41-زەرتتەۋ ماقالاسى
13-ٵن ٴماسىحتى ۇلگى تۇتايىق
يسانىڭ تالىمگە تولى جەردەگى سوڭعى 40 كۇنى
«ولارعا 40 كۇن بويى كورىنىپ، قۇداي پاتشالىعى جايلى ايتىپ ٴجۇردى» (ەل. ٸس. 1:3).
نەگىزگى وي
جەردە وتكىزگەن سوڭعى 40 كۇندە يسا قانداي ۇلگى قالدىرعانىن جانە وعان قالاي ەلىكتەي الاتىنىمىزدى كورەمىز.
1، 2. ەمماۋسقا بارا جاتقاندا يسانىڭ ەكى شاكىرتىمەن نە بولدى؟
ب. ز. 33 جىلىنىڭ 16 نيسانى. يسانىڭ شاكىرتتەرى قايعىدان قابىرعالارى قايىسىپ، جان ۇشىرا قورقىپ قالعان. ەكى شاكىرتى يەرۋساليمنەن شىعىپ، 11 شاقىرىم قاشىقتىقتا ورنالاسقان ەمماۋس اۋىلىنا جولعا شىعادى. كوڭىلدەرى قۇلازىعان بۇل شاكىرتتەر جاقىندا عانا وزدەرىنىڭ سۇيىكتى ۇستازدارى يسادان ايىرىلىپ قالعان. ولاردىڭ ٴماسىح كەلىپ كەرەمەت ىستەر اتقارادى دەگەن ۇمىتتەرى ٴسونىپ جاتتى. ٴبىراق قىزىقتىڭ ٴبارى ٵلى الدا ەدى.
2 جولدا ٴبىر بەيتانىس كىسى ولارعا ەرە باستايدى. شاكىرتتەرى وعان ۇستازدارى يسامەن قانداي سۇمدىق جاعداي بولعانىن ايتىپ بەرەدى. سوندا بەيتانىس كىسى شاكىرتتەردىڭ تۇلا بويىن قوزعاپ جىبەرەتىن اڭگىمە باستايدى. ول «مۇسا مەن بۇكىل پايعامبارلاردان باستاپ» نەلىكتەن ٴماسىحتىڭ ازاپ شەگىپ ٶلۋى كەرەك بولعانىن ٴتۇسىندىرىپ بەرەدى. ۇشەۋى ەمماۋسقا جەتكەندە، بەيتانىس كىسى ٶزىنىڭ كىم ەكەنىن اشادى. سويتسە، بۇل قايتا تىرىلگەن يسانىڭ ٶزى بولىپ شىعادى! ەلەستەتىڭىزشى، ولار ٴماسىحتىڭ ٴتىرى ەكەنىن تۇسىنگەندە، قۋانىشتان جۇرەكتەرى جارىلىپ كەتە جازدادى! (لۇقا 24:13—35).
3، 4. يسانىڭ شاكىرتتەرىمەن نە بولدى جانە بۇل ماقالادا نە قاراستىرامىز؟ (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 1:3)
3 يسا جەردە وتكىزگەن سوڭعى 40 كۇندە شاكىرتتەرىنە كوپ رەت كورىنەدى (ەلشىلەردىڭ ىستەرى 1:3 وقىڭىز). يسانىڭ قايعىرىپ، قورقىپ جۇرگەن شاكىرتتەرى سول 40 كۇن ىشىندە تانىماستاي وزگەردى. ەندى ولار پاتشالىقتىڭ قۋانىشتى، سەنىمدى، باتىل ۋاعىزداۋشىلارى مەن تالىمگەرلەرىنە اينالدى a.
4 راسىندا دا، ٴبىز يسانىڭ سول 40 كۇن ىشىندە اتقارعان ىستەرىنەن كوپ تاعىلىم الا الامىز. يسا جەردەگى سوڭعى كۇندەرىن ٴتيىمدى پايدالاندى. اتاپ ايتساق، 1) ول شاكىرتتەرىن جىگەرلەندىردى، 2) جازبالارعا دەگەن تۇسىنىكتەرىن ارتتىردى، 3) كوبىرەك جاۋاپكەرشىلىك الۋدى ۇيرەتتى. وسى سالالاردا ٴبىز يساعا قالاي ەلىكتەي الامىز؟ كەلىڭىزدەر، بۇل ماقالادا وسى جايلى كوبىرەك بىلەيىك.
