Mwanda Waka Tufwaninwe Kutangidija Mwingilo wa Yehova Kumeso?

“Kyakanwa kyami kikasapulanga boloke bobe, ne lupandilo lobe.” —MIT. 71:15.

USA KULONDOLOLA NAMANI?

Le i bintu’ka bilombola mwādi mwikadile būmi bwa ba Noa, Mosesa, Yelemia, ne Polo?

Le ukebandaula namani mwa kuyukila muswelo oingidija būmi bobe?

Mwanda waka wimusuminwe kutangidija mwingilo wa Yehova kumeso?

1, 2. (a) Lelo kwipāna kwipāna muntu kudi Yehova kulombolanga bika? (b) I muswelo’ka otukamwena mu kubandaula butyibi bwākwete ba Noa, Mosesa, Yelemia ne Polo?

 KITATYI kyowaikele mulondi wa Yesu mwipāne kadi mubatyijibwe, watabwile ditabula dikatampe. Kwipāna kobe kudi Leza i butyibi bukatampe bowakwete abe mwine. Udi pamo na abe wanene amba: ‘Yehova nsaka wikale Mfumwami mu būmi bwami bonso. Ne mwingidi obe. Nsaka unombole muswelo omfwaninwe kwingidija kitatyi kyami, byomfwaninwe kutangidija kumeso, ne mwa kwingidijija tumweno ne bwino bwami.’

² Shi wi Mwine Kidishitu mwipāne, bino byo byowalaile Yehova. Ufwaninwe kufwijibwa’ko pa butyibi bobe; mwanda i kintu kyoloke ne kya tunangu kyowalongele. Shi ke pano, le kuyuka Yehova bu Mfumobe kulombola bika pa muswelo oingidija kitatyi kyobe? Kimfwa kya ba Noa, Mosesa, Yelemia ne mutumibwa Polo kikokeja kwitukwasha tulondolole ku kino kipangujo. Abo bonso bāingidile Yehova na muya wabo onso. Ngikadilo yotudi’mo idi pamo’nka na yobādi’mo. Butyibi bobākwete pa mwanda utala byobādi batangidije kumeso, bubwanya kwitukankamika tubandaule muswelo otwingidija kitatyi kyetu.—Mat. 28:19, 20; 2 Tem. 3:1.

KUMESO KWA DILOBE

3. Lelo mafuku otudi’mo eifwene namani na mafuku a Noa?

³ Yesu wālombwele kukwatañana kudi pa bukata bwa mafuku a Noa ne ano etu mafuku. Wānene amba: “Monka mwadi mwikadile myaka ya Noa ne kukāya kwa Mwanā muntu nako kukēkalanga’nka nabya. . . . badi badya bēdīila; batoma bētomena, basonga bēsongela, basongwa nabo bēsongwela; kutūla ne ku dyodya difuku dyātwelele Noa mu safini, ne kuyūkapo mpika, ino pa kufika dilobe dyatukija bonso.” (Mat. 24:37-39) Bantu bavule dyalelo beendejanga mu būmi bwabo pampikwa kuta mutyima ku kampeja-bukidi ka  bitatyi byotudi’mo. Kebatelepo mutyima ku bidyumu bibadyumuna bengidi ba Leza. Bavule bafutululanga’nka ne mulangwe wa amba Leza usa kupwija myanda ya bantu—na mwāfutulwidile bantu ba mu mafuku a Noa. (2 Pet. 3:3-7) Ino, mu kino kifuko kibi, Noa wāingidije namani kitatyi kyandi?

4. Le i muswelo’ka wāingidije Noa kitatyi kyandi pa kupwa kupebwa mwingilo na Yehova ne mwanda waka?

⁴ Kupwa kwa kulombolwa milangwe ya Leza, ne kupebwa mwingilo wandi, Noa wāubakile safini mwanda wa kulama bantu ne banyema. (Ngal. 6:13, 14, 22) Kadi Noa wādi usapula butyibi bwa Yehova bwāfwenene. Mutumibwa Petelo wāmwityile bu “mwedi wa mbila ya boloke,” wālombola amba Noa wālongele bukomo bwa kukwasha bantu-nandi bamone kubipila’ko kwa ngikadilo yobādi’mo. (Tanga 2 Petelo 2:5.) Le ulanga amba kyādi kya tunangu Noa ne kisaka kyandi balonge bukomo mwanda wa kutubulula tumweno, kwikala bantu ba peulu mubukata mwa bantu bādi bebajokolokele nansha mwanda wa kulumbulula būmi bwabo? Nansha dimo! Pa kuyuka byobya byādi biya kumeso, bāepukile kuno kupuakanibwa.

