ကွၢ်လိမၤဒိး အဝဲသ့ၣ်အတၢ်နာ် | စီၤဃနိာ်
“ယွၤဘၣ်အသးလၢအီၤ”
ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဂၤ ကအိၣ်မူဘၣ် ၃၆၅ နံၣ် ဒုတလီၤနာ်နီတစဲးဘၣ်. မ့ၢ်လၢအတၢ်အိၣ်မူထီန့ၢ်ဒံးပှၤလၢ အအိၣ်မူလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤလွံၢ်စးညါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤကွၢ်ဒီး ပှၤလၢအအိၣ်မူဖဲန့ၣ်အခါ စီၤဃနိာ်အသးတပှၢ်ထဲန့ၣ်ညါဘၣ်. ပူၤကွံာ်အနံၣ်ယဲၢ်ကထိဘျဲၣ်န့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်အသးသမူထီန့ၢ်ဒံး ပှၤလၢအအိၣ်မူဘၣ်လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤလီၤ. အဒိ ဖဲစီၤဃနိာ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲအခါ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအဆိကတၢၢ်တဂၤလၢ အမ့ၢ်စီၤအၤဒၣ်န့ၣ် အသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၆၀၀ ဘျဲၣ်လံဒီး အဝဲဆဲးအိၣ်မူဒံးဝဲအနံၣ် ၃၀၀ န့ၣ်လီၤ. စီၤအၤဒၣ်အစၢၤအသွဲၣ်တနီၤနီၤ အိၣ်မူဘၣ်ယံာ်န့ၢ်ဒံး စီၤအၤဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ စီၤဃနိာ်မ့ၢ်အိၣ်ဝဲအနံၣ် ၃၆၅ သနာ်က့ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အသးကဖျါစၢ်ဒံးဝဲလီၤ. ဒီးတၢ်ခဲလၢာ်မ့ၢ်လဲၤအသးဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်န့ၣ် အဝဲကဆဲးအိၣ်မူဘၣ်ဒံး အနံၣ်အါမးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ကီကဲထီၣ်အသးတခါလီၤ.
ခဲအံၤန့ၣ်စီၤဃနိာ် အတၢ်အိၣ်မူ လီၤဘၣ်ယိၣ်ဝဲဒိၣ်မးလံ. အဝဲတဲဘၣ်ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ကစီၣ်လၢ ပှၤကမျၢၢ်အအိၣ်ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်တဘၣ်အသးလၢ တၢ်ကစီၣ်အံၤနီတစဲးဘၣ်. စီၤဃနိာ်ကထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်သးပှံၢ်ထီၣ်အီၤဒီး အဝဲသ့ၣ်အမဲာ်သၣ် ထီၣ်လါဝဲလီၤ. ပှၤကမျၢၢ်တဖၣ်အံၤသးဟ့အီၤ, ကနၣ်အတၢ်ကစီၣ် တမုာ်နီတစဲးဘၣ်ဒီး သးဆါဝဲကစၢ်ယွၤ ခီဖျိလၢ အဆှၢလီၤစီၤဃနိာ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအအၢအသီသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ မၤဆါယဟိဝၤယွၤ တသ့ဘၣ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးမၤဆူၣ်မၤစိး စီၤဃနိာ်သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. အဃိ ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ စီၤဃနိာ်ဘၣ်ဃ့ၢ်ပူၤဖျဲးအသးလၢ အသးသမူအဂီၢ်တက့ၢ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးယၤဒ်အံၤသၢပျၢၤဒု မ့ၢ်ယကထံၣ်ဘၣ်က့ၤယဟံၣ်ဖိဃီဖိဒံးဧါ. မ့ၢ်အဝဲဆိကမိၣ်ထီၣ်အမါ, အဖိမုၣ်ဒီးအဖိခွါစီၤမသူၤၡလၤ မ့တမ့ၢ် အလံၤခွါစီၤလ့ၤမ့းအဂ့ၢ်ဧါ. (၁ မိၤၡ့ ၅:၂၁-၂၃, ၂၅) မ့ၢ်စီၤဃနိာ်အကျဲကတၢၢ်လံဧါ.
ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်စီၤဃနိာ်အဂ့ၢ်အါအါဘၣ်. မ့ၢ်လၢလံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်စီၤဃနိာ်အဂ့ၢ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲထဲသၢတီၤလီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၅:၂၁-၂၄; ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၅; ယူဒၤ ၁၄, ၁၅) ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံအဆၢတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ စီၤဃနိာ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်လၢအဂၢၢ်အကျၢၤလီၤ. မ့ၢ်နဘၣ်လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီနဟံၣ်ဖိဃီဖိဧါ. ဒ်သိးနကမၤတၢ်လၢအဘၣ်အဂီၢ် မ့ၢ်အကီလၢနဂီၢ်ဧါ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် နမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤဃနိာ်အအိၣ်သ့ဝဲလီၤ.
“စီၤဃနိာ်လဲၤတၢ်ဒီးယွၤ”
ဖဲစီၤဃနိာ်အိၣ်မူဝဲအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် မၤတၢ်အၢတၢ်သီအါမးလီၤ. စးထီၣ်လၢစီၤအၤဒၣ်တုၤလီၤလၢ စီၤဃနိာ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲနွံစိၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် တယံၤထီၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်မူအလၢအပှဲၤ လၢစီၤအၤဒၣ်ဒီးနီၢ်အံၣ်အု မၤလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲအဃိ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိအသးသမူ ထီဒံးဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လၢနီၢ်သးဒီး လုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးတခီန့ၣ် လဲၤတပျာ်ဖးယံၤလံ. တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးအိၣ်ဝဲအါမးလီၤ. တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးန့ၣ် စးထီၣ်အသးဖဲပှၤခံစိၤတစိၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါ စီၤကၤယံၣ်မၤသံအပုၢ် စီၤဟ့းဘ့းလးလီၤ. ဒီးဖျါလၢစီၤကၤယံၣ် အစၢၤအသွဲၣ်တဂၤ ပာ်ကဖၢလၢအသး မ့ၢ်လၢအသးဆူၣ်လၢ ကမၤဆူၣ်မၤစိးတၢ်ဒီး ဟ့ၣ်ကၣ်တၢ်အါန့ၢ်ဒံးစီၤကၤယံၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဖဲပှၤသၢစိၤတစိၤန့ၣ် တၢ်အၢတၢ်သီဟဲပၢၢ်ထီၣ်လၢ အသီတခါလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤစးထီၣ်ကိးဝဲယဟိဝၤယွၤအမံၤ ဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်လၢတၢ်ယူးယီၣ်ပာ်ကဲအပူၤဘၣ်. ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်ကတိၤထီဒါ ယွၤအမံၤစီဆှံဒီး သူအီၤလၢတၢ်တပာ်ကဲအပူၤလီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၄:၈, ၂၃-၂၆.
ဖဲစီၤဃနိာ်အစိၤန့ၣ် တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်လၢအကမၣ် ရၤလီၤအသးအါမးလီၤ. အဃိ ဖဲစီၤဃနိာ်ဒိၣ်ထီၣ်အဆၢကတီၢ် အဝဲဘၣ်ဃုထၢလၢ မ့ၢ်အဝဲကလူၤပိာ်ထွဲ ပှၤအဂၤတဖၣ်အခံဧါ. မ့တမ့ၢ် ကဃုသ့ၣ်ညါယဟိဝၤယွၤ လၢအမ့ၢ်ယွၤအမ့ၢ်အတီလၢ အတ့လီၤမူခိၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဧါ. ဖဲစီၤဃနိာ်နၢ်ဟူဘၣ် စီၤဟ့းဘ့းလးအဂ့ၢ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢအဂီၢ်လီၤ. မ့ၢ်လၢစီၤဟ့းဘ့းလး ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ ကျဲလၢအဘၣ်ကစၢ်အသးတုၤလီၤလၢ အဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤတစုအဃိလီၤ. စီၤဃနိာ်စ့ၢ်ကီးဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကမၤ တၢ်ဘၣ်ကစၢ်ယွၤအသးလီၤ. ၁ မိၤၡ့ ၅:၂၂ တဲဘၣ်ပှၤလၢ– “စီၤဃနိာ်လဲၤတၢ်ဒီးယွၤ” လီၤ. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ စီၤဃနိာ်မ့ၢ်ပှၤအဆိကတၢၢ်တဂၤလၢ အလဲၤတၢ်ဒီးကစၢ်ယွၤ လီၤ. လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ဒုးနၢ်ပၢၢ်ပှၤလၢ စီၤဃနိာ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အယူးယီၣ်ပာ်ကဲကစၢ်ယွၤလၢ ပှၤလၢအတအဲၣ်ထူအဲၣ်ယွၤတဖၣ် အကျါလီၤ.
လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ဖဲစီၤဃနိာ်ထီၣ်ဖိစီၤမသူၤၡလၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲဆဲးလဲၤတၢ်ဒီးယဟိဝၤယွၤလီၤ. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဖဲစီၤဃနိာ်အိၣ် ၆၅ နံၣ်ဃၣ်ဃၣ်အခါန့ၣ် အဝဲအိၣ်ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိလီၤ. စီၤဃနိာ်အိၣ်ဒီးအမါဒီး “အဖိမုၣ်ဒီးအဖိခွါ” ဘၣ်ဆၣ် အမါအမံၤဒ်လဲၣ် ဒီးအဖိအိၣ်ပှဲၤဂၤလဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. ပၢ်တဂၤမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးလဲၤတၢ်ဒီးယွၤ ဖဲအဝဲလုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ အဟံၣ်ဖိဃီဖိအခါန့ၣ် အဝဲကဘၣ်ကွၢ်ထွဲအဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒ်တၢ်ဘၣ်ကစၢ်ယွၤအသးလီၤ. အဃိ စီၤဃနိာ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးဝဲလၢ အကတီလၢအမါအဖီခိၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၂:၂၄) ဒီးစီၤဃနိာ်ဂုာ်ကျဲးစၢးလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်ဒ်သိး ကသိၣ်လိအဖိလၢ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်လီၤ. အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးန့ၣ် ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲစ့ၢ်ကီးဧါ.
ယွၤအကလုၢ်ကထါ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤထဲတစဲးဖိလီၤ. အဒိ ဘၣ်ဃးဒီးစီၤဃနိာ်အဖိခွါ စီၤမသူၤၡလၤအတၢ်နာ် အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အသးနံၣ်ထီကတၢၢ် ဒီးအဝဲသံဝဲတနံၣ်ဃီ ဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤမသူၤၡလၤထီၣ်ဖိဝဲစီၤလ့ၤမ့းလီၤ. ဖဲစီၤလ့ၤမ့းအဖုစီၤဃနိာ် တချုးသံဒံးန့ၣ် အဝဲအိၣ်ဝဲအနံၣ် တကယၤဘျဲၣ်လံ. ဒီးဖဲစီၤလ့ၤမ့းဒိၣ်ထီၣ်အခါ အဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢအိၣ်ဒီးတၢ်နာ်စ့ၢ်ကီးလီၤ. ယဟိဝၤယွၤထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အသးလၢ ကတဲဝဲဝံအတၢ်စံးပာ် ဘၣ်ဃးဒီးစီၤနိအၤလၢအမ့ၢ် စီၤလ့ၤမ့းအဖိခွါန့ၣ်လီၤ. ဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလီၤ. စီၤနိအၤန့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးအဖုဖးဒိၣ်စီၤဃနိာ်အဃိ လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲလဲၤတၢ်ဒီးကစၢ်ယွၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. စီၤနိအၤတထံၣ်ဘၣ်ဝဲ စီၤဃနိာ်နီတဘျီဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် စီၤဃနိာ်ပာ်လီၤတဲာ်တ့ၢ်ဒိတဲာ်လၢအဂ့ၤလီၤ. စီၤဃနိာ်အပၢ်လၢအမ့ၢ် စီၤယၤရ့းန့ၣ် သံဝဲဖဲစီၤနိအၤအသးနံၣ်အိၣ်ဝဲ ၃၆၆ နံၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကတဲဘၣ်စီၤနိအၤလၢ စီၤဃနိာ်အဂ့ၢ်အကျိၤ မ့တမ့ၢ် စီၤနိအၤကနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲလၢ အပၢ်စီၤလ့းမ့းအအိၣ် မ့တမ့ၢ် လၢအဖုစီၤမသူၤၡလၤအအိၣ်လီၤ.—၁ မိၤၡ့ ၅:၂၅-၂၉; ၆:၉; ၉:၁.
