1, 2. Batu ba Mulimu bakopana ni butata mañi kacenu? (Mubone maswaniso a fahalimu.)

BAALAFI babañata baalafanga batu babakula matuku ayambukela. Baiyakatwanga bakuli bakeñisa kuli babata kubatusa. Kono habanze baeza cwalo, baswanela kuisileleza ilikuli basike bayambula matuku ababata kualafa. Ka mukwa oswana, buñata bwaluna lupila ni kubeleka ni batu babanani mikwa yelwanisana ni tulemeno twabata Mulimu kuli lube ni tona. Taba yeo ikona kutahisa kuli kulubele taata kuba ni tulemeno totunde.

² Mwa mazazi a mafelelezo a, batu babañata habatabeli kulatelela likuka za Mulimu za muzamao. Mwa liñolo labubeli la muapositola Paulusi lanaañolezi Timotea, naabulezi za mikwa yene bakaba ni yona batu babasa lati Mulimu, ili mikwa yeneka ata hahulu mwa mazazi a mafelelezo. (Mubale 2 Timotea 3:1-5, 13.) Nihaike kuli lukona kuikutwa bumaswe halubona mikwa yeatile, niti kikuli halusa tokomeli, lwakona kukukuezwa ki batu bababonisa mikwa yeo. (Liprov. 13:20) Mwa taba ye, lukanyakisisa moishutanela mikwa yebabonisa batu mwa mazazi a mafelelezo ni mikwa yebabonisa batu ba Mulimu. Hape lukanyakisisa molukona kuisileleleza kwa mikwa yemaswe yebabonisa batu halunze lutusa babañwi kuba ni silikani sesinde ni Mulimu.

3. Ki bo mañi bababonisa mikwa yebulezwi kwa 2 Timotea 3:2-5?

 ³ Muapositola Paulusi naañozi kuli “mwa mazazi a mafelelezo kukataha linako zetaata, zeziyeza.” Hasamulaho, naabulezi za mikwa yemaswe ye 19 yebakaba ni yona batu babaka pila mwa mazazi ao. Mikwa yeo yaswana ni mikwa yebulezwi kwa Maroma 1:29-31, nihaike kuli lipulelo zeñwi za mwa liñolo lahae ku Timotea halifumanehi mwa litaba zeñwi za Mañolo A Sigerike A Sikreste. Asika bulela kale za mikwa yemaswe, Paulusi naabulezi kuli “batu bakaba . . .” Taba yeo haitalusi kuli batu kaufela bakaba ni mikwa yeo. Bakreste banani mikwa yeshutanela kwahule ni mikwa yebabonisa batu mwa lifasi.—Mubale Malaki 3:18.

4. Mukona kutalusa cwañi batu babaitundumuna ka buikuhumuso?

⁴ Paulusi hasaabulezi kuli batu babañata bakaitata ni kulata masheleñi, hape naañozi kuli batu bakaitumbaeta, kuikankabeka, ni kuitundumuna ka buikuhumuso, ili mikwa yebabonisanga batu babaikutwa kuli bafita babañwi bakeñisa buikoneli bwabona, ponahalo yabona, sifumu kamba situlo sabona. Batu babacwalo batabela hahulu kufiwa likute kamba kulatiwa. Caziba yomuñwi naañozi cwana ka za mutu yaikuhumusa hahulu kuli: “Mwa pilu yahae unani aletare fakubamanga kuitapela yena muñi.” Batu babañwi batalusa kuli kuikuhumusa kokutulile tikanyo kumaswe hahulu kuli mane nihaiba batu babanani buikuhumuso banyazanga babaikuhumusa ka nzila yeo.

5. Batanga ba Mulimu babasepahala nebabonisize cwañi buikuhumuso?

⁵ Kusina kukakanya, Jehova utoile buikuhumuso. Utoile “meeto aikuhumusa.” (Liprov. 6:16, 17) Mutu yaikuhumusa haakoni kuba mulikanaa Mulimu. (Samu 10:4) Buikuhumuso ki mukwa wanani ona Diabulosi. (1 Tim. 3:6) Kono ka bumai, nihaiba batanga ba Jehova babañwi babasepahala nebabonisize kuli baikuhumusa. Mulena Oziasi wa Juda naasepahalile ka lilimo zeñata. Kono Bibele ibulela kuli: “Hasaabile ni maata, aikuhumusa mwa pilu yahae mi kabakaleo aitahiseza kozi, mi ka kusasepahala ku Jehova Mulimu wahae, akena mwa tempele ya Jehova kuli acise insense fa aletare ya insense.” Mi Mulena Ezekiasi ni yena naaikuhumusize, nihaike kuli neli ka nakonyana feela.—2 Makol. 26:16; 32:25, 26.

