ДӘБОРА әскәра дьньһерʹә, кʹижан кӧ сәр сәре чʹийайе Тәборе тʹоп бунә. Һʹәԝаса ԝе, мерхасийа ԝанрʹа те. Шәбәԛ ә, у әԝ дина хԝә дьдә сәр сәрәскәре ԝан Барак, йе кӧ мерхас бу у баԝәрийа ԝи һәбу. Әԝ 10 000 әскәре ԛәԝат бун, у ве рʹоже баԝәри у мерхасийа ԝан гәрәке бьһата щерʹьбандьне. Әԝана мьԛабьли дьжмьне гәләк зӧлм гәрәке дәркʹәтана. Әԝана һьндьк бун у чʹәкед ԝан жи кем бун. Ле йәкә әԝана һатьн, у ниве зәʹф жь бо ԝе йәке кӧ әԝе жьньке әԝана һелан кьрьн.

Бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә кӧ ча Дәбора тʹәви Барак жь сәр чʹийе, дәшта фьрә дьньһерʹә, у ба кʹьнще ԝе дьхә. Сәре чʹийайе Тәбор пәʹн ә. Жь сәре ԝи чʹийайива те кʹьфше дәшта Әсдралоне, кʹижан кӧ фьрә дьбә бәрбь башур-рʹоавайе, у бьльндайа ԝе ԝәкә 400 метри йә. Чʹәме Кишоне дәштерʹа дькʹьшә, у чʹийайе Һәрмонрʹа дькʹәвә Бәʹра Мәзьн. Ве шәбәԛе дьԛәԝьмә чʹәм зьһа бу, ле сәр ве дәшта рʹаст тьштәк шәԝԛ дьда. Әԝ ордийа Сисәра йә кӧ незик дьбә, у һʹәсьн ьн шәԝԛ дьдьн. Әԝ ԛәԝата Сисәра йә кӧ те кʹьфше, демәк 900 әʹрәбә кӧ тʹәкәрәкед ԝанва кʹеләндийед һʹәсьн ьн. Бь ԝе йәке Сисәра дьхԝәст ԝәки чьԛас дькарә гәләк Исраелийа бькӧжә.

Дәборайе заньбу кӧ Барак у әскәред ԝи һивийа хәбәрәкә ԝе нә, йан жи нишанәкә ԝе. Гәло тʹәне әԝ бу жьн ль ԝе дәре? Гәло ве дәрәщеда борщдарийа ԝейә мәзьн чь бу? Гәло әԝ дьфькьри кӧ әԝ һатийә ль ԝе дәре чь? Әʹйан ә кӧ на! Йаһоԝа Хԝәдайе ԝе, готә ԝе кӧ шәрʹ дәстпекә. У Хԝәде ӧса жи ԝерʹа әʹйан кьр, кӧ әԝ шәрʹ ԝе бь сайа жьнәке хьлаз бә (Һʹакьмти 4:9). Әм чь дькарьн һин бьн жь баԝәрийа Дәборайе у ԝан меред мерхас?

Чахе Кʹьтеба Пироз щара пешьн дәрһәԛа Дәборайе гьли дькә, сәр ԝе дьбежә «пʹехәмбәр». Әԝ кʹьфшкьрьнәкә мәхсус бу бона Дәборайе, чьмки дь Кʹьтеба Пирозда тʹәне сәр чәнд жьна те готьне кӧ әԝ пʹехәмбәр бун. a (Бьньһерʹә спартьн.) Щабдарикә ԝейә дьн жи һәбу. Чахе проблемед мәрьва һәбун, әԝе бь готьна Йаһоԝа пьрсед ԝан сафи дькьрьн (Һʹакьмти 4:4, 5).