စီၤဃနိာ်ဒီး စီၤအၤဒၣ် လီၤဆီလိာ်အသးထဲလဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. စီၤအၤဒၣ်မ့ၢ်တ့ၢ် ပှၤလၢအလၢအပှဲၤတဂၤ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲမၤကမၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးပာ်လီၤတၢ်အဒိအတဲာ်လၢ အတဂ့ၤဘၣ်. မ့မ့ၢ်စီၤဃနိာ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအတလၢတပှဲၤ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲလဲၤတၢ်ဒီးယွၤ, ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်နာ် ဒီးပာ်လီၤတဲာ်တၢ်အဒိအတဲာ်လၢ အဂ့ၤလၢအစၢၤအသွဲၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဖဲစီၤဃနိာ်အိၣ်ဝဲ ၃၀၈ နံၣ်အခါ စီၤအၤဒၣ်လၢအမ့ၢ်ပှၤလၢအအဲၣ်လီၤထဲအသးန့ၣ်သံဝဲလီၤ. ဖဲန့ၣ်အခါန့ၣ် မ့ၢ်စီၤအၤဒၣ် အဘူးအတံၢ်တဖၣ် ကသးအုးဒီးဟီၣ်ဝဲဧါ. ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် စီၤဃနိာ်ဆဲး “လဲၤတၢ်ဒီးယွၤလီၤ.”—၁ မိၤၡ့ ၅:၂၄.
နမ့မ့ၢ်ပှၤလၢ ကဘၣ်လုၢ်အီၣ်လုၢ်အီ နဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် နမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤဃနိာ်အအိၣ်သ့အါမံၤလီၤ. အရ့ဒိၣ်လၢ နကကွၢ်ထွဲနဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢ နီၢ်ခိတခီ, ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲနကဘၣ်ကွၢ်ထွဲအဝဲသ့ၣ်လၢ နီၢ်သးတခီလီၤ. (၁ တံၤမသ့း ၅:၈) နမၤလၢပှဲၤအဝဲသ့ၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢနီၢ်သးတခီ ခီဖျိလၢနတၢ်စံးတၢ်ကတိၤ ဒီးတၢ်လၢနမၤဝဲတဖၣ်န့ၣ် သ့ဝဲလီၤ. နမ့ၢ်ဃုထၢလၢနကလဲၤတၢ်ဒီးယွၤ ဒ်စီၤဃနိာ်အသိး ဒီးမၤထွဲယွၤအတၢ်ဘျၢလၢ နတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ် နကပာ်လီၤန့ၢ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်အဒိအတဲာ်လၢအဂ့ၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်ကကွၢ်လိမၤဒိးဝဲအဂီၢ်လီၤ.
စီၤဃနိာ် “ကတိၤတၢ်လၢဝံအကျိာ်, လၢပှၤတဖၣ်အံၤအဂ့ၢ်အကျိၤ”
စီၤဃနိာ်အိၣ်မူဘၣ်လၢ ပှၤအၢပှၤသီအကျါအဃိ အဝဲကတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အအိၣ်သယုၢ်သညိလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤပာ်သူၣ်ပာ်သးအီၤဧါ. ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲလီၤ. ဘၣ်တနံၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဆဲးကျိးဒီးအခ့အပှၤ အတီအလိၤစီၤဃနိာ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်လီၤ စီၤဃနိာ်တၢ်ကစီၣ်လၢ အဝဲကဘၣ်တဲဘၣ်ပှၤလၢ အအိၣ်မူဘၣ်ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်လီၤ. အဃိ ကစၢ်ယွၤဒုးကဲထီၣ်စီၤဃနိာ် လၢဝံတဂၤဒီးအဝဲမ့ၢ်ဝံအဆိကတၢၢ်တဂၤလၢ အတၢ်ကစီၣ်ဘၣ်တၢ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤလီၤ. အနံၣ်လၢအကထိတဖၣ် *
ပူၤကွံာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ကစၢ်ယွၤထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ် စီၤယူဒၤလၢအမ့ၢ်ယ့ၣ်ၡူး အဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခိၣ်ချၢဒ်သိး ကကွဲးလီၤဝဲစီၤဃနိာ်အတၢ်စံးပာ်န့ၣ်လီၤ.စီၤဃနိာ်အတၢ်စံးပာ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. အဝဲတဲဝဲလၢ– “ကွၢ်ကွၢ်, ကစၢ်ဟဲလီၤဒီး အပှၤစီဆှံအကလးတဖၣ်, ဒ်သိးအကစံၣ်ညီၣ်ပှၤခဲလၢာ်, ဒီးကဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ပှၤလၢအတယူးတယီၣ်ဘၣ်ယွၤ, လၢအတၢ်မၤခဲလၢာ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်တယူးတယီၣ်ဘၣ်ယွၤ, လၢအမၤဝဲအိၣ်ဒီး အတၢ်တယူးတယီၣ်ဘၣ်ယွၤ, ဒီးလၢအတၢ်ကတိၤ အအၢအသီခဲလၢာ် လၢပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိလၢ အတယူးတယီၣ်ဘၣ်ယွၤတဖၣ်, ကတိၤထီဒါအီၤလီၤ.” (ယူဒၤ ၁၄, ၁၅) တၢ်လၢစီၤဃနိာ်စံးပာ်ဝဲတဖၣ် ကဟဲကဲထီၣ်အသး သပှၢ်ကတၢၢ်အဃိ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ် အဟဲကဲထီၣ်တ့ၢ်အသးလံန့ၣ်လီၤ. ဒီးပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်အါတီၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးလီၤ.—ယၡါယၤ ၄၆:၁၀.
ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤဃနိာ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူ ကယဲၢ်ပှၤလၢအထံၣ်ဘၣ်ဝဲတဖၣ်အအိၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. တၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ်အံၤ ဆူၣ်ထဲလဲၣ်န့ၣ် နပာ်သူၣ်ပာ်သးစ့ၢ်ကီးဧါ. အဝဲသူတၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်လၢအမ့ၢ်တၢ် “တယူးတယီၣ်ဘၣ်ယွၤ” န့ၣ်အိၣ်ဝဲလွံၢ်ဘျီ ဒ်သိးကစံၣ်ညီၣ်ပှၤတဖၣ်အံၤ, အဝဲသ့ၣ်အတၢ်မၤ, တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ ဒီးအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲလၢကျဲဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ဟ့ၣ်ပလီၢ်ဝဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိကိးဂၤဒဲးလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ်န့ၣ် အၢသီဝဲဒိၣ်မးလီၤ. ဝံအတၢ်စံးပာ်တဲဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤအီၤဖဲ ယဟိဝၤယွၤဟဲဒီး “အပှၤစီဆှံအကလးတဖၣ်” အခါလီၤ. ပှၤစီဆှံအကလးတဖၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ မူခိၣ်ကလူးလၢအဂံၢ်ဆူၣ်ဘါဆူၣ်တဖၣ် လၢအိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ ကဒုးတၢ်အဂီၢ်လီၤ. စီၤဃနိာ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ကစီၣ်အံၤ ထဲတဂၤဧိၤသနာ်က့ အတဲဝဲဒူဒူလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤသးစၢ်စီၤလ့ၤမ့း ထံၣ်ဘၣ်ဝဲအဖု စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဒ်အံၤ လၢတၢ်သးဒူအဃိ အဝဲကကမၢကမၣ်ဝဲဒိၣ်မးလီၤ.
ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံဘၣ်ဃးဒီး စီၤဃနိာ်အတၢ်နာ်န့ၣ် ပကအဲၣ်ဒိးသံကွၢ်လီၤပသးလၢ မ့ၢ်ပထံၣ်ဟီၣ်ခိၣ်အံၤဒ်ယွၤထံၣ်ဝဲအသိးဧါ. တၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ်လၢ စီၤဃနိာ်တဲဝဲန့ၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်လၢစီၤဃနိာ်အစိၤ တကးဒံးဘၣ် ဘၣ်ထွဲလိာ်အသးဒီးဟီၣ်ခိၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဒ်စီၤဃနိာ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်ပာ်စၢၤဝဲ ဘၣ်ဃးဒီးယဟိဝၤယွၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ်အသိး ဖဲစီၤနိအၤအစိၤန့ၣ် ယွၤစံၣ်ညီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်လၢထံ ဒီးမၤဟးဂီၤကွံာ်ပှၤလၢ အတယူးတယီၣ်ဘၣ်ယွၤလီၤ. ကစၢ်ယွၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဒိအတဲာ်လၢ ယွၤအတၢ်စံၣ်ညီၣ်လၢ အကဟဲလၢခါဆူညါန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၄:၃၈, ၃၉; ၂ ပ့းတရူး ၂:၄-၆) ဒ်လၢညါအသိး မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီး ကစၢ်ယွၤဒီးအမူခိၣ်ကလူးစီဆှံတဖၣ် ကစံၣ်ညီၣ်ဟီၣ်ခိၣ်လၢ အအၢအသီအံၤ တီတီလိၤလိၤလီၤ. ပဝဲခဲလၢာ်ပကဘၣ် ဆိကမိၣ်ထံ စီၤဃနိာ်အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ် ဒီးဟ့ၣ်နီၤလီၤအီၤဆူ ပှၤဂၤအအိၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပတံၤသကိးသ့ၣ်တဖၣ် တတူၢ်လိာ်ပတၢ်ကစီၣ်ဘၣ်အဃိ တဘျီတခီၣ်ပကတူၢ်ဘၣ်လၢ ပအိၣ်သယုၢ်သညိထဲတဂၤဧိၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်ယဟိဝၤယွၤတပာ်တ့ၢ်ကွံာ် စီၤဃနိာ်အသိး အဝဲတပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အခ့အပှၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်.
