ZE EZAHALA MWA LIFASI

Switzerland

Patisiso ye ne ezizwe mwa naha ya Switzerland i bonisa kuli batu ba ba na ni lilimo ze fitelela 60 ba timelanga hahulu fa lizazi le ne ba pepilwe ku fita fa mazazi a sili. Fa lizazi la bona la ku pepwa, batu ka nañungelele hañata ba bulaiwanga hahulu ki butuku bwa pilu, basali hañata ba kulanga butuku bwa stroke, mi baana hañata ba ipulayanga. Basayansi ba akaleza kuli, lipilaelo ni bucwala ki lika ze ñwi ze tahisa kuli palo ya batu ba ba ipulaya ni likozi li ekezehe. Kono licaziba ba bañwi ha ba lumeli taba yeo, ba li taba ya kuli ku na ni batu ba bañata ba ba boniswa kuli ba shwile fa lizazi la bona la ku pepwa i tahiswanga ki ku sa ñola hande litaba.

Israel

Baana ba ba buheha ba bizezwanga hahulu kwa litatubo za ku keniswa musebezi ha ba beya siswaniso sa bona fa mapampili a bona a ba paka, ku fita basali ba ba buheha. Ki kabakalañi? Licaziba mwa Isilaele ba ba batisisanga litaba ba akaleza kuli ku banga cwalo mwendi ka libaka la kuli ku na ni hahulu basali ba bañata ba ba beleka mwa makolo aa bona za ku kenisa batu misebezi, ili a na ni buikalabelo bwa ku keta batu ba ba swanelwa ku tatubiwa kuli ba fiwe misebezi. Magazini ye bizwa The Economist, i bulela kuli taba ye maswe ili ya niti, ye tahisa cwalo, ki ya kuli basali ba ba kenisanga misebezi ba utwelanga muna basali ba ba buheha.

United States

Batu ba bañwi ba balaalu ba ba lumela kuli lindwa li maswe, ili sisita wa Katolika wa lilimo ze 82 ni baana ba babeli ba lilimo ze 63 ni 57, cwanoñu fa ne ba konile ku yo kena mwa sibaka se siñwi se si bukelelizwe hahulu sa kwa Oak Ridge, mwa Tennessee. Kwa sibaka seo, ku bulukiwa litani ze eza 100 za lika ze kona ku itusiswa kwa ku panga limbomba za nyukiliya, mi kwateñi batu ba balaalu bao ne ba izo ñola fa muyaho o muñwi manzwi a ku sa yemela lindwa. Muñoli wa liluko le li bona za malaiti wa libizo la Steven Chu, naa talusize kuli ku palelwa ku tibela batu bao ku kena mwa sibaka seo, ili sibaka se si “swanela ku ba se siñwi sa libaka ze bukelelizwe hahulu mwa lifasi ki nto ye bilaeza hahulu.”

Australia

Kuta ye tuna mwa naha ye, i laezi likampani za kwai kuli li zwise mibala ni lizibelo za bona fa tumbokisi twa kwai. Cwale kwai kaufela i swanela ku lekisiwa mwa tumbokisi to tu fubelu to tu na ni maswaniso a bonisa lika ze maswe ze kona ku tahiswa ki ku zuba kwai.

[Siswaniso se si fa likepe 3]

[Manzwi a bañi ba siswaniso]

Kambokisi ka Kwai: © Commonwealth of Australia; EPA/LUKAS COCH.