Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

NSEKUNUNI YA MU BŪMI

Nkyalekele Nansha Dimo Kwifunda

Nkyalekele Nansha Dimo Kwifunda

MFWIJANGA’KO Yehova pa dyese dya kwikala nandi bu “Mufundiji Mukatakata.” (Isa. 30:20) Aye ufundijanga batōtyi bandi kupityila ku Kinenwa kyandi Bible; ku bupangi bwandi bwa kutendelwa; ne ku bulongolodi bwandi. Kadi wingidijanga banabetu ku mushipiditu mwanda wa kwitukwasha. Nansha byokendi na myaka 97, nakyendelela kumwena mu bufundiji bwa Yehova mu ino miswelo yonso. Lekai nemusekunwine momwenine’mo.

Na kyetu kisaka mu 1948

Nabutwilwe mu 1927, mu kibundi kityetye kya kubwipi na Chicago, mu Illinois, mu États-Unis. Ba Tata ne Mama betubutwile bana batano—Jetha, Don, ami, Karl, ne Joy. Batwe bonso twadi basumininwe kwingidila Yehova na muya wetu onso. Jetha wakafundile mu kalasa ka bubidi ka Ngileade mu 1943. Don, waityilwe ku Betele mu Brooklyn, mu New York, mu mwaka wa 1944. Karl, waityilwe ku Betele mu Brooklyn, mu New York, mu mwaka wa 1947 ne Joy nandi waityilwe ku Betele mu Brooklyn, mu New York, mu mwaka wa 1951. Kimfwa kyabo kiyampe ne kya bambutwile bami, kyaunkankamikile nonge bivule mu mwingilo wa Yehova.

MUSWELO WEFUNDILE KISAKA KYETU BUBINE

Ba Tata ne Mama badi batangi ba Bible bene badi basenswe Leza ne kwitufundija tumusanswe. Inoko Tata pa kupwa kwingila busola mu Bulaya mu kitatyi kya Divita I dya Ntanda, walekele kuta mutyima ku myanda ya kipwilo. Mama wafwijije’ko bininge Leza pajokele tata mūmi ku divita. Wamunena’mba: “Karl, twaya ku kipwilo monka motwadi tulongela.” Tata walondolola’mba: “Nsa kukemutūla, inoko ami nkisapo kutwela.” Mama wamwipangula’mba: “Mwanda waka?” Walondolola’mba: “Mu kitatyi kya divita, bendeji ba bipwilo ba mu mutōtelo umo badi bakwatakenye mitamba ibidi yadi īlwa koku besela basola ne byabulwi byabo! Le Leza wadi ku mitamba yonso ibidi?”

Kitatyi pa kupita’po padi mama ku kipwilo, Batumoni ba Yehova babidi bakokola ku yetu njibo. Bapa Tata mabuku abidi a kwifunda nao Bible etwa bu Light, mene adi esambila pa mukanda wa kusokwelwa. Tata wasangedile ano mabuku ne kwiasela. Mama pa kumona’tu ano mabuku washilula kwiatanga. Ebiya difuku dimo Mama wamona kamukanda mu julunale imo ya kwine’kwa keta bantu befunde Bible kupityila ku ano mabuku. Wakwata butyibi bwa kwenda’ko. Aye pa kufika, mwana-mukaji umo mununu washitula ku kibelo. Mama byaadi ukwete dibuku dimo pa ano mabuku, waipangula uno mwana-mukaji mununu amba, “Le mwifundanga dino dibuku kuno?” Nandi wamulondolola’mba: “En-en, twela.” Yenga walondele’po Mama wetusela twaenda nandi, kupwa twadi ketwenda’ko yenga ne yenga.

