Kusoowela kuu, u kwa kuomvya intanda, umwezi alino na mapulaneti pa kumanya ivilacitikila umwi ku nkolelo. Ya kasapoola yakalanda ukuti vino ivintu vii vikala na vino vikaya pa wanda uno umwi wavyalwa, vingalangilila ningo ivilacitikila muntu wiyo nanti vino alaya.

Nanti icakuti kumanya ivilacitika ku nkolelo kuomvya intanda kwatandike mpiti umu Babiloni, na ndakai kwene kwaseeka sana. Kulingana nu kulondelezya kumwi ukwacitike mu United States mu 2012, yazanyile ukuti aingi yalandanga ukuti kusapoola kuomvya intanda, “yafwile amano yakwe sayansi,’ alino yauze anono yatiile “a mano yakwe ya sayansi umu cumi.” Nomba uzye vii i vya cumi? Awe. Katulole cino twakanila.

• Mapulaneti ni ntanda vitakwata maka angalenga vimwi vicitikile antunze wakwe vino aakamanya vintu kuomvya intanda yakalanda.

• Vino antu yaa yakalanda vingaomba nu ku muntu sile ali wensi.

• Aakamanya vintu kuomvya intanda yakalanda wakwe vivi kwene vino ampiti yazumilemo ukuti mapulaneti yakazinguluka insi. Nomba mapulaneti yaayo, yakazinguluka ilanzi.

• Na vino yakalanda pa muntu wenga vika pusana pusana.

• Antu yaa yakaomvya cimanyililo icakwata ivintu 12 ivyakonkana ukulingana nu mwaka wa kuvyalwa. Pa mulandu wa kusenuka kwa vintu ivyaya umwi yulu ukwacitike pa myaka ingi, cimanyililo cii cisyaomba ningo sana kulingana nu kuzinguluka kwi lanzi na vino yacipanzile kuti caomba.

Cimanyililo cii cikalangilila vino umuntu akacita. Wakwe vino twamanya, antu avyalwa uwanda uli umwi yasikolana foo, uwanda uno umwi wavyalilwapo usyalangilila miyele ino alakwata. Icakuti yalole sile muntu vino waya, aakamanya ivintu ukuomvya intanda yakapingula kulingana na vino yalola umuntu akacita. Uzye ukucita vii asi lufyengo?

Kufuma na mpiti antu yakaya kuli ya kasapoola. Ya kasapoola yamwi yakaomvya ivintu vimwi ivili wa mala ya muntu nanti anyama nanti sile vino mukolwe akasompa imbezu pakuti yamanye ivilacitika. Yauze nayo yakasoowela ukuomvya tumisilwa twa mafwa yakwe tii nanti sile kofi. Ndakai inzila zimwi zino umuntu angacitilamo ivyakusaapoola, u kupima intanda, kuya kuli ya sing’anga, kupima imisilwa iyaya umu minwe, nanti ukutaila iviloto. Uzye lyene ukusapoola ingaya inzila isuma iya kumanyilamo ivilacitika ku nkolelo? Awe foo. Katulande pa mulandu uu.

Katulande pa upusano uwayapo. Inzila zino ya kasapoola yakaomvya zikapusana pusana. Nanti icakuti yaomvya inzila ili imwi, vino yasoowela vikapusana. Wakwe ndi cakuti umwi uzya aakasapoola yaili ivilamucitikila ku nkolelo, yaomvya ni inzila ili imwi, angenekela ukuti vino yamalanda vimaya ivili vimwi. Nomba ilingi vikapusana.

Fwandi inzila zino ya kasapoola yakaomvya zisitailwa foo. Antu yamwi yakalanda ukuti vintu vino yakaomvya pa kusapoola, visi vya cumi nu kuti ya kasapoola yakalola sile vino umuntu watemwa ukucita asi kuti yakasapoola ivya cumi. Insita zimwi umwi uwasambilila sana ivyakusapoola angauzya sile mauzyo lyene vino umuntu akwasuka avino ivilenga amanye ivilacitikila muntu wiyo. Fwandi kasapoola akapanga izina nu kuloleka kwati watamanya fwandi ale ataomvya sile ivyeo vino muntu wiyo atamulondolwela ukwaula nu kumanya. Cii calenga kuti ya kasapoola yatailwa sana nupya yakaliila sana antu impiya mu kucita vikwene.

Kumanya ivilacitika kuomvya intanda nanti ukusapoola, kungalenga ciloleke kwati Leza watantikila limwi ivilatucitikila. Nomba Uzye avino caya? Baibo ikatunena ukuti twakwata maka ya kuisoolwela nu kuti vino twasoolola i vingalenga tuye nu umi usuma nanti foo.—Yoswa 24:15.

Ya kapepa yakwe Yeova yamanya umulandu ucindame sana uno yatalinzile kuyila kuli ya kasapoola, pano Leza wapata kusapoola kwa musango uli onsi. Muli Baibo mwaya amazwi yaa akuti: “Mutakezye kuleka umwi uwa munomuli azanwe, . . akusapola nanti ukucita vya uncimya nanti vya ulozi nanti vya malele, nupya mutaleka yauzya ku mipasi nanti ku antu afwe. [Yeova] wapata umuntu ali wensi wino akacita vintu vii vyawinyi.”—Malango 18:10-12.