Ouyelele wa fimanenena wondjokonona yEendombwedi daJehova
“Oshinima shihe fi okudimbuwa” sha ningwa pefimbo la wapala
Ovanhu vahapu ova ti kutya okino yedina “Creation Drama” oi li “oshinima shihe fi okudimbuwa.” Okino oyo oya li ya ulikwa pefimbo la wapala, novanhu ovo ve i tala ihave i dimbwa nandenande. Oya li ya yandja oundombwedi munene oo tau tumbalekifa Jehova, nokonima ashike yefimbo lixupi epangelo laHitler ola li la hovela okuhepeka nonyanya oshiwana shaJehova muEuropa. Ndele mbela “Creation Drama” oshike?
Okino ipe oya li ya lukilwa embo Schöpfung (Creation)
Mo 1914, eembelewa da kula doshiwana shaJehova moBrooklyn, shaNew York, moU.S.A., oda li da pitifa okino yedina “Photo-Drama of Creation.” Oya li okino yeevili hetatu omo mwa li hamu ulikwa omafano oluvala notae linyenge nomu na omawi. Oya li ya talika kovanhu omamiliyona mounyuni aushe. Mo 1914, opa ka pita vali okino imwe ixupi yedina “Eureka Drama.” Ndele mo 1920 nasha, omafano noikwa noipangifo yokuulika okino ‘yo-Photo-Drama’ oya ka nyonauka nai. Ashike ovanhu vahapu ova li va hala natango oku i tala. Pashihopaenenwa, ovakalimo vomuLudwigsburg, muNdowishi, ova li tava pula kutya, “Onaini ‘o-Photo-Drama’ tai ka ulikwa vali?” Mbela oshike sha li tashi ka ningwa po?
Opo ovanhu va dule vali okuulikilwa okino oyo, mo 1920 nasha ovakalelipo voukwaneumbo waBetel moMagdeburg, muNdowishi, ova ka landele omafano oo hae linyenge kehangano loikundaneki moParis, shaFransa, nomafano oo ihae linyenge komahangano okufaneka moLeipzig nomoDresden. Omafano oo okwa li a lumbakanifwa mumwe naamwe makulu ‘o-Photo-Drama’ oo a li natango taa dulu okulongifwa.
Omumwatate Erich Frost oo a li e na ounghulungu wokushika omusika oye a li a shika omusika oyo ya li tai endele pamwe nomafano oo. Eendjovo odo tadi endele pamwe nomafano oda li da kufwa membo ledina Creation, nomolwaasho okino ‘yo-Photo-Drama’ oyo ya pepalekwa ya li hai ifanwa “Creation Drama.”
Okino oyo ipe oya li hai dana eevili hetatu ngaashi ‘o-Photo-Drama,’ noitukulwa yayo oya li hai ulikwa kooshimwe nooshimwe keenguloshi da shikulafana. Omwa li mu na ouyelele muhokwifa kombinga yomafiku okushita, mwa popiwa ondjokonona yOmbibeli noyomounyuni noya ulika kutya omalongelokalunga oipupulu okwa pukifa ovanhu. ‘O-Creation Drama’ oya li ya ulikwa moAustria, muNdowishi, moLuxemburg, moSwitzerland noya li yo ya ulikilwa ovapopi vOshindowishi meenhele dimwe vali.
Erich Frost neenote domusika ‘yo-Creation Drama’
Omumwatate Erich Frost okwa ti: “Pefimbo lokuulika okino oyo, onda li nda ladipika vakwetu, naunene tuu ovo va li omutumba komesho, va tukulile ovapwilikini omambo noumbo pefimbo lefudepo, tava ende omukweyo nomukweyo. Kungaho, otwa li twa yandja oishangomwa ihapu oyo twa li itatu dulu okuyandja eumbo neumbo.” Omumwatate Johannes Rauthe oo a li a unganeka okino oyo muPoland nosho yo moshilongo osho paife hashi ifanwa Czech Republic, ota dimbuluka kutya ovapwilikini vahapu ova li va yandja eendjukifi davo opo va ka talelwe po vali. Eendjukifi odo oda li da kwafela ovamwatate va ninge omalishuneko taa pondola.
