«Мә фәʹм дькьр кӧ порнографийа чьԛас хоф ә, ле һʹьше мәрʹа дәрбаз нәдьбу кӧ ԛиза мә чьԛас һеса дькарә рʹасти ве йәке бе».—Никол.

Ве готареда

•  Чь гәрәке бьзаньби

•  Чаԝа зарʹа хԝә жь порнографийайе хԝәй ки

•  Һәрге зарʹа тә рʹасти тьштед порнографи те

 Чь гәрәке бьзаньби

Зарʹ һе бьчʹуктайеда дькарә рʹасти порнографийайе бе. Ль гора лекʹолинәке, зарʹед кӧ щара пешийе рʹасти порнографийайе тен, ԝәкә 11 сали нә.

Зарʹ дькарьн ньшкева рʹасти порнографийайе бен. Мәсәлә, әв йәк дькарә бәр ԝан вәбә, гава тьштед бехоф интернетеда дьгәрʹьн, йан жи гава дькʹәвьнә малпәред сосйали. Тьштед порнографи дькарьн ньшкева вәбьн, гава зарʹ видео-листька дьлизә. Порнографийа дькарә бь щурʹе-щурʹә вәбә, мәсәлә бь шькьла йан жи бь видеойа. Хенщи ԝе йәке, интернетеда һеса дькарьн текстед порнографи бьхуньн, бь аудио подкаста бьбьһен, йан жи бьдьнә кʹьшандьне.

Де-бав гәрәке һаш ве йәке жи һәбьн, кӧ зарʹа ԝан дькарә тьштед порнографи тʹеледа жь кәсәки пе нәʹма бьстинә. Ль гора лекʹолинәке кʹидәреда кӧ 900 щаһьла зедәтьр бун, ԝәкә 90 сәләф кәчʹька у ԝәкә 50 сәләф гәда готьн, ԝәки һәвалед ԝанә мәкʹтәбе һәр гав ԝанарʹа шькьлед мәрьвед тәʹзи у видеойед порнографи дьшандьн.

Порнографийа гәләк бәлабуйи йә. Иро гәләк бәлабуйи йә порнографийа ви щурʹәйи, кʹижан кӧ һʹәчʹи зәʹф зорбәтийа һьндава кʹӧлфәта нишан дькьн.

Порнографийа зийане дьдә зарʹа. Лекʹолин нишан дькьн ԝәки зарʹед кӧ порнографийайе дьньһерʹьн:

• мәкʹтәбеда хьраб һин дьбьн

• зәʹф хәмгин дьбьн, дькʹәвьнә депресийайе, у хԝә беԛимәт һʹәсаб дькьн

• дьфькьрьн кӧ нормал ә һәрге зоре бьдьнә кәсәки, кӧ тʹәви ԝан бькʹәвә һәләԛәтийа сексуали

Фькьра сәрәкә: Һәрге зарʹ порнографийайе дьньһерʹьн, әԝана хԝәйкьри ниньн жь ԝе зийане кʹижан кӧ әв пәй хԝә тинә, ләма жи хенщи де-бава тʹӧ кәс нькарә ԝана хԝәй кә.

Принсипа Кʹьтеба Пироз: «Ван хәбәред кӧ әз иро ль ԝә әʹмьр дькьм бьра дьлед ԝәда бьн. Зарʹед хԝә ԛәнщ һини ван кә. Бона ван хәбәр дә, гава мала хԝәда рʹуньшти би, йан рʹеда би, йан пʹалдайи би йан рʹадьби» (Ԛануна Дӧщари 6:6, 7).

 Чаԝа зарʹа хԝә жь порнографийайе хԝәй ки

Һаш хԝә һәбә. Бьфькьрә, һәла чь чах у кʹидәре зарʹа тә дькарә рʹасти порнографийайе бе. Мәсәлә, дьбә кӧ мәкʹтәбеда ԝәʹде һесабуне әԝ тьштед порнографи бьньһерʹә, гава тʹӧ кәс ԝи навинә?

Пебьһʹәсә һәла тʹела зарʹа a тәда чь функсийа һәнә, әԝ чь програма дьдә хәбате у чь листька дьлизә. Һьнә програмада һәйә функсийакә ӧса, кӧ дькарә дәрберʹа тьштед нәщайиз тʹәмьз кә, мәсәлә нәʹма, шькьла у видеойа. Бьзаньбә ԝәки ньһа бәлабуйи дьбьн видео-листькед ӧса, кʹижанада дьһельн ԝәки порнографийайе бьньһерʹьн, йан жи ԝәʹде листьке секса онлайнва мьжул бьн.

