Дь кʹьтеба Дәстпебунда те гьликьрьне дәрһәԛа әʹфьрандьне у тʹәмийа Хԝәде кӧ әԝи дабу Адәм: «Жь һәр даред бахчәда, дьле тә дькʹьшинә кʹижане бьхԝә, ле жь дара ԛәнщи у хьраби наскьрьне нәхԝә, чьмки ԝе рʹожа гава тӧ жь ԝе бьхԝи, те әʹсә бьмьри» (Дәстпебун 2:16, 17). Зәлал ә, кӧ һәрге Адәм гӧрʹа ве фәрмана Хԝәде бькьра, әԝе нәмьра, у ԝе һәр-һәйи дь бахче Еденеда бьжита.

Йазьх, ле дәԝса кӧ гӧрʹа Хԝәде бькә у һәр-һәйи бьжи, Адәм әв фәрмана Хԝәде инкʹар кьр у чахе жьна ԝи Һеԝайе жь дара ԛәдәхәкьри емиш да ԝи, әԝи хԝәр (Дәстпебун 3:1-6). Әве йәке ахьрикә хьраб ани у һʹәта рʹожа иройин ль сәр мә хьраб һʹӧкӧм дькә. Паԝлосе шанди әв йәк зәлал дькә: «Аԝа чаԝа бь мәрьвәки гӧнә кʹәтә дьне у жь гӧнә жи мьрьн һат, ӧса жи мьрьн сәр һʹәму мәрьва бәла бу, чьмки һʹәмуйа жи гӧнә кьр» (Рʹомайи 5:12). Әԝ «мәрьвәки», һәмьки Адәм бу. Ле чь бу гӧнә, у чьма жь гӧнә мьрьн һат?

Адәм ԛануна Хԝәде бәр тʹӧ тьшти һʹәсаб нәкьр у инкʹар кьр, у әв һʹатә һʹәсабе гӧнә (1 Йуһʹәнна 3:4). У чаԝа кӧ Хԝәде пешда готә Адәм, щәзакьрьн сәва гӧнә, мьрьн ә. Һәрге Адәм гӧрʹа фәрмана Хԝәде бькьра у гӧнә нәкьра, әԝ у зӧрʹәтед ԝи ԝе нәмьрана. Хԝәде мәрьв нәәʹфьранд кӧ бьмьрьн, ле ԝәки һʹәта-һʹәтайе бьжин.

Бе шьк, чаԝа кӧ Кʹьтеба Пироз дьбежә, мьрьн «сәр һʹәму мәрьва бәла бу». Ле гәло паши  мьрьне, пʹарәкә мә бәрдәԝам дькә дьжи? Гәләк мәрьв ԝе бежьн «бәле». Демәк йанчь пʹарәкә жь мә, кӧ те навкьрьне нәфс, намьрә. Демәк дәрте кӧ Хԝәде Адәм хапанд? Чь щурʹәйи? Чьмки һәрге пʹарәкә мә паши мьрьне бәрдәԝам дькә дьжи, демәк мьрьн әв щәзакьрьн сәва гӧнә нинә, чаԝа кӧ Хԝәде готьбу. Кʹьтеба Пироз дәрһәԛа Хԝәде дьбежә: «Набә кӧ әԝ дәрәԝ дәре» (Ибрани 6:18). Бь рʹасти, Шәйтʹан дәрәԝ кьр чахе готә Һеԝайе «һун тʹӧ щар намьрьн» (Дәстпебун 3:4).

Жь бо ве йәке пьрсәкә ӧса пешда те: «Һәрге һинкьрьн дәрһәԛа ԝе йәке кӧ нәфса мәрийа намьрә у дьжи, ль сәр һʹиме дәрәԝийе йә, ԝәки ӧса нә чь бь рʹасти дьԛәԝьмә паши мьрьне?»

Дь кʹьтеба Дәстпебунда дәрһәԛа әʹфьрандьна мәрьв ӧса те готьне: «Хӧдан Хԝәде жь аха әʹрде ԛальбе мер чекьр, бина жийине һӧлми поза кьр у мер бу бинбәрәки сах». Хәбәра Ибрани «нәфеш», рʹастә-рʹаст те ԝәлгәрʹандьне ча «бинбәрәки сах» * (Дәстпебун 2:7).

Бь ве йәке Кʹьтеба Пироз әʹшкәрә дькә, кӧ щәм мәрьв тʹӧнә нәфсәки нәмьри. Ле дәԝсе, һәр мәрьвәк хԝәхә һәйә «мәрьвәки бинбәр». Ләма жи һәрге һун бьхԝазьн Кʹьтеба Пироз леколин бькьн, һуне тʹӧ щийа хәбәра «нәфса нәмьри» нәвиньн.

Һәрге Кʹьтеба Пироз набежә, кӧ паши мьрьне нәфса мәрьва дьжи, ле чьма гәләк религийа әве йәке һин накьн? Сәва кӧ щаба ве пьрсе бьстиньн, ԝәрен әм дәрбази Мьсьра кәԝьн бьн.