Mo 1930 nasha, momalupale omo mwa li hamu ulikilwa ‘o-Creation Drama’ omwa li hamu kala mu yadi, nomoilando omo ya ulikwa ovanhu ova li hava kala tava popi kombinga yEendombwedi daJehova. Mo 1933, ovanhu hanga ve fike pemiliyona limwe ova li va ka tala okino oyo eshi ya li ya unganekwa koshitaimbelewa shaNdowishi. Käthe Krauss okwa ti: “Otwa li hatu ende eekilometa 10 omafiku aeshe atano opo tu ka tale okino oyo, hatu ende momaluxwa nokoikulundudu nomomafilu.” Else Billharz okwa ti: “‘O-Creation Drama’ oya kwafela nge ndi kale ndi hole oshili.”
Alfred Almendinger okwa ti kutya eshi ina a tala okino oyo, “okwa li a tunhukwa neenghono nokwa ka landa Ombibeli opo a konge mo outumbulilo ‘omundilo wekoshokifo.’” Molwaashi ine u mona mo mOmbibeli, okwa efa po okuya kongeleka ndele ta ninginifwa. Erich Frost okwa ti: “Ovanhu vahapu ove uya moshili ‘omolwo-Creation Drama.’” — 3 Joh. 1-3.
Pefimbo opo ovanhu vahapu va li hava tale ‘o-Creation Drama,’ ongudu yoNazi nayo oya li ya mona ovayambididi vahapu moEuropa noya li tai etifa omaupyakadi. Okudja mo 1933, oilonga yEendombwedi daJehova muNdowishi oya li ya shilikwa. Okudja momudo oo fiyo opexulilo loita itivali younyuni mo 1945, ovapiya vaJehova muEuropa ova kala tava hepekwa neenghono. Erich Frost okwa kala modolongo omido 8 lwaapo. Ndele okwa ka mangululwa mo, nolwanima okwa ka longa koBetel yaWiesbaden, moNdowishi. ‘O-Creation Drama’ oyo ihe fi okudimbuwa kaya li tuu ya ulikwa pefimbo liwa eshi ya twa omukumo Ovakriste vahapu ovo va li ve li pokuhangwa komayeleko eitavelo pefimbo lOita Itivali yOunyuni! — Ouyelele oo owa kufwa meemhungulilo detu mOndowishi.
Otashi dulika yo u hafele oikundafanwa ei
OSHUNGONANGELO — OSHIFO SHOKUKONAKONWA
Ofilima tai pameke eitavelo oyo ya li ya danwa omido 100 da pita
Paife opa pita omido 100 eshi ‘o-Photo-Drama of Creation’ ya li ya ulikwa oshikando shotete, okino oyo ya li ya longekidwa nelalakano lokukwafela ovanhu va kale ve na eitavelo mOmbibeli i li Eendjovo daKalunga.
OSHUNGONANGELO — OSHIFO SHOKUKONAKONWA
Nghee eembuto dotete dOuhamba da li da kunwa moPortugal
Omaupyakadi elipi ovaudifi vOuhamba vomefelemudo lotete va li ve na okufinda moPortugal?
OSHUNGONANGELO — OSHIFO SHOKUKONAKONWA
Oipopiwa yomoipafi oya tandaveleka onghundana iwa moIreland
Oshike sha li sha tomha C. T. Russell a mone kutya epya ‘ola pya okuteywa?’
OSHUNGONANGELO — OSHIFO SHOKUKONAKONWA
“Onaini vali hatu ka kala tu noshoongalele?”
Oshike mbela sha li sha ningifa oshoongalele osho sha li moMexico City, mo 1932, shi kale shididilikwedi?
OSHUNGONANGELO — OSHIFO SHOKUKONAKONWA
“Otwa li tu na ouladi nohole momitima detu inatu shi mona nande nale”
Konima yoshoongalele shomo 1922, ovakonakonimbiibeli ova li va tula ngahelipi moilonga omayele ‘okuudifa Ohamba nOuhamba wayo’?
OSHUNGONANGELO — OSHIFO SHOKUKONAKONWA
“Kape na ondjila ya ngolyoka ile ile unene”
Momukokomoko wo 1920 nomo 1930 nasha, ovakokolindjila ovaladi ova li va ulika kutya ova tokola oku ka udifila onghundana iwa yOuhamba waKalunga koitukulwa yokokule yaAustralia.
