beto ke vandaka ya kulemba, yo lenda vanda mono to bakala na mono. Kana mono kele ya kulemba, mono ke waka makasi ata kima kele ve. Yo yina, beto ke monaka nde mbote beto tala televizio.”—Anna.

•   Ba-Apareyi

   “Bima yina bo ke sadilaka sambu na kupanza bansangu na Internet (réseaux sociaux) mpi Internet lenda baka beno ntangu yonso. Nge lenda lutisa bangunga mingi kukonda kusolula ti nkwelani na nge. Nkutu beno lenda mona bonso nde beno kele ve nzo mosi.”—Katherine.

•   Konso muntu kele ti kima yina yandi ke zolaka

   “Kana bakala na mono me katuka na kisalu mpi me vutuka na nzo, mbala mingi yandi ke lutisaka ntangu na mambu yina yandi ke zolaka. Mutindu yandi ke salaka mingi, yo ke fwanaka nde yandi vanda ti mwa ntangu sambu na yandi mosi. Kansi mono ke zolaka nde beto lutisa ntangu mingi beto zole.”—Jane.

•   Kisalu

   “Ba-apareyi me salaka nde beto landa kusala kisalu ata ntangu beto kele na nzo ti dibuta na beto. Mbala mingi, mono ke pesaka bamvutu na ba message ya kisalu na ntangu yina yo ke lombaka nde mono lutisa ntangu ti nkento na mono.”—Mark.

•   Zaba nde kulutisa ntangu ti nkwelani na nge kele mfunu, yo kele ve kima ya kusala kaka kana nge kele ve ti kisalu.

   Munsiku ya Biblia: “Beno zikisa mambu ya kuluta mfunu.”—Bafilipi 1:10.

   Mambu ya kuyindulula: Keti mambu ya nge ke sala ke monisa nde sambu na nge, kima ya kuluta mfunu kele makwela na nge to kisalu na nge to kusala bansaka? Keti nge ke lutisaka ntangu ti nkwelani na nge mpi nge ke tudilaka yandi dikebi kaka kana nge kele ve ti kima ya kusala?

   Ndongisila: Kubika ve nde mambu kulanda kusalama mpidina. Sosa mpila ya kulutisaka ntangu ti nkwelani na nge kukonda nde ata kima mosi kukatula dikebi na nge.

   “Mono ke sepelaka mingi ntangu bakala na mono ke yidikaka kima mosi buna kaka sambu na beto zole. Yo ke sadisaka mono na kumona nde mono kele mfunu mpi nde yandi ke zolaka mono mingi mpi yandi ke zolaka kulutisa ntangu ti mono. Yo ke salaka nde mono zola yandi diaka mingi.”—Anna.

•   Tula ntete ba-apareyi na nge na lweka.

   Munsiku ya Biblia: “Konso kima kele ti ntangu na yo.”—Longi 3:1.

   Mambu ya kuyindulula: Keti mbala mingi yo ke salamaka nde nge baka message na telefone mpi message yango kusala nde nge tudila diaka ve nkwelani na nge dikebi?

   Ndongisila: Konso kilumbu, beno sala ngolo sambu na kudiaka ata mbala mosi kisika mosi mpi beno tula ba-apareyi na kisika ya nkaka. Kudia kisika mosi ke sadisaka na kutubila mutindu kilumbu me luta.

•   Kana mpila kele, beno kwendaka kusumba bima beno zole to kusala bisalu ya nzo beno zole.

   Munsiku ya Biblia: “Bantu zole me luta muntu mosi sambu bo kele ti mambote mingi sambu na kisalu na bo ya ngolo.”—Longi 4:9, noti na nsi ya lutiti.

   Keti mbala mingi, nge ti nkwelani na nge, beno ke kwendaka kusumba bima konso muntu yandi mosi?

   Ndongisila: Beno salaka mambu beno zole, yo vanda mambu yina konso muntu lenda sala yandi mosi.

   “Kukwenda kusumba bima, kuyobisa malonga, kukonika bilele, kukatula matiti na masamba: na kisika ya kumona nde bisalu yai kele ndola, beto ke monaka nde yo kele mabaku ya kulutisa ntangu kisika mosi.”—Nina.

•    Kuvanda ve makambu ngolo

   Munsiku ya Biblia: “Bantu yonso kuzaba kikalulu na beno ya kuvanda ve makambu ngolo.”—Bafilipi 4:5.

   Mambu ya kuyindulula: Inki mutindu nge lenda monisa nde nge kele ve makambu ngolo na yina me tala mambu yina nge ke zola nde nkwelani na nge kusala?

   Ndongisila: Beno solula sambu na kuzaba mambu yina konso muntu kele ti yo mfunu. Beno wakana na yina me tala mutindu beno lenda lutisa ntangu yina ta sala nde beno vanda na kiese beno zole.

   “Bakala na mono ke vandaka ti ngolo mingi, kansi mono, mono ke vandaka ve ti ngolo mingi sambu sante ke yangisaka mono. Mbala mingi, mono ke songaka yandi na kubasika sambu na kusala kima yina ta pesa yandi kiese mpi mono ke bikalaka na nzo tii kuna yandi ta vutuka. Mono ke bikalaka na nzo sambu na kupema kansi yandi ke kwendaka kusala ngalasisi. Beto ke kudiwaka mbote beto zole sambu beto ke salaka mambu yina beto kele na yo mfunu.”—Daniela.

 Konso muntu lenda pesa ntete bamvutu na bangiufula yai yandi mosi. Na nima beno zole, beno lenda tubila bamvutu yina beno me pesa.

•    Nge ke mona nde nge ti nkwelani na nge, beno ke lutisa ntangu beno zole bilumbu yai?

•   Inki bikesa nkwelani na nge me salaka sambu beno lutisa ntangu beno zole ya nge lenda sikisila yandi?

•   Inki nge ta zola nde nkwelani na nge kuyidika na diambu yai?

•   Keti mbala mingi apareyi ke katulaka nge dikebi ya kuwa na dikebi yonso nkwelani na nge ntangu yandi ke tuba?

•   Inki mutindu beno zole beno lenda monisa nde beno kele ve makambu ngolo na yina me tala mambu yina nge ke vingila nde nkwelani na nge kusadila nge?

•   Inki mambu beno zole beno fwete yidika na mposo yai sambu beno lutisa ntangu mosi ya mbote kibeni beno zole?