وزگەلەردى جىگەرلەندىرىڭىز
5. نەلىكتەن يسانىڭ شاكىرتتەرى جىگەرگە مۇقتاج بولدى؟
5 يسانىڭ شاكىرتتەرى جىگەرگە مۇقتاج بولدى. نەگە؟ ويتكەنى ولار كوپ قۇرباندىقتارعا بارعان ەدى. مىسالى، كەيبىرى يسانىڭ سوڭىنان ۇنەمى ەرىپ ٴجۇرۋ ٷشىن، وزدەرىنىڭ ۇيلەرىن، وتباسىلارىن، كاسىپتەرىن تاستادى (مات. 19:27). ال باسقالارى بولسا يسانىڭ شاكىرتى بولعانى ٷشىن قوعام تاراپىنان ٴجابىر كوردى (جوح. 9:22). ولار يسانىڭ ۋادە ەتىلگەن ٴماسىح ەكەنىنە سەنگەندىكتەن وسىنداي قۇرباندىقتارعا باردى (مات. 16:16). ال ەندى سەنىم ارتقان ۇستازدارى يسا ولىمگە كەسىلگەندە، ۇمىتتەرى ٴسونىپ، جىگەرلەرى قۇم بولدى.
6. يسا قايتا تىرىلگەن سوڭ نە ىستەدى؟
6 يسا شاكىرتتەرىنىڭ قايعىسىنا رۋحاني السىزدىكتىڭ بەلگىسى دەپ قارادى ما؟ جوق. ول جاقىن ادامىن جوعالتقاندا ادامنىڭ قايعىراتىنى تابيعي جايت ەكەنىن ٴتۇسىندى. سول ٷشىن قايتا تىرىلگەن كۇنى-اق ول دوستارىن جۇباتىپ، جىگەرلەندىرە باستادى. مىسالى، ول قابىردىڭ قاسىندا جىلاپ تۇرعان ماعدالالىق ٴماريامعا كورىندى (جوح. 20:11، 16). سونداي-اق ماقالانىڭ باسىندا ٴسوز ەتىلگەن ەكى شاكىرتكە، كەيىن پەتىرگە كورىندى (لۇقا 24:34). يسانىڭ بۇل ارەكەتىنەن قانداي ساباق الامىز؟ قازىر ول ماعدالالىق ٴماريامعا كورىنگەندە نە بولعانىن قاراستىرىپ كورەيىك.
7. جوحان 20:11—16 تارماقتارعا ساي، يسا ٴماريامنىڭ قانداي ارەكەتىن بايقادى جانە ول ٷشىن نە ىستەدى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
7 جوحان 20:11—16 وقىڭىز. 16 نيسان، تاڭعى ۋاقىت. ٴبىر توپ ادال ايەل يسانىڭ قابىرىنە كەلەدى (لۇقا 24:1، 10). ولاردىڭ اراسىندا ماعدالالىق ٴماريام دا بار ەدى. ٴماريام قابىرگە كەلگەندە، ونىڭ بوس تۇرعانىن كورەدى. سودان ول پەتىر مەن جوحانعا بارىپ، بولعان جايتتى ايتىپ بەرەدى دە، ۇشەۋى قايتادان سول جەرگە كەلەدى. قابىردىڭ بوس ەكەنىنە كوزى جەتكەن پەتىر مەن جوحان ۇيلەرىنە قايتىپ كەتەدى. ال ٴماريام بولسا سوندا قالىپ، جىلاپ تۇرادى. سول كەزدە يسا ٴبارىن كورىپ تۇرعانىن ول قايدان ٴبىلسىن؟! يسا بۇل ادال ايەلدىڭ كوز جاسىن كورىپ، جانى اشىپ كەتەدى. سوندىقتان يسا ٴماريامدى جىگەرلەندىرۋ ٷشىن وعان كورىنىپ، ونىمەن سويلەسەدى. ٴسۇيتىپ، يسا وعان وتە ماڭىزدى تاپسىرما بەرەدى: ٴماريام يسانىڭ قايتا تىرىلگەنىن شاكىرتتەرىنە جەتكىزدى (جوح. 20:17، 18).