Ku kupwila kumo, tutu wadi wendeja wanombola ntange Ñimbo ya Mitōto 144:15, inena’mba ba nsangaji i boba batōta Yehova. Kino kisonekwa kyantengele bininge monka mwantengēle bisonekwa bikwabo bibidi—1 Temote 1:11, unena’mba Yehova i “Leza wa nsangaji,” ne Bene Efisesa 5:1, witukankamika’mba “iulai Leza.” Ebiya nafula ku mulangwe wa amba mfwaninwe kusangela kwingidila Umpangi ne kusangela dino dyese. Bino bintu bibidi ye byonalongele mu būmi bwami bonso.

Kipwilo kya kubwipi na kotwadi tushikata kyadi ku makilometele 32 ku Chicago. Nansha nankyo, twadi tukatanwa’ko, kadi buyuki bwami bwa Bible bwavudīle’ko. Navuluka difuku dimo tutu wadi wendeja watonga Jetha mwanda wa alondolole. Ponadi muteja, nanena’mba: ‘Ndyukile byaalondolola. Nami nadi mbwanya kwela kuboko mūlu ne kulondolola.’ Nashilwile kuteakanya kupwila ne kuleta malondololo mu byami bishima. Kya mvubu kutabuka, napwene bininge na Yehova, pamo’nka bwa bamwanetu babidi bana-balume ne bamwanetu babidi bana-bakaji. Ebiya nabatyijibwa mu 1941.

BYONEFUNDILE PADI YEHOVA KU BITANGO

Mvulukanga nakampata kitango kyotwalongele mu mwaka wa 1942, mu Cleveland, mu Ohio. Kisaka kyetu kyashikete mu mapema pamo ne bisaka bikwabo kubwipi na kwadi kulongelwa kitango. Kadi batutu ne bakaka ba mu bibundi bikwabo 50 ne kupita bya mu États-Unis balondele ino mpangiko ku telefone. Divita II dya Ntanda dyashilwile bityebitye, kadi Batumoni ba Yehova bashilwile kupangwapangwa. Difuku dimo kyolwa, namona kisumpi kya batutu bemikile myotoka koku bakije malampi a myotoka. Bonso baitabije amba mu motoka ne motoka mukande muntu mwanda wa kulama bufuku. Shi kwaikala kiyukeno kyo-kyonso kya kavutakanya, batutu badi banenwe kwakija malampi mwanda wa kulengeja bantu baleta kavutakanya baleke kumona biyampe ne kuvumija masoné. Ebiya banabetu bakwabo badi banenwe kunyemena’ko lubilo mwanda wa kukwasha. Nanena’mba, ‘Bantu ba Yehova i bateakanibwe senene mu bintu byonso!’ I kutupu kintu kibi kyalongekele. Kadi byoneivwene bu mukingwe, o mwanda nalēle biyampe.

Myaka pa kupita’po, ponadi nangulukila pa kino kitango, najingulula’mba mama kazumbijepo mutyima nansha kukwatwa moyo. Wakulupile bya binebine mudi Yehova ne mu bulongolodi bwandi. Nkikelwapo nansha dimo kimfwa kyandi kiyampe.

Kumeso’tu kwa kino kitango kushilula, mama waikala pania wa lonso. O mwanda walondele na katentekeji mīsambo yadi īsambila pa mwingilo wa kitatyi kyonso. Potwadi tujokela ku njibo, mama wanena’mba, “Nsaka kwendeleja mwingilo wa bu pania, inoko nkibwanyapo kwendeleja uno mwingilo koku nkwatakanya senene njibo yetu.” Ebiya wetunena shi tubwanya kumukwasha’ko. Netu twaitabija, kupwa wetupa muntu ne muntu mwingilo wa kukundula kyumba kimo nansha bibidi kumeso kwa kudya byakudya bya lubanga. Potwadi twenda ku masomo, wadi ubandaula shi njibo i mikundulwe senene ebiya waenda mu busapudi. Mama wadi muvudilwe bya kulonga, inoko kadipo usūla nansha dimo bandi bana. Shi tubajokela ku njibo mwanda wa kudya byakudya bya pa midi kupwa twakajokela ku masomo, wadi nyeke witukwatakanya. Mafuku amo potwadi tutamba ku masomo, twadi twenda nandi mu busapudi, ne kino kyetukweshe twivwanije mvubu ya mwingilo wa bu pania.

