PUPO YEMAKAZA
Litalo lelianyanga mezi la sombela sa makakalapa
LITALO la Sombela sa makakalapa sa kwa Australia (Thorny devil lizard) sesibizwa ka sayansi kuli (Moloch horridus) lianyanga mezi kwa mbundu, puka, ni mukamo wa fafasi. Kihona liisa mezi ao kwa mulomo kuli sinwe. Ka mukwa ufi?
Linzila ze fa litalo la sombela seo lingunganyizwe kwa linzila ze mwahalaa litalo ilikuli lishimbe mezi ni kuaisa kwa maneku a mulomo wasona
Munyakisise taba ye: Litalo la sombela seo linani makakalapa. Licaziba babañwi basayansi banga kuli mezi esianyanga, afitanga mwahalaa masuba afumaneha mwa makakalapa a litalo la sona. Makakalapa ao apangile linzila mokufita mezi aya kwa maneku a mulomo wa sona.
Kono sombela seo sikonanga cwañi kuzamaisa mezi kuzwa kwa mahutu ni kuaisa kwa mulomo wa sona, ili kulwanisana ni maata ahohela lika fafasi? Mi sikonanga cwañi kuanya mezi ka kupikita mba yasona fa libaka zenani mukamo?
Kubonahala kuli babatisisi bafitile fa kuziba mo sombela seo sianyezanga mezi. Linzila ze fa litalo la sombela seo lingunganyizwe kwa linzila zeñwi zemwahalaa litalo ka lika zezamaisa mezi zeswana sina misinga yeminyinyani. Sibupeho sa Linzila zeo ki sona sesikonisanga lika zeo kuzamaisa mezi ili mukwa wo ka ona mezi afitanga mwa linzila zesisani ka kulwanisana ni maata a hohela lika fafasi. Kacwalo, litalo la sombela seo lizamaisanga mezi sina mwa zamaelanga mwa siponji.
Anine Benyus, prezidenti wa sikolo sa Biomimicry Institute, ubulela kuli kulikanyisa mukwa wa litalo la sombela seo wa kuanyanga mezi, kwakona kutusa bo manginela basayansi kupanga nto yeñwi yekona kuanya mukamo o mwa mbyu-mbyulu ka mulelo wa kubatisa hande miyaho ni kutahisa mezi akunwa.
Mubona cwañi? Kana litalo lelianyanga mezi la sombela sa makakalapa, neliitahezi feela ka kuipilaula? Kamba kana neliezizwe ki Mubupi?
Hape Mwendi Mwakona Kutabela Litaba Ze
LIBUKA NI LIBROSHUWA
Lipuzo ze 5 ka za Mone Bukalezi Bupilo
Munyakisise bupaki mi muikatulele mina bañi ka za haiba mukalumela kuli lika nelitahile ka kuipilaula kamba nelibupilwe.
MUZUHE!
Mubala Obenya wa Ndilu Obonahalanga fa Muselo wa Pollia
Muselo wo haki wa mubala wa ndilu. Kono ki nto mañi yetahisanga kuli ubonahale inge kuli ki wa mubala obenya wo?
MUZUHE!
Boya Bwa Mbao ya Mwa Liwate
Lifolofolo zeñwi zepila mwa mawate mokunani mezi abata hahulu, linani mukita omutuna wa mafula mwatasaa litalo zazona ili olitusa kufutumalelwa. Mbao ya mwa liwate yona iitusisanga nzila isili kuli ifutumalelwe.
MUZUHE!
Mululelo wa Muka Yepanga Linosi
Ki nto mañi yetahisa kuli mululelo omunde ili obunolo wa muka yepanga linosi ukone kutusa batu kupanga hande maroboti akona kufufa?