8. ٴبىز يساعا قالاي ەلىكتەي الامىز؟
8 ٴبىز يساعا قالاي ەلىكتەي الامىز؟ ٴبىز باۋىرلاستارىمىزدى ەحوباعا قىزمەت ەتۋگە تالپىندىرا بەرگىمىز كەلسە، يسا سياقتى ولاردىڭ قيىنشىلىقتارىنان حاباردار بولىپ، جاناشىرلىقپەن سويلەسە ٴبىلۋىمىز كەرەك. بۇلاي ەتۋدىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن دجوسەلين دەگەن باۋىرلاستىڭ وقيعاسىنان بىلەمىز. ونىڭ ٴسىڭلىسى وقىس وقيعادان قايتىس بولعان ەكەن. «قانشا اي وتسە دە، مەن بۇل قايعىدان ەڭسەمدى ەش كوتەرە المادىم»،— دەيدى دجوسەلين. ٴبىراق مۇنى بايقاعان ٴبىر ەرلى-زايىپتى ونى ۇيىنە شاقىرىپ، مۇقيات تىڭداپ، ەحوبانىڭ الدىندا ول قانشالىقتى باعالى ەكەنىنە سەندىرەدى. «سول كەزدەرى مەن ٶزىمدى تۋرا ٴبىر قاراڭعى، بۋىرقانعان تەڭىزگە باتىپ بارا جاتقانداي كۇي كەشىپ جۇرگەن ەدىم. ٴبىراق سول باۋىرلاستارىم ارقىلى ەحوبا مەنى تەڭىزدەن تارتىپ شىعاردى. ولار ەحوباعا قىزمەت ەتۋگە دەگەن ىقىلاسىمدى قايتا وياتتى»،— دەيدى دجوسەلين. ەگەر ٴبىز دە وزگەلەرگە سەزىمدەرىن اقتارىپ ايتۋعا جاعداي جاساساق جانە مۇقيات تىڭداساق، ولاردى جىگەرلەندىرىپ، جۇباتا الامىز، ٵرى ەحوباعا قۇلشىنىسپەن قىزمەت ەتە بەرۋلەرىنە كومەكتەسە الامىز (ريم. 12:15).
جازبالاردىڭ ٴمانىن تۇسىنۋگە كومەكتەسىڭىز
9. شاكىرتتەرگە نە قيىن بولدى جانە يسا ولارعا قالاي كومەكتەستى؟
9 يسانىڭ شاكىرتتەرى قۇداي ٴسوزىن وقىپ، ونداعى اقىل-كەڭەستەردى ومىرلەرىندە قولدانۋعا بارىنشا تىرىسىپ ٴجۇردى (جوح. 17:6). دەسە دە شاكىرتتەرىنە يسانىڭ نە سەبەپتى قىلمىسكەر رەتىندە ولتىرىلگەنىن ٴتۇسىنۋ قيىن بولدى. يسا ولاردىڭ سەنىمى از بولعاندىقتان ەمەس، جازبالاردى تولىق تۇسىنبەگەندىكتەن وسىنداي ويدا بولعاندارىن جاقسى ٴبىلدى (لۇقا 9:44، 45؛ جوح. 20:9). سوندىقتان يسا شاكىرتتەرىنە جازبالاردىڭ ٴمانىن ٴتۇسىندىردى. بۇنى قالاي ىستەگەنىن ەمماۋسقا بارار جولداعى ەكى شاكىرتىنىڭ وقيعاسىنان كورەيىك.
