1. Ki puzo mañi yelukona kuipuza?

KANA fokuñwi mwaikalelwanga hamunahana za likezahalo za kwapili, zecwale ka kusinyiwa kwa bulapeli bwa buhata, kulwaniswa ki Gogo wa kwa Magogo, ni ndwa ya Armagedoni? Kana mukile mwaipuza kuli: ‘Lika zesabisa zeo halika ezahala, kana nikazwelapili kusepahala?’ Haiba mukile mwaikutwa cwalo, mukatusiwa hahulu ka kunyakisisa manzwi anaabulezi Jesu abonisizwe mwa liñolo fokutomile toho ya taba ya tuto ye. Jesu naabulelezi balutiwa bahae kuli: “Musike mwatuhelela lipilu zamina kuziyeleha. Mubonise tumelo.” (Joa. 14:1) Haiba luba ni tumelo yetiile, haluna kuikalelwa lika zekaezahala kwapili.

2. Lukona kutiisa cwañi tumelo yaluna, mi lukanyakisisañi mwa taba ye?

² Kuli luzibe haiba lukakona kutiyela miliko yeluka kopana ni yona kwapili, luswanela kunyakisisa zeluezanga halukopana ni miliko ka nako ya cwale. Kueza cwalo kuka lutusa kuziba zeluswanela kueza kuli lutiise tumelo yaluna. Nako kaufela halutiyela muliko olukopana ni ona, tumelo yaluna yatiyanga. Kueza cwalo kuka lutusa kutiyela miliko yeluka kopana ni yona kwapili. Mwa taba ye, lukanyakisisa miinelo yemine yene bakopani ni yona balutiwa ba Jesu, ili yenebonisa kuli nebatokwa kuba ni tumelo yetiile. Hasamulaho, lukanyakisisa molukona kuitiiseza halukopana ni miinelo yeswana yeo kacenu, ni mo miinelo yeo ikona kulutuseza kuitukiseza zekaezahala kwapili.

3. Ka kuya ka Mateu 6:30, 33, ki lika mañi zanaabulezi Jesu ka za tumelo?

³ Ki swanelo kuli toho ya lubasi aikutwe kuli unani buikalabelo bwa kufumanela musalaa hae ni bana bahae lico, liapalo, ni malobalo. Kono fokuñwi kueza cwalo haki nto yebunolo mwa linako zetaata ze. Mwendi mizwale ni likaizeli baluna babañwi  bazwisizwe musebezi, mi kusina taba kuli balikile ka taata kubata musebezi usili, basapalelwa kuufumana. Babañwi bona bahanile kukena misebezi yasaswaneli kueza Mukreste. Haiba lukopana ni miinelo yecwalo, luswanela kuba ni tumelo yetiile ya kuli Jehova uka lutusa kufumanela lubasi lwaluna lika zelutokwa. Mwa ngambolo yahae ya fa lilundu, Jesu naatusize balutiwa bahae kuutwisisa hande taba yeo. (Mubale Mateu 6:30, 33.) Haiba luba ni buikolwiso bwa kuli Jehova haana kuluyubeka, lukaisa pilu kwa nto ya butokwa hahulu, ili kusebeleza Jehova. Halulemuha mwalutuseza Jehova kufumana zelutokwa kwa mubili, ukaba wa luli ku luna mi tumelo yaluna ikatiya.

4-5. Ki lika mañi zenetusize lubasi loluñwi kusabilaela hahulu ka za mone bakafumanela lika za kwa mubili?

⁴ Halunyakisiseñi mo Jehova naatuselize lubasi loluñwi kwa Venezuela kusabilaela hahulu ka za mwakufumanela lika za kwa mubili. Nako yeñwi kwamulaho, bo Castro ni lubasi lwabona nebaipilisa ka lico zene balimanga mwa simu yabona. Kono hamulaho wa nako, baana babañwi bane balwezi litobolo bato baamuha mubu wabona ni kubaleleka fateñi. Bo Miguel Castro, bona bo ndate lubasi, batalusa kuli: “Ka nako ya cwale luitingile fa lico zelulimanga fa mubunyana olufilwe kuli lulimange fateñi. Zazi ni zazi kakusasana nilapelanga ku Jehova kuli alutuse kufumana lico zeluka tokwa fa lizazi leo.” Lubasi lwa bo Castro lutalimana ni miinelo yetaata, kono bakeñisa kuli basepile kuli Ndataa bona yalilato uka bafumanela zebatokwa zazi ni zazi, bafumanehanga kwa mikopano kamita ni kukutaza. Babeile za Mubuso mwa sibaka sapili, mi Jehova ubatusanga kufumana zebatokwa.