Дәбора Әфрайимеда дьжит, кʹижан кӧ нава чʹийада, ортʹа Бәйтʹәле у Рамайеда бу. Әԝ бьн дара хӧрмеда рʹудьньшт у чь кӧ Йаһоԝа дьгот әԝе әʹлами мәрьва дькьр. Щабдарийа ԝе рʹасти жи гәләк фәрз бу, у әԝ тʹӧ щар жь бо ԝе йәке ащьз нәдьбу, чьмки әԝе заньбу кӧ шьхӧле ԝе гәләк лазьм бу. Ӧса жи әԝе тʹәви Барак кʹьлам гот, кʹижан кӧ бь рʹебәрийа Хԝәде һатийә ньвисаре, у дь ве кʹьламеда әԝе дәрһәԛа щьмәʹта хԝәйә нәамьн гьлийе ӧса гот: «Илаһед [хӧданед] ну бьжартьн; ԝе гаве дь дәрийанда щәнг һәбун» (Һʹакьмти 5:8). Исраели Йаһоԝа һишт ьн у дәстпекьрьн хӧданед дьнрʹа ԛӧльх бькьн, у ләма Йаһоԝа әԝана һиштьн у данә дәсте дьжмьна. Пʹадшайе Кәнане Йаԝин у сәрәскәре ԛәԝи Сисәра, сәр Исраелийа сәрԝерти дькьрьн у әԝана дьчәрчьрандьн.

Сисәра! Чахе Исраели әԝ нав дьбьһистьн тьрс дькʹәтә дьле ԝан. Религийа у култура Кәнанийа нас бу бь хьрабийе, ԝана бона хӧданед хԝә зарʹед хԝә дькьрьнә ԛӧрбан у дь пʹарьстгәһеда ԛави дькьрьн. Дә бьдә һʹәсабе хԝә, жийина бьн  сәрԝертийа сәрәскәре Кәнани у әскәред ԝи ча буйә? Кʹьлама Дәбора дьдә кʹьфше кӧ тʹӧ кәси дь гӧндада нә дьжит у һатьн-чуйин жи гәләк чәтьн бу (Һʹакьмти 5:6, 7). Әм дькарьн бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә, кӧ мәрьв чаԝа хԝә вәдьшерьн нава чʹийа у мешада. Йед гӧндада дьжин, жь тьрсе нькарьн әʹрде бещәр кьн у нә жи дькарьн бьжин гӧндед вәкьрида. Мәрьв рʹейед сәрәкәрʹа нькарьн һәрʹьн, чьмки ль ԝе дәре әԝана дьтьрсьн кӧ пәй ԝан кʹәвьн, зарʹед ԝан бьрʹәвиньн, у жьнед ԝан хьраб кьн. b (Бьньһерʹә спартьн.)

Чәрчьрандьна Исраелийа 20 сала кʹьшанд. Ле чахе Йаһоԝа дит кӧ әԝана пʹошман бунә у тенә гӧһастьне, у чахе Дәбора «бь дайики» Исраеледа рʹабу, һʹале ԝан һатә гӧһастьне. Дәрһәԛа ве йәке Дәборайе хԝәха у Барак бь рʹебәрийа Хԝәде кʹьламеда готьн. Әм рʹаст ньзаньн кӧ зарʹе Дәборайе һәбун йан на, кʹижан кӧ жьна Лаппидот бу. Ле те кʹьфше кӧ әԝ бь симболик дийа Исраеле бу. Йаһоԝа Дәбора кʹьфш кьр сәва кӧ әԝ чаԝа дайик хԝәйитийе Исраеле бькә. У һьн жи әԝе гәрәке рʹебәри бьда Барак, кʹижан кӧ ԛәԝи у бь баԝәри бу, сәва кӧ әԝ мьԛабьли Сисәра дәркʹәвә (Һʹакьмти 4:3, 6, 7; 5:7).

«Һәрʹә у . . . бькʹьшинә чʹийайе Тәборе», Йаһоԝа бь Дәборайе готә Барак. Барак гәрәке жь дӧ бәрәкед Исраели, 100 000 мер тʹоп кьра. Дәбора созе Хԝәде дәрбази Барак кьр, кӧ әԝана ԝе шәрʹда тʹәви Сисәра у 900 әʹрәбед ԝи, ԝе сәркʹәвьн! Әԝ соз Барак әʹщебмайи кьр, чьмки әскәред Исраели у чʹәкед ԝан лап һьндьк бун. Ле йәкә Барак ԛайил бу кӧ һәрʹә шәрʹ бькә, ле тʹәне һәрге Дәбора жи һәрʹә сәр чʹийайе Тәборе (Һʹакьмти 4:6-8; 5:6-8).

