Meerutĩire Meyendeire—Bũrũri-inĩ wa Madagascar
PAINIA wĩtagwo Sylviana ũrĩ na mĩaka 27, oigire ũũ: “Hĩndĩ ĩrĩa ndaiguire maũndũ marĩa arata akwa meyoneire magĩtungata kũndũ kwarĩ na bata mũnene wa mapainia, nĩ nderirĩirie kũgĩa gĩkeno ta kĩu. No nĩ ndetigagĩra tondũ ndonaga ndingĩhota kwĩrutĩra kũndũ ta kũu.”
Hihi nĩ ũiguaga ta Sylviana? Ũkerirĩria gũtungata kũrĩa kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia, no ũkarigwo kana kũrĩ hĩndĩ ũgakinyĩra muoroto ũcio? Angĩkorũo nĩguo, ndũgakue ngoro. Jehova nĩ ateithĩtie aarĩ na ariũ a Ithe witũ ngiri nyingĩ makahota gũtooria moritũ marĩa maatũmaga mage kwandandũra ũtungata wao. Nĩguo tuone ũrĩa Jehova aahingũrĩire amwe njĩra, reke tũthiĩ Madagascar, gĩcigĩrĩra gĩa kana harĩ iria nene thĩinĩ wa thĩ.
Kwa ihinda rĩa mĩaka ikũmi mĩhĩtũku, makĩria ma ahunjia na mapainia 70 kuuma mabũrũri 11 * nĩ mathiĩte gũtungata gĩcigĩrĩra-inĩ kĩu kĩa Afrika, kũrĩa andũ aingĩ matĩĩte Bibilia. Ningĩ, ahunjia aingĩ a Madagascar nĩ makoretwo makĩenda gũthiĩ gũteithia harĩ gũtheremia ũhoro mwega gĩcigĩrĩra-inĩ kĩu gĩothe. Reke tũmenye amwe ao.
GŨTOORIA GUOYA O HAMWE NA GŨKUA NGORO
Louis na mũtumia wake Perrine, arĩa marĩ na makĩria ma mĩaka 30, nĩ moimire Faranja magĩthiĩ Madagascar. Kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ, nĩ maakoretwo magĩciria ũrĩa mangĩthiĩ bũrũri ũngĩ kwandandũra ũtungata wao, no Perrine nĩ eetigagĩra. Oigire ũũ: “Nĩ ndetigagĩra gũthiĩ kũndũ itoĩ. Ndaatangĩkaga igũrũ rĩgiĩ gũtiga famĩlĩ itũ, kĩũngano, nyũmba, kũndũ kũrĩa tuoĩ, na maũndũ marĩa twamenyerete. Kwaria ma, maũndũ marĩa maandangaga nĩmo maarĩ mũhĩnga ũrĩa mũnene ndaabataraga gũtooria.” Mwaka-inĩ wa 2012, Perrine nĩ aatoririe guoya na magĩthama. Aiguaga atĩa nĩ ũndũ wa itua rĩao? Oigire: “Ndaikia maitho na thutha no njuge atĩ wĩtĩkio witũ nĩ ũgĩte hinya nĩ
ũndũ wa kuona Jehova agĩtũteithia.” Nake Louis oigire: “Riita rĩa mbere gũthiĩ Kĩririkano gĩa gĩkuũ kĩa Jesu Madagascar arutwo ikũmi a Bibilia nĩ mokire.”Nĩ kĩĩ kĩamaheire hinya wa gũthiĩ na mbere na ũtungata wao rĩrĩa mathĩna moimĩrire? Maathaithire Jehova amahe hinya wa gũkirĩrĩria. (Afil. 4:13) Louis oigire ũũ: “Nĩ tuonire Jehova acokia mahoya maitũ tondũ nĩ aatũheire ‘thayũ wa Ngai.’ Nĩ twahotire kũiga meciria maitũ harĩ gĩkeno kĩrĩa kĩoimanaga na ũtungata. Ningĩ arata aitũ kuuma mũciĩ nĩ maatũtũmagĩra e-mail na marũa ma gũtũũmĩrĩria nĩguo tũtigakue ngoro.”—Afil. 4:6, 7; 2 Kor. 4:7.
Jehova nĩ aarathimire Louis na Perrine mũno nĩ ũndũ wa ũkirĩrĩria wao. Louis oigire ũũ: “Oktomba 2014 nĩ twathire Faranja Cukuru ya Bibilia ya Akristiano Arĩa Mahikanĩtie. * Gũthiĩ cukuru ĩyo kwarĩ kĩheo tũtakariganĩrũo kuuma kũrĩ Jehova.” Marĩkia cukuru ĩyo nĩ maakenire mũno nĩ ũndũ wa kwĩrũo macoke Madagascar.
