“Rĩrĩa twageragĩra ihinda iritũ, mũtumia wakwa nĩ eerire aciari ake ũhoro ũcio. Nake ithe akĩnjĩta nĩguo ahe ũtaaro wĩgiĩ ũndũ ũcio. Ndiakenirio nĩ gĩĩko kĩu o na hanini!”​—James. *

“Nyina wa mũthuri wakwa aikaraga akiugaga ũũ: ‘Njiguaga ngĩenda mũno gũkorũo hakuhĩ na mũrũ wakwa!’ Oigaga ũrĩa maarĩ na ũrata wa hakuhĩ, ũndũ ũcio ũgatũma njigue ta ndaahĩtirie mũno kũhikĩra mũrũwe, ngatũma aiguage ruo ngoro!”​—Natasha.

Hihi no kũhoteke kũgirĩrĩria aciari a ũrĩa mũhikanĩtie nake matigakorũo nĩo kĩhumo gĩa thĩna thĩinĩ wa kĩhiko kĩanyu?

Kĩhiko gĩthondekaga famĩlĩ njerũ. Bibilia yugaga atĩ, rĩrĩa mũndũ mũrũme ahikania “nĩagatigana na ithe na nyina, magwatane na mũtumia wake.” Na ũguo noguo mũtumia ekaga. Bibilia yugaga atĩ, rĩrĩa ahika, erĩ matuĩkaga “mwĩrĩ ũmwe.” Mathondekaga famĩlĩ njerũ.​—Mathayo 19:5.

Gatagatĩ-inĩ ga aciari na kĩhiko, kĩhiko gĩaku nĩkĩo kĩbatiĩ gũũka mbere. Mũtaarani ũmwe wa maũndũ megiĩ kĩhiko wĩtagwo John M. Gottman, oigire ũũ: “Ũndũ ũmwe wa bata mũndũ agĩrĩirũo kũrutĩra wĩra thĩinĩ wa kĩhiko, nĩ gwĩciragia ũhoro wa ‘ithuĩ,’ gatagatĩ-inĩ ka mũthuri na mũtumia. Gũthondeka kana kũrũmia ũiguano na ũrĩa mũhikanĩtie nake, kũhutĩtie gũtigana na aciari aku o hamwe na arĩa mũciaranĩirũo nao.” *

Aciari amwe no maritũhĩrũo gwĩtĩkĩra ũgarũrũku ũcio. Mũthuri ũmwe ũtaikarĩte mũno kĩhiko-inĩ oigire ũũ: “Tũtanahikania-rĩ, mũtumia wakwa aaigaga wendi wa aciari ake mbere hingo ciothe. Thutha wa kũhikania, nyina akĩona atĩ rĩu mwarĩ ararũmbũiya mũndũ ũngĩ makĩria. Harĩ we, ũcio ndwarĩ ũndũ mũhũthũ gwĩtĩkĩra.”

Arĩa mataikarĩte mũno thĩinĩ wa kĩhiko o nao no maritũhĩrũo. James ũrĩa ũkũgwetetwo hau mbere oigaga ũũ: “Kũgĩa na athoni ti ta kũgĩa na arata arĩa wĩthuurĩire we mwene. Nĩ ta ũrĩa mũndũ angĩũka akwĩre, ‘Rĩu wĩ na arata erĩ erũ, wende kana ndwende.’ O na angĩkorũo ndũrakenio nĩ aciari acio, nĩ anyu!”

Angĩkorũo mũtiraiguithania na ũrĩa mũhikanĩtie nake igũrũ rĩa ũndũ wĩgiĩ aciari anyu-rĩ, mwĩrutanĩriei gwetha kĩhonia kĩa ũndũ ũcio mũrĩ hamwe. Rũmĩrĩrai ũtaaro wa Bibilia wa ‘gũcaragia thayũ, o nginya kũũthingata.’​—Thaburi 34:14.

Nĩguo ũhote gwĩka ũguo, ta wĩcirie maũndũ marĩa magwetetwo haha kĩanda. O ũndũ ũheanĩtwo na muonere wa mũthuri kana wa mũtumia. O na kũrĩ ũguo, moritũ maya mahutagia mũthuri na mũtumia, na motaaro marĩa marĩrĩirio no mamũteithie gũthondeka maũndũ marĩa meyumagĩria megiĩ aciari.

Mũtumia waku akoiga atĩ nĩ eriragĩria mũno kuona mũiguaine wega na mami wao. No we wonaga atĩ kũiguana na nyina ti ũndũ mũhũthũ.

Geria ũũ: Arĩrĩriai thĩna ũcio na mũtumia waku na ũkorũo wĩhaarĩirie gwĩka ũgarũrũku. Ũndũ ũrĩa ũngĩgũteithia ti ũrĩa ũiguaga igũrũ rĩgiĩ nyina, no nĩ ũrĩa ũiguaga kwerekera ũrĩa mũhikanĩtie nake​—ũrĩa waigĩire mwĩhĩtwa atĩ nĩ ũmwendete. Mũkĩarĩrĩria, etha njĩra ĩmwe kana igĩrĩ iria ũngĩhũthĩra kwagagĩria ũiguano na nyina, na ũcirũmĩrĩre. Mũtumia waku ona kĩyo gĩaku, gĩtĩo gĩake gũkwerekera nĩ gĩkuongerereka.​—Ũtaaro wa Bibilia: 1 Akorintho 10:24.

Mũthuri waku akoiga atĩ nĩ wendete mũno gũkenia aciari aku gũkĩra ũrĩa ũmũkenagia.

Geria ũũ: Arĩrĩriai ũndũ ũcio na mũthuri waku, na wĩĩkĩre iratũ-inĩ ciake. Ma nĩ atĩ, mũthuri waku ndabatiĩ kũigua agĩĩtigĩra angĩkorũo nĩ kũhe ũrahe aciari aku gĩtĩo kĩrĩa kĩmagĩrĩire. (Thimo 23:22) O na kũrĩ ũguo, ciugo na ciĩko ciaku no ibatare kũmũhe ũũma atĩ nĩ we wĩciragia ũhoro wake mũno gũkĩra aciari aku. Mũthuri waku angĩkorũo na ũũma ũcio, nĩ hinya aigue ta aracindana na aciari aku igũrũ rĩgiĩ nũũ ũrũmbũyagia mũno ũtũũro-inĩ waku.​—Ũtaaro wa Bibilia: Aefeso 5:33.

Mũtumia waku athiaga kũhoya aciari ake ũtaaro handũ ha kwaria nawe.

Geria ũũ: Aria na mũtumia waku, na mũiguithanĩrie nĩ maũndũ marĩkũ mũngĩra aciari na nĩ rĩ mũngĩmeera. Wĩrutanĩrie kwaga kũnyitĩrĩra o mawoni maku. Hihi hingo ciothe nĩ ũru mũtumia waku kwaria na aciari ake nĩ ũndũ wa kaũndũ araigua gakĩmũthumbũra? Hihi nĩ hĩndĩ ĩrĩkũ ĩngĩkorũo ĩrĩ njega kwaria nao? Mũngĩiguithanĩria igũrũ rĩgiĩ maũndũ macio, ũndũ ũyũ ndũbatiĩ gũkorũo ũrĩ thĩna.​—Ũtaaro wa Bibilia: Afilipi 4:5.