“Mu be ni ku Tukufalelwa Mwa Moya”
“Mu be ni ku Tukufalelwa Mwa Moya”
“Ka za ku ikataza, mu si ke mwa fokola; mu be ni ku tukufalelwa mwa moya; mu sebeleze [Jehova].”—MARO. 12:11.
1. Ki kabakalañi Maisilaele ha ne ba fanga matabelo a lifolofolo ni linubu ze ñwi?
JEHOVA u itebuha hahulu matabelo o ba mu fa batanga ba hae ka ku itatela kuli ba bonise kuli ba mu lata ni kuli ba ipeya kwa tato ya hae. Kwa kale, Mulimu na amuhelanga matabelo a shutana-shutana a lifolofolo ni linubu ze ñwi. Matabelo ao ni linubu zeo ne li fiwa ka ku ya ka Mulao wa Mushe kwa Maisilaele ba ne ba bata ku swalelwa libi ni ku bonisa buitumelo bwa bona. Mwa puteho ya Sikreste, Jehova haa tokwi kuli lu fe matabelo a cwalo a ezezwa feela mulao. Kono mwa kauhanyo 12 ya liñolo la hae la naa ñolezi Bakreste kwa Roma, muapositola Paulusi u bonisa kuli ni luna lu sa libelelwa ku fa matabelo. Ha lu boneñi mo lu kona ku ezeza cwalo.
Sitabelo se si Pila
2. Ka ku ba Bakreste, lu pila bupilo bo bu cwañi, mi ku eza cwalo ku kopanyelezañi?
2 Mu bale Maroma 12:1, 2. Kwa makalelo a liñolo la hae, Paulusi naa bonisize hande kuli Bakreste ba ba tozizwe, ibe kuli ki Majuda kamba ki Bamacaba, ne ba beilwe ba ba lukile fapilaa Mulimu ka tumelo, isiñi ka misebezi. (Maro. 1:16; 3:20-24) Mwa kauhanyo 12, Paulusi u talusa kuli Bakreste ba swanela ku bonisa buitebuho bwa bona ka ku pila bupilo bwa buitomboli. Kuli lu kone ku eza cwalo, lu tokwa ku fetuha mwa minahano ya luna. Ka ku ba batu ba ba si ka petahala, lu busiwa ki “mulao wa sibi ni wa lifu.” (Maro. 8:2) Kacwalo lu tokwa ku fetuha, ka “ku shemunwa mwa mihupulo ya lipilu za [luna]” ka ku eza licinceho ze tuna ka za lika ze lu nahananga. (Maef. 4:23) Ku fetuha ko kutuna cwalo ku kona ku ba teñi feela ha lu tusiwa ki Mulimu ni moya wa hae. Hape ku tokwa kuli lu eze buikatazo bo butuna, ka ku itusisa maata a luna a ku nahana. Ku talusa kuli lu swanela ku eza ka mo lu konela kaufela kuli lu si ke lwa “ya ka ku likanyisa lifasi le,” le li tezi mizamao ye sinya, za ku itabisa ka zona ze maswe, ni minahano ye kopami.—Maef. 2:1-3.
3. Kiñi ze lu ezezanga misebezi ya Sikreste?
3 Paulusi hape u lu mema kuli lu itusise maata a luna a ku nahana kuli lu lemuhe ‘se si latwa ki Mulimu, se sinde, se si kateleha, se si petehile.’ Kiñi se lu balelanga Bibele ka zazi, se lu yeyelanga ze lu bala, se lu lapelelanga, se lu fumanehelanga kwa mikopano ya Sikreste, ni se lu abanelanga mwa musebezi wa ku kutaza taba ye nde ya Mubuso? Kana ki ka libaka feela la kuli maeluda ba lu susuezanga ku eza cwalo? Ki niti kuli lwa itumela kwa likupuliso ze tusa ze ba lu fanga maeluda. Kono lu abana mwa misebezi ya Sikreste bakeñisa kuli lu susuezwa ki moya wa Mulimu kuli lu bonise lilato la luna le lituna ku Jehova. Ku tuha fo, luna ka sibili lu kozwi kuli ku eza misebezi ye cwalo ki sona saa tokwa Mulimu kuli lu eze. (Zak. 4:6; Maef. 5:10) Lu ba ni tabo ye tuna ni mwangalwa ka ku lemuha kuli ka ku pila bupilo bwa Sikreste, lwa kona ku kateleha ku Mulimu.
