ദൈവ​ത്തിൽ ആശ്രയി​ക്കാൻ ഞാൻ പഠിച്ചു

എല്ലാ ടോം പറഞ്ഞ​പ്ര​കാ​രം

ദക്ഷിണ എസ്‌തോ​ണി​യ​യി​ലെ ഒരു ചെറിയ പട്ടണമായ ഓട്ടെ​പ്പ​യ്‌ക്ക്‌ അടുത്താണ്‌ എന്റെ കുടും​ബം താമസി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. റഷ്യൻ അതിർത്തി​യിൽനിന്ന്‌ ഏകദേശം 60 കിലോ​മീ​റ്റർ മാറി​യാണ്‌ ഈ പട്ടണം സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നത്‌. എന്റെ ഹൈസ്‌കൂൾ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സം പൂർത്തി​യാ​യി ഏതാനും മാസത്തി​നു​ശേഷം, അതായത്‌ 1944 ഒക്ടോ​ബ​റിൽ, രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം അവസാ​ന​ത്തോട്‌ അടുക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. റഷ്യൻ സൈന്യം എസ്‌തോ​ണി​യ​യി​ലൂ​ടെ ജർമൻകാ​രെ തുരത്തി​യ​പ്പോൾ, ഞങ്ങളും അയൽക്കാ​രും—ഏകദേശം 20 പേർ അടങ്ങുന്ന സംഘം—വളർത്തു​മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളെ​യും​കൊണ്ട്‌ കാട്ടിൽ ഒളിച്ചു.

ചുറ്റും ബോം​ബു​കൾ വീണു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. ആ രണ്ടു മാസം യുദ്ധഭൂ​മി​യു​ടെ നടുവിൽ അകപ്പെ​ട്ടു​പോയ പ്രതീ​തി​യാ​ണു​ണ്ടാ​യത്‌. ഞങ്ങൾ എല്ലാവ​രും ഒരുമി​ച്ചി​രി​ക്കുന്ന സമയത്ത്‌ ഞാൻ ബൈബി​ളിൽനി​ന്നുള്ള ഭാഗങ്ങൾ വായി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു, പ്രത്യേ​കിച്ച്‌ വിലാ​പങ്ങൾ എന്ന പുസ്‌ത​ക​ത്തിൽനിന്ന്‌. ജീവി​ത​ത്തിൽ ആദ്യമാ​യി ഞാൻ ബൈബിൾ വായി​ച്ചത്‌ അപ്പോ​ഴാ​യി​രു​ന്നു. ഒരു ദിവസം ഞാൻ ഉയരമുള്ള ഒരു കുന്നിൻ മുകളിൽ കയറി, മുട്ടി​ന്മേൽനി​ന്നു പ്രാർഥി​ച്ചു. “യുദ്ധം അവസാ​നി​ച്ച​ശേഷം, എല്ലാ ഞായറാ​ഴ്‌ച​യും ഞാൻ പള്ളിയിൽ പോയി​ക്കൊ​ള്ളാം,” ദൈവ​ത്തി​നു ഞാൻ വാക്കു​കൊ​ടു​ത്തു.

അധികം താമസി​യാ​തെ സേന പടിഞ്ഞാ​റോ​ട്ടു നീങ്ങി. അവസാനം 1945 മേയിൽ ജർമനി കീഴട​ങ്ങി​യ​തോ​ടെ യൂറോ​പ്പിൽ രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം അവസാ​നി​ച്ചു. അതോടെ ദൈവ​ത്തോ​ടു ചെയ്‌ത വാഗ്‌ദാ​ന​ത്തി​നു ചേർച്ച​യിൽ ഞാൻ എല്ലാ ആഴ്‌ച​യും പള്ളിയിൽ പോകാൻ തുടങ്ങി. പക്ഷേ പ്രായ​മായ കുറെ സ്‌ത്രീ​കൾ മാത്രമേ പള്ളിയിൽ വന്നിരു​ന്നു​ള്ളൂ. അവിടെ പോകാൻ എനിക്കു നാണ​ക്കേടു തോന്നി. യാദൃ​ച്ഛി​ക​മാ​യി ആരെങ്കി​ലും ഞങ്ങളുടെ വീട്ടിൽ വന്നാൽ ഞാൻ ബൈബിൾ മേശയ്‌ക്ക​ടി​യിൽ ഒളിച്ചു​വെ​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

അധികം താമസി​യാ​തെ ഒരു സ്‌കൂ​ളിൽ അധ്യാ​പി​ക​യാ​യി എനിക്കു ജോലി കിട്ടി. ആ സമയമാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും കമ്മ്യൂ​ണി​സ്റ്റു​കാർ ഭരണം ഏറ്റെടു​ക്കു​ക​യും അനേകർ നിരീ​ശ്വ​ര​വാ​ദി​ക​ളാ​കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും കമ്മ്യൂ​ണിസ്റ്റ്‌ പാർട്ടി​യിൽ ചേരാൻ ഞാൻ വിസമ്മ​തി​ച്ചു. കുട്ടി​കൾക്കു​വേണ്ടി നാടോ​ടി നൃത്തങ്ങൾ സംഘടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലുള്ള സാമൂ​ഹിക പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഞാൻ തിര​ക്കോ​ടെ ഏർപ്പെട്ടു.

സാക്ഷി​കളെ പരിച​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു

ഡാൻസി​നു​വേണ്ടി കുട്ടി​കൾക്കു വിശേ​ഷ​വ​സ്‌ത്രങ്ങൾ ആവശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ 1945 ഏപ്രി​ലിൽ ഞാൻ നല്ലൊരു തയ്യൽക്കാ​രി​യായ എമിലി സന്നാമീ​സി​നെ കാണാൻ പോയി. അവർ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളിൽ ഒരാളാ​ണെന്ന്‌ എനിക്ക്‌ അറിയി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അവർ ചോദി​ച്ചു, “ലോക​ത്തി​ന്റെ ഇന്നത്തെ അവസ്ഥ​യെ​പ്പറ്റി എന്താണ്‌ അഭി​പ്രാ​യം?” ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ സാൻഫ്രാൻസി​സ്‌കോ​യിൽ അപ്പോൾ ഒരു സമാധാന സമ്മേളനം നടന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞാൻ പറഞ്ഞു, “അധികം താമസി​യാ​തെ ഈ സർക്കാർ നീക്കം​ചെ​യ്യ​പ്പെ​ടും, അതിനു വേണ്ടി​ത്ത​ന്നെ​യാണ്‌ ഈ സമാധാന സമ്മേളനം നടത്തു​ന്നത്‌.”