10. يسا ٶزىنىڭ راسىندا دا ۋادە ەتىلگەن ٴماسىح ەكەنىن شاكىرتتەرىنە قالاي ٴتۇسىندىردى؟ (لۇقا 24:18—27)
10 لۇقا 24:18—27 وقىڭىز. بايقاساق، ەمماۋسقا بارار جولدا شاكىرتتەرىنە كورىنگەندە، يسا ٶزىنىڭ كىم ەكەنىن بىردەن اشپاي، ولارعا سۇراقتار قويدى. نەگە؟ بالكىم، ول شاكىرتتەرىنىڭ قانداي ويدا ەكەنىن بىلگىسى كەلگەن بولار. يسا كۇتكەندەي-اق ولار ىشىندەگىسىن اقتارىپ، يسا يسرايل حالقىن ريمدىكتەردىڭ ەزگىسىنەن قۇتقارىپ الادى دەپ ۇمىتتەنگەندەرىن ايتادى. وسىلاي ويلارىن سارقىپ العان سوڭ، يسا جازبالاردىڭ كومەگىمەن بولعان جاعدايلاردىڭ ٴمانىن ٴتۇسىندىرىپ بەرەدى b. سونداي-اق ٴدال سول كۇنى كەشكە ول باسقا شاكىرتتەرىنە دە بۇل پايعامبارلىقتاردىڭ ٴمانىن اشادى (لۇقا 24:33—48). بۇل جاعدايدان ٴبىز نە ۇيرەنە الامىز؟
11، 12. ا) يسانىڭ باسقالارعا كيەلى كىتاپتان ٴتالىم بەرگەنىنەن ٴبىز نە ۇيرەنە الامىز؟ (سۋرەتتەردى دە قاراڭىز.) ٵ) تالىمگەرى نورتيعا قالاي كومەكتەستى؟
11 ٴبىز يساعا قالاي ەلىكتەي الامىز؟ ەڭ الدىمەن، زەرتتەۋشىڭىزدىڭ ويىندا، جۇرەگىندە نە بار ەكەنىن سارقىپ الۋ ٷشىن ورىندى سۇراقتار قويىڭىز (ناق. س. 20:5). ويىن بىلگەن سوڭ، ونىڭ جاعدايىنا ساي كەلەدى-اۋ دەگەن تارماقتاردى تابۋعا كومەكتەسىڭىز. ٴبىراق زەرتتەۋشىڭىز ٷشىن شەشىم قابىلداماڭىز. قايتا، وعان كيەلى جازبالار جايلى وي جۇگىرتىپ، ونداعى پرينسيپتەردى ومىرىندە قالاي قولدانا الاتىنىن كورسەتىڭىز. وسى ورايدا گاناداعى نورتي دەگەن ەر باۋىرلاستىڭ وقيعاسىن قاراستىرايىق.
12 نورتي 16 جاسىندا كيەلى كىتاپتى زەرتتەي باستايدى. كەيىن ول وتباسىنىڭ تاراپىنان قارسىلىققا كەزىگەدى. ٴبىراق سوعان قاراماستان وعان تاباندى بولىپ قالۋعا نە كومەكتەستى؟ ونىمەن زەرتتەۋ ساباعىن وتكەن باۋىرلاس ماتاي 10-تاراۋدى قولدانىپ، شىنايى ماسىحشىلەردىڭ بارلىعى قۋعىندالاتىنىن تۇسىندىرگەن ەكەن. «قارسىلىققا كەزىككەنىم شىندىقتى تاپقانىما ودان سايىن كوزىمدى جەتكىزدى»،— دەيدى نورتي. سونداي-اق ونىڭ تالىمگەرى ماتاي 10:16 داعى سوزدەر جايلى وي جۇگىرتۋگە كومەكتەسىپتى. سونىڭ ارقاسىندا ول ٴدىني تاقىرىپقا كەلگەندە، ۇيدەگىلەرمەن ابايلاپ، قۇرمەتپەن سويلەسۋ كەرەكتىگىن تۇسىنەدى. ول شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتە سالا ٸزاشار بولعىسى كەلەدى. ٴبىراق اكەسى ونىڭ جوعارعى وقۋ ورنىنا تۇسكەنىن قالايدى. سول كەزدە تالىمگەرى نە ىستەۋ كەرەكتىگىن ايتا سالماي، وعان سۇراقتار قويىپ، جازبالارداعى پرينسيپتەردىڭ نەگىزىندە وي جۇگىرتۋگە كومەكتەسەدى. مۇنىڭ ناتيجەسى قانداي بولدى؟ اكەسى ۇيدەن قۋىپ جىبەرسە دە، نورتي تولىق ۋاقىتتى قىزمەتتى باستايدى. «مەن دۇرىس شەشىم قابىلداعانىما سەنىمدىمىن»،— دەيدى ول. ٴبىز دە باسقالارعا جازبالاردىڭ نەگىزىندە وي جۇگىرتۋگە كومەكتەسسەك، ولارعا تولىسقان ٴماسىحشى بولۋعا كومەكتەسەمىز (ەفەس. 3:16—19).
