ក១
គោលការណ៍នៃការបកប្រែគម្ពីរ
ដំបូង គម្ពីរបានត្រូវសរសេរជាភាសាហេប្រឺ អេរ៉ាម និងក្រិច។ សព្វថ្ងៃនេះ គម្ពីរបានត្រូវបកប្រែទាំងមូល ឬផ្នែកខ្លះ ជាង៣.០០០ភាសា។ មនុស្សភាគច្រើនដែលអានគម្ពីរ មិនយល់គម្ពីរភាសាដើមទេ ដូច្នេះពួកគេត្រូវពឹងផ្អែកលើសេចក្ដីបកប្រែវិញ។ តើត្រូវពិចារណាគោលការណ៍អ្វីខ្លះពេលបកប្រែគម្ពីរ? ហើយតើគោលការណ៍ទាំងនេះបានត្រូវប្រើយ៉ាងដូចម្ដេចក្នុងគម្ពីរបរិសុទ្ធសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មី?
អ្នកខ្លះគិតថាការបកប្រែតាមពាក្យនីមួយៗ អាចជួយអ្នកអានឲ្យយល់អត្ថន័យជិតភាសាដើមបំផុត។ ប៉ុន្តែ មិនតែងតែដូច្នោះទេ។ សូមពិចារណាមូលហេតុមួយចំនួន៖
-
គ្មានភាសាណាដែលមានវេយ្យាករណ៍ ពាក្យ និងទម្រង់ឃ្លាដូចគ្នាទាំងស្រុងទេ។ សាស្ត្រាចារ្យម្នាក់ខាងភាសាហេប្រឺឈ្មោះអេស អ័រ ដ្រាយវើ បានសរសេរថា ភាសា«មិនគ្រាន់តែមានវេយ្យាករណ៍ ឬមានឫសគល់ភាសាខុសគ្នាប៉ុណ្ណោះទេ តែ . . . ក៏ខុសគ្នាត្រង់ការរៀបគំនិតក្នុងឃ្លាដែរ»។ ភាសានីមួយៗមានរបៀបគិតគូរខុសៗគ្នា។ សាស្ត្រាចារ្យដ្រាយវើ បន្តនិយាយទៀតថា៖ «ហេតុនេះ ទម្រង់ឃ្លានៃភាសានីមួយៗក៏មិនដូចគ្នាដែរ»។
-
នៅសព្វថ្ងៃនេះ មិនមានភាសាណាដែលមានពាក្យឬវេយ្យាករណ៍ដូចគ្នាបេះបិទនឹងភាសាហេប្រឺ អេរ៉ាម និងក្រិចនៅសម័យគម្ពីរនោះទេ។ ដូច្នេះ ការបកប្រែគម្ពីរតាមពាក្យនីមួយៗ អាចធ្វើឲ្យយល់ន័យមិនច្បាស់ ឬពេលខ្លះអាចយល់ន័យខុសទៀតផង។
-
អត្ថន័យនៃពាក្យឬកន្សោមពាក្យអាចផ្លាស់ប្ដូរទៅតាមបរិបទដែលគេប្រើ។
ក្នុងកំណត់ហេតុខ្លះ អ្នកបកប្រែប្រហែលជាអាចបកន័យត្រង់តាមភាសាដើមបាន តែត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នយ៉ាងខ្លាំង។
មានឧទាហរណ៍ខ្លះស្ដីអំពីការបកប្រែតាមពាក្យនីមួយៗ ដែលអាចនាំឲ្យយល់អត្ថន័យខុស៖
-
ក្នុងបទគម្ពីរប្រើពាក្យ«ដេកលក់»សំដៅលើការដេកលក់ធម្មតា ឬសំដៅលើការស្លាប់។ (ម៉ាថាយ ២៨:១៣; សកម្មភាព ៧:៦០) ពេលមានពាក្យដូចនេះក្នុងកំណត់ហេតុដែលសំដៅលើការស្លាប់ អ្នកបកប្រែគម្ពីរអាចប្រើពាក្យ«ស្លាប់» ដើម្បីជួយអ្នកអានឲ្យយល់អត្ថន័យត្រឹមត្រូវ។—កូរិនថូសទី១ ៧:៣៩; ថែស្សាឡូនិចទី១ ៤:១៣; ពេត្រុសទី២ ៣:៤
-