ഈ സമാധാന സമ്മേളനം നിലനിൽക്കുന്ന യാതൊ​രു പ്രയോ​ജ​ന​വും കൈവ​രു​ത്തു​ക​യി​ല്ലെന്ന്‌ എമിലി പറഞ്ഞു. എന്നിട്ട്‌ അതിന്റെ കാരണ​വും അവർ ബൈബി​ളിൽനിന്ന്‌ എനിക്കു കാണി​ച്ചു​തന്നു. സൗമ്യ​പ്ര​കൃ​ത​ക്കാ​രി​യും മധ്യ വയസ്‌ക​യു​മായ എമിലി പറയു​ന്നതു ശ്രദ്ധി​ക്കാൻ അപ്പോൾ ഞാൻ ഒരുക്ക​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞാൻ അവി​ടെ​നി​ന്നു പോകു​ന്ന​തി​നു​മുമ്പ്‌ അവർ എന്നോട്‌ ഒരു ചോദ്യം ചോദി​ച്ചു, “ആദാമും ഹവ്വായും എവിടെ ജീവി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാണ്‌  ദൈവം ഉദ്ദേശി​ച്ചത്‌ എന്ന്‌ അറിയാ​മോ?” എനിക്ക്‌ ഉത്തരം പറയാൻ കഴിയാ​തി​രു​ന്ന​തി​നാൽ അവർ പറഞ്ഞു, “ഡാഡി​യോ​ടു ചോദി​ക്കൂ.”

വീട്ടിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തിയ ഞാൻ ഡാഡി​യോട്‌ അതേപ്പറ്റി ചോദി​ച്ചു. അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ ഉത്തരമി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ബൈബിൾ അങ്ങനെ ചുഴിഞ്ഞ്‌ പഠി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ല്ലെ​ന്നും നമുക്കു വിശ്വാ​സ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നാൽ മാത്രം മതി​യെ​ന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. വസ്‌ത്രങ്ങൾ തിരി​ച്ചു​മേ​ടി​ക്കാൻ പോയ​പ്പോൾ, എമിലി​യു​ടെ ചോദ്യ​ത്തി​നുള്ള ഉത്തരം ഡാഡിക്ക്‌ അറിയി​ല്ലെന്ന്‌ ഞാൻ പറഞ്ഞു. എമിലി​യും അവരുടെ ചേച്ചി​യും ബൈബി​ളിൽനിന്ന്‌, ആദാമി​നും ഹവ്വായ്‌ക്കും ദൈവം നൽകിയ നിർദേശം എന്നെ വായിച്ചു കേൾപ്പി​ച്ചു. ഉദ്യാന ഭവനത്തെ പരിപാ​ലി​ക്കു​ക​യും സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ അവിടെ എന്നേക്കും ജീവി​ക്കു​ക​യും ചെയ്യുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. ആദാമി​നും ഹവ്വായ്‌ക്കും മക്കളു​ണ്ടാ​ക​ണ​മെ​ന്നും അവർ പറുദീ​സാ ഭവനം മുഴു ഭൂമി​യി​ലും വ്യാപി​പ്പി​ക്ക​ണ​മെ​ന്നും ഉള്ളത്‌ ദൈവ​ത്തി​ന്റെ ഉദ്ദേശ്യ​മാ​യി​രു​ന്നെന്ന്‌ അവർ ബൈബി​ളിൽനിന്ന്‌ എനിക്കു കാണി​ച്ചു​തന്നു. തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​പ​ര​മായ തെളി​വു​കൾ എന്നിൽ മതിപ്പു​ള​വാ​ക്കി!—ഉല്‌പത്തി 1:28; 2:8, 9, 15; സങ്കീർത്തനം 37:29; യെശയ്യാ​വു 45:18; വെളി​പ്പാ​ടു 21:3-5.

എന്റെ ആദ്യത്തെ ക്രിസ്‌തീയ സഭാ​യോ​ഗം

ആ വേനൽക്കാ​ലത്ത്‌, അധ്യാ​പ​കർക്കുള്ള മൂന്നു മാസത്തെ ഒരു കോഴ്‌സിൽ സംബന്ധി​ക്കാൻ ടാർട്ടു നഗരത്തിൽ പോ​കേ​ണ്ടി​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ, അവി​ടെ​യുള്ള ഒരു സാക്ഷി​യു​ടെ മേൽവി​ലാ​സം എമിലി എനിക്കു തന്നു. ഒപ്പം സൃഷ്ടി പുസ്‌ത​ക​വും. അടിസ്ഥാന ബൈബിൾ സത്യങ്ങൾ വ്യക്തമാ​യി അവതരി​പ്പി​ക്കുന്ന ആ പുസ്‌തകം എന്നിൽ മതിപ്പു​ള​വാ​ക്കി. അങ്ങനെ 1945 ആഗസ്റ്റ്‌ 4-ന്‌, എമിലി തന്ന മേൽവി​ലാ​സ​മ​നു​സ​രിച്ച്‌ ഞാൻ ആ വീട്ടിൽ പോയി.

ആരും വാതിൽ തുറക്കാ​തി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, ഞാൻ ശക്തിയാ​യി വാതി​ലിൽ മുട്ടി. അതുകേട്ട അയൽവാ​സി എനിക്ക്‌ മറ്റൊരു മേൽവി​ലാ​സം തന്നു—56 സാൽമെ തെരുവ്‌. അവി​ടെ​യെ​ത്തിയ ഞാൻ ഒരു പണിപ്പു​ര​യിൽ ഉരുള​ക്കി​ഴ​ങ്ങി​ന്റെ തൊലി​ക​ള​ഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന ഒരു സ്‌ത്രീ​യോട്‌, “ഇവിടെ സഭാ​യോ​ഗം നടക്കു​ന്നു​ണ്ടോ?” എന്നു ചോദി​ച്ചു. ഞാൻ അവി​ടെ​നി​ന്നു പോക​ണ​മെ​ന്നും എനിക്ക​വി​ടെ സ്വാഗ​ത​മി​ല്ലെ​ന്നും ദേഷ്യ​ത്തോ​ടെ അവർ എന്നോടു പറഞ്ഞു. പോകാൻ വിസമ്മ​തി​ച്ച​പ്പോൾ, ഒരു ബൈബിൾ പഠന കൂട്ട​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ചേരാൻ അവർ എന്നെ മുകൾനി​ല​യി​ലേക്കു ക്ഷണിച്ചു. താമസി​യാ​തെ ഉച്ചഭക്ഷ​ണ​ത്തി​നുള്ള ഇടവേ​ള​യാ​യി. ഞാൻ പോകാൻ ഒരുങ്ങി​യ​പ്പോൾ അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നവർ എന്നോട്‌ പോക​രു​തെന്ന്‌ അഭ്യർഥി​ച്ചു.

ഇടവേ​ള​യു​ടെ സമയത്തു ഞാൻ ചുറ്റും നോക്കി​യ​പ്പോൾ, ജനലി​ന​ടു​ത്താ​യി മെലിഞ്ഞു ക്ഷീണിച്ച രണ്ട്‌ യുവാക്കൾ ഇരിക്കു​ന്നതു കണ്ടു. പിടി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌ ഒഴിവാ​ക്കാൻ യുദ്ധ സമയത്ത്‌ ഒരു വർഷത്തി​ല​ധി​കം അവർ വ്യത്യസ്‌ത ഒളിയി​ട​ങ്ങ​ളി​ലാ​യി​രു​ന്നു​വെന്നു ഞാൻ പിന്നീടു മനസ്സി​ലാ​ക്കി. a ഉച്ചകഴി​ഞ്ഞുള്ള പരിപാ​ടി​യിൽ, ഫ്രി​ഡ്രിഹ്‌ ഓൾട്ട്‌പെരെ ഒരു പ്രസം​ഗ​ത്തിൽ “അർമ​ഗെ​ദോൻ” എന്ന വാക്ക്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു. ആ പദം എനിക്കു പരിചി​ത​മ​ല്ലാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ, പിന്നീട്‌ ഞാൻ അതേപ്പറ്റി ചോദി​ക്കു​ക​യും അദ്ദേഹം എനിക്കു ബൈബി​ളിൽനിന്ന്‌ അതു കാണി​ച്ചു​ത​രി​ക​യും ചെയ്‌തു. (വെളി​പ്പാ​ടു 16:16) എന്റെ ആശ്ചര്യം കണ്ടപ്പോൾ, ഈ പദം എനിക്കു പരിചി​ത​മ​ല്ലാ​ത്ത​തിൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​നും അതിശയം തോന്നി.