BUTONGI BWA MWANĀ MULOPWE MWINE EDIPITO

5, 6. (a) Le bufundiji bwāfundijibwe Mosesa bwādi padi bwa kumuteakanya ku bika? (b) Mwanda waka Mosesa wāpelele byepelo byādi byakumupebwa mu Edipito?

⁵ Kadi tutalei kimfwa kya Mosesa. Wālelelwe mu ndaku ya Mwine Edipito bu mwana wa bulelwa wa mwanā Felo mwana-mukaji. Byaāikele ke nkasampe mwanā mulopwe, wāfundijibwe “ñeni yonso ya bene Edipito.” (Bil. 7:22; Div. 2:9, 10) Buno bufundiji bwādi bwa kumuteakanya ku mwingilo wa kwingila mu kipango kya Felo. Wādi ubwanya kwikala muntu wa mvubu mu umbikalo wa bukomo bukatampe wādi’ko mu mene mafuku’a, kwikala na būmi buyampe, bitenta, ne nsangaji yādi ya kumuletela kino kyepelo. Ino le bino bintu byādi na mvubu kumeso a Mosesa?

⁶ Pa mwanda wa bufundiji bwaāfundijibwe paākidi mwanuke na bambutwile bandi ba kumubutula, Mosesa wādi padi uyukile byobya byālaile Yehova kudi bankambo wandi; ba Abalahama, Isake ne Yakoba. Mosesa wādi ukulupile mu ino milao. Wādi ukokeja kulangulukila bininge pa būmi bwandi bwa kumeso ne pa dikōkeji dyandi kudi Yehova. Ino, kitatyi pokyābwene kya kutonga kwikala bu mwana mulopwe mwine Edipito nansha bu mupika Mwine Isalela, le wātongele’po bika? Mosesa watonga’ko “kumona malwa na bantu ba Leza’mba, e nabyako bidi; lelo kīkale na kuloelelwa mu bubi bwa mwaka umo onka!” (Tanga Bahebelu 11:24-26.) Kupwa penepa, wālondele bwendeji bwa Yehova butala pa muswelo wafwaninwe kwingidija būmi bwandi. (Div. 3:2, 6-10) Mwanda waka Mosesa wālongele namino? Mwanda wādi ukulupile mu milao ya Leza. Wāfudile kukunena amba, kādipo wa kumwena mu Edipito mu mafuku āya kumeso. Na bubine, kepāijijepo uno muzo waponenwa na mpupo dikumi yātambile kudi  Leza. Lelo ubamone mu uno mwanda ñeni ibwanya kuboila’ko boba bepēne kudi Yehova dyalelo? Pa kyaba kya kwimanina pa kaji nansha pa bintu bisangaja bya mu ino ngikadilo ya bintu, tufwaninwe kutangidija Yehova ne mwingilo wandi kumeso.

YELEMIA WĀDI UYUKILE BYOBYA BYĀDI BYA KUFIKA

7. Lelo ngikadilo yādi’mo Yelemia i miifwane namani na yotudi’mo?

⁷ Muntu mukwabo wātangidije kumeso mwingilo wa Yehova i mupolofeto Yelemia. Yehova wāpele mupolofeto wandi Yelemia mwingilo wa kusapula musapu wa butyibi pa Yelusalema mupondoke ne Yuda. Mu uno muswelo Yelemia wāikele’ko “mu mafuku a kumfulo.” (Yel. 23:19, 20) Wādi uyukile biyampe amba ngikadilo yaādi’mo keyādipo ya kwendelela’nka nabya.