Һьнәк дьфькьрьн кӧ хԝәстьна Барак әʹйан дькьр кӧ баԝәрийа ԝи кем бу, ле әԝ йәк ӧса нинә. Мәсәлә, Барак жь Хԝәде чʹәк һиви нәкьр. Ле дәԝсе әԝи заньбу кӧ һе фәрз ә ԝәки кәсәк пеж Хԝәдева ԝедәре бә, сәва кӧ ԝи у әскәред ԝи ԛәԝи кә (Ибрани 11:32, 33). Йаһоԝа хԝәстьна ԝи ԛәбул кьр, у һишт кӧ Дәбора тʹәви ԝан һәрʹә. Һьн жи Йаһоԝа бь Дәборайе пʹехәмбәрти кьр, кӧ сәркʹәтьна хьлазийе меррʹа накʹәвә (Һʹакьмти 4:9). Чьмки Йаһоԝа сафи кьр кӧ жьн Сисәрайе зӧлм бькӧжә!

Дь ве дьнйайеда һьндава жьнада гәләк нәһәԛи, зорбәти, у чʹерʹ те кьрьне. Ле йазьх һьндьк жьн һьндава хԝәда дьвиньн ве йәке чь кӧ Хԝәде бона ԝан дьхԝазә, демәк ԛәдьргьртьн. Хԝәде жьна жи ԛимәт дькә чаԝа мера, у һәр кәс жь ԝан  дькарьн ԛәбулкьрьна ԝи бьстиньн (Рʹомайи 2:11; Галати 3:28). Мәсәла Дәборайе әʹйан дькә, кӧ Хԝәде щабдарийа фәрз дьдә жьна жи, у бь ԝе йәке дьдә кʹьфше кӧ ԛәдьре ԝан дьгьрә у итʹбарийа хԝә ԝана тинә. Ләма жи гәләк фәрз ә, кӧ әм һьндава жьнада мина ве дьне нибьн.

Барак дәстпекьр ордийа хԝә тʹоп кә. Әԝи 100 000 меред мерхас тʹоп кьр, йед кӧ һазьр бун шәрʹ бькьн пешбәри Сисәра у ордийа ԝийә ԛәԝат. Чахе Барак һьлдькʹьшийа сәр чʹийайе Тәбор, әԝ ша дьбу чахе дьдит кӧ кәсәки ӧса тʹәви ԝан ә, кʹижан кӧ ԝана ԝе ԛәԝи кә. Чаԝа кӧ Кʹьтеба Пироз дьбежә: «Дәбора жи тʹәви ԝи һьлкʹьшийа» (Һʹакьмти 4:10). Бьдьнә бәр чʹәʹве хԝә кӧ әԝана ча шьдийан, кӧ дьдитьн баԝәрийа Дәборайе чьԛас ԛәԝи йә, кӧ әԝ тʹәви ԝан дьчә сәре чʹийе, у һазьр ә һәла һе әʹмьре хԝә жи бьдә сәва Йаһоԝа Хԝәде!

Чахе Сисәра пеһʹәсийа кӧ Исраелийа орди тʹоп кьр кӧ мьԛабьли ԝи дәрен, әԝи дәрберʹа дәстпекьр хԝә бьдә кʹьфше. Пʹадшайед Кәнанейә дьн жи чун али Йаԝин Пʹадша бькьн, кʹижан кӧ нава ԝанда дьбәкә йе лапи ԛәԝат бу. Сисәра дәркʹәт дәште бь әʹрәбед хԝә, кʹижан кӧ гьрʹә-гьрʹа ԝан бу у әʹрд бьн ԝанда дьһәжийа. Кәнани сәд сәләфи баԝәр бун, кӧ ԝе бькарьбьн ордийа Исраелийа дәрберʹа кʹӧта кьн (Һʹакьмти 4:12, 13; 5:19).

Ле гәло Барак у Дәборайе хԝә ча дана кʹьфше? Һәрге әԝана сәр пʹеша чʹийайе Тәборе (жере) бьмана, дьбәкә кӧ әԝ мәщаләкә баш бу, сәва кӧ ордийа Кәнане алткьрана, чьмки щийе фьрә лазьм бу, сәва кӧ Кәнани әʹрәбед хԝә рʹьнд бьдьнә хәбате. Ле Барак дьхԝәст бь рʹебәрийа Хԝәде шәрʹ бькьра, у ләма әԝ һивийа нишана Дәборайе бу. Ԝәʹде ве йәке жи һат. Дәборайе гот: «Рʹабә, жь бәр рʹожа кӧ Хӧдан Сисәра дайә дәсте тә әв рʹож ә; ма Хӧдан ль бәр тә дәрнәкʹәт»? Паше әм дьхуньн: «Барак тʹәви дәһ һʹәзар кәсед кӧ пей ԝи нә, жь чʹийайе Тәбор дакʹәт» (Һʹакьмти 4:14). c (Бьньһерʹә спартьн.)