“NĨ MŨGŨTŨKENIA MŨNO!”
Didier kuuma Faranja marĩ na mũtumia wake Nadine maathamĩire Madagascar 2010, na hĩndĩ ĩyo maarĩ na makĩria ma mĩaka 50. Didier oigire: “Twarĩ mapainia tũrĩ ethĩ no tũgĩcoka tũkĩgĩa ciana ithatũ. Ciatuĩka andũ agima, nĩ tweciririe gũthiĩ gũtungata bũrũri-inĩ ũngĩ.” Nake Nadine oigire ũũ: “Rĩciria rĩa kweheranĩra na ciana ciakwa nĩ rĩatũmaga ndithie, no ciatwĩrire ũũ: ‘Mwathiĩ gũtungata bũrũri-inĩ ũngĩ nĩ mũgũtũkenia mũno.’ Ciugo icio nĩ ciatwĩkĩrire ngoro na tũgĩthama. O na gũtuĩka rĩu tũikaraga kũraihu mũno na ciana citũ, nĩ tũkenaga tondũ nĩ tũhotaga kwaranĩria nacio kaingĩ.”
Kwĩruta rũthiomi rwa Kĩmalagasy kwarĩ kũritũ mũno harĩ Didier na Nadine. Nadine oigire ũũ agĩthekaga: “Tũtirĩ andũ a mĩaka 20 rĩngĩ.” Meekire atĩa? Maambire gũthiĩ kĩũngano kĩa rũthiomi rwa Kĩfaranja. Thutha ũcio rĩrĩa monire atĩ no mahote kwĩruta rũthiomi rwa kũu, nĩ maathire kĩũngano gĩa Kĩmalagasy. Nadine oigire: “Andũ aingĩ arĩa tũcemanagia nao tũkĩhunjia nĩ mendete kwĩruta Bibilia. Nĩ matũcokagĩria ngatho kaingĩ nĩ ũndũ wa kũmaceerera. Ndaambĩte kuona ta arĩ kũrota. Nĩ nyendete kũpainia gĩcigo-inĩ gĩkĩ. Ndokĩra rũcinĩ ndĩĩraga, ‘Nĩ wega atĩ ũmũthĩ nĩ ngũthiĩ kũhunjia.’”
Didier oigire ũũ agĩthekaga aaririkana rĩrĩa aambĩrĩirie kwĩruta Kĩmalagasy: “Ndaatongoragia mũcemanio kĩũngano-inĩ no ndianyitaga macokio marĩa mothe aarĩ na ariũ a Ithe witũ maaheanaga. Ndioigaga ũndũ ũngĩ tiga, ‘Nĩ ngatho.’ Thutha wa gũcokeria mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe ngatho nĩ ũndũ wa gũcokia, arĩa maikarĩte thutha wake nĩ maambĩrĩirie kũheneria makĩnyonia atĩ ndanamenya. O hĩndĩ ĩyo nĩ ndeerire mũrũ wa Ithe witũ ũmwe acokie, na ndĩhokaga nĩ aacokirie ũrĩa kwagĩrĩire.”
NĨ EETĨKĨRIRE GŨKA
Thierry na Nadia nĩ meroreire drama ya “Pursue Goals That Honor God” ĩrĩa yonanirio kĩgomano-inĩ
kĩa mwaka wa 2005. Drama ĩyo ya Bibilia ĩgiĩ Timotheo nĩ yahutirie ngoro ciao na ĩgĩtũma mende gũtungata kũrĩa kwabataraga ahunjia. Thierry oigire: “Rĩrĩa drama ĩyo yarĩkaga, o gũkĩhũragwo hĩ, nĩ ndoririe mũtumia wakwa, ‘Tũrathiĩ kũ?’ Aanjĩrire nĩ eciragia ũndũ o ta ũcio.” Thutha ũcio, nĩ moire makinya marĩa magĩrĩire nĩguo makinyĩre muoroto ũcio. Nake Nadia oigire, “Twanyihirie indo citũ o kahora ũndũ ciaiganĩire mathandũkũ mana!”Mathire Madagascar mwaka wa 2006 na magĩkenera ũtungata kuuma o kĩambĩrĩria. Nadia oigire ũũ: “Andũ arĩa tũhunjagĩria nĩ matũmaga tũkene mũno.”
