Nek ma ne Otimore e Skul Kaka ne Ochiw Hoch Bang’ Masirano

NG’E gaset ne rateng’. E diere ne ondik penjo achiel niya: “Otimore kamano nikech ang’o?” Mani en penjo ma ji nopenjore ahinya kane rawera ma ja higini 17, onego ji 15 gi bunde e taon mar Winnenden e piny Jerman, kendo gikone nonegore owuon gi bundeno. E piny Jerman bendera duto ne ong’aw nus, kendo wach masira malichno ne olandore mapiyo e piny mangima.

 Winnenden en taon ma nigi mwandu, kendo en kama okuwe, mopong’ gi puothe mag mzabibu koda olembe mamoko. Odiechieng’ mar Mach, tarik 11, 2009, nochakore mana kaka odiechienge mamoko e Sekondari Skul mar Albertville. Kata kamano, kane ochopo sa 3:30 mokinyi, tulo nomwoch.

Rawera moro ma wuowi nodonjo gi mirima e skul ma ne osome chon, koting’o bunde ma nogolo e od nindo mar jonyuolne. Kadiemo wang’ nono noyawo mach monego nyithindo ochiko kod jopuonj adek ma ne nitie e klase adek koda e yore madhi e klase, kendo nohinyo ji mang’eny mamoko. Bang’ dakika matin polis nochopo. Janekno noringo ma odhi e osiptal moro ma ne ni machiegni. Kanyo bende nonego jatich moro. Bang’ mano, nodonjo e mtoka moro gi thuon, mi ochuno dereba mondo odhi kode. Bang’ riembo mtokano kuom kilomita 40, derebano noringo. Kane wuowino ochopo kamoro ma ne iusoe mtokni, ne onego jauso achiel kod jang’iepo, kendo nohinyo polise ariyo ma ne koro chiegni make. Gikone, kane polise moko koro olorone, nogore bunde e wiye mi otho.

Joma nong’eyo wuowino, ne wacho ni ne en mana rawera kaka rowere mamoko madwaro mondo ohergi kendo gibed gi osiepe. To kara ang’o ma ne odhi marach? Nyalo bedo ni gimoro ne chando chunye ahinya. Wachre ni nohero tugo gi bunde molos mag tugo, kendo ne ojatugo tuke mag kompyuta manyiso timbe gero. Jomoko wacho ni donge mago gin tuke ma rowere mang’eny bende tugoga. To nade jogo ma ne onego kata hinyo? Be noyiero joma ne onego, koso nogoyo bunde ng’ato ang’ata moyudo? Ji ne wuoro gimomiyo ne onego nyiri aboro to onego wuowi achiel kende. Onge ng’at ma ne nyalo lero wachno gadier.

Gik ma Ji Notimo Mapiyo Bang’ Masirano

Heike wacho niya, “Kane wuoda ogoyona simo konyisa wach nek ma ne timore e skundgi, mokwongo naparo ni ok en adier. Kata kamano, kane awinjo mtokni mang’eny mag polis koda mag ting’o jotuwo ka medo kalo, ne abwok ahinya.” Nyalo bedo ni nikech polise nochopo mapiyo, emomiyo janekno ok nodhi nyime gi nego ji e skul. Bang’ golo ji e skul, lakteche, jogo machiwo paro ne joma chunygi chandore, koda jopuonj din, nobiro ma gitiyo ahinya ka gikonyo nyithind skundno.

Jofwamb weche, nobiro mang’eny dichiel e skundno ka gitemo penjo nyithindo kaka gik moko ne otimore, to ng’eny nyithindogo podi ne nigi bwok ahinya. Nyathi moro ne okwano mtokni 28 mag kambe 26 mopogore opogore mag televison kochung’ e nyim skul. Jofwamb weche ne piem ahinya mondo gitel ne jowadgi e yudo ripot, to mano nomiyo gindiko ripode maok nyal ng’e kabe gin adier. Chieng’onogo, jafwamb wach moro nodhi e od gi nyako moro ma ne onegi, kokwayo mondo omiye piche mag nyakono, kendo moko kuom jofwamb weche nochulo nyithind skul mondo giyie ogogi picha. Nikech tungini ma ne dhi nyime sechego, nenore ni moko kuom jofwamb wechego ok ne nyis ni gidewo kata miyo luor jogo ma ne oyudo masira, to ne gidwaro mana kwongo ne jowadgi e yudo weche.