ក្នុងអេភេសូរ ៤:១៤ សាវ័កប៉ូលបានប្រើឃ្លាមួយដែលបកត្រង់ថា«ក្នុងការលេងគ្រាប់ឡុកឡាក់របស់មនុស្ស»។ នៅសម័យបុរាណ គេប្រើឃ្លានេះដើម្បីសំដៅលើការបោកបញ្ឆោតអ្នកឯទៀតដោយប្រើគ្រាប់ឡុកឡាក់។ ក្នុងភាសាភាគច្រើន ការបកប្រែត្រង់ដូចនេះមិនមានអត្ថន័យអ្វីទេ។ ដូច្នេះ បើបកប្រែឃ្លានេះថា«អ្នកបោកបញ្ឆោត» នោះជួយបញ្ជាក់អត្ថន័យច្បាស់ជាង។
-
នៅយ៉ូហានទី១ ៣:១៧ មានពាក្យជាភាសាក្រិច ន័យត្រង់ថា«ពោះវៀន»។ ប៉ុន្តែ ក្នុងភាសាខ្មែរ បើបកប្រែតាមន័យត្រង់ដូចនេះ មិនអាចយល់ន័យត្រឹមត្រូវដូចភាសាដើមបានទេ។ ម្ល៉ោះហើយ ក្នុងគម្ពីរនេះបានត្រូវបកប្រែថា«ចិត្តអាណិតមេត្តា»។
-
បកប្រែន័យត្រង់ថា៖ «អ្នកក្រខ្សត់ក្នុងវិញ្ញាណ»
បកប្រែគំនិតថា៖ «អស់អ្នកដែលស្រេកឃ្លានចំពោះការណែនាំពីព្រះ»
ពេលលោកយេស៊ូថ្លែងសុន្ទរកថានៅលើភ្នំ លោកប្រើឃ្លាមួយដែលជាញឹកញយបានត្រូវបកប្រែថា«មានពរហើយ អស់អ្នកដែលមានសេចក្ដីកំសត់ខាងឯវិញ្ញាណ»។ (ម៉ាថាយ ៥:៣, សមាគមព្រះគម្ពីរ) ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះភាសាជាច្រើន ការបកប្រែត្រង់ដូចនេះគឺពិបាកយល់។ ប៉ុន្តែ ក្នុងបទគម្ពីរនេះ លោកយេស៊ូកំពុងបង្រៀនមនុស្សថា សុភមង្គលពិតប្រាកដមិនមែនបានមកពីការបំពេញសេចក្ដីត្រូវការខាងរូបកាយទេ តែបានមកពីការទទួលស្គាល់ថាពួកគេត្រូវការការណែនាំពីព្រះ។ (លូកា ៦:២០) ផ្ទុយទៅវិញ ការបកប្រែថា«អស់អ្នកដែលស្រេកឃ្លានចំពោះការណែនាំពីព្រះ» ឬ«អស់អ្នកដែលដឹងថាពួកគេត្រូវការព្រះ» បញ្ជាក់អត្ថន័យភាសាដើមបានត្រឹមត្រូវជាង។—ម៉ាថាយ ៥:៣
-
ក្នុងកំណត់ហេតុជាច្រើន ពាក្យភាសាហេប្រឺដែលបានត្រូវបកប្រែថា«ប្រច័ណ្ឌ» ឬ«ច្រណែន» គឺដូចគ្នានឹងភាសាខ្មែរដែលមានន័យថា ការខឹងចំពោះមនុស្សជំនិតដែលមើលទៅមិនស្មោះត្រង់ ឬការច្រណែនអ្នកឯទៀតដែលមានទ្រព្យសម្បត្តិ។ (សុភាសិត ៦:៣៤; អេសាយ ១១:១៣) ក៏ប៉ុន្តែ ពាក្យភាសាហេប្រឺនេះក៏មានន័យវិជ្ជមានដែរ។ ជាឧទាហរណ៍ ពេលរៀបរាប់អំពីអារម្មណ៍របស់ព្រះយេហូវ៉ា ពាក្យភាសាហេប្រឺនេះ សំដៅលើ«ចិត្តខ្នះខ្នែង»របស់លោក ឬការការពារអ្នកបម្រើរបស់លោក ឬការ«តម្រូវឲ្យគោរពប្រណិប័តន៍លោកតែមួយប៉ុណ្ណោះ»។ (ដំណើរចាកចេញ ៣៤:១៤; បណ្ដាស្ដេចទី២ ១៩:៣១; អេសេគាល ៥:១៣; សាការី ៨:២) ពាក្យហេប្រឺនេះ ក៏សំដៅលើចិត្ត«ខ្នះខ្នែង»ដែលពួកអ្នកបម្រើស្មោះត្រង់របស់ព្រះមានចំពោះលោក និងចំពោះការគោរពប្រណិប័តន៍លោក ហើយក៏សំដៅលើការ«មិនត្រាប្រណីចំពោះអស់អ្នកដែលប្រឆាំង»នឹងលោកដែរ។—ចម្រៀងសរសើរព្រះ ៦៩:៩; ១១៩:១៣៩; ជំរឿនបណ្ដាជន ២៥:១១