Limpo ze Fapana
4, 5. Maeluda ba Sikreste ba swanela ku itusisa cwañi limpo za bona?
4 Mu bale Maroma 12:6-8, 11. Paulusi u talusa kuli “lu na ni limpo ze fapana, ka ku ya ka sishemo se lu filwe.” Ze ñwi za limpo zaa talusa Paulusi ze cwale ka ku kutaza, ku zamaisa, sihulu li ama maeluda ba Sikreste, ili ba ba susuelizwe ku zamaisa “ka ku tukufalelwa.”
5 Paulusi u talusa kuli, baokameli ba swanela ku bonisa tukufalelo ye swana yeo ha ba nze ba sebeza sina baluti ni ha ba nze ba eza “sebelezo.” Ku bonahala kuli taba ye i bonisa kuli Paulusi ha naa bulela cwalo, na ama kwa “sebelezo” ye ezezwa mwa puteho, kamba “mubili u li muñwi.” (Maro. 12:4, 5) Sebelezo yeo i swana ni ye bulezwi kwa Likezo 6:4, ili ko baapositola ne ba shaezi kuli: “Luna lu ka na lu tiiseza mwa milapelo, ni mwa sebelezo ya Linzwi.” Sebelezo ye cwalo i ama lika mañi? Maeluda ba Sikreste ba itusisa limpo za bona kwa ku tiisa mizwale ni likaizeli mwa puteho. Maeluda ba bonisa kuli ba ‘mwa sebelezo ye’ ha ba tukufalelwa ku fa ketelelo ni litaelo za mwa Linzwi la Mulimu kwa puteho ka lituto za bona, ka ku eza lipatisiso, ka ku luta, ni ka ku lisa. Baokameli ba swanela ku itusisa limpo za bona ka tokomelo ye tuna ni ku ba babalela lingu ‘inze ba tabile.’—Maro. 12:7, 8; 1 Pit. 5:1-3.
6. Lu kona ku sebelisa cwañi kelezo ye filwe kwa Maroma 12:11, ili lona liñolo fo i tomile taba ye?
6 Paulusi u zwelapili ku talusa kuli: “Ka za ku ikataza, mu si ke mwa fokola; mu be ni ku tukufalelwa mwa moya; mu sebeleze [Jehova].” Haiba lu lemuha kuli lu kenelwa ki buzwa mwa bukombwa bwa luna, lu tokwa ku tatubisisa muitutelo wa luna ni ku lapela hahulu ku kupa moya wa Jehova, ili wo ka lu tusa ku felisa ku ba ba ba enya feela ni wo ka lu susueza ku ba ni tukufalelo ye ne lu na ni yona sapili. (Luka 11:9, 13; Sin. 2:4; 3:14, 15, 19) Moya o kenile ne u matafalize Bakreste ba kwa makalelo kuli ba bulele “ze tuna za Mulimu.” (Lik. 2:4, 11) Ka ku swana, moya o kenile wa kona ku lu susueza ni luna kuli lu be ni tukufalelo mwa bukombwa, ili “ku tukufalelwa mwa moya.”
Buikokobezo ni Buishuwo
7. Ki kabakalañi ha lu swanela ku sebeza ka buikokobezo ni ka buishuwo?
7 Mu bale Maroma 12:3, 16. Limpo ze lu na ni zona lu li filwe ka “sishemo” sa Jehova. Kwa Liñolo le liñwi, Paulusi u bulela kuli: “Ku kona kwa luna ku zwa ku Mulimu.” (2 Makor. 3:5) Kacwalo, ha lu swaneli ku itumba. Ka buikokobezo lu swanela ku lemuha kuli se si lu konisa ku kondisa mwa bukombwa bwa luna haki buikoneli bwa luna beñi bwa ku kona ku eza lika, kono ki bakeñisa kuli Mulimu wa fuyaula musebezi wa luna. (1 Makor. 3:6, 7) Ka ku lumelelana ni taba ye, Paulusi u li: “Ni bulelela mutu ni mutu ku mina, kuli a si ke a itikanya butuna bo bu fita ni saa swanezi ku likanya.” Kwa swanela ku ikutwanga kuli ni luna lu batu ni kuli lu bata ku fumana tabo mwa sebelezo ya luna ku Jehova. Niteñi, ku ishuwa kamba ku itemuhela mifokolo ya luna, ku ka lu sileleza kwa ku sa ñañelela feela fa mihupulo ya luna. Kono lu bata ku ‘ikupula ka se si lu likana.’
