JOSEFA uyemi mwa simu yahae ka nako yaswalala. Mwendi usweli kutalima likota za nzalu ni likota zeñwi zebeya miselo hamohocwalo ni masa akupanga mokunani limela za mwa mezi, mi hatalima kwabuse bwa lapa lahae, ubona lapa la mulena Faro. Munahane feela mwanaaikutwezi Josefa hanaasweli kuutwa lilata lene lizwelela kwa ndu yahae, mwanaa hae Manase hanaasweli kubapala ni mbututu yena Efraimi munyanaa hae ni kumusehisa ka kumutikinya. Josefa ueza inge yasweli kubona zeezahala mwa ndu yahae, musalaa hae hanzaa sehiswa ki likezo za mbututu yeo. Josefa wamenya bakeñisa kuziba kuli ufuyauzwi.

Josefa naabeile mwanaa hae wa mweli libizo la Manase lelitalusa kulibala. (Genese 41:51) Limbuyoti zanaamufile Mulimu, nelimutusize kusanahana hahulu ka za manyando anaatalimani niona hanaasali kwahae, ni ka za bahulwani bahae ni bo ndatahe. Kutoiwa ki bahulwani bahae nekutisize cinceho mwa bupilo bwahae. Neba muholofalize, kubata kumubulaya, kihona bamulekisa sina mutanga kwa bazamai. Kuzwelela feela onafo, naatalimani ni miinelo yefapahana-fapahana mwa bupilo. Ka lilimo zebato ba 12, naabile mutanga ni kulengiwa mwa tolongo mi mane nako yeñwi naakile atamiwa ka mawenge. Kono cwale nasaali yena wabubeli kuzwa ku Faro mwa mubuso omaata wa Egepita! *

Ka lilimo zeñata, Josefa nanzaaiponela lika zanaabulezi Jehova inze litalelezwa sina ka mwanaa lipolofitezi. Nako yenepolofitilwe ya lilimo ze 7 za kuatelwa ki lico mwa Egepita neseifitile, mi Josefa ki yena yanaaetelela musebezi wa kubuluka bubeke mwa naha kaufela. Ka nako yeo, Josefa naapepile bana bababeli ku musalaa hae Asenati. Niteñi, naasahupulanga hahulu ka za lubasi lwahae loneluli kwahule hahulu, sihulu munyanaa hae yena Benjamine ni ndataa bona yalatwa yena Jakobo. Mwendi Josefa naanahanga ka za haiba Benjamine ni ndatahe yena Jakobo baiketile. Mwendi hape naanahananga ka za haiba bahulwani bahae nebacincize mikwa yabona yemaswe kamba haiba naaka kona kuswalisana ni bona hape.

Haiba mwa lubasi lwamina kukile kwaba ni kusautwana bakeñisa muna, kubetekana, kamba sitoyo uzibe mu mwa muiinelo oswana ni wanalikuona Josefa. Lukona kuitutañi kwa moya wanabonisize Josefa ka mwanaezelize bana bahaboyena?

Josefa napatehile ka nako kaufela mi lilimo neliakufa. Sina feela mwanaapolofitezi Jehova mwa tolo yanaalolile Faro, nekubile ni cinceho yetuna hamulaho wa silimo sa bu 7 sa kuatelwa ki lico. Lico zakala kufela! Nakonyana kuzwa fo, kwaba ni tala yetuna mwa libaka ze li bukaufi ni Egepita. Kono sina feela moibulelela Bibele, “mwa naha kamukana ya Egepita buhobe ne bu ciwa.” (Genese 41:54) Kusina kukakanya, litaba zanaapolofitile Josefa ni mukwa wahae wa kuonga-onga hande lika nelitusize batu ba mwa Egepita.

Maegepita balukela kuba bane baitebuhile hahulu ku Josefa ni kuitumela kwa buikoneli bwahae bwa kuonga-onga hande lika. Nihakulicwalo, Josefa naasatabeli kuli tumbo ifiwe ku mutu ufi kamba  ufi kono naabata kuli ifiwe ku Mulimu wahae yena Jehova. Haiba luitusisa buikoneli bufi kamba bufi bolunanibona kwa kusebeleza Mulimu, uzibe uka lutusa kuitusisa buikoneli bo kuli lupete lika zene lusike lwakona kupeta kaililuna.