O na kũrĩ ũguo, mĩaka ĩtandatũ thutha ũcio nĩ macemanirie na moritũ. Nyina wa Nadia, Marie-Madeleine, ũrĩa waikaraga Faranja nĩ aagũire akiunĩka guoko na akĩgurario mũtwe. Thutha wa Thierry na Nadia kwaranĩria na ndagĩtarĩ ũrĩa wathondekaga nyina, nĩ moririe mami wao kana no athiĩ magaikarage nake Madagascar. O na gũtuĩka hĩndĩ ĩyo arĩ na mĩaka 80 nĩ eetĩkĩrire gũthiĩ. Hihi aiguaga atĩa nĩ ũndũ wa gũikara bũrũri ũngĩ? Oigire ũũ: “Rĩmwe na rĩmwe mũndũ nĩ aritũhagĩrũo kũmenyera ũtũũro wa gũkũ, no o na gũtuĩka ndihotaga kũhingia maũndũ maingĩ, nĩ nyonaga ndĩ ũteithio mũnene kĩũngano-inĩ. Ũndũ ũrĩa ũngenagia mũno nĩ atĩ, gwĩtĩkĩra gũka gũkũ nĩ gũteithagia ciana ciakwa ithiĩ na mbere na ũtungata wacio.”
“NĨ NDONIRE ŨTEITHIO WA JEHOVA”
Riana nĩ mũrũ wa Ithe witũ ũrĩ na mĩaka 22. Aarereirũo Alaotra Mangoro, kũndũ gũkũraga irio mũno mwena wa irathĩro wa Madagascar. Aarĩ mũũgĩ mũno cukuru na nĩ eendaga gũthingata gĩthomo kĩa igũrũ. No thutha wa kwĩruta Bibilia, nĩ aacenjirie meciria. Oigire ũũ: “Ndarĩkia sekondarĩ nderire Jehova atĩ, ingĩahĩtukire kĩgeranio, nĩ ingĩambĩrĩirie kũpainia.’” Riana nĩ aigire kĩrĩko kĩu arĩkia cukuru. Nĩ aathamĩire kwa painia ũngĩ, akĩona wĩra ũtaarĩ wa mahinda mothe, na akĩambĩrĩria ũpainia. Oigire ũũ: “Rĩu nĩrĩo itua rĩrĩa rĩega ndanatua.”
O na kũrĩ ũguo, andũ a famĩlĩ yao matiataũkĩirũo nĩ kĩĩ gĩatũmire age gũthingata maũndũ manene. Aacokire akiuga: “Baba, mama, na tata wa baba nĩ maanjĩkĩrire ngoro thingate gĩthomo kĩa igũrũ. No ndiendaga maũndũ mangĩ matũme ndige ũpainia.” Thutha wa ihinda inini, Riana nĩ eendaga gũtungata kũrĩa kwarĩ na bata mũnene wa ahunjia. Nĩ kĩĩ gĩatũmire eerirĩrie gwĩka ũguo? Oigire ũũ: “Aici nĩ mokire gwitũ na makĩiya indo ciakwa nyingĩ. Ũndũ ũcio nĩ watũmire ndirikane ciugo cia Jesu ciĩgiĩ kũiga ‘mũthithũ kũũrĩa igũrũ.’ Nĩ ndatuire itua rĩa kwĩrutanĩria gũcaria ũtonga wa kĩĩroho.” (Mat. 6:19, 20) Nĩ aathamĩire mwena wa mũhuro wa Madagascar, kũrĩa gũkoragwo na ng’aragu mũno, na nĩ ta kilomita 1,300 kuuma kũrĩa aaikaraga. Andũ arĩa maikaraga kũu meetagwo Antandroy. Nĩ kĩĩ gĩatũmire athiĩ kũu?
Mweri ũmwe mbere ya aiyĩtwo, Riana nĩ akoretwo aambĩrĩria kwĩruta Bibilia na andũ erĩ maaragia Gĩtandroy. Nĩ eerutire ciugo cigana ũna cia rũthiomi rũu na agĩciria ũhoro wa andũ aingĩ a Antandroy arĩa mataiguĩte ũhoro wa Ũthamaki. Oigire ũũ: “Nĩ ndahoire Jehova andeithie hote gũthamĩra gĩcigo-inĩ kĩu.”