പരസ്‌പ​രം അറിയാ​വുന്ന, വിശ്വ​സ്‌ത​രായ സാക്ഷി​കൾക്കു​വേണ്ടി മാത്രം ക്രമീ​ക​രി​ച്ചി​ട്ടു​ള്ള​താണ്‌ ആ യോഗ​മെന്ന്‌ ഞാൻ തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു. യുദ്ധത്തി​നു ശേഷമുള്ള ആദ്യത്തെ സഭാ​യോ​ഗ​മാ​യി​രു​ന്നു അതെന്ന്‌ പിന്നീടു ഞാൻ മനസ്സി​ലാ​ക്കി! അപ്പോൾമു​തൽ ദൈവ​ത്തിൽ ആശ്രയി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ന്റെ പ്രാധാ​ന്യം എനിക്കു കൂടുതൽ ബോധ്യ​പ്പെട്ടു. (സദൃശ​വാ​ക്യ​ങ്ങൾ 3:5, 6) ഒരു വർഷത്തി​നു ശേഷം, 1946 ആഗസ്റ്റിൽ, 20-ാമത്തെ വയസ്സിൽ, സത്യ​ദൈ​വ​മായ യഹോ​വ​യ്‌ക്കുള്ള എന്റെ സമർപ്പ​ണ​ത്തി​ന്റെ പ്രതീ​ക​മാ​യി ഞാൻ സ്‌നാ​പ​ന​മേറ്റു.

കുടും​ബാം​ഗ​ങ്ങ​ളു​ടെ എതിർപ്പ്‌

സ്‌കൂ​ളിൽ നിരീ​ശ്വ​ര​വാ​ദം പഠിപ്പി​ക്ക​ണ​മെന്ന്‌ സർക്കാർ നിഷ്‌കർഷി​ച്ചു. അത്‌ എന്റെ ബൈബിൾ പരിശീ​ലിത മനസ്സാ​ക്ഷി​ക്കു വെല്ലു​വി​ളി ഉയർത്തി. അത്തര​മൊ​രു ഉദ്യോ​ഗ​ത്തിൽ തുടരാൻ എനിക്കു താത്‌പ​ര്യ​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ അത്‌ അമ്മയോ​ടു പറഞ്ഞ​പ്പോൾ അമ്മ എന്റെ മുടി​ക്കു​ത്തി​നു പിടി​ക്കു​ക​യും ദേഷ്യം​കൊണ്ട്‌ പൊട്ടി​ത്തെ​റി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. വീടു വിടാൻ ഞാൻ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. പക്ഷേ സഹിച്ചു നിൽക്കാൻ പിതാവ്‌ എന്നെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു. അദ്ദേഹം എന്നെ സഹായി​ക്കാ​മെ​ന്നേറ്റു.

എന്നെ എതിർക്കു​ന്ന​തിൽ സഹോ​ദരൻ ആൻറ്‌സും അമ്മയോ​ടു ചേർന്നു. ഒരു ദിവസം അവൻ ചില ബൈബി​ള​ധി​ഷ്‌ഠിത സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ ആവശ്യ​പ്പെ​ടു​ക​യും അതു വായി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അവന്‌ അത്‌ ഇഷ്ടമായി. ഇതും കൂടെ​യാ​യ​പ്പോൾ അമ്മയ്‌ക്കു ഭ്രാന്തു​പി​ടി​ച്ച​തു​പോ​ലെ​യാ​യി. സ്‌കൂ​ളിൽപ്പോ​ലും ആൻറ്‌സ്‌ ദൈവ​ത്തെ​പ്പറ്റി സംസാ​രി​ക്കാൻ തുടങ്ങി, പക്ഷേ പീഡന​ങ്ങ​ളു​ണ്ടാ​യ​പ്പോൾ അവൻ സാക്ഷി​ക​ളോ​ടു സഹവസി​ക്കു​ന്നതു നിറുത്തി. അധികം താമസി​യാ​തെ ഒരു ഡൈവിങ്‌ അപകട​ത്തിൽ തലയ്‌ക്കു പരുക്കേറ്റ അവന്റെ ശരീരം തളർന്നു​പോ​യി, പക്ഷേ ബുദ്ധിക്ക്‌ തകരാ​റൊ​ന്നു​മി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു. “യഹോവ എന്നോടു ക്ഷമിക്കു​മോ?” അവൻ ചോദി​ച്ചു. “ക്ഷമിക്കും” ഞാൻ പറഞ്ഞു. ഏതാനും ദിവസ​ത്തി​നകം ആൻറ്‌സ്‌ മരിച്ചു. അവന്‌ അപ്പോൾ 17 വയസ്സേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ.

1947 സെപ്‌റ്റം​ബ​റിൽ സ്‌കൂ​ളി​ലെ ജോലി ഞാൻ ഉപേക്ഷി​ച്ചു. അമ്മയ്‌ക്ക്‌ എന്നോ​ടുള്ള ശത്രുതാ മനോ​ഭാ​വ​ത്തിന്‌ ഒട്ടും കുറവു​ണ്ടാ​യില്ല. എന്റെ വസ്‌ത്ര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം അമ്മ പുറ​ത്തേക്ക്‌ എറിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ വീടു വിട്ടു. എമിലി​യും അവരുടെ ചേച്ചി​യും എനിക്ക്‌ അഭയം​തന്നു. യഹോവ ഒരിക്ക​ലും തന്റെ ദാസന്മാ​രെ ഉപേക്ഷി​ക്കു​ക​യില്ല എന്ന അവരുടെ ഓർമി​പ്പി​ക്ക​ലു​കൾ എനിക്കു പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​മേകി.

യുദ്ധാ​നന്തര എസ്‌തോ​ണി​യ​യി​ലെ പരി​ശോ​ധ​ന​കൾ

കൃഷി​യി​ട​ത്തിൽത്തന്നെ താമസി​ച്ചു പണി​യെ​ടു​ക്കുന്ന കുടും​ബ​ങ്ങൾക്കു വേണ്ടി വസ്‌ത്രങ്ങൾ തുന്നു​ന്ന​തിൽ തങ്ങളോ​ടൊ​പ്പം ചേരാൻ എമിലി​യും ചേച്ചി​യും എന്നെ അനുവ​ദി​ച്ചു. കൃഷി​ക്കാ​രു​മാ​യി ബൈബിൾ സത്യം  പങ്കു​വെ​ക്കാൻ മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഞങ്ങൾക്കു സാധി​ച്ചി​രു​ന്നു. അതു സന്തോ​ഷ​ക​ര​മായ ഒരു സമയമാ​യി​രു​ന്നു. കാരണം ഞാൻ തയ്‌ക്കാൻ പഠിച്ചു​വെന്നു മാത്രമല്ല ക്രിസ്‌തീയ ശുശ്രൂ​ഷ​യിൽ കൂടുതൽ അനുഭ​വ​പ​രി​ചയം നേടാ​നും എനിക്കാ​യി. തയ്യലിനു പുറമേ, ഒരു കണക്ക്‌ അധ്യാ​പി​ക​യാ​യും എനിക്കു ജോലി കിട്ടി. അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ 1948-ൽ അധികാ​രി​കൾ സാക്ഷി​കളെ അറസ്റ്റു ചെയ്യാൻ തുടങ്ങി.

