Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

BUALU 6

Mushinga udi nawu mikenji ya bikadilu bilenga

Mushinga udi nawu mikenji ya bikadilu bilenga

MIKENJI YA BIKADILU BILENGA NTSHINYI?

Bantu badi ne bikadilu bilenga mbamanye kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. Ditumikila mikenji eyi ki ndimanyine pa tshidi tshibaluila mu lungenyi tshikondo kampanda to. Kadi, ndishindamene pa mikenji idi ibalombola mu malu adibu benza nansha padi bantu bakuabu kabayi babamona.

BUA TSHINYI MIKENJI YA BIKADILU BILENGA IDI NE MUSHINGA?

Bana batu bateleja ngenyi mibi ya mishindu yonso ya tshidi tshimpe ne tshidi tshibi kudi balongi nabu mu njila wa kalasa, mu misambu idibu bateleja, anyi mu filme idibu bamona ne mu malu makuabu adibu batangila ku TV. Malu aa adi mua kubafikisha ku dielakana bua bidibu babalongeshe bua tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.

Bidi nanku nangananga mu tshikondo tshia bunsonga. Mukanda kampanda udi wamba bua tshikondo etshi ne: ‘Bidi bikengela bana bamanye ne: bantu ba bungi nebabasake bua kuenza malu mu mushindu kampanda bua bakuabu babanange, ne bidi bikengela bamanye mua kuangata mapangadika adi umvuangana ne malu mimpe adibu bamanye, nansha bikala balunda babu kabayi baanange.’ (Beyond the Big Talk) Bidi bimueneka patoke ne: baledi badi ne bua kulongesha bana babu malu aa kumpala kua kuluabu bansonga.

MUA KULONGESHA BANA MIKENJI YA BIKADILU BILENGA

Baleja patoke tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.

DÎYI DINENE DIA MU BIBLE: “Bantu bakole . . . badi ne bieledi biabu bia meji bia kujingulula nabi malu bibidija . . . bua kutapulula tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.”​—Ebelu 5:14.

  • Ngakuilu webe aleje patoke tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. Fila bilejilu bia malu adi enzeka mu nsombelu wa ku dituku ne leja patoke adi mimpe ne adi mabi: “Kuenza nunku nkuikala muena bululame; kuenza nanku ki nkuikala muena bululame to.” “Kuenza nunku nkuikala muena lulamatu; kuenza nanku ki nkuikala muena lulamatu to.” “Kuenza nunku nkuenza malu ne bulenga; kuenza nanku ki nkuenza malu ne bulenga to.” Mu kupita kua matuku, muanebe neamanye kusunguluja malu adi mimpe bua kuenza, ne adi mabi adiye kayi ne bua kuenza to.

  • Baleja bua tshinyi bualu kampanda mbuimpe anyi mbubi. Tshilejilu, bela nkonko bu mudi: Bua tshinyi mbimpe kuikala muena bululame? Mmunyi mudi dishima mua kunyanga bulunda? Bua tshinyi kuiba nkubi? Eleshisha muanebe meji bua kumuambuluisha bua kutapulula tshidi tshimpe ne tshidi tshibi.

  • Baleja buimpe bua kulamata ku mikenji ya bikadilu bilenga. Udi mua kuamba ne: “Wewe wenza malu ne bululame, bakuabu nebakueyemene” anyi ne: “Wewe wenzela bantu malu ne bulenga, nebanange bua kuikala kusomba nebe.”

Enza bua dîku dienu dimanyike bua mudidi ditumikila mikenji ya bikadilu bilenga.

DÎYI DINENE DIA MU BIBLE: “Tungunukayi ne kupima tshinudi nuenu bine.”​—2 Kolinto 13:5.

  • Udi ne bua kulonda mikenji ya bikadilu bilenga mu dîku diebe, bua umone mua kuamba ne muoyo mujima ne:

    • “Mu dîku dietu katutu tushima to.”

    • “Katutu tukumangana anyi tutandangana to.”

    • “Katutu tuambangana mêyi mabi anyi tupendangana nansha.”

Muanebe neamone ne: mikenji ya bikadilu bilenga ki nya kulonda patupu to, kadi idi yenza bua bena mu dîku bamanyike bua diyitumikila.

  • Ikala uyukila ne muanebe bua mikenji ya bikadilu bilenga ya mu dîku. Longesha bana bebe bilondeshile malu adi enzeka dituku dionso. Udi mua kufuanyikija mikenji ya bikadilu bilenga ya mu dîku dienu ne eyi idi bantu bumvuila ku tudiomba anyi idibu balongesha mu kalasa. Ela muanebe nkonko bu mudi: “Wewe uvua mua kuikala muenze tshinyi?” “Mmunyi muvua dîku dietu mua kupita ne bualu ebu?”

Kolesha dipangadika dia kulama bikadilu bilenga.

DÎYI DINENE DIA MU BIBLE: “Nuikale anu ne kondo ka muoyo kimpe.”​—1 Petelo 3:16.

  • Ela muana kalumbandi padiye wenza malu mimpe. Padi muana utumikila mikenji ya bikadilu bilenga mu malu adiye wenza, muela kalumbandi ne muleja bua tshinyi udi umuelaku. Tshilejilu, udi mua kuamba ne: “Uvua muenze malu ne bululame. Udi munsankishe bikole.” Padi muana ukuambila ne: mmuenze bualu bubi, muela kalumbandi ne muoyo mujima bua mudiye mukuambile bulelela kumpala kua wewe kumubela.

  • Bela muana padiye wenza malu mabi. Ambuluisha bana bebe bua kuitaba malu adibu benza. Mbimpe bana bamanye malu mabi adibu benza ne mudi malu au abengangana ne mikenji ya bikadilu bilenga ya mu dîku. Bamue baledi kabatu basue kuambila muanabu bualu bubi budiye muenze to, bualu ki mbasue kumutekesha mu maboko, kadi kuambila muana bualu bubi budiye muenze nekumuambuluishe bua ikale ne kondo ka muoyo kadi kamudimuija.