-
ពាក្យភាសាហេប្រឺយ៉ាត ធម្មតាបានត្រូវបកប្រែថា«ដៃ» ប៉ុន្តែអាស្រ័យលើសាច់រឿង ជួនកាលអាចត្រូវបកប្រែថា«កម្លាំង» «ចិត្តទូលាយ» ឬ«ឫទ្ធានុភាព» ហើយក៏អាចបកប្រែតាមរបៀបជាច្រើនទៀតដែរ
ពាក្យភាសាហេប្រឺដែលធម្មតាសំដៅលើ«ដៃ»អាចមានន័យផ្សេងៗអាស្រ័យលើសាច់រឿង ជួនកាលបានត្រូវបកប្រែថា«កម្លាំង» «ចិត្តទូលាយ» ឬ«ឫទ្ធានុភាព»។ (សាំយូអែលទី២ ៨:៣; បណ្ដាស្ដេចទី១ ១០:១៣; ការបំភ្លឺច្បាប់ ៧:៨) ហេតុនេះ ក្នុងគម្ពីរបរិសុទ្ធសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មី ជាភាសាខ្មែរ ពាក្យនេះបានត្រូវបកប្រែតាមរបៀបជាច្រើន។
ដោយគិតដល់ចំណុចទាំងនេះ អ្នកបកប្រែគម្ពីរមិនអាចបកពាក្យដដែលៗដូចភាសាដើមរាល់ដងទេ។ ដូច្នេះ អ្នកបកប្រែត្រូវពិចារណាយ៉ាងហ្មត់ចត់ក្នុងការជ្រើសរើសពាក្យដែលមានគំនិតជិតបំផុតនឹងភាសាដើម។ បន្ថែមទៅទៀត អ្នកបកប្រែត្រូវរៀបឃ្លាឲ្យសមត្រឹមត្រូវតាមវេយ្យាករណ៍ ដើម្បីស្រួលអាន។
ដំណាលគ្នានោះដែរ អ្នកបកប្រែមិនគួរកែសម្រួលឃ្លាហួសហេតុពេកទេ។ អ្នកបកប្រែដែលចេះតែសង្ខេបសេចក្ដីតាមដែលគាត់យល់ នោះអាចធ្វើឲ្យខុសអត្ថន័យកំណត់ហេតុទាំងមូលក្នុងគម្ពីរ។ តើតាមរបៀបណា? អ្នកបកប្រែប្រហែលជាបញ្ចូលគំនិតផ្ទាល់ខ្លួនទៅក្នុងកំណត់ហេតុ ឬដកចេញព័ត៌មានសំខាន់ដែលមាននៅក្នុងនោះ។ ពិតមែនតែការសង្ខេបព័ត៌មានប្រហែលជាជួយឲ្យស្រួលអាន តែពេលខ្លះអាចធ្វើឲ្យអ្នកអានយល់អត្ថន័យមិនត្រឹមត្រូវ។
លទ្ធិនៃជំនឿរបស់អ្នកបកប្រែ ក៏ងាយឲ្យគាត់បកប្រែដោយលម្អៀងដែរ។ ជាឧទាហរណ៍ ម៉ាថាយ ៧:១៣ ចែងថា៖ ‹ផ្លូវដែលនាំទៅដល់ការវិនាសជីវិត គឺធំ› តែដោយសារអ្នកបកប្រែខ្លះប្រកាន់ជំនឿផ្ទាល់ខ្លួន ពួកគេបានប្រើពាក្យ«ស្ថាននរក» ជំនួសពាក្យ«ការវិនាសជីវិត» ទោះជាពាក្យ«ការវិនាសជីវិត»ជាអត្ថន័យពិតប្រាកដក្នុងភាសាក្រិចក៏ដោយ។