“တၢ်လဲက့ၤအသးဒ်သိး အသုတထံၣ်တၢ်သံတဂ့ၤ”
စီၤဃနိာ်အသးသမူ ကတၢၢ်ကွံာ်ဝဲလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်. စီၤဃနိာ်အတၢ်သံန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢ အလီၤကမၢကမၣ် ဒီးလီၤသးစဲဝဲဒိၣ်မးလီၤ. ၁ မိၤၡ့ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲယိယိဖိလၢ– “စီၤဃနိာ်လဲၤတၢ်ဒီးယွၤလီၤ. ဒီးတအိၣ်ဘၣ်ဝဲဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယွၤဟံးန့ၢ်အီၤလီၤ.” (၁ မိၤၡ့ ၅:၂၄) ကစၢ်ယွၤဟံးန့ၢ်စီၤဃနိာ်လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်. တၢ်မၢဖိပီလူးတဲဖျါထီၣ်ဝဲလၢ– “လၢတၢ်နာ်, စီၤဃနိာ်ဒိးတၢ်လဲက့ၤအသး ဒ်သိးအသုတထံၣ်တၢ်သံတဂ့ၤလီၤ. ဒီးတၢ်ဃုအီၤတန့ၢ်လၢၤဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယွၤလဲက့ၤအီၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တချုးတၢ်လဲက့ၤအီၤဒီး, တၢ်အုၣ်အသးလၢယွၤ ဘၣ်အသးလၢအီၤလီၤ.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၅) စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ စီၤဃနိာ်ဘၣ် “တၢ်လဲက့ၤအသးဒ်သိးအသုတထံၣ်တၢ်သံ” န့ၣ် အခီပညီဒ်လဲၣ်. ပှၤလၢအကွဲးကျိာ်ထံလံာ်စီဆှံတနီၤ ကွဲးဝဲလၢ ယွၤဟံးထီၣ်စီၤဃနိာ်ဆူမူခိၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်မ့ၢ် ပှၤအဆိကတၢၢ်တဂၤလၢ လဲၤထီၣ်ဆူမူခိၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၃:၁၃.
မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် စီၤဃနိာ် “ဒိးတၢ်လဲက့ၤအသး” ဒ်သိးအသု “တထံၣ်တၢ်သံတဂ့ၤ” အဂီၢ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲအခီပညီဒ်လဲၣ်. ဖျါလၢယဟိဝၤယွၤလဲက့ၤ အသးသမူဆူတၢ်သံဒ်သိး စီၤဃနိာ် တဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤ ဆှုၣ်မဲာ်ကဲၤမဲာ်လၢ ပှၤအၢပှၤသီအစုပူၤတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တချုးလၢစီၤဃနိာ်သံဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ “တၢ်အုၣ်အသးလၢယွၤ ဘၣ်အသးလၢအီၤလီၤ.” လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဖဲစီၤဃနိာ်ဘူးထီၣ်ကသံအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကစၢ်ယွၤဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၁၃) လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ်ခံ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤဃနိာ်အဒုၣ်အဒါတဖၣ် ကဟးဃုဝဲအစိၣ်ဘၣ်ဆၣ် ဃုကွၢ်အီၤ “တန့ၢ်လၢၤဘၣ်.” ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ယဟိဝၤယွၤမၤလီၤမၢ်ကွံာ် စီၤဃနိာ်အစိၣ်ဒ်သိးအသုတမၤတၢ်လၢ အလီၤရၢၢ်လီၤစၢၢ် မ့တမ့ၢ် သူအီၤလၢကဆီၣ်ထွဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအကမၣ်တဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. *