8. Lu kona ku ambuka cwañi ku “ipona butali”?
8 Ha lu na ku eza hande haiba lu ikuhumusa bakeñisa lika ze lu petile. Ki “Mulimu ya melisa.” (1 Makor. 3:7) Paulusi u bonisa kuli Mulimu u file mañi ni mañi mwa puteho “tikanyo ya tumelo.” Ku fita ku ikutwa kuli lu fita ba bañwi, lu swanela ku lemuha ze ba peta ka tikanyo ya tumelo ya bona. Paulusi u ekeza ku bulela kuli: “Mu be ni pilu i liñwi ba bañwi ku ba bañwi.” Mwa liñolo le liñwi, Paulusi u lu taluseza ku sa “eza se siñwi ka kañi, kamba ka buipabazo kwa feela; kono ka buikokobezo mutu ni mutu a hupule kuli ba bañwi ba mu fita.” (Mafil. 2:3) Kuli lu lemuhe kuli yo muñwi ni yo muñwi wa mizwale ni likaizeli wa lu fita mwa linzila ze ñwi, lu tokwa ku ba ni buikokobezo ni ku ikataza luli. Buikokobezo bu ka lu tusa ku sa “ipona butali.” Nihaike kuli ku ba ni matohonolo a ipitezi mwa puteho ku kona ku tahisa kuli ba bañwi ba zibahale hahulu, kaufela luna lu ka fumana tabo ye tuna ka ku eza lika “ze nyinyani,” ili misebezi ye minyinyani ye sa koni ku lemuhiwa ki batu.—1 Pit. 5:5.
Swalisano ya Luna ya Sikreste
9. Ki kabakalañi Paulusi ha swaniseza Bakreste ba ba tozizwe ka moya kwa lilama za mubili?
9 Mu bale Maroma 12:4, 5, 9, 10. Paulusi u swaniseza Bakreste ba ba tozizwe kwa lilama za mubili ze sebeza hamoho ka swalisano mwatasaa Toho ya zona, yena Kreste. (Makolo. 1:18) U hupulisa Bakreste ba ba tozizwe ka moya kuli mubili u na ni lilama ze ñata ze sebeza ka ku shutana-shutana ni kuli ‘ni ha ba li ba bañata, ki mubili u li muñwi ku Kreste.’ Ka ku swana, Paulusi naa elelize Bakreste ba kwa Efese kuli: “Lu latelele niti, lu nze lu na ni lilato, kuli lu hule mwa linto kaufela ku Kreste, yena ye li toho; ka yena, mubili kaufela u bupehile hande, u kopanyizwe hamoho ka malukuluhelo kamukana aa tusa lilama, u nzoo hula ka ku ya ka tikanyo ya mata aa filwe silama ni silama, mi u yahiwa mwa lilato.”—Maef. 4:15, 16.
10. Ki maata mañi e ba swanela ku lemuha ba “lingu ze ñwi”?
10 Nihaike kuli ba “lingu ze ñwi” haki kalulo ya sikwata sa Kreste, baa kona ku ituta ze ñata kwa swanisezo ye. (Joa. 10:16) Paulusi u bulela kuli Jehova “u beile linto kamukana kwatasaa mautu a [Kreste]; hape u mu file kuli fahalimwaa linto kamukana ibe yena toho ya [puteho].” (Maef. 1:22) Kacenu, ba lingu ze ñwi ki kalulo ya “linto kamukana” za beile Jehova mwatasaa ketelelo ya Mwanaa hae. Hape ba mwahalaa ‘liluwo’ leo Kreste a file “mutanga ya sepahala, ya na ni kutwisiso.” (Mat. 24:45-47) Kacwalo, ba ba na ni sepo ya ku pila fa lifasi, ba swanela ku lemuha kuli Kreste ki yena Toho ya bona mi ba swanela ku ipeya kwatasaa mutanga ya sepahala ya na ni kutwisiso ni Sitopa se si Etelela ni kwa baana ba ba ketilwe sina baokameli mwa puteho. (Maheb. 13:7, 17) Ku eza cwalo ku tahisa swalisano mwahalaa Bakreste kaufela.