⁵ Mwahalaa nako yetaata yeo, bo Miguel ni bakubona bo Yurai, bazwezipili kuitebuha mwabatuselize Jehova. Fokuñwi, Jehova uitusisize mizwale ni likaizeli kutusa lubasi lwa bo Miguel kufumana lika zebatokwa kwa mubili kamba kutusa bo Miguel kufumana musebezi. Ka linako zeñwi, Jehova utusize lubasi lo kufumana zebatokwa ka kuitusisa ofisi ya mutai yelumelanga lituso kwa batu babatahezwi ki likozi. Jehova haasika bayubeka. Mi taba yeo itusize lubasi lo kuba ni tumelo yetiile. Mwanaa bo Miguel wamusizana yomuhulu yabizwa Yoselin, naabulezi cwana hanaatalusa mone batuselizwe ki Jehova, uli: “Luikutwa hahulu kususuezwa halunahanisisa mo Jehova naalutuselize. Nimuunga kuli ki mulikanaaka mi naziba kuli kamita uka nitusa.” Uekeza kubulela kuli: “Miliko yelukopani ni yona sina lubasi, ilutusize kuitukiseza miliko yetaata hahulu nikufita yeluka kopana ni yona kwapili.”

6. Mukona kutiisa cwañi tumelo yamina hamutalimana ni butata bwa kutokwa hande masheleñi?

⁶ Kana mutalimana ni butata bwa kutokwa hande masheleñi? Haiba ki cwalo, uzibe mutalimana ni muinelo otaata luli. Kono kusina taba kuli mutalimana ni muinelo otaata wo, muitusise nako yeo kutiisa tumelo yamina. Mulapele ku Jehova ni kubala manzwi anaabulezi Jesu añozwi kwa Mateu 6:25-34, mi munahanisise manzwi ao. Munyakisise mitala ya  mizwale ni likaizeli ba mwa linako zaluna yebonisa kuli Jehova wababalelanga babapatehile kueza zeñata mwa musebezi wahae. (1 Makor. 15:58) Kueza cwalo kuka mitusa kuba ni buikolwiso bwa kuli Ndataa mina ya kwa lihalimu uka mitusa sina feela mwanaatuselize mizwale ni likaizeli bane bakopani ni muinelo oswana ni wamina. Waziba zemutokwa mi waziba mwakona kumituseza kufumana lika zeo. Hamunze mubona mwamituseza Jehova, tumelo yamina ikatiya, mi mukakona kutiyela miinelo yetaata yemuka kopana ni yona kwapili.—Hab. 3:17, 18.

7. Ka kuya ka Mateu 8:23-26, “liñungwa lelituna” nelilikile cwañi tumelo ya balutiwa?

⁷ Jesu ni balutiwa bahae hane bali mwa liwate, kwazuha liñungwa lelituna, mi Jesu aitusisa kolo yeo kuli atuse balutiwa bahae kulemuha kuli nebatokwa kutiisa tumelo yabona. (Mubale Mateu 8:23-26.) Liñungwa leo hane linze liekezeha ni mandinda hanaanzaa nata kwa sisepe, Jesu yena naalobezi. Balutiwa bane basabile hahulu bao hane bamuzusize kuli abapilise, Mulena abakalimela ka lilato, ali: “Kiñi hamusabile hahulu cwana, mina ba tumelo yenyinyani?” Balutiwa bane basabile hahulu bao nebaswanela kulemuha kuli Jehova naakona kusileleza Jesu ni banaali ni bona. Luitutañi kwa taba yeo? Haiba luba ni tumelo yetiile, lukakona kutiyela ‘mañungwa amatuna,’ ibe kuli ki mañungwa tenyene kamba miinelo yetaata yekona kubapanywa kwa mañungwa.

8-9. Tumelo ya bo Anel neilikilwe cwañi, mi ki lika mañi zenee batusize kuitiisa?