Nihakulicwalo, Maegepita ni bona nebakenezwi ki tala ka nakonyana. Hane baitilelezi kukupa tuso ku Faro, naababulelezi kuli: “Mu ye ku Josefa, mu eze sa ka mi bulelela kaufela.” Kacwalo, Josefa akwalula matuli monekubulukilwe lico zeñwi, mi batu baleka lico ka mone batokwela kaufela.—Genese 41:55, 56.

Kono mwa linaha zeñwi zeneli bukaufi ni Egepita, batu nebasina lico. Lubasi lwa Josefa lone lupila kwahule hahulu mwa naha ya Kanana nelunyanda. Jakobo yanaasa supezi hautwa kuli kwa Egepita nekunani bubeke, aluma bana bahae kuyo leka lico kwateñi.—Genese 42:1, 2.

Jakobo aluma bana bahae babalishumi ni kusiyalisa Benjamine yanaali mwanana ka kufitisisa, kakuli naasahupula hande nako yakile aluma mwanaa hae yanaalata hahulu yena Josefa kuyo bona bahulwani bahae. Lo, neli lona lwa mafelelezo ku Jakobo kubona mwanaa hae yo. Bahulwani ba Josefa batiseza Jakobo siapalo sa Josefa sesinde sene sibonisa kuli naalatiwa hahulu ki ndatahe mi siapalo seo nesipazauzwi ni kutampakana mali. Bakolwisa musupali yo, yanaalobehile pilu kuli Josefa ucilwe ki libatana za mwa naheñi.—Genese 37:31-35.

Hasamulaho wa kuzamaya musipili omutelele, bana Jakobo bayo fita mwa Egepita. Hane babatisisize kone bakakona kuleka lico, bakakanyezwa kuya kwa ndu ya Zafenati-Panea likwambuyu la muuso. (Genese 41:45) Kana hane bamuboni nebazibile kuli ki Josefa? Batili. Neba zibile feela kuli ki mutu yanani situlo sesituna mwa Mubuso wa Egepita ili yanaaka kona kubatusa. Kuli babonise likute kuyena, baeza mobaezezanga batu habaambola ni mutu yakutekeha, “ba inamela fafasi fapilaa hae.”—Genese 42:5, 6.

Josefa yena bo? Naazibile bahulwani bahae honafo feela! Kwandaa zeo, hanaababoni inze bainamela fafasi fapilaahae, kapili-pili ahupula zene ezahezi kuyena inze asali mwanana. Bibele ilubulelela kuli, “Cwale Josefa a hupula litolo za naa lolile bakeñisa bona” ili litolo zanaamufile Jehova hanaasali mwanana, litolo zeo nelibonisize kuli bahulwani bahae nebaka inamanga fapilaa hae sina feela monekubezi ka nako yeo! (Genese 37:2, 5-9; 42:7, 9) Josefa naakaezañi? Kana naaka bakumbata? kamba kana naaka balifisa misuha?

Josefa naaziba kuli naasaswaneli kumata-mata kunga muhato wa kueza nto ifi kamba ifi. Kusina kukakanya, Jehova ki yena yanaazamaisa likezahalo zekomokisa zeo. Likezahalo zeo neliama kutalelezwa kwa mulelo wahae. Jehova naasepisize kuli bana ba Jakobo nebaka ba sicaba sesimaata. (Genese 35:11, 12) Kambe bahulwani ba Josefa nebasali batu ba mifilifili, baitati, babasasepahali, mwendi mulelo wa Mulimu wa kutahisa kuli bana ba Jakobo babe sicaba sesimaata neusike wa konda! Kwandaa zeo, mwendi Josefa hanaaka matukela kunga muhato wa kueza nto ifi kamba ifi, naakabeya bupilo bwa ndatahe ni bwa munyanaa hae yena Benjamine mwa lubeta. Kana Jakobo ni Benjamine  nebasa pila? Josefa naasika izibahaza kwa bahulwani bahae ka mulelo wakuli azibe haiba bacincize mikwa yabona. Ka kueza cwalo, Josefa naakaziba zanaatokwa Jehova kuyena.

