TOHO YA TABA: MO I LU TUSEZA ZUHO YA JESU

Zuho ya Jesu—Kana ne i Ezahezi Luli?

HERODOTUS, caziba wa litaba za kwaikale za Sigerike ya naa pilile lilimo ze 2,500 kwamulaho, naa kandekile ka za Maegepita ba mwa linako za hae. Naa ñozi kuli: “Kwa mikiti ya batu ba ba fumile, hamulaho wa ku lalela, mutu yo muñwi naa fitisanga siswaniso se si betilwe se si swaniseza mutu ya shwile ili ya beilwe mwa likwati le li basizwe, la butelele bo bu eza ñokolwa iliñwi kamba ze peli. Naa bonisanga siswaniso seo kwa batu ba ne ba tile kwa mukiti ni ku ba bulelela kuli: ‘Ha mu nwe ni ku itabisa kakuli ha mu ka shwa ha mu na ku ba ni bupilo, mu ka swana feela sina situpu se si mwa likwati le.’”

Haki Maegepita feela ba ne ba nga bupilo ni lifu ka nzila ye cwalo. Mazazi a, manzwi a kuli “ha lu ceñi ni ku nwa,” sa itusiswa hahulu ki batu ba bañata. Haiba bupilo bu felanga ka nako ya shwa mutu, kanti ku lukile he mutu ha ka ikola bupilo ka nako ya sa pila. Mi ha tokwi ku ikataza ku eza ze lukile. Haiba bupilo bu felanga ka nako ya shwa mutu, ku lukile ku pilela feela kacenu. Muapositola Paulusi ni yena naa bulezi cwalo. Ha naa talusa mubonelo wa batu ba ne ba sa lumeli kuli ku na ni zuho ya bafu, naa bulezi kuli: “Haiba bafu ha ba na ku zuswa, ‘ha lu ceñi ni ku nwa, kakuli kamuso lwa shwa.’”—1 Makorinte 15:32.

Fo ha ku talusi kuli Paulusi naa lumela kuli mutu ha sa shwile kipeto ha sa na ku hupulwa. Naa lumela kuli batu ba ba shwile ba ka pila hape, mi ba ka ba ni tibelelo ya ku sa shwa ni kamuta. Naa lumela cwalo bakeñisa kezahalo ya butokwa hahulu, yona zuho * ya Kreste Jesu, ili kezahalo ya naa nga kuli ha i kakanyehi ni hanyinyani. Zuho yeo mane ne li yona kezahalo ye tuna hahulu ye nee tiisize tumelo ya balutiwa ba Jesu ba kwa makalelo.

Kono cwale zuho ya Jesu i lu tusa cwañi? Lu ziba cwañi kuli ne i ezahezi luli? Ha lu boneñi ka mo  Paulusi naa taluselize hande litaba zeo ha naa ñolela Bakreste ba ne ba pila kwa Korinte.

KU CWAÑI KAMBE KRESTE NAA SI KA ZUSIWA?

Bakreste ba bañwi ba mwa Korinte wa kwaikale ne ba sa utwisisi hande taba ye, mi mane ba bañwi ne ba sa lumeli kuli ku na ni zuho ya bafu. Mwa liñolo la hae la pili la naa ñolezi Bakreste ba kwa Korinte, Paulusi naa talusize butata bo ne bu ka ba teñi kambe ne ku si na zuho ya bafu. Naa ñozi kuli: “Haiba luli ha ku na zuho ya bafu, u zibe nihaiba yena Kreste ha si ka zuswa kwa bafu. Kono haiba Kreste ha si ka zuswa kwa bafu, fohe ku kutaza kwa luna ki kwa mbango, ni tumelo ya luna ki ya mbango. Hape lu fumanwa ku ba lipaki za Mulimu za buhata . . . U zibe tumelo ya mina ha i na tuso; mu siyezi honacwalo mwa libi za mina. . . . Ba ba itobalezi mwa lifu ka swalisano ni Kreste, ni bona ba shwelelezi.”—1 Makorinte 15:13-18.