6. Ki lika mañi zenekona kutahisa kuli Davida akale kuikuhumusa, kono ki kabakalañi hanaasika eza cwalo?

⁶ Batu babañwi baikuhumusanga kabakala kuli babonahala hande, bazibahala, banani buikoneli bwa kuopela, banani maata a kueza lika kamba kabakala kuba ni situlo sesituna. Davida naanani lika zeo kaufela; kono naazwezipili kuikokobeza mwa bupilo bwahae kaufela. Hasaabulaile Goliati, Davida naafilwe mwanaa Mulena Saule kuli abe musalaa hae, kono naabulezi kuli: “Na ki na mañi mi bahabo na, ba lubasi lwa bo ndate, ki bo mañi mwa Isilaele, kuli nibe mukwenyanaa mulena?” (1 Sam. 18:18) Ki lika mañi zenetusize Davida kuzwelapili kuikokobeza? Davida naanani tulemeno totunde, buikoneli, ni matohonolo amañwi kabakala kuli Mulimu ‘naainami’ kamba naaikokobelize ilikuli amutuse. (Samu 113:5-8) Davida naaziba kuli lika zende kaufela zanaanani zona nelizwa ku Jehova.—Mubapanye 1 Makorinte 4:7.

7. Ki lika mañi zekona kulutusa kuba ni buikokobezo?

⁷ Sina Davida, batu ba Jehova kacenu balika ka taata kuba ni buikokobezo. Kwasusueza kuziba kuli Jehova, yena Yapahami ka Kufitisisa mwa pupo kaufela, ubonisa kalemeno kakande ka buikokobezo. (Samu 18:35) Lulika ka taata kusebelisa kelezo ye, yeñozwi ka kususumezwa ki moya  wa Mulimu, yeli: “Muapale lilato ni mukekecima, sishemo, buikokobezo, bunolo, ni pilu-telele.” (Makolo. 3:12) Hape lwaziba kuli lilato “haliikankabeki, haliitundumuni.” (1 Makor. 13:4) Haluikokobeza, lwakona kutusa batu kusutelela ku Jehova. Sina feela baana habakona kukolwiswa ki muzamao wa basali babona kusina linzwi lelibulelwa, batu babañwi bakona kusutelela ku Mulimu kabakala buikokobezo bobabonisa batu bahae.—1 Pit. 3:1.

8. (a) Batu babañwi kacenu baanga cwañi taba ya kusautwa bashemi? (b) Mañolo asusueza bana kuezañi?

⁸ Paulusi naabonisize mone bakapilisanela batu mwa mazazi a mafelelezo. Naañozi kuli mwa mazazi a mafelelezo, bana nebasike bautwa bashemi babona. Nihaike kuli kacenu libuka, mafilimu, ni liprogilamu za fa TV, fokuñwi lisusuezanga bana kusautwa bashemi babona ni kubonisa inge kuli kueza cwalo hakusika fosahala, niti kikuli, mukwa wo usinya swalisano yeswanela kubateñi mwa lubasi. Batu sebalemuhile buniti bwa taba yeo kuzwa feela kwamulaho. Mane lilimo-limo kwamulaho mwa naha ya Magerike, nekuungiwa kuli haiba mutu anata bashemi bahae, naaswanela kuamuhiwa liswanelo zefilwe bayahi ba naha; mi mulao wa Maroma ona neubonisa kuli mwana hanata ndatahe nekuswana feela inge kuli mwana yo unani mulatu wa kubulaya mutu. Mwa Mañolo A Siheberu ni mwa Mañolo A Sigerike A Sikreste, bana basusuezwa kukuteka bashemi babona.—Exo. 20:12; Maef. 6:1-3.