11. Swalisano ya luna i tomile fañi, mi ki kelezo mañi ye ñwi ya naa file Paulusi?
11 Swalisano ye cwalo i tomile fa lilato, yona “tamo ye lu fa bupetehi.” (Makolo. 3:14) Kwa Maroma kauhanyo 12, Paulusi u koñomeka kuli lilato la luna li “tokwe buikeziso” ni kuli ka “lilato la mutu ni munyanaa hae” lu swanela ku ‘latana ba bañwi ni ba bañwi.’ Seo si ka tahisa kuli lu kutekane. Paulusi u bulela kuli: “Mu beyana kwapili ka ku fanana likute.” Kono ha lu swaneli ku nahana kuli lilato ki ona makeke. Lu swanela ku eza ka mo lu konela kaufela ku buluka puteho inze i li ye kenile. Ha naa fa kelezo ya hae ka za lilato, Paulusi naa ekelize kuli: “Mu toye bumaswe, mu kumalele bunde.”
Mu Amuhele Baenyi
12. Ka za ku amuhela baenyi, lu itutañi kwa Bakreste ba kwa Masedonia wa kwaikale?
12 Mu bale Maroma 12:13. Lilato la luna kwa mizwale ba luna li ka lu susueza ku ‘abela balumeli kwa lika ha ba tokwile’ mi lu eze cwalo ka ku ya ka buikoneli bwa luna. Nihaikaba kuli lu shebile, lwa kona ku abela ba bañwi se lu na ni. Ha naa ñolela Bakreste ba kwa Masedonia, Paulusi naa ize: “Mwa muliko wa ñalelwa ye tuna, balumeli ba na ni tabo ye tuna, mi mwa bubotana bo butuna bwa bona, ba zwisize bufumu bwa ku fana kwa bona. Na ba paka, ni li, ka ku lata kwa bona, ba fanile ka mata a bona, mane ku fita se ne ba kona. Ba kupile ka ku tundamena hahulu kuli lu amuhele mpo ya bona, mi lu ba lumelele ku kena mwa tuso ye ezezwa balumeli [mwa Judea].” (2 Makor. 8:2-4) Nihaike kuli nee li babotana, Bakreste ba kwa Masedonia ne ba na ni bufani bo butuna hahulu. Ne ba ngile kuli nee li tohonolo ku ikabela ze ne ba na ni zona ni mizwale ba ne ba li mwa butokwi mwa Judea.
13. Ku ‘tundamena mwa ku amuhela baenyi’ ku talusañi?
13 Pulelo ya kuli “mu tundamene mwa ku amuhela baenyi” i tolokilwe ku zwa fa pulelo ya Sigerike ye talusa ku ikupulisa. Bibele ya The New Jerusalem Bible i toloka pulelo ye kuli, “mu bate linzila za ku amuhela ka zona baenyi.” Ku amuhela baenyi fokuñwi ku kona ku boniswa ka ku mema mutu yo muñwi kuli a to abana ni mina sico, mi haiba ku ezwa cwalo ka lilato, ki nto ye itebuhiwa hahulu. Kono haiba lu ikupulisa, lu ka lemuha linzila ze ñwi ze ñata za mo lu kona ku amuhela ka zona baenyi. Mane haiba ze lu na ni zona ha li lu konisi ku memela mutu yo muñwi kwa sico, ku nwa tii kamba kofi kamba lino ze ñwi ni mutu yo muñwi ki nzila ye ñwi ya ku amuhela ka yona baenyi.
14. (a) Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “ku amuhela baenyi” li na ni manzwi mañi? (b) Lu kona ku bonisa cwañi kuli lwa iseza pilu bazwahule ha lu li mwa bukombwa?