Исраели жь чʹийе дакʹәтьн у мьԛабьли Кәнана у әʹрәбед ԝан дәркʹәтьн. Гәло Йаһоԝа ԝе тʹәви ԝан бә, чаԝа кӧ Дәборайе ԝанрʹа гот? Бәле! Кʹьтеба Пирозда әм дьхуньн: «Әʹрд һʹәжийа, әʹзман жи дьлоп кьрьн». Йаһоԝа Сисәра хальфанд, кʹижан кӧ бь ԛәԝата хԝә ԛӧрʹә дьбу. Барана ӧса бари, кӧ аве әʹрд дада. Кәнани бь әʹрәбед хԝәйә һәсьн нава һʹәрʹийеда бегӧман ман, у әʹрәбед ԝан ида бекер бун (Һʹакьмти 4:14, 15; 5:4).

Ле Барак у әскәред ԝи, жь бо ве тʹәшԛәле нәсәкьнин, чьмки ԝана заньбун кӧ әԝ тʹәшԛәлә жь кʹе йә. Әԝана пәй Кәнана рʹәвин чаԝа әскәред Хԝәде, у тʹӧ кәс жь ордийа Сисәра сах нәһиштьн. Щьнйазед ԝан ава чʹәме Кишоне кӧ дькʹьшийа бьр (Һʹакьмти 4:16; 5:21).

Иро Йаһоԝа ида ԛӧльхкʹаред хԝә нашинә нав шәрʹе рʹасти. Ле әԝ щьмәʹта хԝәрʹа дьбежә кӧ шәрʹе рʹӧһʹанида шәрʹ бькьн (Мәтта 26:52; 2 Корьнтʹи 10:4). Һәрге әм дь ве дьнйайеда дьхәбьтьн кӧ гӧрʹа Хԝәде бькьн, ԝи чахи әм ида нава ԝи шәрʹе рʹӧһʹанида ньн. Ԛӧльхкʹаред Хԝәде дькарьн рʹасти чәтьнайед мәзьн бен, у ләма ԝанрʹа мерхасийа мәзьн лазьм ә. Ле Йаһоԝа нә һатийә гӧһастьне. Йаһоԝа ньһа жи ԝан мәрьва хԝәй дькә, йед кӧ мина Дәбора, Барак у әскәред Исраелийа мерхас, баԝәрийа хԝә у итʹбарийа хԝә ԝи тиньн.

Дьжмьнәки Кәнани кӧ гьшка хьрабтьр бу, хьлаз бу! Сисәра, дьжмьне щьмәʹта Хԝәдейи лапи ԛәԝи, жь дәшта шәрʹ ньга рʹәви. Әԝи әскәред хԝә нава һʹәрʹийеда һишт у нава әскәред Исраелийарʹа дьзива рʹәви, сәва кӧ чаԝа кӧ әԝ дьфькьри хԝә вәшерә щәм мәрьве хԝәйи незик. Әԝ дьтьрсийа кӧ Исраели ԝи бьвиньн, у бь ве тьрсе чәнд километра рʹе чу, у гьһиштә коне мәрьвәки Кәни бь наве Һәбәр. Һәбәр жь щьмәʹта хԝә дур кʹәтьбу, чубу алийе башуре щиԝар бьбу, у һәләԛәтийа ԝи жи тʹәви Пʹадша Йаԝин баш бу (Һʹакьмти 4:11, 17).