«Бь мәсәла хԝә дькарьм бежьм, ԝәки ча де-бав һун әʹсәйи гәрәке бьзаньбьн кӧ зарʹа ԝә чь щурʹәйи тʹеле дьдә хәбате, у чаԝа тʹела ԝида функсийакә ӧса вехьн, кӧ һун бьвиньн әԝ дькʹәвә кʹижан малпәра у сәва чь һащәта хԝәйә електроник дьдә хәбате».—Девид.

Һәр тьшти бькьн кӧ зарʹа хԝә жь порнографийайе хԝәй кьн. Чь кӧ жь дәсте тә те бькә, сәва кӧ зарʹа хԝә жь риска порнографийайе хԝәй ки. Бәʹса хәбәре, һьм тʹела зарʹа хԝәда, һьм жи һʹәму һащәтед електроникида кӧ мала ԝәда һәнә, функсийакә ӧса дайнә, кʹижан кӧ изьне надә ԝәки тьштед порнографи вәбьн. Хенщи ԝе йәке, функсийа бона контролкьрьна де-бава, вехә. Һьм жи һʹәму паролед кӧ зарʹа ԝә дьдә хәбате, бьзаньбә.

«Гәләк али мьн кьр вехьстьна функсийайе, кӧ бона контролкьрьна де-бава йә, у ӧса жи кӧ мьн парола зарʹа хԝә заньбу. Бь ве йәке әз дькарьм тʹьме контрол кьм, ԝәки әԝ дькʹәвә кʹидәре».—Маурисйо.

«Әз изьне надьмә кӧрʹед хԝә, ԝәки әԝана дәри сәр хԝә дадьн у видео-листька бьлизьн. Әз ӧса жи наһельм әԝана ԝәʹде рʹазане һащәтед хԝәйә електроник тʹәви хԝә бьвьнә отʹаха хԝә».—Жанлука.

Зарʹа хԝә пешда һазьр кьн. Дайикәкә бь наве Флавийа ӧса дьбежә: «Һьнә де-бав хԝә дур дьгьрьн жь ԝе йәке кӧ тʹәви зарʹед хԝә дәрһәԛа порнографийайе хәбәр дьн, чьмки ԝана тʹьре зарʹед ԝан ԝе тʹӧ щар рʹасти проблема ви щурʹәйи нәйен». Ле һьнә де-бав жи ӧса дьфькьрьн: «Һәрге әз дәрһәԛа порнографийайе тʹәви зарʹа хԝә хәбәр дьм, дьԛәԝьмә һʹәԝаса ԝи пешда бе, кӧ бона ве йәке информасийа бьгәрʹә». Ле бь рʹасти ньһерʹандьна ӧса хоф ә. Де-бавед билан ԝе пешда зарʹед хԝә дәрһәԛа хофийа порнографийайе һин кьн. Ле тӧ ча дькари ве йәке бьки?

Зарʹед хԝәйә бьчʹук һин кә кӧ әԝана гәрәке чь бькьн гава рʹасти тьштед хьраб тен. Мәсәлә, әԝана дькарьн чʹәʹве хԝә дадьн йан жи һащәта хԝә весиньн. У ԝана һелан кә ԝәки хәбәр дьн тʹәви тә дәрһәԛа ве йәке кӧ ԝана чь дит йан бьһист. b

«Мә ида жь бьчʹуктайе тʹәви кӧрʹе хԝә хәбәр дьда дәрһәԛа хофийа порнографийайе. Гава әԝ 11 сали бу, тьштед порнографи ньшкева дәрдькʹәтьн ван листькада, кʹижан кӧ әԝи тʹела хԝәда кʹьшандьбун. Ван шькьлада ӧса жи һәбун тʹәглиф, ԝәки тӧ жи шькьлед хԝә бьшини. Ле чьмки мә ида пешда тʹәви ԝи шеԝьр кьрьбу кӧ ван дәрәщада гәрәке әԝ чь бькә, әԝ дәрберʹа һатә щәм мьн у гьли кьр кӧ чь ԛәԝьмийә».—Маурисйо.

Зарʹед хԝәйи мәзьн һин кьн ԝәки тьштед порнографийайева гьредайи нәньһерʹьн, нәбьһен у нә жи бьхуньн. Мәсәлә, али зарʹа хԝә бькә, ԝәки хԝә һазьр кә, демәк хԝәрʹа бьньвисә кӧ әԝе чь бькә гава рʹасти тьштед порнографи бе, у чьрʹа. Бьра әԝ ӧса жи бьньвисә кӧ һәрге әԝ порнографийайе бьньһерʹә, ԝе һʹале ԝи ча бә, мәсәлә әԝе ԛәдьре хԝә ӧнда кә, де-бав ида ԝе итʹбарийа хԝә ԝи нәйньн, у ԝе һәләԛәтийа хԝә тʹәви Хԝәде хьраб кә. c

«Һʹәта зарʹ мәзьн дьбә, али ԝи бькә ԝәки әԝ бьфькьрә кӧ порнографийа ахьрийа чьԛас хьраб пәй хԝә тинә, сәва әв йәк дьреж дькʹьшинә».—Лаурета.