Mana kaka ji ohero timo sama masiche kaka mago otimore, e kindeni bende, ji ne odhi ir jopuonj din ka gimanyo hoch kendo dwaro dwoko mag penjo ma ne chandogi. Chieng’ ma ne masirano otimore, dinde mopogore opogore ne otimo lamo moriwogi kanyachiel. Ji mang’eny ne mor  gi gima ne gitimono. To kata kamano, chunygi ne omedo nyosore nikech ne ok giyudo hoch mawuok ei Wach Nyasaye kata yudo dwoko mag penjo ma ne chandogi. Joot achiel nodhi e yik mar nyako ma ne somo kod wuodgi e klas achiel. Min wuowino nowacho kama: “Bisop moro nowuoyo kuom chandruoge ma Ayub noyudo. Narito mondo olernwa puonj mwayudo kuom wachno kata mondo omiwa hoch moro, to ne ok otimo kamano. Ok nowacho gimoro amora kuom gimomiyo Ayub nochandore, kata gima ne otimorene bang’ chandruok.”

Dichwo moro to ne ok mor kane owinjo weche ma ne ok nyal jiwo ng’ato kata matin. Dichwono noyudo osepuonjore Muma kod Joneno mag Jehova higini 30 mosekalo to noweyo. Mano ne omiyo ochako dhi e chokruoge maggi kendo.

Valisa, ma en nyako ma jahigini 14 to puonjore Muma kod Joneno mag Jehova, ne nie klas moro machiegni kod kama nek ne otimore. Kane owinjo bunde ka mwoch, nochako lemo ka okwayo Jehova. Bang’e kane openje gima nokonye, nowacho ni gik ma ne otimorego nojiwo adiera mane oyudo osepuonjore e Muma kuom chandruoge mag ndalo giko. (2 Timotheo 3:1-5) Kane Joneno mag Jehova moko ariyo tiyo matek ka gihoyo joma nie alworano, miyo moro moti nodhi irgi mowacho nigi niya, “Ji mang’eny onego tim tich ma utimoni.” Kata obedo ni wach nek marachni ne lit kendo ne obwogo ji ahinya, mano nomiyo jomoko oyie winjo wach mar geno koda hoch mayudore ei Wach Nyasaye.

Kuyo Bang’ Masirano

En adier ni, onge weche mag hoch manyalo tieko chuth, bwok kata chuny mool ma noyudo jogo ma ne masirano omulo ngimagi. Onge weche manyalo tieko chuth lit mar janyuol ma nyathine notho, kata lit mar polisno ma ne odhi mapiyo e skundno to oyudo mana ni chiege en achiel kuom joma ne oneg.

Jopuonjre ma ne otony e masirano koda joodgi bende nochandore ahinya e chunygi e yore mopogore opogore. Vassilios nodum oko kotiyo gi dirisa moro kane janekno oyawo mach. Owacho kama, “Kane adum oko gi dirisa, ne alemo ka akwayo Jehova. Ne aparo ni abiro tho. Ne an gadier ni mano ne en lamona mogik.” E jumbe moko ma ne oluwo, nochandore kobedo gi lek maricho kendo ne ok odwar wuoyo kod ng’ata ang’ata. Chunye ne chandre moloyo kane oneno kaka iloko ohala kuom wach masirano, kendo neno kaka jofwamb weche ok nodewo lit mar ji sama ne gidwaro kuomgi weche ma gindiko. Bang’ kinde, noyudo teko mar nyagruok gi ngima kendo.

Jonas ne nie klas achiel kod Vassilios, kendo noneno ka inego jopuonjre wetene abich. Owacho kama: “Mapiyo bang’ masirano, ok ne tekna wacho ne ji gik ma ne otimore; ne chal mana ka sinema moro marach. To gie sani, wacho ne ji kaka awinjo e chunya tekna ndi. Chunya osiko lokore. Seche moko ok adwar wuoyo kuom masirano; to seche moko awuoyo ahinya kuom wachno.” En bende lek maricho chande kendo ok onind maber.

Bang’ ndalo matin, ne odwok ne nyithindogo gigegi ma ne nie klas. Lakteche makonyo joma nigi paro machandore bang’ masira, nowacho ni neno gik ma kamago ne nyalo dwoko pach nyithindogo e masirano. Mokwongo, Jonas ne ok dwar mulo kode, bagne mar buge kata ogute mar pikipiki. Kendo ne obwok ahinya sa asaya ma ne oneno ng’at machal gi janekno, kata koneno ng’at moting’o bag machalre gi ma janekno noting’o. Sa asaya ma jonyuolne ne neno sinema to bunde mwoch e sinemano, Jonas ne bwok ahinya.  Lakteche ne otemo konyo joma kamago mondo pachgi owuog kuom wach masirano.

