NAHA ya Italy i na ni libaka ze shutana-shutana, i na ni makamba a kwa mawate a yandulukile mi ki ya malundu; kwa mboela ka nako ya litabula ku cisanga hahulu mi kwa mutulo ku batanga hahulu ka nako ya maliha. Italy hape ki naha ya malundu a tunyisanga sitipwi-tipwi sa mulilo, kono ki malundu a sikai feela a cwale ka Lilundu la Stromboli ni la Etna a kona ku tunya.

Naha ya Italy ki ye ñwi ya linaha za mwa Yurope ze na ni hahulu batu ba bañata. Se i potezwi ki batu ba bañata-ñata ku kopanyeleza cwalo Maarabe, ma-Byzantium, Magerike, ma-Norman, ni Mafenisia.

Naha ye, i na ni lika ze ñata za butokwa za kwamulaho ni maswaniso. Miyaho ya kwaikale ya Magerike ni Maroma ye sinyehile ni miyaho ye ne banga teñi ka nako ha ne ku eziwa zwelopili mwa Yurope i sa li teñi mwa litolopo ni mileneñi ya mwa Italy. Maswaniso a ku penta, maswaniso a cakuzwi fa macwe ni mawelu-welu a mañwi li ezizwe ki batu ba ne ba cuukile mwa misebezi ya mazoho ba ba cwale ka Bernini, Michelangelo, ni Raphael.

Sico si ngiwa ku ba nto ya butokwa hahulu mwa bupilo, mi lizo ze ñata li na ni miapehelo ya lico ye shutana-shutana. Sico se si bizwa pasta, si ciwanga pili,  kihona ku ka ciwa nama kamba litapi ni muloho. Oli ya olive i itusiswa hahulu, kabakala kuli i pangiwa hahulu mwa naha ye. Sico se si bizwa pizza ni laisi ya nama kamba litapi ki lico ze ciwa hahulu mwa Italy.

Batu ba mwa Italy ba zibahala ka ku ba batu ba ba na ni lilato, kamuhelo, ni silikani. Ba tabela hahulu ku ikambota, kamukwaocwalo, hañata mu ka bona batu inze ba ikambota mwa makululu kamba inze ba ikola ku ambola ka mafulofulo ha ba nze ba ikamaela mwa mikwakwa.

Buñata bwa batu ba mwa Italy ba bulela kuli ki ba keleke ya Katolika, kono ki ba sikai feela ba ba yanga kwa keleke kamita. Batu ha ba sa tabela hahulu za keleke mi ha ba sa latelela milao ye se bile teñi ka nako ye telele ye cwale ka ye ama ku sulula mba kamba telekano.

Lipaki za Jehova ba eza hande mwa naha ya Italy. Ba zibahala hahulu ka musebezi wa ku luta batu Bibele mi ba pila ka ku lumelelana ni likuka ze ku yona. Ku na ni liputeho za Lipaki za Jehova ze fitelela 3,000 mwa naha kaufela ya Italy, mi buñata bwa liputeho zeo li sweli ku kutaza taba ye nde kwa batu ba ba bulela lipuo li sili. Ku bile ni butokwi bwa ku luta batu Bibele ba ba bulela lipuo li sili kabakala kuli mwa lilimo za cwanoñu fa, palo ya batu ba ba zwa mwa linaha li sili ku taha mwa naha ye, i ekezehile hahulu.