Yu Bin No?
Apat frɔm wetin di Baybul se, us ɔda tin bin sho se di Izrɛlayt dɛn na bin slev na Ijipt?
Di Baybul bin tɔk se afta we di Midianayt dɛn bin tek Josɛf fɔ go na Ijipt, Jekɔp ɛn in famili bin muf frɔm Kenan ɛn go na Ijipt. Dɛn bin go de na Ijipt na wan say we dɛn kɔl Goshɛn, na di Nayl Dɛlta. (Jɛn. 47:1, 6) Di Izrɛlayt dɛn bin “dɔn bɔn bɔku bɔku pikin dɛn.” So di Ijipshian dɛn bin bigin fɔ fred di Izrɛlayt dɛn ɛn dɛn bin fos dɛn fɔ bi slev.—Ɛks. 1:7-14.
Sɔm pipul dɛn insay wi yon tɛm we kin fɛn fɔlt pan ɛnitin dɔn tɔk bad bɔt dis akawnt we de na di Baybul, ɛn dɛn tɔk se na jɔs stori. Stil, tin dɛn de fɔ sho se di Simayt * dɛn bin de as slev dɛn insay Ijipt trade.
Fɔ ɛgzampul, di wan dɛn we de stɔdi bɔt aw pipul dɛn bin de du tin trade trade, dɔn fɛn say dɛn usay pipul dɛn bin de trade trade na di nɔt pat na Ijipt. Dɔktɔ Jɔn Bimsin bin tɔk se, tin dɛn de we de sho se i pas 20 say dɛn usay Shɛm in pipul dɛn bin de na di nɔt pat na Ijipt. Dɔn, wan pɔsin we de stɔdi bɔt langwej ɛn tin dɛn we bin dɔn apin trade na Ijipt, we na Jems K. Ɔfmia bin se: “Frɔm 1800 to 1540 bifo Krays, Ijipt na bin fayn ples usay pipul dɛn we kɔmɔt na Shɛm in famili layn frɔm di wɛst pat na Esia bin de go de.” I bin tɔk bak se: “Dis tɛm ya na di sem wit di tɛm we pipul dɛn lɛk Ebraam, Ayzak, ɛn Jekɔp bin de, ɛn so wi go se i fit wit di tɛm ɛn di tin dɛn we apin we dɛn tɔk bɔt na Jɛnɛsis.”
Mɔ pruf dɛn de na di sawt pat na Ijipt. Wan pepa we bin dɔn de frɔm arawnd di ia 2000 to arawnd di ia 1600 bifo Krays, gɛt nem dɛn we na slev pipul dɛn we bin wok na wan os na di sawt pat na Ijipt. I pas 40 pan dɛn nem dɛn de we na pipul dɛn we kɔmɔt na Shɛm in famili layn. Dɛn slev dɛn ya, ɔ savant dɛn, bin de as pipul dɛn we bin de kuk, pipul dɛn we bin de plant kɔntri klos, ɛn pipul dɛn we na bin lebɔra dɛn. Ɔfmia bin tɔk se: “Bikɔs i pas 40 Simayt dɛn we bin de na dis os we dɛn bin de wok na di Thebaid [sawt pat na Ijipt], dat go dɔn mek di Simayt dɛn we de ɔlsay na Ijipt, mɔ di wan dɛn we de na di Dɛlta, dɔn bɔku.”
Devid Rol we de stɔdi bɔt aw pipul dɛn bin de du tin trade trade bin rayt se sɔm pan di nem dɛn fɔ dɛn slev dɛn ya “tan lɛk se na frɔm di Baybul dɛn kɔmɔt.” Fɔ ɛgzampul, di af pat pan di list gɛt nem dɛn we fiba nem dɛn lɛk Isaka, Asha, ɛn Shifra. (Ɛks. 1:3, 4, 15) Rol bin ɛnd-ɔp fɔ tɔk se: “Dis na rial pruv fɔ sho di tɛm we di Izrɛlayt dɛn bin de na Ijipt as slev dɛn.”
Dɔktɔ Bimsin bin se: “Wetin di Baybul bin dɔn tɔk trade bɔt aw dɛn bin de sɔfa as slev na Ijipt ɛn wetin i tɔk bɔt insay Ɛksodɔs na strɔng pruf fɔ sho wetin bin dɔn apin frɔm istri.”
^ par. 4 Di nem Simayt kɔmɔt frɔm Shɛm, we na wan pan Noa in tri bɔy pikin dɛn. Sɔntɛm, di wan dɛn we kɔmɔt frɔm Shɛm in famili layn go mɔs dɔn bi di Ilamayt dɛn, di Asirian dɛn, di Kaldian dɛn, di Ibru dɛn, di Sirian dɛn, ɛn di difrɛn Arebian trayb dɛn.