Riana nĩ aathamire no nĩ aacemanirie na thĩna ũmwe. Ndonire wĩra. Mũndũrũme ũmwe aamũririe: “Nĩ kĩĩ kĩratũmire ũke gũkũ? Andũ a gũkũ mathiaga kũrĩa ũrarĩ nĩguo methe wĩra!” Thutha wa ciumia igĩrĩ, Riana nĩ oimire kũu atarĩ mbeca nĩguo athiĩ kĩgomano gĩa thikũ ithatũ, na ndamenyaga ũrĩa angĩekire. Mũthenya wa mũico wa kĩgomano, mũrũ wa Ithe witũ ũmwe nĩ aaikirie Riana kĩndũ mũhuko wa igooti. Ciarĩ mbeca nyingĩ cia kũigana gũcoka gĩcigo-inĩ kĩa Antandroy na kwambĩrĩria biacara ya kwendia yogurt. Riana oigire ũũ: “Nĩ ndonire ũteithio wa Jehova ihinda rĩrĩa rĩagĩrĩire. Nĩ ingĩahotire gũthiĩ na mbere kũhunjĩria andũ arĩa matamenyete Jehova!” Ningĩ nĩ kwarĩ na wĩra mũingĩ kĩũngano-inĩ. Aacokire akiuga ũũ: “Ndaheagwo mĩario ya andũ othe hakuhĩ o kiumia. Jehova aahũthagĩra ithondeka rĩake kũũmenyeria.” Rĩu Riana no arahunjĩria andũ a
rũthiomi rwa Gĩtandroy arĩa marenda kũmenya Jehova.‘KŨRATHIMWO NĨ NGAI ŨRĨA WA MA’
Jehova atwĩraga atĩ “mũndũ o wothe thĩinĩ wa bũrũri eenda kũraathimwo, arĩthiaga harĩ Ngai ũrĩa wa ma.” (Isa. 65:16, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language) Hĩndĩ ĩrĩa twerutanĩria gũtooria moritũ nĩguo twandandũre ũtungata witũ, nĩ tuonaga irathimo cia Jehova. Wĩcirie ũhoro wa Sylviana, ũrĩa ũgwetetwo kĩambĩrĩria-inĩ gĩa gĩcunjĩ gĩkĩ. Ririkana atĩ nĩ eetigagĩra gũthiĩ kũrĩa kwabataraga ahunjia tondũ ndonaga ta angĩhota. Nĩ kĩĩ gĩatũmaga ecirie ũguo? Oigire ũũ: “Kũgũrũ gwakwa kwa ũmotho nĩ gũkuhĩ gũkĩra kwa ũrĩo na inji ithatũ na nuthu. Kwoguo nĩ nogaga na ihenya tondũ nĩ thuaga.”
O na kũrĩ ũguo, mwaka-inĩ wa 2014, Sylviana marĩ na painia ũngĩ wĩtagwo Sylvie Ann wa kĩũngano kĩao, nĩ maathire gũtungata gĩcagi-inĩ kĩmwe kĩnini kĩrĩa kĩrĩ kilomita 85 kuuma kwao. O na arĩ na moritũ macio, Sylviana nĩ aahotire gwĩka ũrĩa eeriragĩria na akĩona irathimo nyingĩ mũno. Oigire ũũ: “Thutha wa gũtungata mwaka ũmwe, mũtumia ũmwe ndeerutaga Bibilia nake wĩtagwo Doratine, nĩ aabatithirio kĩgomano-inĩ kĩa mũthiũrũrũko.”
“NĨNDĨĨGŨTEITHAGIA”
O ta ũrĩa ciugo cia ahunjia acio ironania, rĩrĩa twerutanĩria gũtooria moritũ nĩguo twandandũre ũtungata witũ nĩ twĩyonagĩra ũũma wa kĩĩranĩro gĩkĩ Jehova erĩire ndungata ciake: “Nĩngũkuongerera hinya waku, ĩĩ, ti-itherũ nĩndĩĩgũteithagia.” (Isa. 41:10) Nĩ ũndũ ũcio, ũrata witũ na Jehova nĩ wongererekaga. Ningĩ, kwĩrutĩra kũrĩa tũikaraga kana thĩinĩ wa bũrũri ũngĩ twĩyendeire, nĩ gũtũhaaragĩria nĩ ũndũ wa maũndũ marĩa tũgekaga thĩinĩ wa thĩ njerũ. O ta ũrĩa Didier ũrĩa ũkũgwetetwo hau mbere oigĩte, “gũtungata kũrĩa kũrabatara ahunjia nĩ gũtũmenyeragia nĩ ũndũ wa ihinda rĩũkĩte!” Reke andũ angĩ aingĩ arĩa marerirĩria mambĩrĩrie kwĩmenyeria o rĩu.
^ kĩb. 4 Arĩa merutĩire moimĩte Canada, Czech Republic, Faranja, Njĩrĩmani, Guadeloupe, Luxembourg, New Caledonia, Sweden, Switzerland, United Kingdom, na Amerika.
^ kĩb. 8 Rĩu gũkoragwo na Cukuru ya Ahunjia a Ũthamaki. Mapainia arĩa mathiĩte gũtungata bũrũri-inĩ ũngĩ na nĩ maagĩrĩire, no maiyũrie gũthiĩ cukuru ĩyo kwao kana bũrũri ũngĩ ũraario rũthiomi rwao.