⁸ Halunyakisiseñi mo kaizeli yali likwasha yabizwa Anel wa kwa Puerto Rico, naabezi ni tumelo yetiile hamulaho wa kukopana ni muinelo omuñwi otaata. Naatalimani ni “liñungwa lelituna” la luli. Muliko wanaakopani ni ona neukalile ka silimo sa 2017, muta ñuli yebizwa Maria neisinyize ndu yahae. Mi bakeñisa ñuli yeo, musebezi wahae wafela. Kaizeli Anel utalusa kuli: “Neniikalezwi hahulu mwahalaa nako yetaata yeo, kono neniboni butokwa bwa kusepa Jehova ka kulapelanga ku yena ni kusatuhelela lipilaelo kunipaleliswa kueza lika za butokwa.”

⁹ Bo Anel batalusa kuli nto yeñwi yenee batusize kutiyela muliko one bakopani ni ona ki kuipeya kuutwa. Batalusa kuli: “Kulatelela ketelelo yene lufilwe ki kopano neku nitusize kusaikalelwa. Jehova naanitusize ka kuitusisa mizwale ni likaizeli baka bane baniomba-ombile ni kunifa lika zene nitokwa kwa mubili.” Baekeza kubulela kuli: “Jehova naanifile lika zeñata, mane nihaiba lika zene nisika libelela, mi tumelo yaka neitiisizwe hahulu.”

10. Muswanela kuezañi haiba mukopana ni “liñungwa lelituna”?

¹⁰ Kana mukopana ni “liñungwa lelituna” mwa bupilo bwamina? Mwendi mukopana ni muliko omuñwi otahisizwe ki kozi ya ka taho. Kamba mwendi mukopana ni liñungwa la swanisezo, inge cwalo kukula butuku bobuñwi  bobutuna bobu mizwafisize hahulu, mi hamuzibi za kueza. Fokuñwi, mwendi mwakona kuikalelwa, kono musike mwatuhelela lipilaelo zamina kumipaleliswa kusepa Jehova. Muzwelepili kusutelela ku yena ka kulapela ka taata. Mutiise tumelo yamina ka kunahanisisanga mwanaa mituselize Jehova kwamulaho. (Samu 77:11, 12) Mukolwe kuli haana kumiyubeka nikamuta.

11. Ki kabakalañi haluswanela kuikatulela kuutwa babaetelela mwahalaa luna?

¹¹ Ki lika mañi zeñwi zekona kumitusa kutiyela miliko? Sina mone babulelezi bo Anel, ki kuipeya kuutwa. Musepe batu basepile Jehova ni Jesu. Fokuñwi, babaketilwe kuetelela mwahalaa luna bakana bafa litaelo zelusa utwisisi hande. Kono haiba luipeya kuutwa, Jehova uka lufuyaula. Linzwi lahae ni mitala ya batanga bahae babasepahala libonisa kuli kuipeya kuutwa kwapilisa. (Exo. 14:1-4; 2 Makol. 20:17) Munahanisisange mitala yecwalo. Kueza cwalo kuka mitusa kuikatulela kulatelela ketelelo yemufiwa ki kopano kacenu mane ni kwapili. (Maheb. 13:17) Haiba mueza cwalo, hamuna kusaba liñungwa lelituna ka kufitisisa lelutuha lutalimana ni lona.—Liprov. 3:25.

12. Liñolo la Luka 18:1-8 libonisa cwañi mo tumelo ikona kulutuseza kuitiisa halusa ezwi hande ki batu?

¹² Jesu naaziba kuli tumelo ya balutiwa bahae neika likiwa kabakala kusaezwa hande ki batu. Kuli abatuse kutiyela muinelo wo, naabafile swanisezo yeñozwi mwa buka ya Luka. Naakandekile za mbelwa yanaaswalelezi kuitilelela ku muatuli yasika luka kuli amuatulele ka kuluka. Naanani buikolwiso bwa kuli haiba atundamena, naakaatulelwa ka kuluka. Hamulaho wa nako, muatuli yo autwa kupo ya musali yo. Luitutañi kwa taba yeo? Jehova haki yasika luka. Jesu naabulezi kuli: “Cwalehe, kana Mulimu yena haana kuatulela baketiwa bahae ka kuluka, baba mulilela musihali ni busihu?” (Mubale Luka 18:1-8.) Mi Jesu aekeza kubulela kuli: “Mwanaa mutu hakataha, kana luli ukafumana tumelo yecwalo mwa lifasi?” Ka kuswana ni mbelwa yo yanaanani tumelo yetiile, ni luna haluezwa maswe, luswanela kuzwelapili kuba ni pilu-telele ni kusazwafa. Tumelo yecwalo ilutusa kukolwa kuli hona cwale-cwale fa, Jehova uka lutusa. Hape luswanela kukolwa kuli tapelo yakona kulutusa. Fokuñwi, tapelo yaluna ikona kualabiwa ka nzila yene lusika libelela.

