Ku bokona mu madisá

Ku bokona mu madisá

O Kudilonga ni Kukala ni Kitadi Kutena Kubhekela Kukondama Kuhádya?

O Kudilonga ni Kukala ni Kitadi Kutena Kubhekela Kukondama Kuhádya?

Avulu axinganeka kwila, oso adilongo kyavulu ni yó ala ni kitadi kyavulu, andakala ni kukondama. Ene axikina kwila, o matenda, o jindandu ni athu mudyembu, andakatula dingi mbote se abhanga o xikola yakatunda. Ene abanza kuma, o kudilonga kyavulu kwanda kwa akwatekesa kusanga salu ifuta kitadi kyavulu, ni kwila, o kukala ni kitadi kyavulu kwanda kwa abhekela dingi kusanguluka.

O KIMA KYENE MUSOLA ATHU AVULU

Tala yazwela Zhang Chen, watungu ku ixi ya China. Mwene wambe, “Eme ngaxinganekene kwila, ngabhingile kubhanga o xikola yakatunda phala kutunda mu wadyama, kukala ni salu ingifuta kyambote, phala ngikale ni kusanguluka ni mwenyu wambote.”

Avulu, phala kukala ni mwenyu wakondama kuhádya, asota kudilonga mu jixikola jakatunda jafumana, nange mu jixi jengi. Kiki kyexile mubhhita kyavulu katé o COVID-19 ki yabhonzesa o athu kuya ku jixi jengi. Mu muvu wa 2012 sayi kibuka kyatokwesa, ki kyatonginina kwila ku “athu adilongo mu jixi jengi o abetele dingi kota (52%) atokalele ku Asia.”

Jitata javulu, abhanga yoso yatena phala o twana twa atene kudilonga mu jixikola jakatunda ja jixi jengi. Qixiang, mukwa Taiwan, wambe: “O jitata jami kijexile ni kitadi kyavulu, maji ene amesenene kwila kiwana kyetu tudilonga muxikola ku Estados Unidos.” Phala kufuta o xikola yiyi, mwiji wâ, ni miji yengi yavulu, exile mudita mumakongo amakota.

IHI IBHITA?

O kubhanga o xikola yakatunda ni kusota kukala mvwama kwaluwalesa athu avulu

O kudilonga, kumbandu yamukwa, kutena kubhekela mbote, maji o maxibulu atonginina kwila kiyene mubheka jinga o kima kyexile mukingila. Mukifika, mukubhita mivu ni kukalakala ni nguzu yoso ni kudita mumakongo avulu phala kufuta o xikola, maji kudisukilu, avulu katenene kusanga fisu mba salu yamesenene. O lelatodyu ya Rachel Mui mu jornali Singapura Business Times yambe: “Avulu azubha o xikola yakatunda maji alembwa kusanga salu.” Jianjie, diyala watambula jidipoloma javulu ja jixikola ja katunda, watungu ku Taiwan, wambe, “avulu kala dingi ni ujitu wakusola maji axikina kya ngó kabasa o salu imoneka né se mwene kiyalungu ni ufunu wadilongo.”

O yó atena kusanga o salu yalungu ni ufunu wâ nange atena kudibhana ni kibhidi ku mwenyu wâ kya kwila o ima kyamutunda kala kyexile mukingila. Niran, mukwa Tailândia, kyoso kyazubha o kudilonga o xikola yakatunda mu Reino Unido, mwene watena kusanga salu mu ixi yê. “Kala kingakingile o dipoloma dya ngikwatekesa kusanga salu ifuta kyambote. Maji phala kutambula kitadi kyavulu, ngabhingile kukalakala kyavulu ni kubhanga ola javulu. Kudisukilu, o ditenda dya katula akalakadi avulu kusalu, neme we. Ngatonginina kuma seku salu ibhana o kukondama kutwabhindamena.”

Kate ni athu ala ni kitadi kyavulu, edi kala ala ni mwiji wakondama, adibhana hanji ni maka ku mwiji, uhaxi, ene we athandanganya hanji ni kitadi. Katsutoshi, mukwa Japão, wixi, “Eme ngexile ni kitadi kyavulu, maji kingasangulukile mukonda angikwatele difuba, exile mungitalatala kyayibha. Lam muhatu watungu ku Vietname, wambe: “Athu avulu asota kunganyala kitadi kyavulu mukonda axinganeka kwila kyene kyandakwabhekela kukondama, maji muveji javulu ene athandanganya dingi, katé mwene akwata uhaxi ni kutoloka o mixima.”

Kala Franklin, avulu atonginina kwila kwene dingi ima yengi yabetakota ku mwenyu o kudilonga kyavulu mu xikola yakatunda ni kukala mvwama ndenge. Muveji yakulunga o muxima ku jimbote, sayi athu asota kukala ni mwenyu wabetakota mukubhanga nguzu phala kukala muthu wambote ni kubhanga mbote kwa akwa. O kwila o kukayela o ukexilu yú wa mwenyu utubhekela o kukondama hádya? O mbandu yakayela yandatambwijila o kibhwidisu kiki.