8, 9. (a) Mwanda waka milangwe ya Baluki yādi ifwaninwe kulemununwa? (b) Le i bika byotufwaninwe kuvuluka potutandika mpangiko?

⁸ Lelo kusumininwa kwa Yelemia kwālupwile bipa’ka? Kātompelepo kuta mutyima ku būmi bwa kumeso mu ino ntanda isa konakanibwa. Le kulonga namino kwādi na buluji? Inoko, kyaba kimo Baluki mulembi wa Yelemia kāmwenepo bintu senene. O mwanda Leza wāpele Yelemia bukomo bwa mushipiditu asapwile mulembi wandi amba: “Talapo bidi, kyoki kyo naubakile ami nkatūta’kyo, ne kyoki kyo nakunine ami nkekitukuna; i enka nabya ne mu ntanda yonsololo mwine. Penepa kadi lelo ukimbe bintu bikatakata bya abe mwine’ni, a? Kokikimba’byopo; mwanda talapo bidi, nkaleta kyamalwa pa ngitu yonso; . . . ino būmi bobe nkapana’bo kodi ke kyakukwata mu bifuko byonsololo moenda’mwa.”—Yel. 45:4, 5.

⁹ Ketubwanyapo kujingulula biyampe “bintu bikatakata” byādi bikīmbila Baluki. * Ino, tuyukile amba bino byādi bintu bya kakitatyi katyetye, byādi bya kupwa kitatyi kyādi kya kushindwa Yelusalema na Bene Babiloni mu 607 K.K.K. Lelo ubamone mu uno mwanda ñeni yo tubwanya kuboila’ko? Pa kusaka twikale na twa kwikwasha nato mu būmi kitufwaninwe kutūla’ko mpangiko ya bintu bya kumeso. (Nk. 6:6-11) Le bikekala byatunangu kotudi kwingidija kitatyi kivule ne bukomo mu kulondalonda bintu bya mvubu ya lupito? Shako, bulongolodi bwa Yehova bwendelelanga kukwata’ko mpangiko ya kubaka Mobo a Bulopwe, Mabetele, ne mingilo mikwabo ya kiteokratike. Buno bukomo bulongwa, i bwa kumwena’mo mu mafuku āya kumeso mwanda kitungo kyabo i kya kwendeleja tumweno twa Bulopwe kumeso. I biyampe bantu bonso bepēne kudi Yehova batangidije bintu bya uno muswelo kumeso, kitatyi kyobatandika mpangiko yabo. Lelo nobe witabije mu mutyima obe amba ‘ubadikilanga bidi kusaka bulopwe ne boloke bwa Yehova’?—Mat. 6:33.

‘NEBIMONE BU-BINTYA’

10, 11. (a) Le Polo wādi ulonga bika kumeso kwa kwikala Mwine Kidishitu? (b) Mwanda waka Polo washintyile kitungo kyandi?

¹⁰ Pano, tubandaulei kimfwa kya Polo. Kumeso kwa kwikala’ye Mwine Kidishitu, wādi umweka bu ubwanya kwikala na būmi buyampe mwenda mafuku. Wāfudijibwe bijila bya Bayuda na polofesele mutumbe wa mu andi mafuku. Wāpelwe lupusa na kitobo mukatampe Muyuda. Kadi wāendelele bininge mu bwine Yuda kupita bantu ba mu andi mafuku. (Bil. 9:1, 2; 22:3; 26:10; Ngat. 1:13, 14) Ino, bino byonso byāshinta kitatyi kyāyukile Polo amba Yehova kākidipo wesela muzo wa Bayuda.

¹¹ Polo wājingulwile amba kwingila mwingilo mu ntanda ya Bayuda kekwādipo na mvubu kumeso a Yehova; kekwādipo na kamweno ka kumeso. (Mat. 24:2) Uno Mufadiseo wa kala wāfudile’nka ne kukunena amba kudingakana na mwaadi kaikadile, kwivwanija ne pa  mfulo mpango ya Leza ne dyese dya mu mwingilo wa bwine Kidishitu, byonso byaādi umona dibajinji bu byakamweno, pano webimone “bu bintya.” Polo wāshile mingilo yandi mu bwine Yuda ne kupāna būmi bwandi bonso mu mwingilo wa kusapula myanda miyampe.—Tanga Fidipai 3:4-8, 15; Bil. 9:15.