13. Tapelo neitusize cwañi lubasi loluñwi lone luezizwe maswe?

¹³ Halunyakisiseñi zanaakopani ni zona kaizeli yabizwa Vero, yapila kwa Democratic Republic of the Congo. Bo Vero, bakubona, ni mwanaa bona wamusizana wa lilimo ze 15, nebabalehile mwa munzi one bapila ku ona bakeñisa kuli neutaselizwe ki sikwata sa masole. Hane banze bamata cwalo, bakopana ni sikwata sa masole seo sene sikwalile nzila, mi sababemba kuli nesika babulaya. Bo Vero hane bakalile kulila, mwanaa bona abatiisa ka kulapela ka kutumusa, mi akuta-kutela  kupunda libizo la Jehova mwa tapelo yahae. Musizana yo hasaafelize kulapela, yomuhulu wa sikwata sa masole amubuza kuli: “Musizana tuwe, ki mañi yakulutile kulapela?” Amualaba kuli: “Ki bo ma baba nilutile, nebalikanyisize tapelo yeli mutala yeñozwi kwa Mateu 6:9-13.” Yomuhulu wa masole yo ali ku yena: “Musizana tuwe, uye ka kozo hamoho ni bashemi bahao, mi haike Jehova Mulimu wahao amisileleze!”

14. Tumelo yaluna ikona kulikiwa cwañi, mi ki nto mañi yekona kulutusa kuitiisa?

¹⁴ Mitala yeswana sina yeo ilutusa kulemuha kuli tapelo ki ya butokwa hahulu. Kono muswanela kuezañi haiba tapelo yamina isaalabiwi kapili kamba ka nzila yekomokisa? Sina mbelwa yabulezwi mwa swanisezo ya Jesu, muzwelepili kulapela mi mukolwe kuli Mulimu waluna haana kumiyubeka, ukaalaba tapelo yamina ka nzila yeñwi, ili ka nako yeswanela. Muzwelepili kukupa Jehova kuli amife moya wahae okenile. (Mafil. 4:13) Muhupule kuli hona cwale-cwale fa, Jehova uka mifuyaula hahulu mi hamuna kuhupula manyando ane mukopana ni ona kwamulaho. Hamunze muitinga ku Jehova ni kutiyela miinelo yetaata, tumelo yamina ikatiya, mi mukakona kutiyela miliko yemuka kopana ni yona kwapili.—1 Pit. 1:6, 7.

15. Sina mokuboniselizwe kwa Mateu 17:19, 20, ki muinelo mañi one bakopani ni ona balutiwa ba Jesu?

¹⁵ Jesu naataluselize balutiwa bahae kuli nebatokwa kuba ni tumelo kuli batiyele miliko. (Mubale Mateu 17:19, 20.) Nako yeñwi, nebapalezwi kuleleka mudimona, niha nebakonile kueza cwalo kwamulaho. Libaka ki lifi? Jesu naatalusize kuli nebatokwa kuba ni tumelo yetuna. Naabulezi kuli hane bakaba ni tumelo yecwalo, nebaka kona kutiyela miliko yemituna yenekona kuswanisezwa kwa malundu. Ni luna kacenu, lukona kukopana ni miliko yeluikutwa kuli halukoni kuitula.