ကဒုးထံၣ်အီၤတၢ်ထံၣ်လၢညါခီ ဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်ပၤရဒံစူးလီၤ. ဖဲအဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အုၣ်အသးအံၤလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်အီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤဘၣ်အသးလၢအီၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲမံမုာ်ဝဲလၢတၢ်သံအပူၤလီၤ. ဘၣ်ဃးဒီး စီၤဃနိာ်ဒီး ပှၤတီပှၤလိၤပိာ်မုၣ်ဒီးပိာ်ခွါအဂၤတဖၣ်န့ၣ် တၢ်မၢဖိပီလူးကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်– “သံဝဲလၢတၢ်နာ်အပူၤလီၤ.” (လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်စီၤဃနိာ်အဂ့ၢ်န့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်လံ. ခဲအံၤ ပကထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ စီၤဃနိာ်အတၢ်အိၣ်မူ ကကတၢၢ်ဝဲဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးဘၣ်ဃးတၢ်ဂ့ၢ်လၢပကထံၣ်တမှံကွၢ်တဖၣ်အံၤ ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ အတမ့ၢ်တၢ်လၢပသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ စီၤဃနိာ်ဘၣ်ဃ့ၢ်ကွံာ်လၢ အသးသမူအဂီၢ် ဒီးလီၤဘှံးလီၤတီၤဝဲဒိၣ်မးန့ၣ်တက့ၢ်. ခီဖျိလၢ စီၤဃနိာ်ရၤလီၤတၢ်စံၣ်ညီၣ်ကစီၣ်အဃိ အဒုၣ်အဒါတဖၣ် သးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်ဖးဒိၣ် ဒီးလူၤဃုအီၤလီၤ. စီၤဃနိာ်ထံၣ်န့ၢ် တၢ်အိၣ်ခူသူၣ်အလီၢ် လၢကအိၣ်ဘှံးအိၣ်သါဝဲ တစိၢ်တလီၢ် ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အိၣ်ခူသူၣ်ဝဲဖဲန့ၣ် ယံာ်ယံာ်တသ့ဘၣ်. ခဲအံၤအဝဲသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤကမၤသံအီၤဆှုၣ်မဲာ်ကဲၤမဲာ်န့ၣ်ဘူးထီၣ်ဝဲလံ. ဖဲအဝဲအိၣ်ဘှံးအခါ ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဝဲဆူ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်လီၤ. ဝံၤဒီးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လၢ အဒိၣ်အမုၢ်တခါဟဲလီၤလၢအလိၤလီၤ. ဒီးအဝဲထံၣ်ဘၣ် တၢ်ထံၣ်လၢညါခီ လီၤဂာ်ဒ်အဝဲလဲၤအိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လီၢ်လၢအဂၤတတီၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဖျါလၢဟီၣ်ခိၣ်လၢအသီ အိၣ်ဖျါထီၣ်လၢအမဲာ်ညါလီၤ. ဒီးဖျါဃံဖျါလၤဒ် ဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်အလီၢ် ဘၣ်ဆၣ် မူခိၣ်ကလူးလၢကတြီဃာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဒ်သိး အသုတလဲၤနုာ်လီၤတဂ့ၤအဂီၢ်န့ၣ် တအိၣ်ဝဲဘၣ်. တၢ်လီၢ်ဖဲအံၤန့ၣ် အိၣ်ပှဲၤဒီးပိာ်မုၣ်ဒီးပိာ်ခွါလၢ အိၣ်ဒီးအဂံၢ်အဘါလၢပှဲၤ ဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်အိၣ်ဝဲလၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. ဒီးဖဲန့ၣ်န့ၣ် တၢ်သူၣ်ဟ့သးဟ့, တၢ်မၤအၢမၤသီလၢ စီၤဃနိာ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢညါတဖၣ်န့ၣ် တအိၣ်လၢၤဘၣ်. ဖဲန့ၣ်အခါ စီၤဃနိာ်တူၢ်ဘၣ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်အဲၣ် ဒီးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤလီၤ. ဝံၤဒီး အဝဲသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ အဝဲအဲၣ်ဒိးအိၣ်ဝဲလၢတၢ်လီၢ်တတီၤအံၤ ဒီးလၢခံန့ၣ် ကအိၣ်ဘၣ်ဝဲဖဲန့ၣ်သပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. ဖဲတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လုၢ်ဘၢအီၤ အဆၢကတီၢ် စီၤဃနိာ်ဘံၣ်လီၤအမဲာ်လၢ တၢ်မံသပ့ၤဖးယိာ်အပူၤလၢ အမ့ၢ်တၢ်သံလီၤ.