തുടർന്നു​വന്ന വർഷം ഒക്ടോ​ബ​റിൽ, ഒരു ഫാമിൽ ജോലി ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്യാൻ അധികാ​രി​കൾ എമിലി​യു​ടെ വീട്ടിൽ പോയി​രു​ന്നു​വെന്ന്‌ ഞാൻ അറിഞ്ഞു. ഹ്യൂഗോ സൂസി സഹോ​ദ​രന്റെ ഫാമിൽ ഞാൻ അഭയം തേടി​ച്ചെ​ന്ന​പ്പോൾ, അദ്ദേഹം അപ്പോൾ അറസ്റ്റു ചെയ്യ​പ്പെ​ട്ട​തേ​യു​ള്ളു​വെന്ന്‌ ഞാൻ മനസ്സി​ലാ​ക്കി. ഞാൻ വസ്‌ത്രങ്ങൾ തയ്‌ച്ചു​കൊ​ടു​ത്തി​രുന്ന ഒരു സ്‌ത്രീ അവരോ​ടൊ​പ്പം താമസി​ക്കാൻ എന്നെ ക്ഷണിച്ചു. പിന്നീട്‌ ഓരോ​രോ ഫാമു​ക​ളി​ലാ​യി ഞാൻ മാറി​ത്താ​മ​സി​ച്ചു, അപ്പോ​ഴെ​ല്ലാം തയ്യൽ ജോലി​യോ​ടൊ​പ്പം ഞാൻ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്ത​ന​വും മുമ്പോ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി.

ശൈത്യം ആരംഭി​ച്ച​പ്പോ​ഴേ​ക്കും, ലിൻഡ മെറ്റി​ഗി​ന്റെ ടാർട്ടു​വി​ലുള്ള വീട്ടിൽവെച്ച്‌ സോവി​യറ്റ്‌ രാഷ്‌ട്ര സുരക്ഷാ സമിതി (കെജിബി) എന്നെ പിടി​കൂ​ടി. എന്നെക്കാ​ളും ഏതാനും വയസ്സ്‌ കൂടു​ത​ലുള്ള, തീക്ഷ്‌ണ​യായ ഒരു യുവ സാക്ഷി​യാ​യി​രു​ന്നു ലിൻഡ. എന്നെ അറസ്റ്റു ചെയ്‌തു ചോദ്യം ചെയ്യു​ന്ന​തി​നാ​യി കൊണ്ടു​പോ​യി. വസ്‌ത്ര​മെ​ല്ലാം അഴിച്ചു​മാ​റ്റാൻ നിർബ​ന്ധി​ത​യായ എന്നെ യുവ പോലീസ്‌ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്മാർ തുറിച്ചു നോക്കി. അങ്ങേയറ്റം അപമാ​നി​ത​യാ​യ​തു​പോ​ലെ എനിക്കു തോന്നി. എന്നിരു​ന്നാ​ലും യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ച്ച​പ്പോൾ എനിക്ക്‌ സമാധാ​ന​വും ശാന്തത​യും അനുഭ​വ​പ്പെട്ടു.

അടുത്ത​താ​യി എന്നെ ചെറി​യൊ​രു ജയില​റ​യി​ലി​ട്ടു. ഒന്നു കിടക്കാൻ പോലു​മുള്ള സ്ഥലം അവി​ടെ​യു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നില്ല. ചോദ്യം ചെയ്യു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി മാത്ര​മാണ്‌ എന്നെ പുറത്തു​കൊ​ണ്ടു​പോ​യി​രു​ന്നത്‌. ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്മാർ ഇപ്രകാ​രം പറയു​മാ​യി​രു​ന്നു: “ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അസ്‌തി​ത്വം നിഷേ​ധി​ക്കാ​നൊ​ന്നും ഞങ്ങൾ നിന്നോട്‌ ആവശ്യ​പ്പെ​ടു​ന്നില്ല. അസംബന്ധം നിറഞ്ഞ ആ പ്രസം​ഗ​പ്ര​വർത്തനം ഒന്നു നിറു​ത്താൻ മാത്രമേ പറയു​ന്നു​ള്ളൂ. അങ്ങനെ​യാ​ണെ​ങ്കിൽ നിനക്കു നല്ലൊരു ഭാവി ഉണ്ടായി​രി​ക്കും.” അവർ ഭീഷണി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു: “നിനക്കു ജീവി​ക്ക​ണോ? അതോ സൈബീ​രി​യ​യി​ലെ ഏതെങ്കി​ലു​മൊ​രു വയലിൽ നിന്റെ ദൈവ​ത്തോ​ടൊ​ത്തു മരിക്ക​ണോ?”

മൂന്നു ദിവസം, തുടർച്ച​യായ ചോദ്യം ചെയ്യലി​നി​ട​യ്‌ക്കുള്ള സമയത്ത്‌ എന്നെ ഉറങ്ങാൻ അനുവ​ദി​ച്ചില്ല. ബൈബിൾ തത്ത്വങ്ങ​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു ധ്യാനി​ച്ചതു സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ എന്നെ സഹായി​ച്ചു. അവസാനം, ഞാൻ പ്രസം​ഗ​വേല തുടരു​ക​യി​ല്ലെന്നു പ്രസ്‌താ​വി​ക്കുന്ന ഒരു രേഖയിൽ ഒപ്പു​വെ​ക്കാൻ ഒരു ഉദ്യോ​ഗസ്ഥൻ എന്നെ ക്ഷണിച്ചു. ഞാൻ പറഞ്ഞു, “ഞാൻ ഇതേപ്പറ്റി വളരെ​യ​ധി​കം ആലോ​ചി​ച്ചു, സ്വത​ന്ത്ര​യാ​വു​ക​യും ദൈവ​ത്തി​ന്റെ അംഗീ​കാ​രം നഷ്ടപ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്യു​ന്ന​തി​നെ​ക്കാൾ ദൈവ​വു​മാ​യുള്ള എന്റെ ബന്ധത്തിന്‌ ഉലച്ചിൽ തട്ടാതെ തടവി​ലാ​യി​രി​ക്കാ​നാ​ണു ഞാൻ ആഗ്രഹി​ക്കു​ന്നത്‌.” അതു കേട്ട​പ്പോൾ ഉദ്യോ​ഗസ്ഥൻ ആക്രോ​ശി​ച്ചു: “വിഡ്‌ഢി! എല്ലാറ്റി​നെ​യും അറസ്റ്റു ചെയ്‌ത്‌ സൈബീ​രി​യ​യി​ലേക്ക്‌ അയയ്‌ക്കും!”

അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി സ്വത​ന്ത്ര​യാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു

ആശ്ചര്യ​ക​ര​മെ​ന്നു​പ​റ​യട്ടെ, പാതി​രാ​ത്രി ആകാറാ​യ​പ്പോൾ, എന്റെ സാധന​ങ്ങ​ളു​മെ​ടുത്ത്‌ അവി​ടെ​നി​ന്നും പോകാൻ ഉദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ന്മാർ അപ്രതീ​ക്ഷി​ത​മാ​യി എന്നോട്‌ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു. അവർ എന്നെ പിന്തു​ട​രു​മെന്ന്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ, സഹക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​ക​ളു​ടെ വീടു​ക​ളി​ലേക്കു ഞാൻ പോയില്ല. പോയി​രു​ന്നെ​ങ്കിൽ അവർ പിടി​യി​ലാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. തെരു​വി​ലൂ​ടെ ഞാൻ നടക്കവേ മൂന്നു​പേർ എന്നെ പിന്തു​ട​രു​ക​തന്നെ ചെയ്‌തു. മാർഗ​നിർദേ​ശ​ത്തി​നാ​യി യഹോ​വ​യോ​ടു പ്രാർഥി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ഞാൻ ഇരുൾ മൂടിയ ഒരു തെരു​വി​ലേക്കു തിരിഞ്ഞ്‌ വേഗം ഒരു ഉദ്യാ​ന​ത്തി​ലേക്ക്‌ ഓടി​മ​റഞ്ഞു. നിലത്തു കിടന്ന ഞാൻ ഇലകൾകൊ​ണ്ടു ശരീരം മൂടി. കരിയി​ലകൾ ഞെരി​ഞ്ഞ​മ​രുന്ന സ്വരം എനിക്കു കേൾക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു, അവരുടെ ടോർച്ചു​ക​ളിൽനി​ന്നുള്ള വെളി​ച്ച​വും ഞാൻ കണ്ടു.

ഏതാനും മണിക്കൂർ കടന്നു​പോ​യി. അപ്പോ​ഴേ​ക്കും ഞാൻ തണുത്തു​മ​ര​വി​ച്ചി​രു​ന്നു. അവസാനം, കല്ലു പാകിയ നിരത്തി​ലൂ​ടെ ഞാൻ നടന്നു. ശബ്ദമു​ണ്ടാ​ക്കാ​തി​രി​ക്കാൻ ഷൂസ്‌ ഊരി കയ്യിൽ പിടി​ച്ചാണ്‌ നടന്നത്‌. നഗരം വിട്ട്‌, ഹൈ​വേ​യു​ടെ അരികി​ലുള്ള തുരങ്ക​ത്തി​ലൂ​ടെ ഞാൻ നടന്നു. കാറുകൾ വരുന്നതു കാണു​മ്പോൾ ഞാൻ നിലത്തു കിടക്കും. രാവിലെ അഞ്ചു മണിക്ക്‌, ടാർട്ടു​വിൽനിന്ന്‌ അകലെ​യ​ല്ലാത്ത ഒരു സ്ഥലത്തു താമസി​ച്ചി​രുന്ന ഒരു ദമ്പതി​ക​ളു​ടെ വീട്ടിൽ ഞാൻ എത്തി​ച്ചേർന്നു. യൂറി ടോമെൽ എന്നും മീറ്റാ എന്നും ആയിരു​ന്നു അവരുടെ പേര്‌.

എന്റെ തണുപ്പ​ക​റ്റാ​നാ​യി മീറ്റാ ഉടൻതന്നെ മുറി ചൂടാ​ക്കാ​നുള്ള ക്രമീ​ക​രണം ചെയ്‌തു. പിറ്റേന്ന്‌ ടാർട്ടു​വിൽ പോയ മീറ്റാ, ലിൻഡ മെറ്റി​ഗു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ടു. ലിൻഡ എന്നെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ച്ചു, “നമുക്ക്‌ ഇപ്പോൾത്തന്നെ പ്രസം​ഗ​വേല തുടങ്ങു​ക​യും എസ്‌തോ​ണി​യ​യിൽ ആകമാനം സുവാർത്ത എത്തിക്കു​ക​യും ചെയ്യാം.” പുതിയ ഹെയർസ്റ്റൈൽ, അൽപ്പം മേക്കപ്പ്‌, കണ്ണട എന്നിവ​യാൽ എന്റെ രൂപത്തി​നു മാറ്റം വരുത്തി​യ​തി​നു​ശേഷം, ഞങ്ങൾ പ്രസംഗ പ്രവർത്തനം ആരംഭി​ച്ചു. തുടർന്നു​വന്ന മാസങ്ങ​ളിൽ വളരെ ദൂരം സൈക്കി​ളിൽ സഞ്ചരിച്ച്‌ ഞങ്ങൾ സുവാർത്ത പ്രചരി​പ്പി​ച്ചു. വഴിയി​ലുള്ള ഫാമു​ക​ളിൽ താമസി​ക്കുന്ന സഹവി​ശ്വാ​സി​കളെ ഞങ്ങൾ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

1950 ജൂലൈ 24-ന്‌ ഓട്ടെ​പ്പ​യ്‌ക്ക​ടുത്ത്‌ ഒരു ബൈബിൾ വിദ്യാർഥി​യു​ടെ വലിയ വൈ​ക്കോൽപ്പു​ര​യിൽവെച്ച്‌ ഒരു കൺ​വെൻ​ഷൻ നടത്താൻ സാക്ഷികൾ ക്രമീ​ക​രണം ചെയ്‌തു. സമ്മേള​ന​പ​ദ്ധതി കെജിബി മണത്തറി​ഞ്ഞു​വെന്ന്‌ ഞങ്ങൾ മനസ്സി​ലാ​ക്കി​യ​പ്പോൾ, സമ്മേള​ന​സ്ഥലം  ലക്ഷ്യമാ​ക്കി യാത്ര ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടി​രുന്ന മിക്ക സാക്ഷി​കൾക്കും മുന്നറി​യി​പ്പു നൽകാൻ ഞങ്ങൾക്കു സാധിച്ചു. പിറ്റേ ദിവസം സമ്മേളനം നടത്താൻ മറ്റൊരു സ്ഥലം ക്രമീ​ക​രി​ച്ചു. സമ്മേള​ന​ത്തിൽ 115 പേർ ഹാജരാ​യി. പരി​ശോ​ധ​നകൾ നേരി​ടു​മ്പോൾ വിശ്വ​സ്‌ത​രാ​യി തുടരാൻ എന്നത്തെ​ക്കാൾ ദൃഢചി​ത്ത​രാ​യി, നിറഞ്ഞ സന്തോ​ഷ​ത്തോ​ടെ​യാണ്‌ എല്ലാവ​രും വീട്ടി​ലേക്കു മടങ്ങി​യത്‌. b

അതിനു​ശേ​ഷം, സഹക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കളെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​ലും പ്രസംഗ പ്രവർത്ത​ന​ത്തി​ലും ഞാനും ലിൻഡ​യും തുടർന്നു. ആ വർഷത്തി​ന്റെ ഒടുവിൽ ഉരുള​ക്കി​ഴങ്ങ്‌ വിള​വെ​ടു​പ്പിൽ പങ്കെടുത്ത ഞങ്ങൾ കൂട്ടു​വേ​ല​ക്കാ​രു​മാ​യി രാജ്യ​സ​ന്ദേശം പങ്കു​വെച്ചു. ഒരു കൃഷി​യി​ട​ത്തി​ന്റെ ഉടമ തന്റെ ജോലി​യൊ​ക്കെ നിറുത്തി ഏകദേശം ഒരു മണിക്കൂർ ഞങ്ങൾ പറയു​ന്നതു ശ്രദ്ധിച്ചു. അദ്ദേഹം ഇപ്രകാ​രം പറഞ്ഞു, “ഇതു​പോ​ലുള്ള സന്ദേശം എന്നും കേൾക്കാൻ കഴി​ഞ്ഞെന്നു വരില്ല!”