KUSHILULA MWINGILO WA KITATYI KYONSO

Nashilwile bupania na myaka 16. Nansha Tata byaadi kaikele Kamoni, ino wadi usangela byonadi nonga mu mwingilo wa busapudi. Difuku dimo kyolwa namusapwila’mba, nansha byonalonga bukomo nkyasokwele muntu nansha umo usaka kwifunda Bible. Pa kupwa kukōkolokwa, namwipangula’mba, “Le usaka kwifunda nami Bible?” Aye pa kulangulukila’po mu bula bwa kitatyi kityetye ebiya walondolola’mba, “Mona’mba kepadipo mwanda.” Bine, tata ye waikele kifundwa kyami kya Bible kibajinji. Dino dyadi dyese’po kashā!

Twefundile dibuku “La vérité vous affranchira.” Kitatyi pa kupita’po, najingulula’mba Tata wadi unkwasha ngikale mwifundi wa Bible ne mufundiji muyampe. Kimfwa, difuku dimo kyolwa pa kupwa kutanga musango, wanena’mba: “Naivwana byanena dibuku. Ino le i bika bikukulupija’mba binena dino dibuku i bya bine?” Byonkyadipo mwiteakanye kulondolola kino kipangujo, o mwanda nanenene amba: “Nkibwanyapo kulondolola pano, ino mu kifundwa kilonda’ko nsa kukulondolola.” Kadi ye byonalongele. Nasokwele mavese abingija mwanda otwadi twisambila’po. Kupwa, nefundile mwa kulongela bukimbi ne kino kyaunengeje nshilule kuteakanya senene kifundwa kyetu kya Bible. Kulonga namino kwankweshe ami ne tata tutame ku mushipiditu. Aye pa kwingidija byaadi wifunda, wabatyijibwa mu 1952.

NAENDELELE KWIFUNDILA’KO MYANDA MIKWABO KU BETELE

Natambile ku njibo ponadi na myaka 17. Jetha a waikele mishonele, Don nandi washilula kwingila ku Betele. Abo bonso badi basenswe mwingilo wabo, ne kino kyaunkankamikile. O mwanda nadingile fomu wa kwingila ku Betele ne wa kukafunda Masomo a Ngileade, kupwa naleka Yehova atonge kwa ami kwingila. Le i bika byalupukile’ko? Naitwa kukengila ku Betele mu 1946.

Mu bula bwa myaka, nemupebwe mingilo mivule ku Betele, ne kino i kinengeje nefudile’ko bintu bivule bipya. Na bubine, mu bula bwa ino myaka 75 yonaingila ku Betele, nemufundijibwe’ko muswelo wa kwingila mwingilo wa kutampa mabuku ne mwa kwingidila ku lubalo. Kadi nemwifunde’ko muswelo wa kupota bintu byotusakilwa ku Betele ne mwa kutumina bintu ku bifuko bikwabo. Kadi nsangelanga bufundiji bwa ku mushipiditu botwifunda kupityila ku butōtyi bwa lubanga ne ku mampangiko makwabo.

Mfundija ku masomo a bakulumpe

Kadi naboīle ñeni ku kimfwa kya nkasami Karl, mwine waile ku Betele mu 1947. Wadi mwifundi ne mufundiji muyampe wa Bible. Difuku dimo namulombele ankwashe pobampele mwisambo wa kunena. Nashintulwila Karl amba nemuteakanye bintu bivule bya kunena ino nemukomenwe mwa kwibinenena. Waunkweshe na kungipangula’tu kipangujo kimo, amba: “A tutu Joel, le mutwe obe wa mwanda unena namani?” Bukidi bonka naivwanija byaadi ukimba kunena. Nadi nenwe kwingidija enka myanda ikankwasha nshintulule mwisambo wami ne kuleka kwingidija myanda mikwabo. Kyaidilwe nansha dimo ino ñeni yonaboīle’ko.

