Eski To Ti Kone?
Ki bann difikilte Erod inn gagne kan li’nn rekonstrir tanp Zerizalem?
Salomon ti konstrir tanp Zerizalem lor enn kolinn. Li ti fer ranz bann miray dan kote les ek lwes sa kolinn-la pou kapav fer bann teras ki mem nivo toutotour sa plas sakre la. Erod ti anvi konstrir enn pli zoli tanp ki Salomon. Alor, li ti desid pou agrandi tanp Salomon ek sanz so form.
Bann inzenier Erod ti agrandi lespas dan kote nor tanp pou fer bann pli gran teras laba. Dan kote lesid tanp, zot ti agrandi lespas ki ti ena par 32 met. Pou tini sa bann teras-la, bann inzenier ti konstrir bann striktir an ros ek ti ranz enn miray bien solid. Dan sertin plas, sa miray-la ti mezir 50 met oter.
Erod ti fer tou pou pa bles santiman bann Zwif ouswa pou deranz laktivite dan tanp, kouma par exanp fer bann sakrifis. Dapre Josèphe, enn istorien Zwif, Erod ti mem donn formasion bann pret pou travay kouma mason ros ek sarpantie. Koumsa bann ki pa ti ena lotorizasion pa ti pou rant dan bann plas sakre.
Erod ti mor avan li fini so proze. Ver lane 30 Nou Lepok, sa ti fer deza 46 an depi ki ti pe rekonstrir Tanp Erod. (Zan 2:20) Se Agrippa II, aryer tizanfan Erod ki’nn terminn sa konstriksion-la omilie premie siek Nou Lepok.
Kifer eski bann dimounn dan Malt ti panse ki lapot Pol ti enn kriminel?
Li posib ki sertin dimounn dan Malt ti inflianse par bann lide ki ena dan relizion Grek. Anou gete dapre liv Zistwar Bann Apot ki ti ariv Pol kan li ti fer nofraz lor Malt. Bann abitan sa lil-la ti alim enn dife pou resof bann ki ti fer nofraz. Kan Pol ti amenn enn ti pake dibwa pou zet dan dife, enn serpan ti may dan so lame. Lerla bann abitan ti dir: “Sa zom la bizin enn kriminel. Li finn sap dan lamer, me bondie ki apel Zistis pa [pe] les li viv.”—Zistwar Bann Apot 28:4.
Mo Grek ki’nn servi pou “Zistis” dan sa verse-la se “di’ke.” Sa mo-la vedir lazistis dan enn sans zeneral. Me, dan mitolozi Grek, Dike ti nom dees lazistis. Bann Grek ti krwar ki sa dees-la ti veye ki bann dimounn azir avek lazistis. Si sertin ti azir avek linzistis an sekre, li ti raport sa ar Zeis ek lerla ti pini koupab-la. Dapre enn referans, se akoz sa, bann dimounn dan Malt kitfwa ti panse: “Mem si Pol ti sape dan lamer, so lavi ti touzour an danze parski dees Dike pa ti pou kit li ek ti pe atak li . . . atraver enn serpan.” Zot ti sanz zot fason panse kan zot ti trouve ki serpan-la pa’nn atak Pol.