LINAHA NI BATU
Ku Potela Naha ya El Salvador
IBATO ba lilimo ze 500 kwamulaho Masipanishi ha ba esha mwa naha ye bizwa cwale kuli El Salvador, batu ba mushobo o mutuna ka ku fitisisa mwa sibaka se ne ba si biza kuli Cuscatlán, ili libizo le li talusa “Naha ya macwe a butokwa.” Buñata bwa batu kacenu mwa naha ya El Salvador ba simuluha kwa batu ba mishobo ya mwateñi ni kwa batu ba ne ba tutezi mwa naha ye ku zwa kwa Yurope.
Batu ba mwa El Salvador ba zibahala ku ba batu ba ba beleka ka taata ni ba ba silikani. Hape ba na ni maoyo ni likute. Ba itumelisanga ka likute ba si ka kalisa kale ku ikambota kamba ba si ka eza kale lipisinisi ka ku bulela kuli, “Buenos días” (mu zuhile cwañi) kamba “Buenas tardes” (mu tozi cwañi). Mane batu ba mwa El Salvador ba ba pila mwa libaka za kwa mahae ni mwa litolopo ze nyinyani ba nga kuli ki kashwau ku sa isa pilu ku mutu ya fita mwa nzila ni ku palelwa ku mu lumelisa.
Sico se siñwi se ba lata hahulu batu ba kwa El Salvador ki sico se si bizwa pupusa, ili sinkwa se si pangiwanga fa bupi bwa mbonyi (kamba bwa laisi) mi si beiwanga cizi ni manawa, hamohocwalo ni nama ya kulube kamba lika ze ñwi. Sico seo sa pupusa hañata siciwanga hamoho ni mulo wa tamankisi ni sico se si bizwa curtido, ili sico se si pangiwa ka ku kopanya kabici, karoti, nyanisi, ni vinega. Nihaike kuli batu ba bañwi ba itusisanga tipa ni tabisa, sico sa pupusa ka sizo siciwanga ka mazoho.
KANA MWA ZIBA? Naha ya El Salvador se i bizizwe kuli ki naha ya malundu a tunyisanga sitipwitipwi sa mulilo. I na ni malundu a cwalo a fitelela 20, mi a mañwi ku ona a sa tunyanga. Sibuba sa Los Tercios si shulumukiseza mezi a sona fa licwe le li telele le li na ni maneku a silezi, le ne li pangilwe fa sitipwitipwi se si kile sa tunyiswa ki malundu a mufuta wo.
Mwa naha ya El Salvador ku na ni Lipaki za Jehova ba ba fitelela 38,000, mi ba mwa liputeho ze bato ba 700. Ba luta Bibele kwa batu ba ba bato eza 43,000 mwa puo ya Sipanishi, Sikuwa, ni puo ya bo susu ya mwa El Salvador.