9. Ki sika mañi sesikona kutusa banana kuutwa bashemi babona?

⁹ Bana bakona kuambuka moya wa kusautwa bashemi babona haiba banahanisisa zeba baezelize bashemi babona. Haiba bana baziba kuli Mulimu, yena Ndataa luna ki yena yabata kuli bautwe bashemi babona, bakasusuezwa hahulu kuitebuha bashemi babona. Bana hababulela zende ka za bashemi babona, bakatusa banana babañwi kuutwa bashemi babona. Niteñi, haiba bashemi habana lilato la sipepo kwa bana babona, banana bakafumana taata kuutwa bashemi babona kuzwelela kwa pilu. Kono haiba mwana alemuha kuli bashemi bahae bamulata luli, ukasusuezwa kubautwa niha kuli taata kueza cwalo. Bo Austin batalusa kuli: “Nihaike kuli hañata neniikutwa kuli nitokwa kupata mafosisa aka, neniziba kuli bashemi baka nebatomile milao yeutwahala ya fa lapa, mi nebatalusanga libaka hane batomile milao yeo ni kulususueza kubataluseza maikuto aluna. Kueza cwalo neku nitusize kuutwa bashemi baka. Nenilemuhile kuli baniisa pilu, mi taba yeo nei nisusuelize kueza lika zeebatabisa.”

10, 11. (a) Ki mikwa ifi yemaswe yebonisa kuli batu habalati babañwi? (b) Bakreste ba niti baswanela kubonisa lilato lelituna cwañi?

¹⁰ Paulusi utalusa mikwa yemiñwi yemaswe yebonisa kuli batu habalatani. Hamulaho wa kubulela kuli bana bakaba “babasa utwi bashemi babona,” Paulusi naabulezi kuli batu bakaba babasina buitumelo, mi taba yeo yautwahala kakuli batu babacwalo habaitebuhi lika zende zebaezelizwe ki babañwi. Hape naabulezi kuli batu nebakaba babasa sepahali. Batu hape nebakaba babañañelela mihupulo yabona, ili kubonisa kuli habatabeli kuswalisana ni babañwi. Mi nebakaba banyefuli ni babeteki, babaitusisa lipulelo zemaswe ni zeutwisa butuku kwa batu babañwi, mane cwalo ni ku Mulimu. Mi batu nebakaba masawana, ili batu bababulela litaba za kusinya batu babañwi libizo. *

 ¹¹ Ka kushutana ni batu babañata babasa bonisi lilato kwa batu babañwi kacenu, balapeli ba Jehova bona babonisa lilato la niti kwa batu babañwi. Baezize cwalo kuzwa feela kwamulaho. Jesu naabulezi kuli kulata batu babañwi, ili mufuta wa lilato la a·ga’pe, ki ona mulao wabubeli omutuna mwa Mulao wa Mushe, kuzwa ku wapili wa kulata Mulimu. (Mat. 22:38, 39) Jesu hape naabulezi kuli haiba lulatana, lubonisa kuli lu Bakreste ba niti. (Mubale Joani 13:34, 35.) Bakreste baswanela kulata nihaiba lila zabona.—Mat. 5:43, 44.

12. Jesu naabonisize cwañi lilato ku babañwi?

¹² Jesu naabonisize lilato lelituna ku babañwi. Naapotela muleneñi ni muleneñi, inzaa taluseza batu taba yende ya Mubuso wa Mulimu. Naafolisize libofu, lihole, ba mbingwa, ni bo susu. Naazusize bafu. (Luka 7:22) Jesu mane naafanile nihaiba bupilo bwahae kuli aliulule batu, nihaike kuli batu babañata neba mutoile. Lilato lanaabonisize Jesu libonisa lilato lanani lona Ndatahe. Lipaki za Jehova mwa lifasi kaufela, babonisa lilato labata Mulimu kuli babonise ku babañwi.

13. Lilato lelubonisa ku babañwi likona kubatusa cwañi kutabela kuziba Jehova?

¹³ Lilato lelubonisa ku babañwi litahisa kuli batabele kuziba za Ndataa luna wa kwa lihalimu. Ka mutala, muuna yomuñwi wa kwa Thailand naatabisizwe hahulu ki lilato lene babonisana mizwale ni likaizeli fa mukopano omutuna. Hasaakutezi kwandu, akalisa kuituta Bibele ni yomuñwi wa Lipaki za Jehova habeli ka sunda. Akutaza kwa bana bahabo yena kaufela, mi mwa likweli ze 6 feela kuzwa fa mukopano wo, afa ngambolo yahae yapili ya kubala Bibele kwa Ndu ya Mubuso. Kuli luzibe haiba lwabonisa lilato kwa batu babañwi, luswanela kuipuza kuli: ‘Kana nalikanga kutusa babañwi mwa lubasi lwaka, mwa puteho yahesu, ni mwa bukombwa? Kana luli niinga batu babañwi sina mwabaangela Jehova?’

14, 15. Ki mikwa mañi ya bufolofolo yebabonisa batu babañata, kono babañwi bacincize cwañi mupilelo wabona?