ലിൻഡ​യും ഞാനും ടാർട്ടു​വി​ലേക്കു മടങ്ങി. ലിൻഡ​യു​ടെ അമ്മ ഉൾപ്പെടെ കൂടുതൽ സാക്ഷികൾ അറസ്റ്റു ചെയ്യ​പ്പെ​ട്ട​താ​യി അവി​ടെ​വെച്ച്‌ ഞങ്ങൾ മനസ്സി​ലാ​ക്കി. അപ്പോ​ഴേ​ക്കും സന്നാമീസ്‌ സഹോ​ദ​രി​മാർ ഉൾപ്പെടെ ഞങ്ങളുടെ മിക്ക സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളും അറസ്റ്റു ചെയ്യ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. കെജിബി ഞങ്ങളെ തിരയു​ന്നു​ണ്ടെന്ന്‌ അറിയാ​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ രണ്ടു സൈക്കി​ളു​കൾ സംഘടി​പ്പിച്ച്‌ ടാർട്ടു​വി​നു വെളി​യിൽ ഞങ്ങൾ പ്രസംഗ പ്രവർത്തനം തുടർന്നു. ഒരു ദിവസം രാത്രി, പുതു​താ​യി സ്‌നാ​പ​ന​മേറ്റ അൽമാ വാർഡ്‌ജാ എന്ന സാക്ഷി​യു​ടെ വീട്ടിൽവെച്ച്‌ കെജിബി എന്നെ കണ്ടെത്തി. എന്റെ പാസ്‌പോർട്ട്‌ പരി​ശോ​ധി​ക്കവേ അവരിൽ ഒരാൾ വിളിച്ചു പറഞ്ഞു: “എല്ലാ! ഞങ്ങൾ നിന്നെ അന്വേ​ഷി​ക്കാത്ത സ്ഥലമില്ല!” അന്ന്‌ 1950 ഡിസംബർ 27 ആയിരു​ന്നു.

തടവി​ലാ​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു, പിന്നീട്‌ സൈബീ​രി​യ​യി​ലേക്ക്‌

ശാന്തരാ​യി ഏതാനും സാധനങ്ങൾ പൊതി​ഞ്ഞു​കെ​ട്ടി​യിട്ട്‌ ഞാനും അൽമാ​യും ആഹാരം കഴിക്കാ​നി​രു​ന്നു. അതിശയം തോന്നിയ കെജിബി ഏജന്റു​മാർ ഞങ്ങളോ​ടു പറഞ്ഞു, “ഒന്നു കരയു​ക​പോ​ലും ചെയ്യാതെ ഇങ്ങനെ​യി​രു​ന്നു ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ നിങ്ങൾക്ക്‌ എങ്ങനെ സാധി​ക്കു​ന്നു!” ഞങ്ങൾ മറുപടി പറഞ്ഞു, “ഞങ്ങൾ പുതിയ നിയമനം ഏറ്റെടു​ക്കാൻ പോകു​ക​യാണ്‌. ഇനി എപ്പോ​ഴാണ്‌ ഭക്ഷണം കഴിക്കാൻ സാധി​ക്കുക എന്ന്‌ ആർക്കറി​യാം.” ഒരു പുതപ്പ്‌ ഞാൻ കൂടെ​ക്ക​രു​തി, അത്‌ ഉപയോ​ഗി​ച്ചു ഞാൻ പിന്നീടു കയ്യുറ​ക​ളും കാലു​റ​ക​ളും തുന്നി​യെ​ടു​ത്തു. തടവി​ലാ​ക്ക​പ്പെട്ട്‌ മാസങ്ങൾക്കു ശേഷം, 1951 ആഗസ്റ്റിൽ എസ്‌തോ​ണി​യ​യി​ലുള്ള മറ്റു സാക്ഷി​ക​ളോ​ടൊ​പ്പം ഞാൻ നാടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെട്ടു. c

എസ്‌തോ​ണി​യ​യിൽനി​ന്നു ഞങ്ങളെ ട്രെയിൻ മാർഗം റഷ്യയി​ലുള്ള ലെനിൻഗ്രാ​ഡി​ലേക്ക്‌ (ഇപ്പോൾ സെന്റ്‌ പീറ്റേ​ഴ്‌സ്‌ബർഗ്‌) കൊണ്ടു​പോ​യി. അവി​ടെ​നിന്ന്‌ എന്നെ ഉത്തര​ധ്രു​വ​ത്തിൽനി​ന്നു മാറി സ്ഥിതി​ചെ​യ്യുന്ന, കോമി റിപ്പബ്ലി​ക്കി​ലുള്ള വോർക്കു​ടാ പട്ടണത്തി​ലെ കുപ്ര​സി​ദ്ധ​മായ അടിമ-തൊഴിൽപ്പാ​ള​യ​ങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌ അയച്ചു. ഞങ്ങളുടെ കൂട്ടത്തിൽ മൂന്നു സാക്ഷി​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഞാൻ സ്‌കൂ​ളിൽ റഷ്യൻ ഭാഷ പഠിച്ചി​ട്ടു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, അറസ്റ്റു ചെയ്യ​പ്പെ​ട്ട​തു​മു​തൽ അതു പരിശീ​ലി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഞങ്ങൾ ക്യാമ്പിൽ എത്തി​ച്ചേർന്ന​പ്പോ​ഴേക്ക്‌ എനിക്കു റഷ്യൻ ഭാഷ ഒഴു​ക്കോ​ടെ സംസാ​രി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞി​രു​ന്നു.

വോർക്കു​ട​യിൽവെച്ച്‌ ഞങ്ങൾ യൂ​ക്രെ​യിൻകാ​രി​യായ ഒരു യുവതി​യെ കണ്ടുമു​ട്ടി. പോള​ണ്ടി​ലെ ഒരു നാസി തടങ്കൽപ്പാ​ള​യ​ത്തിൽവെ​ച്ചാണ്‌ അവൾ ഒരു സാക്ഷി​യാ​യത്‌. 1945-ൽ അവളെ​യും മറ്റു 14 സാക്ഷി​ക​ളെ​യും ഒരു കപ്പലിൽ കയറ്റി ബാൾട്ടിക്ക്‌ കടലി​ലേക്കു വിട്ടു. അവി​ടെ​വെച്ച്‌ അതു മുക്കുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നു ജർമൻകാ​രു​ടെ ഉദ്ദേശ്യം. എന്നിരു​ന്നാ​ലും കപ്പൽ സുരക്ഷി​ത​മാ​യി ഡെന്മാർക്കിൽ എത്തി​ച്ചേർന്നു. പിന്നീടു റഷ്യയിൽ മടങ്ങി​യെ​ത്തി​യ​തി​നു​ശേഷം, പ്രസംഗ പ്രവർത്ത​ന​ത്തിൽ ഏർപ്പെ​ട്ട​തിന്‌ അവളെ അറസ്റ്റു ചെയ്യു​ക​യും വോർക്കു​ട​യി​ലേക്ക്‌ അയയ്‌ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. അവിടെ അവൾ ഞങ്ങൾക്കു പ്രോ​ത്സാ​ഹ​ന​ത്തി​ന്റെ ഉറവാ​യി​ത്തീർന്നു.