Paulusi naa kalile ka ku talusa taba ye sa koni ku hanyezwa, ye li: Haiba bafu ha ba na ku zusiwa, fohe Kreste, yena ya naa shwile, naa si ka zusiwa kwa bafu. Kambe Kreste naa si ka zusiwa kwa bafu, ne ku ka ezahalañi? Musebezi wa ku kutaza taba ye nde ne u ka ba wa mbango, ili musebezi o si na tuso. Zuho ya Kreste ki fona fo ne ku tomile tumelo ya Bakreste, ne i ba tusa ku utwisisa lituto ze ñwi za butokwa hahulu ze i luta Bibele, ze cwale ka bubusi bwa Mulimu, libizo la hae, Mubuso wa hae, ni puluso ya luna. Haiba Kreste naa si ka zusiwa kwa bafu, u zibe taba ya naa kutalize Paulusi ni baapositola ba bañwi ne li ya buhata, ili taba ye si na tuso.

Kambe Kreste naa si ka zusiwa kwa bafu, ne ku ka ba ni butata bo buñwi hape. Tumelo ya Bakreste ne i ka ba ya mbango, ne i ka toma fa litaba za buhata. Ku tuha fo, Paulusi ni ba bañwi ne ba ka be ba bulezi litaba za buhata ka za zuho ya Jesu hamohocwalo ni ka za Jehova Mulimu, yena ye ne ba bulezi kuli naa zusize Jesu kwa bafu. Mi nihaiba taba ya kuli Kreste naa “shwile kabakala libi za luna” ni yona ne i ka ba ya buhata; kakuli haiba Mupulusi yena naa si ka zusiwa kwa bafu, naa ka kona cwañi ku pulusa ba bañwi? (1 Makorinte 15:3) Fo ne ku ka talusa kuli Bakreste ba ba shwile, ku kopanyeleza cwalo ni ba ba shwezi tumelo ya bona, ba shwile ni tumelo ya buhata ya kuli ba ka zusiwa kwa bafu.

Paulusi naa felize ka ku bulela kuli: “Haiba lu sepile Kreste mwa bupilo bo feela, u zibe lu swanela ku shwisa hahulu makeke ku fita ufi kamba ufi.” (1 Makorinte 15:19) Paulusi, ka ku swana ni Bakreste ba bañwi kaufela, naa sinyehezwi ki tutu ya hae, naa nyandisizwe, naa tiyezi butata, mi naa batile ku bulaiwa bakeñisa kuli naa lumela kuli ku ka ba ni zuho ya bafu mi naa lumela ni lika kaufela ze ka tahiswa ki zuho yeo. Haiba ha ku na zuho ya bafu, u zibe ne ba ipulaisize feela!

LIBAKA HA LU LUMELA ZUHO YA BAFU

Paulusi naa si ka nahana kuli litaba ze ne ba lumela Bakreste ne li za buhata. Naa ziba kuli Jesu naa zusizwe kwa bafu, mi naa taluselize Bakreste ba kwa Korinte buniti bwa taba yeo ka ku bulela kuli: “Kreste naa shwile kabakala libi za luna ku likana ni Mañolo, kuli naa bulukilwe, naa zusizwe kwa bafu fa lizazi la bulaalu ku likana ni Mañolo, naa bonahezi ku Kefasi, kihona a bonahala ku ba ba lishumi ka ba babeli.” * Mi Paulusi a zwezipili ku bulela kuli: “Hasamulaho naa bonahezi kwa mizwale ba ba fitelela 500 ka nako i liñwi, ili bao buñata bwa bona ba sa li ni luna, nihaike ba bañwi ku bona ba itobalezi ka lifu. Ku zwa fo, a bonahala ku Jakobo, kihona a bonahala ni kwa baapositola kaufela; kono kwa mafelelezo a bonahala ni ku na.”—1 Makorinte 15:3-8.