ەر باۋىرلاستارعا «سي رەتىندەگى ادام» بولۋعا كومەكتەسىڭىز
13. اكەسى تاپسىرعان ٸس جالعاسا بەرۋ ٷشىن يسا نە ىستەدى؟ (ەفەستىكتەرگە 4:8)
13 جەردە بولعان كەزىندە يسا اكەسى سەنىپ تاپسىرعان ٸستى بۇلجىتپاي ورىندادى (جوح. 17:4). ٴبىراق يسا ەحوبا تاپسىرعان ٸستى تەك مەن عانا دۇرىس اتقارا الامىن دەگەن ويدا بولمادى. ٶزىنىڭ ٷش جارىم جىلعى قىزمەتىندە ول ۋاعىزداۋدى باسقالارعا دا ۇيرەتتى. كوككە ورالماس بۇرىن، يسا شاكىرتتەرىنە ەحوبانىڭ باعالى قويلارىن باعۋدى جانە ۋاعىزداۋ مەن ٴتالىم بەرۋ ىسىندە جەتەكشىلىك ەتۋدى تاپسىردى (ەفەستىكتەرگە 4:8 وقىڭىز). جاۋاپكەرشىلىك العان كەيبىر شاكىرتتەرىنىڭ جاسى جيىرمالاردا بولعان كورىنەدى. وسى باعىشتالعان ادال، ەڭبەكسۇيگىش شاكىرتتەرى «سي رەتىندەگى ادامدار» بولۋ ٷشىن، يسا جەردە وتكىزگەن سوڭعى 40 كۇندە ولارعا قالاي كومەكتەستى؟
14. يسا جەردەگى سوڭعى 40 كۇنىندە شاكىرتتەرىنە نە ۇيرەتتى؟ (سۋرەتتى دە قاراڭىز.)
14 يسا شاكىرتتەرىنە تىكە، دەسە دە سۇيىسپەنشىلىكپەن كەڭەس بەرگەن. مىسالى، شاكىرتتەرىنىڭ كەيبىرى كۇماندانۋعا بەيىم ەكەنىن بايقاعاندا، يسا ولاردى تۇزەتكەن (لۇقا 24:25—27؛ جوح. 20:27). ول تابىس تابۋعا ەمەس، ەحوبانىڭ حالقىن باعۋعا كوبىرەك نازار اۋدارۋ كەرەكتىگىن تۇسىندىرگەن (جوح. 21:15). سونداي-اق وزدەرىنىڭ قىزمەتىن وزگەلەردىكىمەن سالىستىرۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ەستەرىنە سالعان (جوح. 21:20—22). بۇعان قوسا، ولاردىڭ پاتشالىققا قاتىستى كەيبىر قاتە پىكىرلەرىن تۇزەتكەن جانە بار نازارلارىن ىزگى حاباردى جاريالاۋ ىسىنە اۋدارۋعا كومەكتەسكەن (ەل. ٸس. 1:6—8). اقساقالدار يساعا قالاي ەلىكتەي الادى؟
15، 16. ا) اقساقالدار يساعا قالاي ەلىكتەي الادى؟ ٴتۇسىندىرىڭىز. ٵ) پاتريك كەڭەستىڭ قانداي پايداسىن كوردى؟
15 اقساقالدار يساعا قالاي ەلىكتەي الادى؟ ولار ەر باۋىرلاستارعا، سونىڭ ىشىندە جاستارعا دا، كوبىرەك جاۋاپكەرشىلىك الۋعا كومەكتەسىپ، ولاردى ۇيرەتۋ كەرەك c. ٴبىراق اقساقالدار ولار ٴبارىن بىردەن ۇيرەنىپ كەتەدى دەپ كۇتپەيدى. اقساقالدار سۇيىسپەنشىلىكپەن كەڭەس بەرەتىن بولسا، ەر باۋىرلاستار كوبىرەك تاجىريبە جيناپ، كىشىپەيىل، ادال بولۋدى ۇيرەنەدى ٵرى وزگەلەرگە قىزمەت ەتۋگە دايىن بولادى (ٴتىم. 1-ح. 3:1؛ ٴتىم. 2-ح. 2:2؛ پەت. 1-ح. 5:5).