BANDAULA BYOTANGIDIJE KUMESO

12. Lelo Yesu pa kupwa kubatyijibwa wātele mutyima ku kulonga bika?

¹² Noa, Mosesa, Yelemia, Polo, ne bakwabo bavule bene badi pamo bwa abo, baingidije kitatyi kyabo kivule ne bukomo bwabo mu mwingilo wa kiteokratike. I bimfwa biyampe kotudi. Na bubine, mwingidi mu katampe utabukile bengidi bonso ba Yehova bepāne i Yesu. (1 Pet. 2:21) Yesu pa kupwa kubatyijibwa, wapēne būmi bwandi bonso bwa pano panshi mwanda wa kusapula myanda miyampe ne kutumbija Yehova. Nanshi Mwine Kidishitu uyukile Yehova bu Mfumwandi ufwaninwe kufula ku kunena amba, Kumwingidila kufwaninwe kwikala pa kifuko kibajinji mu būmi bwandi. Le abe nobe? Lelo ukalondalonda bitungo bya kiteokratike namani koku wingila twaji twa ntanda twa kamweno?—Tanga Mitōto 71:15; 145:2.

13, 14. (a) Le Bene Kidishitu bonso bepāne i bakankamikwe kulonga bika? (b) Lelo i nsangaji’ka ibwanya kwikala na bantu ba Leza?

¹³ Pano ke myaka na myaka, bulongolodi bwa Yehova bukankamikanga’nka kukankamika Bene Kidishitu batūle uno mwanda mu milombelo shi babwanya kwingila bupania. Pa mwanda wa bubinga palapala, ngikadilo idi’mo bengidi ba Yehova bamo ba kikōkeji keibalengejangapo batakamene mu mwingilo wa kusapula kufikila pa mwayene wa nsaa 70. Kebafwaninwepo kufītwa pa kino. (1 Tem. 5:8) Le abe nobe? Lelo kubwanyapo kwingila bu pania?

¹⁴ Vuluka’po bidi, nsangaji yadi na bantu ba Leza bavule mu kitatyi kya Kivulukilo kya uno mwaka. Mu Kweji wa 3, mpangiko ya pa bula yakweshe bapania bakwashi batonge shi bakengila nsaa 30 nansha 50 mu mwingilo wa budimi. (Mit. 110:3) Midiyo ne midiyo yaingile bupania mukwashi, kadi bipwilo byalombwele nsangaji mikatampe ne tusepo. Lelo ubulwe’po kujadika mpangiko ya twaji tobe mwanda wa wimwene nsangaji ya uno muswelo? Ku mfulo kwa difuku ne difuku, Mwine Kidishitu mwipāne ukevwana kusepelela kukatampe pa kubwanya kunena amba, “Yehova, nalonga byonso byonadi mfwaninwe kulonga mu mwingilo obe.”

15. Le Mwine Kidishitu nkasampe ufwaninwe kwikala na kitungo’ka kitala masomo a ku ngitu?

¹⁵ Shi kodi kubwipi na kupwa masomo, ubwanya kwikala na bukomo bwa ngitu buyampe ne kutyepelwa bya kulonga. Lelo kwalangile kubadilwa mu mulongo wa bapania balonso? Na bubine, badingidi ba ku masomo bakulupile na kusuminwa amba ukamwena’mo shi ufunde masomo malamala ne kwitūdila mpangiko ya kukimba kaji ka ntanda. Inoko, kikulupiji kyabo kimanine pa kulumbulula būmi bwa bantu ne pa misokwe ya kakitatyi katyetye. Kumutamba mukwabo kadi, shi ulondelonde mwingilo wa kiteokratike, nabya ubalondalonda bitungo bya mvubu ya binebine kadi byaendaenda. Ne kadi ukalonda kimfwa kibwaninine kya Yesu. Buno butyibi bwa tunangu bukakuletela nsangaji. Bukakukinga. Kadi bukalombola amba wimusumininwe kwiendeja mungya kwipāna kowipēne kudi Yehova.—Mat. 6:19-21; 1 Tem. 6:9-12.