Һәродот, дирокзане Йунани йе кӧ 2 500 сал пешда дьжит, гот кӧ мәрьвед Мьсьре, «йед пешьн бун кӧ пешда анин һинкьрьна дәрһәԛа ԝе йәке кӧ нәфса мәрийа намьрә». Щьмәʹта Бабилонийа кәвьн жи, әв йәк баԝәр дькьрьн. Ле чахе дь сала 332-да Б.Д.М., Искәндәре Мәзьн, Рʹӧһьлата Навин зәʹфт кьрьбу, философед Йунани әв һинкьрьн пешда бьрьн у дәстур кьрьн. У зутьрәке әв һинкьрьн нав тʹәмамийа Импәраторийа Ибранида бәла бу.

Ԛьрна йәкеда Д.М., дӧ сектед Щьһуйа йед лапи ԛәԝи, Ессейи у Фарьс һин дькьрьн, кӧ паши мьрьне нәфса мәрийа бәрдәԝам дькә дьжи. Ль гора Фәрһәнга Щьһуйа, «һинкьрьн дәрһәԛа ԝе йәке кӧ нәфса мәрийа намьрә, жь фькьр у жь философийе Платоне дәрбази сәр мьләте Щьһу бу». Дирокзане ԛьрна йәке жи, Усьве Флавиус, готьбу кӧ әв һинкьрьн нә ль сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз ә, ле әв жь «һинкьрьнед лаԝед Йунанийа» бәла бу, йане әв йәк һәкийат у митʹоложийа ԝанда әʹйан дьбу.

Чахе һʹӧкӧмкьрьна култура Йунанийа гәләк пешда дьчу, Мәсиһийа жи әв һинкьрьна ԛәлп жь култура Йунанийа һьлдабун. Ль гора гьлийе тʹәрихзане Йона Лендәринга, «һинкьрьна Платон дәрһәԛа ԝе йәке кӧ нәфса мәрийа бь щурʹәки дьн бәрдәԝам дькә дьжи, һеса кьр шьхӧле философийа Платон у Мәсиһти, кӧ әве һинкьрьне тʹәвай бькьнә йәк». Ӧса дера «Мәсиһти» һинкьрьна ԛәлп дәрһәԛа нәфса нәмьри ԛәбул кьрьн у әв бу пʹарәкә фәрз йа баԝәрийа ԝан.

Ԛьрна йәкеда Паԝлосе шанди әʹлам кьр: «Рʹӧһʹ ашкәрә дьбежә, кӧ рʹожед ахьрийеда һьнәк ԝе жь баԝәрийе бькʹәвьн, гӧһ бьдьнә рʹӧһʹед дәрәԝин у һинкьрьнед щьна» (1 Тимотʹейо 4:1). Әв гьли чьԛас рʹаст ьн! Һинкьрьн дәрһәԛа нәфса нәмьри, әв тʹәне мәсәләк ә йа «һинкьрьнед щьна». Әв һинкьрьн нә ль сәр һʹиме Кʹьтеба Пироз ә, у кʹока ԝе жь религийа кәвьн йа пʹутпʹарьста у жь философийе те.

Ле чьԛас шабунәкә мәзьн ә сәва мә, кӧ Иса гот: «Һуне рʹастийе нас кьн у рʹастийе ԝә аза кә» (Йуһʹәнна 8:32). Һәрге әм занәбуна рʹаст жь Кʹьтеба Пироз ԛазанч кьн, әме аза бьн жь һинкьрьн у кьред ӧса, йед кӧ рельгийед дьнйайе пешда дьбьн у йед кӧ Хԝәде беһӧрмәт дькьн. Хенщи ԝе йәке рʹастийа Хәбәра Хԝәде, мә жь тʹәлька ԝан әʹйд-ԛәйда у һинкьрьнед ԛәлп аза дькә, чь кӧ мьрьнева гьредайи нә. (Бьньһерʹә чаргошә « Мьри ль Кʹӧдәре нә?»)

Әʹфьрандаре мә, әм ӧса нәәʹфьрандьнә кӧ әм 70 йан 80 сала ль сәр әʹрде бьжин, у паши мьрьне бәрдәԝам кьн ль әʹзмен йан щики дьн бьжин. Сәре-серида Хԝәде ԛьрар кьрьбу, кӧ мәрьв һәр-һәйи ль сәр әʹрде бьжин. Әв ԛьрара Хԝәде һʹьзкьрьна Ԝи һьндава инсанәтеда дьдә кʹьфше, у тʹӧ тьшт у тʹӧ кәс ԝе нькарьбә дь ве йәкеда рʹийа ԝи бьгьрә (Малахи 3:6). Зәбурбеж сәрда жи әван гьлийа дәстур дькә: «Рʹасте ль әʹрде ԝар бьн у һәр-һәйе ԝе сәр бьжин» (Зәбур 37:29).