16 پاتريك باۋىرلاس وزىنە بەرىلگەن كەڭەستىڭ قانداي يگىلىگىن كورگەنىن قاراستىرايىق. ول بالا كەزىندە وزگەلەرگە، ٴتىپتى ايەل باۋىرلاستارعا دا قاتتى سويلەپ، دورەكىلىك تانىتقان ەكەن. مۇنى رۋحاني تولىسقان ٴبىر اقساقال بايقاپ، وعان مەيىرىممەن، دەسە دە تىكە كەڭەس بەرەدى. پاتريك بىلاي دەيدى: «سول كەزدە ماعان كەڭەس بەرىلگەنىنە قۋانامىن. مەن قالاعان قىزمەتكە باسقالار تاعايىندالعاندا كوڭىلىم قاتتى تۇسەتىن. ٴبىراق الگى اقساقالدىڭ كەڭەسىنىڭ ارقاسىندا مەن ٴبىرىنشى كەزەكتە قاۋىمدا جاۋاپكەرشىلىك الۋدى ەمەس، كىشىپەيىل بولىپ، باۋىرلاستارعا كوبىرەك قىزمەت ەتۋدى ويلاۋىم كەرەكتىگىن ٴتۇسىندىم». كوزقاراسىن وزگەرتكەننىڭ ارقاسىندا پاتريك 23 جاسىندا اقساقال بولىپ تاعايىندالدى (ناق. س. 27:9).
17. يسا شاكىرتتەرىنە سەنەتىنىن قالاي كورسەتتى؟
17 يسا شاكىرتتەرىنە تەك ۋاعىزداۋ ەمەس، ٴتالىم بەرۋ ٸسىن دە تاپسىرعان (مات. 28:20). كەيدە شاكىرتتەرى بۇل ٸستى اتقارۋعا وزدەرىن لايىقسىز سەزىنسە كەرەك. الايدا يسا بۇل تاپسىرمانى اتقارۋ ولاردىڭ قولىنان كەلەتىنىنە ەش كۇماندانبادى. يسا ولارعا تولىقتاي سەنىم ارتاتىنىن كورسەتىپ بىلاي دەدى: «اكەمنىڭ مەنى وسى دۇنيەگە جىبەرگەنىندەي، مەن دە سەندەردى وسى دۇنيەگە جىبەرىپ وتىرمىن» (جوح. 20:21).
18. اقساقالدار يسادان نە ۇيرەنە الادى؟
18 اقساقالدار يساعا قالاي ەلىكتەي الادى؟ تاجىريبەلى اقساقالدار جاۋاپكەرشىلىكتەرىن وزگەلەرمەن بولىسەدى (ٴفىلىپ. 2:19—22). مىسالى، ولار جاستاردى پاتشالىق سارايىن تازالاۋعا، جوندەۋگە جۇمىلدىرسا بولادى. اقساقالدار وزگەلەرگە قانداي دا ٴبىر ٸس تاپسىرعان سوڭ، ٸستى قالاي اتقارۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتسە جانە تاپسىرمانى دۇرىس اتقاراتىنىنا كۇماندانبايتىن بولسا، ولارعا سەنىم ارتاتىندارىن كورسەتەدى. جاڭادان اقساقال بولىپ تاعايىندالعان مەتيۋ قاۋىمنىڭ ىستەرىن قالاي اتقارۋ كەرەكتىگىن ۇيرەتىپ، وعان تولىق سەنىم ارتقان تاجىريبەلى اقساقالدارعا ريزا ەكەنىن ايتىپ، بىلاي دەدى: «مەن قاتەلەسىپ، قانداي دا ٴبىر ٸستى دۇرىس جاساماعاندا، اقساقالدار بۇنى ۇيرەنۋدىڭ، جاقسارۋدىڭ مۇمكىندىگى دەپ تۇسىندىرەتىن» d.