Pa kwikala na nsangaji ku Betele, tufwaninwe kukwatakanya mwingilo wa busapudi, kadi kulonga namino kubwanya kwitulengeja twimwene myanda ikankamika. Mwanda umo omvuluka walongekele difuku dimo kyolwa mu Bronx mu New York City. Ami ne tutu umo twakapempwile mwana-mukaji umo waitabije kusela Kiteba kya Mulami ne Langukai! Tweyukanya kwadi ne kunena’mba, “Kino kyolwa, tukwashanga bantu befunde myanda ikankamika ya mu Bible.” Nandi walondolola’mba, “Shi i myanda ya mu Bible twelai.” Twatangile ne kwisambila pa bisonekwa bivule bitala Bulopwe bwa Leza ne ntanda mipya. Kino kyamusangeje bininge, o mwanda waityile’ko balunda nandi bavule batanwe’po yenga walondele’ko. Mwenda mafuku aye ne wandi mulume baikala bengidi ba Yehova ba kikōkeji.

BYONEFUNDILE KUDI WAMI MUKAJI

Nakwete butyibi bwa kusonga. Ebiya myaka 10 pa kupita’po nasokola kaka muyampe. Le i bika byankweshe nsokole mukaji muyampe? Nalombele kudi Yehova, ne kulangulukila pa byonkalonga pa kupwa kwisonga na wami mukaji.

Na Mary mu mwingilo wa kipindi

Ku kitango kyalongekele mu 1953 mu Yankee Stadium, netana’ko na kaka Mary Aniol. Mary ne Jetha bafundile mu kalasa ka bubidi ka Ngileade, kadi Mary ne mwanetu Jetha badi bengila pamo bu bamishonele. Na buzanzamuke, Mary washilula kunombola mwanda utala mwingilo wabo wa bu mishonele mu Karaibe ne mwanda utala bifundwa bya Bible byaadi wendeja mu bula bwa myaka. Batwe pa kwiyuka biyampe, twajingulula’mba tudi na bitungo bimo bya ku mushipiditu. Buswe bwetu bwaningile’ko, ebiya twesonga mu Kweji 4, 1955. Mary waikele mu miswelo mivule bu kyabuntu kitamba kudi Yehova ne kimfwa kiyampe kwiula. Wadi usangela mwingilo o-onso obadi bamupa. Wadi wingila bininge, uta bya binebine bantu bakwabo mutyima, ne kutangidija nyeke tumweno twa Bulopwe pa kifuko kibajinji. (Mat. 6:33) Twaingile mu kipindi mu bula bwa myaka isatu, kufika mu 1958, betwita kwingidila ku Betele.

Nefundile bintu bivule kudi Mary. Kimfwa, potwadi tukitamba mu kwisonga twakwete butyibi bwa kutanga Bible pamo, twadi tutanga bipindi bya mavese afika 15. Umo potudi shi wapu kutanga kipindi kampanda, twadi twisambila’po ne kumona muswelo otubwanya kwibingidija mu bwetu būmi. Divule Mary wadi unombola myanda yobefundile ku Ngileade nansha ya mu mwingilo wandi wa bu mishonele. Bintu byonefundile kudi Mary byankweshe numbulule muswelo wa kunena mīsambo ne kuyuka mwa kukankamikila bakaka.—Nki. 25:11.

Muswe wami Mary wafwile mu 2013. Bine, ntengele kwimona nandi mu ntanda mipya! Inoko pano, nemusumininwe kwendelela kwifunda, koku nkulupile mudi Yehova na mutyima wami onso. (Nki. 3:5, 6) Nsengibwanga ne kwikala na nsangaji kitatyi kyonangulukila pa bikalonga bantu ba Yehova mu ntanda mipya. Muno mubadilwa ne kwifunda bintu bipya ne myanda itala Mufundiji wetu Mukatakata! Bine, mfwija’ko bininge Yehova pa kumfundija bino bintu byonso ne pa kunombola kanye kandi ka ku buntu bitupu.