 Paulusi naa kalile ka ku bulela taba ya niti ya kuli Kreste naa shwile kabakala libi za luna, naa bulukilwe, mi naa zusizwe kwa bafu. Kiñi ze ne tahisize kuli Paulusi a bulele ka buikolwiso cwalo? Libaka le liñwi kikuli batu ba bañata ne ba iponezi taba yeo. Jesu haa sa zuhile kwa bafu naa bonahezi kwa batu (ni ku Paulusi), naa bonahezi kwa likwata ze nyinyani, mane ni kwa sikwata sa batu ba 500, mi ku bonahala kuli buñata bwa bona ne ba kakanyize ha ne ba utwile kuli Jesu u zusizwe kwa bafu! (Luka 24:1-11) Mwa miteñi ya Paulusi, buñata bwa batu ba ne ba boni Jesu haa sa zusizwe kwa bafu ne ba sa pila, mi mutu naa kona ku ba buza kuli a zibe buniti bwa taba yeo. (1 Makorinte 15:6) Ku bunolo ku hanela bupaki bwa mutu a li muñwi kamba ba babeli, kono isiñi bupaki bwa batu ba 500 kamba ba ba fitelela fo.

Mu lemuhe hape kuli Paulusi naa bulezi habeli kuli lifu la Jesu, ku bulukiwa kwa hae, ni ku zusiwa kwa bafu, ne li ezahalile “ku likana ni Mañolo.” Likezahalo zeo ne li bonisize kuli bupolofita bwa mwa Mañolo A Siheberu bo ne bu bulela ka za Mesia ne bu talelelizwe, ili ku paka kuli Jesu kaniti luli ne li yena Mesia ya naa sepisizwe.

Ku si na taba ni bupaki bwa mwa Mañolo ni bupaki bo ne bu filwe ki batu ba bañata bwa kuli Jesu naa zusizwe kwa bafu, batu ba bañata ne ba kakanyize ka za taba yeo mi ni kacenu ku sa na ni batu ba ba kakanya kuli Jesu naa zusizwe kwa bafu. Batu ba bañwi ba bulela kuli situpu sa Jesu ne si uzwizwe ki balutiwa ba hae mi hasamulaho ba bulelela batu kuli ne ba mu boni haa sa zusizwe kwa bafu. Kono lwa ziba kuli balutiwa ba Jesu ne ba si na maata a ku lwanisa kamba a ku kukueza balibeleli ba Maroma ba ne ba libelela libita la Jesu. Ba bañwi ba bulela kuli litaba ze ne ba bulezi batu za kuli ne ba boni Jesu haa sa zusizwe kwa bafu, ne li za ku ikupulela feela. Kono taba ya kuli Jesu naa bonahezi kwa batu ba bañata ka linako ze shutana-shutana i lwanisana ni muhupulo wa kuli zuho ya hae ne li taba ya ku ikupulela feela. Hape kana kwa utwahala ku lumela kuli nto ye siyo ne i ka kona ku besa tapi ni ku i fa kwa balutiwa, sina mwa naa ezelize Jesu kwa Galilea haa sa zusizwe kwa  bafu? (Joani 21:9-14) Kana nto ya ku ikupulela feela ye swana sina mutu ya kona ku mema batu kuli ba i swale?—Luka 24:36-39.

Batu ba bañwi ba bulela kuli zuho ya Jesu ki taba ya buhata ye ne ba ipangezi feela balutiwa ba hae. Kono ha ku na se ne ba ka fumana ka ku eza cwalo. Balutiwa ne ba sheunuzwi, ku nyandiswa, ni ku bulaiwa kabakala ku paka za zuho ya Jesu. Haiba zuho ne li taba ya buhata, ki kabakalañi balutiwa ha ne ba itatezi ku kenya bupilo bwa bona mwa kozi? Mi mane ne ba file bupaki bwa bona bwa pili mwa Jerusalema fapilaa balwanisi ba bona, mi bona balwanisi bao ne ba iteekezi ku fumana taba ye ne ba ka ba tama mulatu ka yona.

