Le Kipwilo I Muswelo’tu Mukwabo wa Kusunga?
Lelo umwene amba bipwilo bivule bitele mutyima ku kukimba lupeto pa kyaba kya kukwasha bantu batōte Leza? Bisumbijanga ne kupoteja bintu nansha bya busunga. Bendeji babyo bavule bafutwanga lupeto luvule kadi badi na būmi buyampe. Tala’tu bino bimfwa bityetye:
Pa kupwa kulonda myanda, bamwene amba mu bula bwa myaka 13, eveke umo wa Katolika waingidije lupeto lwa kipwilo mwanda wa kudipila kubwipi kwa ñendo 15 mu amviyo wa bunka ne kwenda kukananga misunsa 200 na motoka muyampe wa limousine. Kadi walupwile madolala midiyo iná ne kupita mwanda wa kulongolweja njibo ya kipwilo yaadi ushikete’mo.
Musapudi umo wa mu ntanda imo ya mu Afrika upwilanga na bantu tununu makumi na makumi. Bapotejanga ku kipwilo kyandi kikatampe miswelo yonso ya bintu—“māni a kishinga babela,” maeswimé ne impila miyampe. Nansha bantu bavule benda ku kyandi kipwilo byobadi balanda, aye i mpeta mukatampe.
Ngulu ibidi mu ngulu iná ikola ya bene Buddha mu Shine i masoshete mayukane. Tempelo mitumbe ya Shaolin ingilanga mingilo mivule ya bya busunga—kadi mumpe wayo i muyukane bininge bu “mumpe wimanine bya busunga.”
Bantu ba kwipangula myanda ya Leza abashilula kwikala mu masosiete a Amerika. Lapolo imo inena’mba, beulanga bisela bya bipwilo, balupula bisela byabo bikola ne kupa bampotyi bintu bikwabo bya myanda ya Leza.
Le umona namani bipwilo bielele mu busunga? Lelo kodi mwiipangule amba, Leza umonanga namani bantu bakimba kumwena lupeto mu myanda ya Leza?
Lelo Leza umonanga namani kutyanga kipwilo na bya busunga?
Leza ketabijepo kutyanga kipwilo na bya busunga. Bible ulombola’mba pa kala, wāfītyīlwe babitobo bininge, bene bādi banena’mba bengilanga pa kyandi kyaba ino abo bafundija “mwanda wa kufutwa.” (Mika 3:11) Leza wāpelele busunga bwa lwiso bwaālamwine kifuko kyandi kya kutōtela’mo “ke mutá wa batubwalāla.”—Yelemia 7:11.
Yesu wāiwile Leza, mwanda wādi ukwatwa mukenye bantu bādi bengidija kipwilo mwanda wa kumona lupeto. Mu andi mafuku, bendeji ba bipwilo bādi bamwena mu bansunga ba lwiso bobādi bapele lupusa lwa kusunga mu tempelo ya Yehova. Bādi bengidija mu tempelo bantu ba binebine bādi bāya kutōta’mo. Yesu wāpangile na bukankamane bano bansunga ba budimbidimbi mu tempelo, wēbanena’mba: “Lekai kwalamuna njibo ya Tata ke njibo ya busunga!”—Yoano 2:14-16.
Kadi Yesu wāmwekeje milangwe ya Leza mu muswelo waādi usapula. (Yoano 8:28, 29) Kādipo unena bantu bamufute paādi wibafundija myanda ya Leza. Kālombelepo mfutwa paālongele bingelengele, kimfwa kudisha banzala, kubelula babela, ne kusangula bafwe. Yesu kāingilepo nansha dimo mwingilo wandi mwanda wa kwilundikila bupeta—kadi kādipo ne na yandi njibo mine.—Luka 9:58.
Le bene Kidishitu babajinji kebātyangilepo butōtyi na busunga namani?
Yesu wāsapwidile balondi bandi baleke kumwena mu myanda ya Leza. Wānenene amba: “Mubatambula ku bitupu, nenu pānai ku bitupu.” (Mateo 10:8) Bano balondi babajinji, bāyukene bu bene Kidishitu, bālondele madingi a Yesu. Tala’tu bino bimfwa bityetye:
Mutumibwa Petelo, mwine wādi wenda na Yesu mu mwingilo wandi, bāmupele lupeto kudi muntu umo witwa bu Shimona, wādi usaka bamupe kyepelo kya lupusa. Petelo wāpela kiponka na ponka lupeto lwa Shimona, wamulemununa na kusumininwa’mba: “Ndalama yobe yoneke pamo nobe, mwanda ubalanga’mba kyabuntu kya ku bitupu kya Leza ukokeja kutambula’kyo ku lupeto.”—Bilongwa 8:18-20.
Mutumibwa Polo wādi uyukene biyampe bu mwingidi wendakana. Nansha byawāingile bininge mu bipwilo bivule bya bwine Kidishitu, kākimbilepo nansha dimo kumwena lupeto mu mwingilo wandi. Aye ne banababo bene Kidishitu kebādipo “bansunga ba mwanda wa Leza na mwikadile bantu bavule.” (2 Bene Kodinda 2:17) Ino aye Polo wālembele amba: “Twadi twingila bufuku ne dyuba kutyina’mba twakekala kiselwa kya kulēmenena muntu kampanda mu bukata mwenu potwadi twimusapwila myanda miyampe ya Leza.”—1 Bene Tesalonika 2:9.
Na bubine, bano bene Kidishitu babajinji bādi basakilwa lupeto lwa kukwatakanya mwingilo mukatampe wa busapudi ne kukwasha bantu batōte Leza. Kebādipo balomba lupeto pa mingilo ya Leza yobādi bengila. Bantu bādi baleta shi abasake, kukwatañana na buno bulombodi:
2 Bene Kodinda 8:12: “Mwanda shi mutyima utele’ko bidi, i kitabijibwe nakampata mungya byobya bidi na muntu, ke mungyapo byobya byakadipo nabyo, aa.”
Mokishintulwila: Mutyima wa muntu wa kupāna o wa mvubu kutabuka buvule bwa bintu byapāna.
2 Bene Kodinda 9:7: “Nanshi muntu ne muntu alongele mwafwatakenya mu mutyima wandi, ino ke na mutyima fututupo nansha na kutononwa, mwanda Leza usenswe yewa upāna na nsangaji.”
Mokishintulwila: Leza kasakengapo muntu emone bu abamuningila kupāna. Usangala muntu apāne ku kusaka kwa aye mwine.
Le i bika bisa kufikila bipwilo bya lwiso panopano ponka?
Bible unena patōkelela’mba ke bipwilopo byonso bitabijibwe na Leza. (Mateo 7:21-23) Mu bupolofeto bumo, Bible udingakanya malongolodi onso a bipwilo bya bubela na ndumba mwanda engidilanga pamo na maludiki pa kusokola lupeto ne tumweno tukwabo, kadi asusulanga bantu ba mizo yonso. (Kusokwelwa 17:1-3; 18:3) Buno bupolofeto bubweja’ko amba Leza usa panopano ponka kutyibila mutōtelo wa bubela mambo.—Kusokwelwa 17:15-17; 18:7.
Kadi Leza kasakilepo bilongwa bibi bya bipwilo bya bubela, bya kongola bantu nansha kwibapalula kwadi. (Mateo 24:11, 12) Usoñanya bantu bampikwa budimbidimbi befunde kumwingidila mu muswelo waitabije kadi banyeme mutōtelo wa bubela.—2 Bene Kodinda 6:16, 17.