ഞങ്ങൾ വേറെ രണ്ടു സ്‌ത്രീ​ക​ളെ​യും കണ്ടുമു​ട്ടി. അവർ യൂ​ക്രെ​നി​യൻ ഭാഷയിൽ ചോദി​ച്ചു, “ഇക്കൂട്ട​ത്തിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ ആരെങ്കി​ലു​മു​ണ്ടോ?” അവർ ഞങ്ങളുടെ ക്രിസ്‌തീയ സഹോ​ദ​രി​മാ​രാ​ണെന്നു തിരി​ച്ച​റി​യാൻ പ്രയാ​സ​മു​ണ്ടാ​യില്ല. അവർ ഞങ്ങളെ പ്രോ​ത്സാ​ഹി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ഞങ്ങൾക്കു വേണ്ടി കരുതു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഞങ്ങളെ സ്വീക​രി​ക്കാൻ ഒരു കുടും​ബം കാത്തി​രി​ക്കു​ന്നതു പോ​ലെ​യാ​യി​രു​ന്നു അതെന്ന്‌ മറ്റു തടവു​കാർ അഭി​പ്രാ​യ​പ്പെട്ടു.

മൊർഡോ​വി​യൻ ക്യാമ്പു​ക​ളി​ലേക്കു മാറ്റ​പ്പെ​ടു​ന്നു

1951 ഡിസം​ബ​റിൽ എനിക്ക്‌ തൈ​റോ​യിഡ്‌ തകരാ​റു​ള്ള​താ​യി ഒരു വൈദ്യ​പ​രി​ശോ​ധ​ന​യിൽ കണ്ടെത്തി. അതേത്തു​ടർന്ന്‌, ഏകദേശം 1,500 കിലോ​മീ​റ്റർ തെക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റാ​യി സ്ഥിതി​ചെ​യ്യുന്ന മൊർഡോ​വി​യ​യി​ലെ കൂറ്റൻ തടങ്കൽ സമുച്ച​യ​ത്തി​ലേക്ക്‌ എന്നെ മാറ്റി. ഇതു മോസ്‌കോ​യിൽനിന്ന്‌ ഏകദേശം 400 കിലോ​മീ​റ്റർ തെക്കു​കി​ഴ​ക്കാണ്‌. സ്‌ത്രീ​കൾക്കു വേണ്ടി മാത്ര​മുള്ള ക്യാമ്പു​ക​ളി​ലാണ്‌ എന്നെ പാർപ്പി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. തുടർന്നു വന്ന വർഷങ്ങ​ളിൽ  ഈ ക്യാമ്പു​ക​ളിൽവെച്ച്‌ ജർമനി, ഹംഗറി, പോളണ്ട്‌, യൂ​ക്രെ​യിൻ എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നുള്ള സാക്ഷി​കളെ ഞാൻ പരിച​യ​പ്പെട്ടു. ഞാൻ മൈമു​വി​നെ​യും പരിച​യ​പ്പെട്ടു. അവർ എസ്‌തോ​ണി​യ​യിൽനി​ന്നുള്ള ഒരു രാഷ്‌ട്രീയ തടവു​കാ​രി​യാ​യി​രു​ന്നു.

എസ്‌തോ​ണി​യ​യിൽ തടവി​ലാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ, മൈമു ഒരു കുഞ്ഞിനു ജന്മം നൽകി​യി​രു​ന്നു. ദയ തോന്നിയ ഗാർഡ്‌ ആ കുഞ്ഞിനെ മൈമു​വി​ന്റെ അമ്മയെ ഏൽപ്പിച്ചു. മൊർഡോ​വി​യ​യി​ലെ തടവിൽവെച്ച്‌ ഞങ്ങൾ മൈമു​വു​മൊത്ത്‌ ബൈബിൾ പഠിച്ചു. പഠിച്ച​തെ​ല്ലാം മൈമു സ്വീക​രി​ക്കു​ക​യും തന്റെ അമ്മയ്‌ക്ക്‌ അതേപ്പറ്റി എഴുതു​ക​യും ചെയ്‌തു. ബൈബിൾ സത്യങ്ങൾ സ്വീക​രിച്ച അമ്മ അതെല്ലാം മൈമു​വി​ന്റെ മകൾ കാരി​നെ​യും പഠിപ്പി​ച്ചു. ആറു വർഷത്തി​നു​ശേഷം തടവിൽനി​ന്നു മോചി​ത​യായ മൈമു തന്റെ കുഞ്ഞി​നോ​ടൊ​പ്പം ചേർന്നു. കാരിൻ വളർന്ന​പ്പോൾ, അവൾ ഒരു സഹക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​യെ വിവാഹം ചെയ്‌തു. കഴിഞ്ഞ 11 വർഷമാ​യി അവരി​രു​വ​രും എസ്‌തോ​ണി​യ​യി​ലെ റ്റാലി​നി​ലുള്ള യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ ബ്രാഞ്ച്‌ ഓഫീ​സിൽ സേവി​ച്ചു​വ​രു​ന്നു.

ഭീമാ​കാ​ര​മാ​യ മൊർഡോ​വി​യൻ സമുച്ച​യ​ത്തി​ലെ ഒരു തടങ്കൽപ്പാ​ള​യത്തെ കൂട്‌ എന്നാണ്‌ വിളി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌. ചുറ്റു​മ​തി​ലുള്ള ആ ക്യാമ്പി​ന​കത്തെ ബാരക്കു​കൾ ചെറു​തും കർശന​നി​രീ​ക്ഷ​ണ​ത്തിൻ കീഴി​ലു​മാ​യി​രു​ന്നു. ക്രിസ്‌തീയ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളിൽ ഏർപ്പെ​ട്ട​തിന്‌ എന്നെയും വേറെ ആറു സാക്ഷി​ക​ളെ​യും അവി​ടെ​യാ​ണു പാർപ്പി​ച്ചത്‌. പക്ഷേ അവിടെ ആയിരു​ന്ന​പ്പോൾപ്പോ​ലും, വീക്ഷാ​ഗോ​പുര ലേഖന​ങ്ങ​ളു​ടെ ചെറിയ കയ്യെഴു​ത്തു​പ്ര​തി​കൾ ഉണ്ടാക്കി ഞങ്ങൾ സമീപ ക്യാമ്പു​ക​ളി​ലു​ള്ള​വർക്കു രഹസ്യ​മാ​യി കൈമാ​റു​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിനു​വേണ്ടി ഞങ്ങൾ അവലം​ബി​ച്ചി​രുന്ന രീതി​ക​ളിൽ ഒന്ന്‌, സോപ്പു​കട്ട തുളച്ച്‌ ലേഖനം അതിനു​ള്ളിൽ വെച്ചിട്ട്‌ അതു വീണ്ടും സീലു ചെയ്യുക എന്നതാ​യി​രു​ന്നു.