Сисәра ԝәстийайи гьһиштә мала Һәбәр. Һәбәр малда нибу, ле жьна ԝи Йаел малда бу. Сисәра дьбәкә дьфькьри кӧ Йаеле ԛәдьре ԝи бьгьрә, чьмки һәләԛәтийа ортʹа мере ԝе у Пʹадша Йаԝин баш бу. Дьбәкә ԛә һʹьше Сисәрарʹа дәрбаз нәдьбу кӧ әԝ жьн мьԛабьли мере хԝә бьфькьрә. Ле  Сисәра Йаел рʹьнд нас нәдькьр! Йаеле дитьбу кӧ чаԝа мәрьве Кәнани Исраели дьчәрчьрандьн. У әԝе гәрәке бьжбарта. Йан али мәрьве зӧлм бькә, йан жи дьжмьне щьмәʹта Хԝәде бькӧжә. Ле гәло әԝе чь кьр? Чаԝа жьнәке дькарьбу әскәрәки ӧса ԛәԝат бькӧжә?

Йаеле гәрәке зу сафикьра. Әԝе готә Сисәра кӧ һәрʹә һеса бә. Сисәра готә ԝе кӧ һәрге кәсәк бе у ԝи бьгәрʹә, щийе ԝи нәвежә. Әԝе ләʹйиф авитә сәр ԝи, у чахе Сисәра ав жь ԝе хԝәст, әԝе шир ԝирʹа ани. Зутьрәке Сисәра кʹәтә хәԝа кʹур. Ԝи чахи Йаеле сьнге чадьре у чагуч һьлда, кʹижан кӧ жьне кӧ дь чадьрада дьман бь һостәти дьданә хәбате. Әԝ бәр сәре Сисәра рʹуньшт, у ԝе дәме әԝе гәрәке бь ԛьрара Йаһоԝа гавәкә фәрз бавита. Пʹьртик дӧдьлибун йан жи шашбун дькарьбу һʹәму тьшт хьрабкьра. Гәло ԝи чахи әԝ дәрһәԛа чь дьфькьри? Гәло әԝ дьфькьри дәрһәԛа щьмәʹта Йаһоԝа, кӧ чаԝа әԝи мерьки бь дәһа сала әԝана дьчәрчьрандьн? Йан әԝ дьфькьри кӧ ньһа ԝәʹдә йә әԝ Йаһоԝарʹа әʹйан кә, кӧ әԝ алийе ԝи йә? Кʹьтеба Пироз гьли накә. Әм тʹәне заньн, кӧ әԝе жьньке чь лазьм бу кьр. У Сисәра мьр! (Һʹакьмти 4:18-21; 5:24-27).

Һьнә ԝәʹдә шунда Барак жи һат, сәва кӧ дьжмьне хԝә бьгьрә. Чахе Йаеле щьнйазе Сисәра нишани Барак кьр, әԝи дит кӧ щеника ԝи бь сьнг ԛӧлкьри йә, әԝи дәрберʹа фәʹм кьр кӧ чаԝа Дәборайе пʹехәмбәрти кьр, ӧса жи ԛәԝьми. Жьнәке әскәре ԛәԝат Сисәра кӧшт! Рʹожа иройин һьнәкед критик Йаеле һʹәсаб дькьн чаԝа мәрьвәкә хьраб, ле Барак у Дәбора ӧса нәдьфькьрин. Ԝана дь кʹьлама хԝәда Йаел рʹумәт кьрьн бо мерхасийа ԝе у дьготьн кӧ «дь нава пирәканда [жьнада] бь зедәйи пироз бә» (Һʹакьмти 4:22; 5:24). Әм дькарьн ӧса жи дина хԝә бьдьнә сәр Дәборайе. Рʹаст ә Йаеле рʹумәт станд, ле Дәборайе чʹәʹвнәбари ԝе нәкьр. Дәԝсе Дәбора тʹьме дьфькьри кӧ хәбәра Йаһоԝа бе сери.

Сисәра кӧ мьр, ԛәԝата Йаԝин жи кʹәт. Кәнанийа ида Исраели нәдьчәрчьрандьн. Дь Исраеледа 40 сала әʹдьлайи бу (Һʹакьмти 4:24; 5:31). Йаһоԝа чьԛас зәʹф Дәбора, Барак у Йаел кʹәрәм кьр! Һәрге әм жи чʹәʹв бьдьне Дәборайе, бь мерхасийе алийе Йаһоԝа бьгьрьн у ве йәкеда мәрьвед дьн жи һелан кьн, Йаһоԝа ԝе али мә бькә сәва кӧ әм шәрʹе рʹӧһʹанида сәркʹәвьн у һʹәта-һʹәтайе әʹдьлайеда бьжин.