16. Kuba ni tumelo nekutusize cwañi bo Geydi kutiyela muinelo otomohisa hahulu pilu?

¹⁶ Halunyakisiseñi mutala wa kaizeli yabizwa Geydi wa kwa Guatemala. Bakubona bo Edi, nebabulailwe ka nako yene bazwa kwa mikopano ya puteho hamoho. Tumelo ya bo Geydi nei batusize cwañi kutiyela muinelo otomohisa hahulu pilu wo? Batalusa kuli: “Ninepelanga mushimbo waka ku Jehova ka kulapela ku yena, mi nibanga ni kozo ya mwa munahano hase niezize cwalo. Jehova unibabalezi ka kuitusisa ba lubasi ni balikani baka mwa puteho. Kueza zeñata mwa sebelezo yaka ku Jehova kunitusanga kusaikutwa hahulu butuku ni kusabilaela hahulu ka za lika zekaezahala kwapili. Hamulaho wa kutalimana ni muinelo otaata wo, nilemuhile kuli nikakona kutiyela muliko ufi kamba ufi onika kopana ni ona kwapili, ka kutusiwa ki Jehova, Jesu, ni kopano.”

17. Lukona kueza cwañi haiba lukopana ni muliko omutuna okona kubapanywa kwa lilundu?

¹⁷ Kana mushwezwi ki mutu yomuñwi yemulata? Mutiise tumelo yamina ka kubala litaba za mwa Bibele zebulela za batu bane bazusizwe kwa bafu. Kana muikutwa bumaswe kabakala  kuli mutu yomuñwi mwa lubasi lwamina uzwisizwe mwa puteho? Mubalange Bibele mi muikolwisise kuli kalimelo yafanga Mulimu kamita ki yende. Kusina taba ni muinelo otaata omukopana ni ona, muitusise kolo yeo kuli mutiise tumelo yamina. Mutaluseze Jehova ze mwa pilu yamina kaufela. Musike mwaikauhanya ku babañwi, kono muzwelepili kueza siango ni mizwale ni likaizeli bamina. (Liprov. 18:1) Mueze lika zeka mitusa kuitiisa, niha mukona kuhupula miinelo yetomohisa pilu yemutalimana ni yona. (Samu 126:5, 6) Muzwelepili kufumaneha kwa mikopano ya puteho, kukutaza, ni kubala Bibele. Mi muzwelepili kuisa pilu kwa lika zende zasepisize kuluezeza Jehova kwapili. Mi hamunze muiponela mwamituseza Jehova, tumelo yamina ikatiya.

18. Ki lika mañi zemuswanela kueza haiba mulemuha kuli tumelo yamina haisika tiya?

¹⁸ Haiba miliko yene mukopani ni yona kwamulaho kamba yemukopana ni yona ka nako ya cwale imitusize kulemuha kuli tumelo yamina haisika tiya, musike mwazwafa. Muitusise kolo yeo kuli mutiise tumelo yamina. Mukupe sina mone bakupezi baapositola ba Jesu, bane baize: “Luekeleze kwa tumelo.” (Luka 17:5) Hape munahanisise mitala ya batu bolunyakisisize mwa taba ye. Sina bo Miguel ni bo Yurai, muhupulange mwamituselize Jehova kwamulaho. Sina mwanaa bo Vero wamusizana ni bo Anel, mulapelange ka taata ku Jehova, sihulu hamukopana ni miliko yemituna. Mi sina bo Geydi, muhupule kuli Jehova wakona kulutusa ka kuitusisa ba lubasi kamba balikani baluna. Haiba muitinga ku Jehova kuli amituse kutiyela miinelo yemutalimana ni yona ka nako ya cwale, mukaba ni buikolwiso bwa kuli uka mitusa kutiyela muliko ufi kamba ufi omuka kukopana ni ona kwapili.

19. Ki buikolwiso mañi bwanaanani bona Jesu, mi ki buikolwiso mañi bolukona kuba ni bona?

¹⁹ Jesu naatusize balutiwa bahae kuziba fone ifokola tumelo yabona, kono naaziba kuli Jehova naaka batusa kutiyela miliko yene bakakopana ni yona kwapili. (Joa. 14:1; 16:33) Naanani buikolwiso bwa kuli buñata bobutuna bwa batu nebuka punyuha ñalelwa yetuna kabakala kuba ni tumelo yetiile. (Sin. 7:9, 14) Kana mukaba yomuñwi wabona? Ka tuso ya Jehova, mukapunyuha haiba mueza momukonela kaufela kutiisa tumelo yamina!—Maheb. 10:39.