ម្យ៉ាងទៀត អ្នកបកប្រែគម្ពីរត្រូវចាំជានិច្ចថា គម្ពីរបានត្រូវសរសេរជាភាសាដែលមនុស្សសាមញ្ញដូចជា កសិករ គង្វាល និងអ្នកនេសាទ តែងតែនិយាយរាល់ថ្ងៃ។ (នេហេមា ៨:៨, ១២; សកម្មភាព ៤:១៣) ដូច្នេះ សេចក្ដីបកប្រែល្អជួយមនុស្សដែលមានចិត្តស្មោះឲ្យយល់សេចក្ដីពិតក្នុងគម្ពីរ ទោះជាពួកគេមកពីមជ្ឈដ្ឋានណាក៏ដោយ។ អ្នកបកប្រែគួរប្រើពាក្យសាមញ្ញ ស្រួលយល់ និងស្រួលឃើញរូបភាព មិនមែនជាពាក្យដែលមនុស្សធម្មតាកម្រប្រើនោះទេ។
អ្នកបកប្រែគម្ពីរមួយចំនួនធំបានបំពានសិទ្ធិ ដោយដកនាមរបស់ព្រះ គឺយេហូវ៉ា ចេញពីសេចក្ដីបកប្រែសម័យទំនើប ទោះជានាមនោះមាននៅក្នុងឯកសារគម្ពីរសម័យបុរាណក៏ដោយ។ (មើលសេចក្ដីពន្យល់បន្ថែម ផ្នែកក៤) សេចក្ដីបកប្រែជាច្រើនបានជំនួសនាមរបស់ព្រះ ដោយដាក់ពាក្យដូចជា«ព្រះអម្ចាស់»វិញ ហើយការបកប្រែខ្លះទៀតបានធ្វើឲ្យមនុស្សពិបាកដឹងថាព្រះមាននាមឬមិនមាន។ ជាឧទាហរណ៍ សេចក្ដីបកប្រែខ្លះបានបកប្រែសេចក្ដីអធិដ្ឋានរបស់លោកយេស៊ូនៅយ៉ូហាន ១៧:២៦ ថា៖ «ខ្ញុំបានធ្វើឲ្យពួកគេស្គាល់លោក» ហើយនៅយ៉ូហាន ១៧:៦ ថា៖ «ខ្ញុំបានបង្ហាញលោកដល់ពួកអ្នកដែលលោកបានឲ្យខ្ញុំ»។ ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្ដីបកប្រែត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ដើម បានបកសេចក្ដីអធិដ្ឋានរបស់លោកយេស៊ូថា៖ «ខ្ញុំបានបង្ហាញឲ្យពួកគាត់ស្គាល់នាមរបស់លោក» ហើយ‹ខ្ញុំបានបង្ហាញនាមរបស់លោកដល់ពួកអ្នកដែលលោកបានប្រគល់ឲ្យខ្ញុំ›។
ដូចបានលើកឡើងក្នុងពាក្យផ្ដើមនៃសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មី ជាភាសាអង់គ្លេសដែលចេញជាលើកដំបូងថា៖ «យើងមិនបានសង្ខេបសេចក្ដីក្នុងបទគម្ពីរឡើយ។ បើអាចបកប្រែន័យត្រង់ជាភាសាអង់គ្លេស ដោយមិនធ្វើឲ្យបាត់គំនិតឬស្ដាប់ទៅឆ្គង នោះយើងខំព្យាយាមបកប្រែតាមន័យត្រង់ ពេលដែលអាចធ្វើទៅបាន»។ ដូច្នេះ គណៈកម្មាធិការខាងការបកប្រែគម្ពីរពិភពលោកថ្មីបានប្រឹងប្រែងប្រើពាក្យ ឬប្រយោគដែលមានអត្ថន័យដូចភាសាដើម តែដំណាលគ្នានោះជៀសវាងប្រើពាក្យដែលឆ្គង ឬពាក្យដែលនាំឲ្យបាត់គំនិតសំខាន់។ ជាលទ្ធផល មនុស្សមានអារម្មណ៍ស្រួលក្នុងការអានគម្ពីរ ហើយអ្នកអានអាចជឿជាក់ថា បណ្ដាំរបស់ព្រះបានត្រូវបកប្រែយ៉ាងត្រឹមត្រូវ។—ថែស្សាឡូនិចទី១ ២:១៣