Balutiwa ne ba bile ni bundume bwa ku fa bupaki ka za Mulenaa bona ku si na taba ni nyandiso ye tuna, bakeñisa kuli ne ba lumela kuli Jesu naa zusizwe kwa bafu. Taba ya kuli Jesu naa zusizwe kwa bafu ne i fitile fa ku ba ona mutomo wa tumelo ya Bakreste. Bakreste ba kwa makalelo ne ba si ka beya bupilo bwa bona mwa kozi ka mulelo feela wa ku fa bupaki ka za muluti wa bona ya butali ya naa bulailwe. Ne ba beile bupilo bwa bona mwa kozi kuli ba kutaze ka za zuho ya Jesu, bakeñisa kuli zuho ya hae ne i bonisize kuli ne li yena Kreste, Mwanaa Mulimu, ili mutu ya maata ya naa ba yemezi ni ku ba etelela. Zuho ya Jesu ne i ka tahisa kuli balutiwa ba hae ni bona ba kone ku zuha kwa bafu. Ku bulela feela niti, kambe Jesu naa si ka zuha kwa bafu ne ku si ke kwa ba ni bulapeli bwa Sikreste. Mi hape ne lu si ke lwa ziba ka za hae.

Kono cwale zuho ya Kreste i lu tusa cwañi kacenu?

[Litaluso za kwatasi]

[Manzwi a fa likepe 4]

“Naa bonahezi kwa mizwale ba ba fitelela 500 ka nako i liñwi . . . Ku zwa fo, a bonahala ku Jakobo, kihona a bonahala ni kwa baapositola kaufela; kono kwa mafelelezo a bonahala ni ku na.”—1 Makorinte 15:6-8

[Mbokisi fa likepe 6]

LIPUZO ZE BUZIWANGA HAÑATA

Ki bo mañi ba ba ka zusiwa?

“Ku ka ba ni zuho ya ba ba lukile ni ba ba si ka luka.” (Likezo 24:15) Batu ba ba lukile ikaba baana ni basali ba ba sepahala ba ba cwale ka Nuwe, Abrahama, ni Sara. Ba ba si ka luka ikaba batu ba ne ba palezwi ku latelela likuka za Mulimu bakeñisa kuli ne ba si ka ba ni kolo ya ku ituta zona ni ku li latelela.

Batu ba ba ka zusiwa ba ka pila kai?

Batu ba bañwi ba ka zusiwa ni ku pila sina libupiwa za moya ze sa shwi kwa lihalimu, mi ba ka busa ni Kreste sina malena ni baprisita fahalimu a lifasi. (Sinulo 5:9, 10) Kono buñata bwa batu ba ka zusiwa ni ku pila fa lifasi. Mi ba ka ikola ku pila ku ya ku ile mwa paradaisi fa lifasi.—Luka 23:39-43.

Zuho ya ba ba shwile i ka ezahala lili?

I ka ezahala kwapili, batu ba ba maswe ha se ba zwisizwe fa lifasi. Bibele i bonisa kuli ku ka zusiwa batu ba bañata ka nako ya puso ya Jesu ya lilimo ze sikiti, mi ka nako yeo lifasi li ka ba paradaisi.—Sinulo 20:6.

Kana ze ezahalanga fa mukiti wa Isita za lumelelana ni litaba za zuho?

Lika ze ba ezanga fa mukiti wa Isita ze cwale ka lishakame, mai a basizwe mibala, makendulu, ni mayangayanga, kaufela zona li simuluha kwa bulapeli bwa sihedeni, mi nihaiba lona libizo la Isita ki la sihedeni. Batu ba lumela kuli mukiti wa Isita u yemela zuho ya Jesu, kono ha ku na nihaiba nto iliñwi kwa lika ze eziwanga fa mukiti wo ze yemela zuho ya hae. Kana ku ziba kuli mukiti wa Isita ki wa sihedeni ki kwa butokwa? Eni. Kakuli Linzwi la Mulimu li lu laela kuli lu ikauhanye kwa bulapeli bwa buhata ni kuli lu ‘lapele Ndate ka moya ni ka niti.’—Joani 4:23; 2 Makorinte 6:17.

Haiba Jesu ki Mulimu, sina mo li lutela likeleke ze ñwi, ki mañi he ya naa mu zusize kwa bafu?

Jesu haki Mulimu ya bizwa Jehova, kono Jesu ki Mwanaa Mulimu. Jehova ki yena ya naa zusize Jesu kwa bafu. (Maroma 10:9) Caziba yo muñwi naa bulezi taba ya niti ya kuli: “Ha ku na mutu ya kona ku i zusa kwa bafu ili yena, mane ni yena Jesu naa si ka i zusa ili yena kwa bafu.” *

[Litaluso za kwatasi]