တုၤလီၤလၢ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် အဝဲမံဝဲလၢ တၢ်သံအပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ တသးပ့ၤနီၣ်အီၤနီတဘျီဘၣ်. လၢခံန့ၣ် ဒ်ယ့ၣ်ၡူးအၢၣ်လီၤပာ်ဝဲအသိး မုၢ်ကအိၣ်ဝဲတနံၤလၢ ကယဲၢ်ပှၤလၢကစၢ်ယွၤသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအီၤတဖၣ် ကနၢ်ဟူခရံာ်အကလုၢ် ဒီးဟဲက့ၤထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်သွၣ်ခိၣ်အပူၤလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤသံတဖၣ်ကစီၣ်ထီၣ်အမဲာ်ချံ ဒီးကထံၣ်ဘၣ်ဝဲဟီၣ်ခိၣ်သီဃံလၤလၢ အပှဲၤဒီးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်န့ၣ်လီၤ.—ယိၤဟၣ် ၅:၂၈, ၂၉.
မ့ၢ်နအဲၣ်ဒိးအိၣ်မူဘၣ် ဖဲန့ၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. နမ့ၢ်ထံၣ်လိာ်သးဒီး စီၤဃနိာ်န့ၣ် နသးကခုထဲလဲၣ်န့ၣ် ဆိကမိၣ်ကွၢ်တက့ၢ်. ဖဲန့ၣ်အခါ နကမၤလိန့ၢ်ဘၣ်တၢ်လၢအလီၤသူၣ်ပိၢ်သးဝးလၢ အအိၣ်အါမးလီၤ. အဒိ ဖဲမၢကၢာ်တၢ်လၢပထံၣ်တမှံကွၢ်ဘၣ်ဃးဒီး စီၤဃနိာ်အတၢ်သံန့ၣ် ဘူးကဘၣ်စ့ၢ်ကီးဧါန့ၣ် အဝဲကတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ခဲအံၤတၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ စီၤဃနိာ်အအိၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲတခါလီၤ. စီၤပီလူးတဲဖျါထီၣ် စီၤဃနိာ်အဂ့ၢ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲတဲနၢ်ပၢၢ်ပှၤဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤလီၤ. အဝဲတဲဝဲလၢ– “မ့မ့ၢ်တၢ်နာ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီး, တၢ်ဘၣ် [ယွၤ] အသးတသ့ဘၣ်.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၁၁:၆) တၢ်ဂ့ၢ်တခါအံၤ ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဖးဒိၣ်တခါလၢ ပကကွၢ်လိစီၤဃနိာ်အတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 14 ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တနီၤလၢအဘၣ်ဃးဒီး လံာ်စီဆှံတကပၤန့ၣ်တဲဝဲလၢ စီၤယူဒၤဟံးန့ၢ်ဝဲစီၤဃနိာ် အတၢ်ကတိၤအံၤလၢ လံာ်ဃနိာ်အပူၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်ဃနိာ်မ့ၢ်လံာ်တဘ့ၣ်လၢ အပှဲၤဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ တကဲထီၣ်အသးနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်. ဒီးတမ့ၢ်လၢစီၤဃနိာ်ကွဲးဝဲအနီၢ်ကီၢ်ဘၣ်. လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲစီၤဃနိာ်အတၢ်စံးပာ် ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ လံာ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါလၢ အလီၤမၢ်တ့ၢ်တဘ့ၣ်အပူၤ မ့တမ့ၢ် လၢတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤအပူၤလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် စီၤယူဒၤကဒိးန့ၢ်ဘၣ် စီၤဃနိာ်အတၢ်စံးပာ်လၢ ကျဲဒ်န့ၣ် မ့တမ့ၢ် အဝဲကနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးအအိၣ် မ့ၢ်လၢဖဲယ့ၣ်ၡူးအိၣ်မူလၢမူခိၣ်အခါ အဝဲထံၣ်ဘၣ်တၢ်မၤအသးဒီး စီၤဃနိာ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 20 ဒ်န့ၣ်အသိး ဖျါလၢကစၢ်ယွၤတဟ့ၣ်အခွဲးလၢ ပှၤကသူကမၣ်စီၤမိၤၡ့ ဒီးယ့ၣ်ၡူးအစိၣ်ဘၣ်.—၅ မိၤၡ့ ၃၄:၅, ၆; လူၤကၣ် ၂၄:၃-၆; ယူဒၤ ၉.