മൊർഡോ​വി​യൻ ക്യാമ്പു​ക​ളിൽ ആയിരുന്ന വർഷങ്ങ​ളിൽ, യഹോ​വയെ സേവി​ക്കാ​നുള്ള നിലപാ​ടെ​ടു​ക്കാൻ പത്തില​ധി​കം പേരെ സഹായി​ക്കാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു. അവസാനം 1956 മേയ്‌ 4-ന്‌ അധികാ​രി​കൾ എന്നോടു പറഞ്ഞു, “ഇവി​ടെ​നി​ന്നു പോകാ​നും നിന്റെ ദൈവ​മായ യഹോ​വ​യിൽ വിശ്വ​സി​ക്കാ​നും നിനക്കി​പ്പോൾ സ്വാത​ന്ത്ര്യ​മുണ്ട്‌.” ആ മാസം​തന്നെ എസ്‌തോ​ണി​യ​യി​ലേക്കു ഞാൻ യാത്ര തിരിച്ചു.

ഏതാണ്ട്‌ 50 വർഷത്തി​നു​ശേഷം വീണ്ടും സ്വദേ​ശത്ത്‌

എനിക്കു ജോലി​യോ പണമോ വീടോ ഇല്ലായി​രു​ന്നു. പക്ഷേ തിരി​ച്ചെത്തി ഏതാനും ദിവസ​ങ്ങൾക്കകം ബൈബിൾ പഠിപ്പി​ക്ക​ലു​ക​ളിൽ താത്‌പ​ര്യം കാണിച്ച ഒരു സ്‌ത്രീ​യെ ഞാൻ കണ്ടുമു​ട്ടി. കുറച്ചു ദിവസ​ത്തേക്ക്‌ അവരോ​ടും ഭർത്താ​വി​നോ​ടു​മൊ​പ്പം അവരുടെ ഒറ്റ മുറി വീട്ടിൽ താമസി​ക്കാൻ ആ സ്‌ത്രീ എന്നെ അനുവ​ദി​ച്ചു. കടം വാങ്ങിയ പണം​കൊണ്ട്‌ ഞാൻ കുറച്ചു കമ്പിളി​നൂൽ ശേഖരിച്ച്‌ കമ്പിളി​യു​ടു​പ്പു​കൾ ഉണ്ടാക്കി. എന്നിട്ട്‌ അതു വിപണി​യിൽ കൊണ്ടു​പോ​യി വിറ്റു. പിന്നീട്‌ ടാർട്ടു കാൻസർ ആശുപ​ത്രി​യിൽ എനിക്കു ജോലി കിട്ടി. തുടർന്നു​വന്ന ഏഴു വർഷം ഞാൻ അവിടെ വ്യത്യസ്‌ത ജോലി​കൾ ചെയ്‌തു. ഈ സമയത്ത്‌, സൈബീ​രി​യ​യി​ലേക്കു നാടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെ​ട്ടി​രുന്ന ലെമ്പിറ്റ്‌ ടോമും മടങ്ങി​വന്നു. 1957 നവംബ​റിൽ ഞങ്ങൾ വിവാ​ഹി​ത​രാ​യി.

പ്രസം​ഗ​വേല അപ്പോ​ഴും നിരോ​ധ​ന​ത്തിൻ കീഴി​ലാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ ഞങ്ങൾ കെജി​ബി​യു​ടെ നിരീ​ക്ഷ​ണ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്നു. അവർ ഞങ്ങളെ തുടർച്ച​യാ​യി ശല്യ​പ്പെ​ടു​ത്തി. എന്നിരു​ന്നാ​ലും ഞങ്ങളുടെ വിശ്വാ​സം പങ്കു​വെ​ക്കാൻ ആവുന്ന​തെ​ല്ലാം ഞങ്ങൾ ചെയ്‌തു. ഞങ്ങളുടെ ജീവി​ത​ത്തി​ന്റെ ഈ ഭാഗം ഉണരുക!യുടെ 1999 ഫെബ്രു​വരി 22 ലക്കത്തിൽ ലെമ്പിറ്റ്‌ വിവരി​ച്ചി​രു​ന്നു. 1950-കളുടെ അവസാ​ന​ത്തി​ലും 1960-കളിലും 1970-കളിലും നാടു​ക​ട​ത്ത​പ്പെട്ട സാക്ഷികൾ സ്വദേ​ശ​ത്തേക്കു മടങ്ങി​വ​ന്നു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. 1980-കളുടെ അവസാ​ന​മാ​യ​പ്പോ​ഴേ​ക്കും, എസ്‌തോ​ണി​യ​യിൽ 700-ലധികം സാക്ഷി​ക​ളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. 1991-ൽ ഞങ്ങളുടെ ക്രിസ്‌തീയ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങൾക്കു നിയമാം​ഗീ​കാ​രം ലഭിച്ചു. അതിനു​ശേഷം എസ്‌തോ​ണി​യ​യിൽ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ എണ്ണം 4,100-ലധിക​മാ​യി വർധി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു!

രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു​ശേഷം എസ്‌തോ​ണി​യ​യി​ലെ സാക്ഷികൾ നടത്തിയ ആദ്യത്തെ രഹസ്യ യോഗ​ത്തിൽ ഞാൻ സംബന്ധി​ച്ചിട്ട്‌ ഇപ്പോൾ 60-ലേറെ വർഷമാ​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അന്നുമു​തൽ, “യഹോ​വ​യിൽ ആശ്രയി​ച്ചു നന്മചെയ്‌ക” എന്ന ബൈബിൾ ബുദ്ധി​യു​പ​ദേശം അനുസ​രി​ക്കുക എന്നത്‌ എന്റെ ദൃഢനി​ശ്ച​യ​മാ​യി​രു​ന്നു. അങ്ങനെ ചെയ്യു​ന്നത്‌ “ഹൃദയ​ത്തി​ലെ ആഗ്രഹങ്ങ”ൾ സഫലമാ​കു​ന്ന​തിന്‌ ഇടയാ​ക്കും എന്നു ഞാൻ പഠിച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.—സങ്കീർത്തനം 37:3, 4.

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

[23-ാം പേജിലെ ആകർഷക വാക്യം]

“നമുക്ക്‌ ഇപ്പോൾത്തന്നെ പ്രസം​ഗ​വേല തുടങ്ങു​ക​യും എസ്‌തോ​ണി​യ​യിൽ ആകമാനം സുവാർത്ത എത്തിക്കു​ക​യും ചെയ്യാം.” —ലിൻഡ മെറ്റിഗ്‌

[24-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

വേറെ ഒമ്പതു സാക്ഷി​ക​ളോ​ടൊ​പ്പം മൊർഡോ​വി​യൻ തടങ്കൽപ്പാ​ള​യ​ത്തിൽ

[24-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഭർത്താവ്‌ ലെമ്പി​റ്റി​നോ​ടൊ​പ്പം ഇന്ന്‌