Mwendi mina hamuna kuipumana mwa muinelo ocwalo. Kono mifilifili ni lifapahano za mwa lubasi liatile hahulu kacenu mwa lifasi. Halutalimana ni matata acwalo, lukana lwaeza feela kamo luikutwela mwa pilu yaluna ni kumatukela kunga mihato kusina kunahanisisa hande zekazwa mwa likezo zaluna. Lukaeza hande kulikanyisa Josefa ni kuutwisisa kamo Mulimu abatela kuli lutatululelange miinelo yecwalo. (Liproverbia 14:12) Muhupule kuli, nihaike kuli kuba ni kozo mwa lubasi ki kwa butokwa, kuba mwa kozo ni Jehova ni Mwanaa hae ki kwabutokwa hahulu ni kufita.—Mateu 10:37.

Josefa naalikile bahulwani bahae ka miliko yemiñata kuli azibe zeneli mwa lipilu zabona. Naakalile kuambola ni bona ka buhali inze atolokelwa ki mutu yomuñwi ni kubatameleza kuli neli matwela. Ka kuikemela, bamutaluseza za lubasi lwabona ni taba yabutokwa yakuli banani munyanaa bona yeneba siile kwahae. Hasautwile taba yeo Josefa a lika kupata maikuto ahae. Kana luli munyanaa hae naasapila? Josefa cwale aziba zanaatokwa kueza. Abataluseza kuli: “Mu ka likwa ka taba ye,” kihona cwale ababulelela kuli utokwa kubona munyanaa bona. Hamulaho wa nako, abalumeleza kukutela kwahae kuli bayonga munyanaa bona ni kuli yomuñwi wabona asiyale inze atamilwe.—Genese 42:9-20.

Bahulwani bahae hane banze baikambota litaba zeo inze basazibi kuli Josefa naasweli kuutwa zene babulela, bainyaza bakeñisa sibi sesituna sene baezize lilimo ze 20 kwamulaho. Babulela kuli “Luli lu na ni mulatu ku munyanaa luna; kakuli ne lu boni ñalelwa ya hae, mi lwa hana ku mu utwa niha naa lu lapela; ki lona libaka la ñalelwa ye lu tahezi.” Josefa naautwa zene babulela, mi abasiya hanyinyani ni kubafulalela kuli basike ba bona kuli wa lila. (Genese 42:21-24) Nihakulicwalo, naaziba kuli kubaka kwa niti kuama zeñata kufita feela kuinyaza bakeñisa lika zaipumana kuzona mutu hamulaho wakueza nto yemaswe. Kacwalo, azwelapili kubalika.

Abalukulula kuli bakutele kwahae ni kusiyalisa Simioni mwa tolongo. Hape apata masheleñi mwa mikotana yabona ya lico. Bakutela kwahae mi bayo lika kataata kukolwisa ndataabona Jakobo kulukulula mwanaa hae yalatwa yena Benjamine kuli baye ni yena kwa Egepita. Hase bakutezi kwa Egepita, bataluseza sikombwa sa Josefa ka za masheleñi anebafumani mwa mikotana yabona, ni kuli nebaitatela kukutisa masheleñi akwanile. Mpo yeo neli yende, kono Josefa yena naabata kubona haiba luli bahulwani bahae nebacincize mikwa yabona. Aba ezeza mukiti ka mulelo feela wa kuli asike abonahalisa tabo yanaabile ni yona hamulaho wa kubona Benjamine. Kutuhafo, abalukulula hape kukutela kwahae inze bashimbile lico zeñata kono ka nako yeo, apata komoki ya silivera mwa mukotana wa Benjamine.—Genese 42:26–44:2.

Josefa cwale aswasa bahulwani bahae. Aluma sikombwa kubalatelela ni kuyo baswala, ni kubahapeleza kuli bauzwize komoki. Komoki yeo haseifumanwi mwa mukotana wa Benjamine, kaufelaa bona batalusezwa kuli bakutele ku Josefa. Cwale Josefa afumana kolo yakuziba haiba bahulwani bahae nebacincize mikwa yabona. Juda aikalabela ka kuyemela lubasi kaufela. Aikupela kushemubiwa mane ni kuitatela kuli kaufelaa bona ba 11 babe batanga mwa Egepita. Josefa ahana ka kubulela kuli Benjamine ki yena feela yaswanela kusiyala mwa Egepita sina mutanga ni kuli bona kaufela bakutele kwahae.—Genese 44:2-17.