14 Ku amuhela baenyi ku ama mo lu ngela lika. Linzwi la Sigerike le li tolokilwe kuli “ku amuhela baenyi” li na ni manzwi a mabeli aa talusa “lilato” ni “muenyi.” Lu nga cwañi baenyi kamba bazwahule? Nzila ye ñwi ye lu kona ku bonisa ka yona kuli lwa amuhela baenyi ki ka ku ituta puo i sili kuli lu kutaze taba ye nde kwa bazwahule ba ba tutezi mwa kalulo ya simu ya puteho ya luna. Ki niti kuli buñata bwa luna ha lu koni ku ituta puo i sili kabakala miinelo ye miñwi. Nihakulicwalo, kaufelaa luna lwa kona ku tusa bazwahule ka ku itusisa hande bukanyana ya luna ya Good News for People of All Nations, ye na ni lushango lwa Bibele mwa lipuo ze ñata. Kana ku na ni ze nde ze mu fumani ka ku itusisa bukanyana ye mwa bukombwa?
Mu be ni Kutwelo-Butuku
15. Jesu naa tomile cwañi mutala ka za kelezo ye filwe kwa Maroma 12:15?
15 Mu bale Maroma 12:15. Kelezo ya Paulusi mwa timana ye kikuli lu swanela ku ikutwa mo ba ikutwela ba bañwi, ibe kuli ba tabile kamba ba lila. Lu swanela ku utwisisa ni ku abana maikuto a mutu yo muñwi. Haiba lu ba ba tukufalelwa mwa moya, lu ka bonisa cwalo ka maikuto a luna a ku taba ni ba ba tabile ni ku utwela butuku ba ba mwa butata. Balutiwa ba Kreste ba 70 ha ne ba kutile ka tabo ku zwa mwa mungendenge wa ku kutaza ni ku to mu kandekela ze nde ze ne ba fumani mwa musebezi wa bona, Jesu ka sibili “a nyakalala ka Moya o Kenile.” (Luka 10:17-21) Naa tabile hamoho ni bona. Ka nako ye ñwi hape, mulikanaa hae Lazaro ha naa shwile, Jesu naa ‘lilile ni batu ba ne ba lila.’—Joa. 11:32-35.
16. Lu kona ku bonisa cwañi kutwelo-butuku, mi sihulu, ki bo mañi ba ba swanela ku eza cwalo?
16 Lu bata ku likanyisa mutala wa Jesu wa ku bonisa kutwelo-butuku. Muzwale kamba kaizeli haa tabile, ni luna lu swanela ku taba ni yena. Hape lu swanela ku bonisa kuli lwa utwela butuku mizwale ni likaizeli za luna ha ba li mwa matata ni masitapilu. Hañata lwa kona ku imulula balumeli ka luna ba ba mwa masitapilu haiba lu ba teeleza hande ka nzila ye bonisa luli kuli lwa ba utwela butuku. Mi ka linako ze ñwi, lu kana lwa tabiwa hahulu kwa pilu kuli mane kutwelo-butuku ya luna i tahisa kuli lu lotise mioko. (1 Pit. 1:22) Maeluda ki bona sihulu ba ba swanela ku sebelisa kelezo ya Paulusi ka za ku bonisa kutwelo-butuku.
17. Lu itutileñi mwa litimana ze se lu nyakisisize mwa kauhanyo 12 ya Maroma, mi kiñi ze ka nyakisiswa mwa taba ye tatama?
17 Litimana ze se lu nyakisisize mwa kauhanyo 12 ya Maroma, li lu file kelezo ye lu kona ku sebelisa mwa bupilo bwa luna ka butu sina Bakreste ni ka za silikani sa luna ni mizwale ba luna. Mwa taba ye tatama, lu ka nyakisisa litimana ze siyezi za kauhanyo ye, ze shashulula ka za mo lu swanela ku ngela ni ku sebelisanela ni batu ba ba si mwa puteho ya Sikreste, ku kopanyeleza balwanisi ni banyandisi.
Lundululo
• Lu bonisa cwañi kuli lu ba ba “tukufalelwa mwa moya”?
• Ki kabakalañi ha lu swanela ku sebeleza Mulimu ka buikokobezo ni buishuwo?
• Ki mwa linzila mañi mo lu kona ku boniseza kutwelo-butuku ni mufelañeke kwa balumeli ka luna?
[Lipuzo za Tuto]
[Maswaniso a fa likepe 4]
Ki kabakalañi ha lu abananga mwa misebezi ye ya Sikreste?
[Siswaniso se si fa likepe 6]
Mañi ni mañi wa ku luna u kona ku tusa cwañi bazwahule ku ituta za Mubuso?