19. ٴبىز نە ىستەۋگە بەكىنۋىمىز كەرەك؟
19 كورگەنىمىزدەي، يسا جەردەگى سوڭعى 40 كۇنىن تەككە وتكىزبەدى. ول باسقالاردى جىگەرلەندىردى، ٴتالىم بەردى، ۇيرەتتى (پەت. 1-ح. 2:21). ەندەشە، ٴبىز دە ونىڭ ۇلگىسىنە ەلىكتەۋگە بارىنشا كۇش سالايىق. ونىڭ ٶزى بىزگە كومەكتەسەتىنىن ايتىپ بىلاي دەپ ۋادە بەرگەن: «مەن وسى زامان اياقتالعانشا، ٵر كۇنى سەندەرمەن بىرگەمىن» (مات. 28:20).
15-ٵن ەحوبانىڭ تۇڭعىشىن ماداقتاڭدار!
a ىزگى حابارلاردان جانە كيەلى كىتاپتىڭ باسقا دا كىتاپتارىنان بىلەتىنىمىزدەي، يسا قايتا تىرىلگەن سوڭ كوپ ادامعا كورىنگەن. مىسالى، ماعدالالىق ٴماريامعا (جوح. 20:11—18)؛ وزگە ايەلدەرگە (مات. 28:8—10؛ لۇقا 24:8—11)؛ ەكى شاكىرتىنە (لۇقا 24:13—15)؛ پەتىرگە (لۇقا 24:34)؛ ارالارىندا توما بولماعان كەزدە، ەلشىلەرىنە (جوح. 20:19—24)؛ ارالارىندا توما بولعان كەزدە، ەلشىلەرىنە (جوح. 20:26)؛ جەتى شاكىرتىنە (جوح. 21:1، 2)؛ 500 دەن اسا شاكىرتىنە (مات. 28:16؛ قور. 1-ح. 15:6)؛ ٸنىسى جاقىپقا (قور. 1-ح. 15:7)؛ ەلشىلەردىڭ بارىنە (ەل. ٸس. 1:4)؛ بەتانيانىڭ قاسىندا ەلشىلەرىنە (لۇقا 24:50—52). بۇدان باسقا كەزدەرى دە يسا كورىنگەن بولۋى مۇمكىن، ٴبىراق بۇل جايلى جازبالاردا ايتىلمايدى (جوح. 21:25).
b jw.org تور بەكەتىنە كىرىپ، «ٴماسىح جايلى پايعامبارلىقتار يسانىڭ ٴماسىح بولعانىن دالەلدەي مە؟» دەگەن ماقالادان ٴماسىح جايلى پايعامبارلىقتاردىڭ ٴتىزىمىن قاراڭىز.
c كەيبىر جاس اقساقالدار 25-30 جاسىندا دا اۋداندىق باقىلاۋشى بولىپ تاعايىندالۋى مۇمكىن. ٴبىراق الدىمەن ولار اقساقال رەتىندە تاجىريبە جيناۋ كەرەك.
d جاس ەر باۋىرلاستارعا كوبىرەك جاۋاپكەرشىلىك الۋعا قالاي كومەكتەسۋگە بولاتىنىن كورۋ ٷشىن كەلەسى مالىمەت كوزدەرىن قاراڭىز: «كۇزەت مۇناراسى» 2018 جىل، تامىز، 13، 14-ب.، 15—17-ابز.، سونداي-اق «كۇزەت مۇناراسى» 2015 جىل، ٴساۋىر، 3—13 ب.
e سۋرەت سيپاتتاماسى: جازبالاردىڭ ٴمانىن تۇسىنگەن سوڭ، زەرتتەۋشى شىرشا اشەكەيلەرىن لاقتىرىپ جاتىر.