«Һәрге зарʹа мә нә кӧ тʹәне хофийа порнографийайе, ле ӧса жи ньһерʹандьна Йаһоԝа сәр ве йәке фәʹм дькә, жерʹа ԝе дьһа һеса бә хԝә жь порнографийайе хԝәй кә».—Девид.

Тʹәви зарʹед хԝә тʹьме хәбәр дьн. Бь рʹасти зарʹ дьхԝазьн дәрһәԛа сексе, ӧса жи дәрһәԛа порнографийайе де-баве хԝәрʹа хәбәр дьн. Комисара Зарʹа йа Инглистане ӧса дьбежә: «Дәрһәԛа ве тʹемайе зарʹарʹа гәрәке ида жь бьчʹуктайе гәләк щар хәбәр дьн. Ле гәрәке ԝанрʹа дәрһәԛа ԝан тьшта ви щурʹәйи хәбәр дьн, чаԝа кӧ лайиԛи салед әʹмьре ԝан ә. У гава зарʹ мәзьн дьбьн әԝана ӧса жи һʹәԝще ԝе йәке дьбьн, кӧ тьштед дьнә ве пьрсева гьредайи шеԝьр кьн».

«Гава әз бьчʹук бум де-баве мьн дәрһәԛа һьнә пьрса тʹәви мьн ԛә шеԝьр нәдькьрьн. Ле мьн дьхԝәст дьле хԝә ԝанрʹа вәкьра у һеса хәбәр да. Ньһа әз жи де мә, у әз һәр тьшти дькьм, сәва кӧ тʹьме зарʹед хԝәрʹа аза дәрһәԛа сексе хәбәр дьм».—Флавийа.

 Һәрге зарʹа тә рʹасти тьштед порнографи те

Бәр хԝә нәкʹәвә. Һәрге тӧ пебьһʹәси ԝәки зарʹа тә тьштед порнографи дьньһерʹә, йан дьбьһе йан жи дьхунә, сәр хԝә бьхәбьтә кӧ реаксийа хԝә контрол ки. Дьԛәԝьмә әԝ ида жь бо ве йәке гәләк бәр хԝә кʹәтийә йан жи хԝә нәһәԛ тʹәхмин дькә. Һәрге тӧ һерс кʹәви әв йәк ԝе сәр зарʹе хьраб һʹӧкӧм бә, демәк әԝе хԝә хьраб тʹәхмин кә у ԝе нәхԝазә щарәкә дьн дәрһәԛа ве йәке тʹәви тә хәбәр дә.

Һәр тьштида избат бьн. Дәԝса кӧ зарʹерʹа бежи ԝәки әԝ һатийә гьртьне, ԝе баш бә пьрса бьдейи кӧ пебьһʹәси һәла әԝ ча рʹасти порнографийайе һатийә. Мәсәлә, кәсәки ԝирʹа шькьле порнографийайе шандийә йан әԝи хԝәха гәрʹийайә? Әԝи тʹәне щарәке порнографийа дитийә йан пешда жи дьньһерʹи? Избат бьн кӧ һащәта зарʹа ԝәда функсийа бона контролкьрьна де-бава, вехьсти йә. Һәрге ӧса нә, дьбә әԝи мәщаләкә дьн гәрʹийа йә кӧ порнографийайе бьвинә? Бир нәкә ԝәки нета тә әԝ ә, кӧ зарʹа хԝә һелан ки ԝәки дьле хԝә тәрʹа вәкә, нә кӧ ԝи бьди бәр пьрса.

Тьштәки бькә. Мәсәлә, һәрге зарʹа ԝә ньшкева рʹасти порнографийайе һатийә, дьбәкә ԝәрʹа лазьм бә функсийа бона контролкьрьна де-бава тʹәзәда вехьн у һащәта ԝи филтр бькьн.

Һәрге һун пебьһʹәсьн кӧ зарʹа ԝә бь һʹәмде хԝә порнографийа гәрʹийа йә, ԝи бь һʹәзкьрьн, ле сәрт ширәт кьн. Хирәт кьн кӧ зарʹа хԝә ширәт кьн, ԝәки әԝ бьхԝазә тʹәрка порнографийайе бьдә, у сәва ве йәке тʹәви ԝи шеԝьр кьн рʹезед жь Ибо 31:1, Зәбур 97:10, у Зәбур 101:3 d. Ӧса жи зарʹерʹа бежьн ԝәки һәр һʹәфти һуне тʹәви ԝи хәбәр дьн дәрһәԛа ве йәке, у бьпьрсьн кӧ әԝ чь дькә сәва порнографийайе нәньһерʹә. Хенщи ԝе йәке, бьфькьрьн кӧ диса ча дькарьн али ԝи бькьн.