16, 17. Le i bipangujo’ka byaipangulwa pa mwanda utala kaji ka ntanda ne mingilo mikwabo?

¹⁶ Bengidi ba Leza bavule dyalelo, bengilanga mansaa mavule mwanda wa kuvuija bisakibwa bya bisaka byabo. Ino, bamo bengilanga mansaa mavule kutabuka. (1 Tem. 6:8) Ntanda ya bya busunga  iloñanga bukomo bwa kwitukulupija amba ketubwanyapo kwikala bōmi kwampikwa bintu bivule bya ntanda, kubadila’mo ne bya panopano bipotolojibwa mu nsoko. Ino Bene Kidishitu ba bine kebasakengapo ntanda ya Satana ibalombole bya kutangidija kumeso. (1 Yoa. 2:15-17) Ku boba ke batambule pasho ku kaji, i muswelo’ka muyampe wa kwingidija kitatyi kyabo, utabukile mwingilo wa bupania ne kutangidija mwingilo wa Yehova kumeso?

¹⁷ Bengidi bonso ba Yehova bepāne babwanya kwiipangula amba: Le i kitungo’ka kibajinji kyonetungile mu būmi? Lelo ntūdile tumweno twa Bulopwe pa kifuko kibajinji? Le ngiulanga mutyima wa Yesu wa kwipāna? Le ntele mutyima ku madingi a Yesu a kumulonda nyeke? Le mbwanya kujadika mpangiko yami mwanda wa kupityija kitatyi kivule mu mwingilo wa kusapula Bulopwe nansha mingilo mikwabo ya kiteokratike? Nansha shi pano ngikadilo yondi’mo keinengejangapo ntadabule mwingilo wami, le ñendelelanga kutamija mushipiditu wa kwipāna?

“KUSAKA NE KUFIKIJIJA”

18, 19. Lelo i bintu’ka byofwaninwe kulomba ne mwanda waka kuno kulomba kukasangaja Yehova?

¹⁸ I kya nsangaji kumona bupyasakane bwa bantu ba Leza. Inoko, bamo kebalañangapo nansha kwingila bupania kwine nansha ke kubwanya bisakibwa pa kwingila’bo—nansha shi badi mu ngikadilo ibalengeja bengile’bo. (Div. 4:10; Yel. 1:6) Mwanda waka? Le uno ke mwandapo ufwaninwe kutūlwa mu milombelo? I amo. Polo wālombwele banababo betabije amba, Yehova “wingilanga munda mwenu, wimupa mutyima wa kusaka ne kufikijija kyokya kyendele’mo mu bulongolodi bwandi.” (Fid. 2:13, Dibuku Dijila) Shi mutyima keukutononangapo kutandabula mwingilo obe, lomba Yehova akupe mutyima ne bwino bwa kulonga namino.—2 Pet. 3:9, 11.

¹⁹ Noa, Mosesa, Yelemia, Polo, ne Yesu bonso bādi bantu bepāne. Bāingidije kitatyi ne bukomo bwabo mwanda wa kusapula musapu wa kidyumu wa Yehova. Kebālekelepo kintu nansha kimo kibalabike. Mfulo ya ino ngikadilo ya bintu ya dyalelo ibafwena pabwipi; o mwanda batwe bonso bepēne kudi Leza tufwaninwe kwendelela na kulonga bukomo bwetu bonso bwa kulonda bimfwa biyampe bya mu Bible. (Mat. 24:42; 2 Tem. 2:15) Shi tulonge namino, tukasangaja Yehova ne kutambula madyese andi.—Tanga Malaki 3:10.

[Kunshi kwa dyani]

[Bipangujo bya Kifundwa]

[Kifwatulo pa paje 22]

Bantu kebātejejepo kidyumu kya Noa

[Kifwatulo pa paje 25]

Lelo kwalangile kubadilwa mu mulongo wa bapania?