Jürgen, ma en wuon Jonas, tiyo e osiptal ma ne onegie jatich achiel. Nowacho ni jonyuol mang’eny koda jotich wetene osebedo ka sandore e pachgi ka gipenjore kama: Otimore kamano nikech ang’o? To nade kapo ni an ema ne onega? Kuom ranyisi, jatich moro achiel madhako ma ne oneno ka janekno kalo, ne chunye ochandore ahinya koparo ni janekno ne donege en bende, kendo mano ne omiyo oneno ni dwarore omiye kony gi lakteche makonyo joma chunygi chandore.

Kaka ne Okony Jomoko Mondo Onyagre

Ang’o mosekonyo jomoko nyagore kod masira malich machalo kamano? Jürgen wacho niya: “Kata obedo ni ok en gima yot, bet kanyachiel kod jomoko en gima ber. Ng’eyo ni jomoko dewi kendo ni ok in kendi, en gima konyo ahinya.”

Jonas bende mor ni jomoko dewo. Owacho kama: “Ji mang’eny oseoro kad ma gihoyago kendo orona weche ma jiwa. Moko kuomgi chiwo ndiko mowuok e Muma, ma bang’e ajasomo. Mano ber ndi.” En ang’o machielo ma osekonye? Owacho kama: “Sa asaya ma achiew gotieno kendo awinjo ka ok anyal geng’o paro mag masirano, akwayo kony e lamo. Seche moko ajawinjo wende kata winjo kaset momakie Awake!” * Omedo wacho ni Muma nyisowa gimomiyo gigi duto ne otimore: Satan ema locho e wi piny, kendo wadak e ndalo mag giko. Wuon Jonas wacho ni bedo gi ng’eyo matut kamano, konyogi nyagruok.

Chandruok Chiegni Rumo

Bang’ odiechienge matin, msuma, maupe, koda barupe nopong’o dho rangach mar skundno. Kerstin noneno kaka ji mang’eny nondiko ka gipenjo gimomiyo gima kamano ne otimore, kendo penjo gimomiyo Nyasaye noweyo mondo mano otimre. En koda Joneno moko ariyo ne gindiko barua bang’ neno ni penjo moko ne owinjore dwoko, mi ne giketo baruano e kind barupe mamoko.

E odiechieng’ ma ne itimoe rapar motelo ne yik, stesen moro mar televison ne onyiso baruano, kendo tiyo gi penjo ma Kerstin gini ne okwongo penjo niya: “Otimore kamano nikech ang’o? E ndalogi mag giko ji osebedo kapenjo penjono ahinya, to moloyo, gisebedo ka gidwaro ng’eyo ni: Nyasaye ne ni kanye ka magi timore? Kendo ang’o momiyo noweyo mondo masirani otimre?” Gimarach en ni, stesendno noweyo somo baruano gi kanyo.

Ang’o momiyo ne dobedo maber kane digidhi nyime somo baruano? En nikech baruano ne lero chakruok mar chandruoge duto, kendo nyiso ni Nyasaye “biro tieko chandruoge duto ma dhano osekelo ne dhano wadgi.” Kae to baruano nomedo wacho kama: “E buk mogik mar Muma, Nyasaye wacho ni obiro yueyo pi wang’ duto e wenge ji, kendo tho ok nobedie kendo, kata ywak, kata nduru, kata rem ok nobedie, nikech gik machon osekadho.” Jehova Nyasaye biro chiero jomotho. E bwo loch mar Pinyruodhe ma sani chiegni biro, masiche koda chandruoge duto ok nobedie kendo. Nyasaye ne osingo kama: “Neuru! Achueyo gik moko duto obed manyien.”—Fweny 21:4, 5.

[Weche moler piny]

[Picha manie ite mar 29]

Jonas ne oyudo kad moro mawacho ni, “Wasiko ka wapari ahinya”

[Picha En mar manie ite mar 26]

Focus Agency/WPN

[Picha En mar manie ite mar 26]

© imagebroker/Alamy

[Picha En mar manie ite mar 27]

Foto: picture alliance

[Picha En mar manie ite mar 28]

Foto: picture alliance