Juda atalusa maikuto ahae ka maata ali: “Ki yena ya siyezi ku ma bona a nosi, mi ndataahe wa mu lata.” Manzwi ao alukela kuba anaafitile Josefa kwa pilu, kakuli neli yena mwana yomuhulu ku musalaa Jokobo yanaa lata hahulu yena Rahele ili yanaa shwile ka nako yanaa pepa Benjamine. Kubonahala kuli Josefa ni ndatahe, nebahupulanga hahulu Rahele. Mwendi mane taba ya kuli Benjamine ni Josefa nebapepiwa mba iliñwi, ki yona yenetisize kuli Josefa alate hahulu Benjamine.—Genese 35:18-20; 44:20.

Juda azwelapili kuitilelela ku Josefa kuli asike asiyalisa Benjamine sina mutanga. Mane aitatela kuba mutanga mwa sibaka sa Benjamine. Kihona afeza ka kubulela manzwi atomohisa pilu ali: “Ni ka kutela cwañi ku ndate ni si na mwana yo? Mawe! ni si ke na bona maswabi a tahela ndate!”  (Genese 44:18-34) Manzwi ao abonisa kuli Juda naacincize luli. Naasika bonisa feela kuli naabakile kono hape naabonisize kuli naanani kutwelo butuku, mufelañeke ni kutokwa buitati.

Josefa naasakoni kuzwelapili kuiswala. Natokwa kuzusa maikuto anaali mwa pilu yahae. Hamulaho wa kulukulula batanga bahae kaufela, akalumuka kulila ka maata kuli mane autwiwa ki batu bane bali kwa lapa la Faro. Kwa mafelelezo, aizibahaza kwa bana bahaboyena ali: “Ki na Josefa!” Akumbata bana bahaboyena bane bambwetukile maswe ni kubaswalela bumaswe kaufela bone bamuezize. (Genese 45:1-15) Ka kueza cwalo, Josefa naabonisize mukwa wa Jehova, yalata kuswalela. (Samu 86:5) Kana ni mina mwalata kuswalela?

Faro hasaautwile litaba kaufela zenetisize kuli kube ni lilata mwa ndu ya Josefa, ataluseza Josefa kuli ayonga ndatahe wa musupali hamohocwalo ni bana bahaboyena kaufela kuli batahe kwa Egepita. Kacwalo, nekusika fita nako yetelele kuli Josefa akopane hape ni ndatahe yanaalata hahulu. Jakobo alila mi ali ku Josefa: “Cwale niha ni shwa! . . ni boni pata ya hao kuli u sa pila.”—Genese 45:16-28; 46:29, 30.

Mane Jokobo naapilile lilimo ze 17 mwa Egepita. Mwahalaa lilimo zeo, naakonile kutaluseza bana bahae ba 12 limbuyoti zenepolofitilwe. Naafile Josefa yena mwanaa hae wa bu 11, likabelo zepeli zeo hañata liswanela kufiwa mweli. Masika amabeli a Isilaele naaka simuluha kuyena. Kono kucwañi ka za Juda yena mwanaa hae wabune yanaafitile bana bahaboyena ka kubonisa kubaka kwa niti? Naafilwe mbuyoti yetuna kakuli Mesiya naakazwa mwa lusika lwahae!—Genese, likauhanyo 48 ni 49.

Jokobo hasaashwile inze anani lilimo ze 147 za buhulu, bahulwani ba Josefa baikalelwa kuli mwendi munyanaa bona yanaanani situlo sesituna naaka bakutiseza misuha. Kono Josefa aba omba-omba ka manzwi a musa. Naazwezipili kuba kolwisa kuli bakeñisa kuli Jehova ki yena yanaa tahisize kuli batutele kwa Egepita, bahulwani bahae nebasa swaneli kuikutwa bumaswe bakeñisa lika zeneezahalile. Kutuha fo, aba buza puzo ye, yabutokwa yeli: “kikuli ni ka ipeya mwa sibaka sa Mulimu?” (Genese 15:13; 45:7, 8; 50:15-21) Josefa naanga Jehova kuba muatuli yalukile. Kacwalo naaka felañi mulatu batu babaswalezwi ki Jehova?—Maheberu 10:30.

Kana mufumananga taata kuswalela batu babañwi? Kueza cwalo kukona kulubela taata sihulu haiba mutu yomuñwi ulufoselize ka bomu. Kono haiba luswalela batu baba bakile habuniti kuzwelelela kwatasaa lipilu zaluna, lukatusa kufelisa masitapilu a batu babañata kukopanyeleza cwalo ni aluna beñi. Mi luka likanyisa tumelo ya Josefa ni mutala wa Ndatahe ya sishemo, yena Jehova.