¹⁴ Bakeñisa mikwa yemiñwi yebabonisa batu mwa mazazi a mafelelezo, Bakreste baswanela  kuikambusa kwa batu babacwalo. Paulusi naabulezi kuli batu babasa sabi Mulimu nebasike balata bunde, kamba sina litoloko zeñwi molitolokezi pulelo yeo, “nebaka toya bunde” kamba “nebasike batabela bunde kaufela.” Nebakaba babasina buiswalo, bababuhali. Babañwi nebakaba ba muñañatoho, kamba ba kayeye.

¹⁵ Batu babañata bane banani mikwa ya bufolofolo sebanani mikwa yeminde cwale. Taba yeo neipolofitilwe mwa Bibele. (Mubale Isaya 11:6, 7.) Bupolofita bo, bubonisa kuli lifolofolo za mwa naheñi zecwale ka maakanyani ni litau, likapila ka kozo ni limunanu zecwale ka lingunyana ni manamani. Mulemuhe kuli kozo yeo ikakonahala bakeñisa kuli “lifasi likatala zibo ya Jehova.” (Isa. 11:9) Bakeñisa kuli lifolofolo halikoni kuituta za Jehova, bupolofita bo bubonisa licinceho zebaka eza batu.

16. Bibele itusize cwañi batu kucinca butu bwabona?

¹⁶ Batu babañwi babañata nebanani buhali sina maakanyani kono cwale bacincize, mi sebapila ka kozo ni babañwi. Mwakona kuipalela za bupilo bwabona mwa litaba zeli, “Bibele Yacincanga Bupilo Bwa Batu,” zefumaneha fa jw.org. Batu base bazibile Jehova ni kumusebeleza habaswani ni batu bababonahala kuba balumeli kono basapili sina balumeli, ili babaipapata kuli balapela Mulimu kono muzamao wabona inze usabonisi cwalo. Kono batu bane babanga ni buhali ‘baapezi butu bobunca bone bubupilwe ka kulikana ni tato ya Mulimu mwa kuluka kwa niti ni busepahali.’ (Maef. 4:23, 24) Batu habanze baituta za Mulimu, balemuhanga butokwa bwa kupila ka kulumelelana ni likuka zahae. Baezanga licinceho ka za lika zebalumela, mikwa yabona, ni muzamao. Kueza licinceho zeo haki nto yebunolo, kono bakonanga kueza cwalo bakeñisa kuli moya wa Mulimu utusanga babatabela kueza tato yahae.

17. Lukona kueza cwañi kuli lusike lwakukuezwa ki batu babanani mikwa yasatabeli Mulimu?

¹⁷ Shutano ye mwahalaa batu babasebeleza Mulimu ni babasa musebelezi izwelapili kuiponahalela hande. Luna babasebeleza Mulimu luswanela kutokomela kuli halukukuezwi ki batu babanani mikwa yemaswe. Kono luswanela kuba ni butali ka kumamela kelezo yetahile ka moya wa Mulimu ye kwa 2 Timotea 3:2-5, ya kuli lusabe kwa batu babacwalo. Ki niti kuli halukoni kuambuka ka kutala batu babacwalo babanani mikwa yasatabeli Mulimu. Babañwi ku bona lusebeza ni bona, lukena ni bona sikolo, kamba mane lupila ni bona. Kono lwakona kuambuka munahanelo wabona ni kusalikanyisa mikwa yabona. Lukona kueza cwalo ka kubalanga Bibele kuli lutiise silikani saluna ni Mulimu ni kukopananga kamita ni batu babatabela kusebeleza Jehova.

18. Zelubulela ni zelueza likona kutusa cwañi batu kwa moya?

¹⁸ Hape luswanela kulika ka taata kutusa batu babañwi kwa moya. Mubate linzila zemukona kukutaza ka zona mi mukupe Jehova kumitusa kubulela lika zeswanela, ili ka nako yeswanela. Luizibahaze ku babañwi kuli lu Lipaki za Jehova. Haluka eza cwalo, muzamao waluna omunde ukakanyisa Mulimu, isiñi luna bañi. Lulutilwe ‘kuhana muzamao omaswe ni litakazo za lifasi ni kulutiwa kupila ka kunahana hande ni ka kuluka ni ka kusepahala ku Mulimu mwa lifasi la cwale.’ (Tite 2:11-14) Haiba lupila ka nzila yatabela Mulimu, batu babañwi bakalemuha muzamao waluna, mi mane babañwi ku bona bakabulela kuli: “Lubata kuya ni mina, kakuli luutwile kuli Mulimu uinzi ni mina.”—Zak. 8:23.